Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Tuye batangile ku butoke

Tuye batangile ku butoke

Tuye batangile ku butoke

BATU bibaka kumpenga kua mâyi manene tuzubu tuikale ne mudilu ukenka munda bua kulombola mazuwa anyi kuadimuija bua njiwu kampanda. Tuzubu etu tutu tupandishe bantu ba bungi menemene. Kadi bua muena luendu udi mupungile, bukenke budiye umona ku bule kabuena anu bumudimuija bua mabue adi kumpenga kua mâyi to. Budi kabidi bumumanyisha ne: ukadi pabuipi ne kufika kudiye uya. Bia muomumue lelu, bena Kristo badi ku ndekelu kua luendu luabu lule ne badi bapitshila mu buloba budi mu mîdima ne buule tente ne njiwu. Mu Bible, batu bafuanyikija bantu (nangananga bantu badi kabayi batendelela Nzambi) ne ‘mâyi manene adi asampuka, bualu bua kaena mua kubatama, ne mâyi au adi asampula bitotshi ne bivuanduvuandu.’ (Yeshaya 57:20) Bantu ba Nzambi mbasombe munkatshi mua bantu ba nunku. Kadi mbatekemene bua kupanduka, ne buabu buobu ditekemena edi didi anu bu butoke budi kumpala kuabu. (Mika 7:8) Ku diambuluisha dia Yehowa ne dia Dîyi diende, ‘munya udi utema bua bantu bakane mu buloba, disanka didi dikunyinamu bua badi bakane mu mitshima yabu.’​—Musambu 97:11. *

Kadi bamue bena Kristo mbalekele bintu bitudi mua kufuanyikija ne mabue manene adi kumpenga kua mâyi, bu mudi dikeba dia bubanji, tshiendenda anyi butontolodi bibumbusha ku butoke bua kudi Yehowa ne binyanga ditabuja diabu. Bulelela, anu bu mu bidimu lukama bia kumpala, bamue bantu lelu ‘mbanyanguke mu ditabuja diabu bu mudi mazuwa matshibuke mu mâyi.’ (1 Timote 1:19; 2 Petelo 2:13-15, 20-22) Tudi mua kufuanyikija bulongolodi bupiabupia ne muaba utudi tuya. Bu mutukadi pa kufika, nebikale bibi menemene bua muntu anyange malanda ende ne Yehowa!

‘Kunyangi ditatuja diebe’

Mu bikondo bia kale, mazuwa avua mua kuenda mu mâyi manene kakuyi bualu, kadi alua kudituta ku mabue pavuawu asemena ku dibungu. Misangu ya bungi, tshitupa tshibi tshia luendu tshitu tshilua padi mazuwa afika ku muelelu kua mâyi. Bia muomumue, bua bantu ba bungi tshikondo tshibi menemene mu malu a bantu ntshia ‘matuku a ku nshikidilu’ a tshikondo etshi. Bible udi wamba mudi matuku aa mikale ne “malu makole,” nangananga bua bena Kristo.​—2 Timote 3:1-5.

Bua tshinyi matuku a ku nshikidilu aa mmakole? Bualu Satana mmumanye ne: mmushale anu ne ‘musangu muipi’ bua kuluisha bantu ba Nzambi. Ke bualu kayi mmuvudije malu adi mua kunyanga ditabuja diabu. (Buakabuluibua 12:12, 17) Kadi katuena balekela tshianana katuyi ne diambuluisha to. Yehowa udi utungunuka ne kulama bantu badi balonda mibelu yende. (2 Samuele 22:31) Mmutupeshe bilejilu bia bungi bidi biela mayele mabi a Satana patoke. Tumonayi mpindieu bilejilu bibidi bia malu avua mafikile bena Isalele pavuabu bafike pabuipi ne Buloba bulaya.​—1 Kolinto 10:11; 2 Kolinto 2:11.

Pabuipi ne Buloba bulaya

Mose uvua ulombola bena Isalele pavuabu banyeme mu Ejipitu. Matuku makese pashishe, kufikabu pabuipi ne mukalu wa ku Sud wa Buloba bulaya. Mose kutumaye bantu 12 bua kutentekela buloba. Batentekedi dikumi bakapangila ditabuja. Kuluabu kutekesha bena Isalele ku muoyo, bamba muvuabu kabayi mua kutshimuna bena Kanana bualu bavua ne “mibidi minene” ne biluilu bikole. Bena Isalele bakenza tshinyi? Bible udi uleja ne: bakabanga kuakula bibi bua Mose ne Alona bamba ne: ‘Bualu kayi Yehowa udi ulua netu ku buloba ebu bua kutushipesha ku miele ya mvita? Bakaji betu ne bana betu bakese nebashipibue. Tusungulayi bietu kapitene, ne tupingane mu Ejipitu.’​—Nomba 13:1, 2, 28-32; 14:1-4.

Elayibi meji tung! Bena Isalele aba bavua badimuene muvua Yehowa mukulule Ejipitu (ditunga divua ne bukole kupita matunga onso mu tshikondo atshi) ku diambuluisha dia bipupu dikumi ne tshikumina tshia dikema ku Mbuu Mukunze. Buloba bulaya bukavua kumpala kuabu, ne bavua mua kubuelamu anu bu mutu mazuwa aya matangile ku bukenka budi buleja muaba udiwu aya. Kadi bakela meji ne: Yehowa kavua ne bukole bua kutshimuna bimenga bia mu Kanana. Dipanga ditabuja edi divua mua kuikala dibungamije Nzambi bikole pamue ne Yoshua ne Kaleba, batentekedi bena dikima bavua bamona bena Kanana bu ‘bintu bia bena Isalele kudia.’ Bantu babidi aba bavua baye pabu mu Kanana ne badimuene ne abu abidi malu avuamu. Bu muvua bena Isalele kabayi babuele mu Buloba bulaya, Yoshua ne Kaleba pabu bakatungunuka ne kutambakana mu tshipela munkatshi mua bidimu bia bungi. Kadi bobu kabavua bafuile mu tshipela pamue ne bantu bavua bapangile ditabuja nansha. Yoshua ne Kaleba bakalombola bantu bavua bashale ne muoyo bua kubuela mu Buloba bulaya. (Nomba 14:9, 30) Pavua bena Isalele basemene musangu muibidi pabuipi ne Buloba bulaya, bakapeta lutatu lukuabu. Bakenza tshinyi?

Balaka mukalenge muena Moaba wakateta mua kuela bena Isalele mulawu ku butuangaji bua muprofete wa dishima Balama. Kadi Yehowa wakapangisha Balama bua kubela mulawu. Pamutu pa kubela mulawu, Balama wakababenesha. (Nomba 22:1-7; 24:10) Balama kakatshioka to, wakakeba mayele makuabu mabi bua kupangisha bena Isalele bua kubuela mu Buloba bulaya. Mushindu kayi? Wakabasaka ku tshiendenda ne ku ditendelela Bala. Nansha muvua mayele aa mapangile kabidi, kadi bena Isalele 24 000 bakapona mu buteyi abu. Bakangata bakaji bena Moaba ne kutendelelabu Bala wa ku Pêo.​—Nomba 25:1-9.

Tshinkayibi! Bena Isalele aba bavua bamone muvua Yehowa mubalombole kakuyi bualu mu ‘tshipela atshi tshinene tshibi.’ (Dutelonome 1:19) Nansha nanku, pakavuabu pa kupiana Buloba bulaya, bena Isalele 24 000 bakapona mu majinga mabi ne Yehowa kubashipaye. Edi ndidimuija dikole kudi bantu ba Nzambi lelu bu mukadibu pa kupeta bumpianyi butambe bunene.

Satana kêna dijinga ne mayele mapiamapia bua kuteta bena Kristo lelu to. Satana utu wenza mudimu ne mayele kampanda adi atuvuluija tshivua tshienzekele bena Isalele pavuabu bafike musangu wa kumpala ku mikalu ya Buloba bulaya. Udi misangu ya bungi usaka bantu ku dielakana anyi ku ditshina mikanu, dibakengesha anyi tuseku. Bamue bena Kristo mbapone mu buteyi ebu. (Matayo 13:20, 21) Mayele makuabu akadi Satana muenzenze nawu mudimu nga kunyanga lungenyi lua bantu. Misangu mikuabu, bantu batu babuele mu tshisumbu tshia bena Kristo ne meji mabi batu batete mua kunyanga bantu badi kabayi ne ditabuja dikole, ne kabayi balonda dîyi dia Nzambi bimpe.​—Yuda 8, 12-16.

Bua bantu badi ne ditabuja dikole ne badi batabale, mushindu udi malu enda anyanguka pa buloba udi uleja mudi Satana ulubakana bikole. Satana mmumanye ne: mu matuku makese emu kakuikala ne tshidiye mua kuenzela kabidi bena Kristo ba lulamatu nansha tshimue to. Nunku etshi ke tshikondo tshitudi ne bua kushala batabale bua kubenga kupona mu mateyi a Satana.

Malu adi ambuluisha bua kushala batabale

Mupostolo Petelo wakamba mudi dîyi dia Nzambi dikale bu ‘muinda udi utema mu muaba wa mîdima’ bualu didi diambuluisha bena Kristo bua kumvua mudi malu adi Nzambi mulongolole enda akumbana. (2 Petelo 1:19-21) Bantu badi banange Dîyi dia Nzambi ne badi batungunuka ne kulonda malu adimu, badi bamona ne: Yehowa udi ululamija njila wabu. (Nsumuinu 3:5, 6) Bu mudibu bindila malu malenga ne dianyisha dia bungi, badi ‘bimba misambu bua disanka dia mu mitshima yabu.’ Kadi bantu badi kabayi bamanye Yehowa ne badi bumbuka mu njila wende badi bapeta ‘kanyinganyinga ka mu mutshima’ ne ‘mitshima yabu idi ipandika.’ (Yeshaya 65:13, 14) Nunku tuetu tulonga Bible ne tshisumi ne tutumikila malu atudi tulongamu, netuindile ne dishindika malu adi Yehowa mutulaye pamutu pa kujimija dîba ne masanka a tshitupa tshîpi a mu tshikondo tshietu etshi.

Disambila didi padi ne mushinga bua kushala batabale. Pavua Yezu wakula bua nshikidilu wa tshikondo etshi wakamba ne: ‘Tabalayi misangu yonso, nutendelele Nzambi mua kuikala ne bukole bua kupanduka mu malu aa onso alua, ne bua kuimana ku mêsu kua Muana wa muntu.’ (Luka 21:34-36) Yezu udi wamba bua ‘kutendelela,’ mbuena kuamba ne: kusambila ne muoyo umue. Yezu uvua mumanye ne: muoyo wa tshiendelele uvua ne bua kuikala mu njiwu mu matuku aa makole. Masambila autu wenza adiku aleja ne: udi ne dijinga dikole dia kushala mutabale anyi?

Katupu muoyo ne: tshitupa tshikole tshia luendu luetu bua kupiana muoyo wa tshiendelele tshidi mua kuikala tshia ku ndekelu. Nunku, ki mbimpe tujimije butoke budi mua kutufikisha ku lupandu.

Tudimukile butoke bua dishima

Ku kale, kuvua bantu ba muoyo mubi bavua banyisha dîba divua ngondo kayiku ne divua bendeshi ba mazuwa kabayi bamona bimpe buloba bua kumpenga kua mâyi. Bantu aba bavua bateka miendu miaba ivua mabue manene bua kushima bendeshi ba mazuwa bua bashintulule njila wabu. Bantu bavua bapona mu buteyi abu, bavua bajimija mazuwa abu, bintu bionso bivuamu ne mioyo yabu.

Mu mushindu wa muomumue, Satana udi muikale ‘muanjelu wa munya’ wa dishima mmusue kunyanga malanda adi pankatshi pa bena Kristo ne Nzambi wabu. Satana udi mua kutuma “bapostolo badingi” ne ‘bakuatshishi ba malu makane’ ba dishima bua kudinga bantu badi kabayi bashindame. (2 Kolinto 11:13-15) Kadi anu bu muvua miendu ya dishima kayiyi mua kudinga muendeshi wa mazuwa mutalame ne bantu bende, ke mudi bantu badi balongesha malu mabi a dishima kabayi mua kudinga bena Kristo ‘badi ne meji abu mibidija bua kujingulula nawu tshidi tshimpe ne tshidi tshibi.’​—Ebelu 5:14; Buakabuluibua 2:2.

Bendeshi ba mazuwa bavua ne dibeji dia mêna a tuzubu tuvua tutokesha tuvuabu mua kupeta mu njila wabu. Dibeji adi divua dileja bimanyinu bia kazubu ne kazubu ne tshimanyinu tshia pa buatshi tshia kazubu konso. Mukanda kampanda udi wamba ne: “Bendeshi ba mazuwa badi bamanya kazubu kadibu bamona (ne muaba udibu) padibu batangila bimanyinu bia kazubu ne batangila mêna adi pa dibeji.” (The World Book Encyclopedia) Bia muomumue, Dîyi dia Nzambi didi diambuluisha bantu badi banange bulelela bua kumanya ntendelelu mulelela ne bantu badimu, nangananga mu matuku a ku nshikidilu aa padi Yehowa mumuteke ku mutu kua ntendelelu ya dishima. (Yeshaya 2:2, 3; Malaki 3:18) Yeshaya 60:2, 3 udi uleja dishilangana dinene didi pankatshi pa ntendelelu mulelela ne wa dishima, wamba ne: ‘Mîdima neyibuikile buloba, ne mîdima mifike fitutu neyibuikile bantu; kadi Yehowa neabande pambidi pebe mene, butumbi buende nebumueneshibue pambidi pebe. Bisamba bia bantu nebilue ku munya webe, bakalenge nebalue ku dinkenke dia kubanda kua munya webe.’

Bu mudi bantu miliyo ne miliyo badi bafumine mu matunga onso batungunuka ne kulonda butoke bua Yehowa, kabakujimija ditabuja diabu mu tshitupa etshi tshia ndekelu tshia luendu luabu. Kadi nebende bimpe mu matuku adi mashale a tshikondo etshi ne nebabuele mu ditalala dia bulongolodi bupiabupia.

[Mêyi adi kuinshi]

^ tshik. 2 Mu mukanda wa Nzambi, batu batela butoke anyi “munya” mu mishindu ya bungi. Tshilejilu, badi bamba mudi Nzambi upetangana ne munya. (Musambu 104:1, 2; 1 Yone 1:5) Mbamfuanyikije malu adi atangila Nzambi ne malu adiye mulongolole ne butoke. (Yeshaya 2:3-5; 2 Kolinto 4:6) Pavua Yezu pa buloba uvua munya. (Yone 8:12; 9:5; 12:35) Yezu uvua muambile bayidi bende bua bikale bakenkesha munya wabu.​—Matayo 5:14, 16.

[Tshimfuanyi mu dibeji 15]

Anu bu bendeshi ba mazuwa, bena Kristo kabena balonda butoke bua dishima