Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Tulekele ‘malu a patupu’

Tulekele ‘malu a patupu’

Tulekele ‘malu a patupu’

‘Udi ulonda malu a patupu kena ne lungenyi.’​—NSU. 12:11.

1. Mbintu kayi bia mushinga bitudi nabi, ne mmudimu kayi muimpe utudi mua kuenza nabi?

TUETU bena Kristo tudi ne bintu bia mushinga bishilangane. Bidi mua kuikala makanda etu a mubidi, lungenyi anyi bubanji. Tudi basue kuenzela Yehowa mudimu ne bintu ebi bualu tudi bamunange ne tudi basue kutumikila mubelu mufundisha ku nyuma wa ne: “Tumbisha Yehowa ne biuma biebe.”​—Nsu. 3:9.

2. Ntshinyi tshidi Bible wamba bua malu a patupu, ne mmunyi mutudi mua kumvua mubelu eu?

2 Ku lukuabu luseke, Bible udi wakula kabidi bua malu a patupu ne utudimuija bua katujimiji bukole buetu bua kuakeba. Bua bualu ebu, tukonkonone mêyi adi mu Nsumuinu 12:11 adi amba ne: ‘Udi udima budimi buende neikale ne biakudia bia bungi, kadi udi ulonda malu a patupu kena ne lungenyi.’ Mbipepele bua kumvua mêyi aa. Padi muntu wenza mudimu mukole bua kuambuluisha bena mu dîku diende, nebikale ne nsombelu muimpe. (1 Tim. 5:8) Kadi padiye ujimija bukole buende mu dikeba malu a patupu, udi uleja mudiye ‘kayi ne lungenyi.’ Muntu wa mushindu eu udi mua kukenga bikole.

3. Mmunyi mutudi mua kutumikila mubelu udi Bible utupesha bua malu a patupu mu ntendelelu wetu?

3 Mmunyi mutudi mua kutumikila mubelu eu mu ntendelelu wetu? Tudi tumona ne: muena Kristo udi wenzela Yehowa mudimu ne muoyo mujima ne lulamatu udi ne ditalala. Mmushindike ne: Nzambi neamubeneshe mpindieu ne mu matuku atshilualua. (Mat. 6:33; 1 Tim. 4:10) Kadi muena Kristo udi muditue mu dikeba dia malu a patupu, udi mua kunyanga malanda ende ne Yehowa ne kujimija ditekemena diende dia muoyo wa kashidi. Mmunyi mutudi mua kuepuka bualu ebu? Tudi ne bua kumanya malu a ‘patupu’ atudi tuenza ne kuangata dipangadika dia kualekela.​—Bala Tito 2:11, 12.

4. Mmalu kayi atudi mua kuamba ne: nga patupu?

4 Kadi malu a patupu mmalu kayi? Tudi mua kuamba ne: mmalu adi mua kutupangisha bua kuenzela Yehowa mudimu ne muoyo mujima. Tshilejilu, adi mua kuikala mishindu mishilashilangane ya kudisankisha. Bushuwa, kudisankisha kudi kuambuluisha. Kadi patudi tujimija dîba dia bungi mu masanka eku tulengulula ntendelelu wetu, dîba adi masanka adi alua malu a patupu ne adi mua kushipa ditabuja dietu. (Muam. 2:24; 4:6) Bua kuepuka bualu ebu, tudi ne bua kukonkonona bimpe tshitudi tuenza ne dîba dietu didi dikale tshintu tshia mushinga. (Bala Kolosai 4:5.) Kadi kudi kabidi malu a patupu adi mabi kupita didisankisha bu mudi nzambi ya dishima.

Tulekele nzambi ya patupu

5. Mmunyi mudibu bakudimune muaku ‘patupu’ mu imue mvese ya mu Bible?

5 Tumanye ne: mu imue mvese ya mu Bible muaku ‘patupu’ udi umvuija nzambi ya dishima. Tshilejilu, Yehowa wakambila bena Isalele ne: ‘Kanusongi mpingu [anyi nzambi ya patupu, NW], kanujadiki lupingu lua tshiamu tshiakafulabu, anyi dikunji anyi dibue diakasongabu mu buloba buenu bua kubinamina.’ (Lew. 26:1) Mukalenge Davidi wakafunda ne: ‘Yehowa udi munene, budiye nabu mbua kutumbishibua bikole; budiye nabu mbua kunemeshibua pa mutu pa nzambi yonso ya patupu. Bualu bua nzambi yonso ya bantu ba bende idi ya mpingu; kadi Yehowa wakafuka bia mu diulu.’​—1 Kul. 16:25, 26.

6. Bua tshinyi nzambi ya dishima nya patupu?

6 Anu mudi Davidi muleje, kudi bintu bia bungi bidi bileja bunene bua Yehowa. (Mus. 139:14; 148:1-10) Bena Isalele bavua ne diakalenga dinene dia kuikala mu malanda ne Yehowa. Kadi bakanyanga malanda aa pakabengabu Yehowa ne kutuadijabu kutendelela mpingu ne makunji. Pavuabu mu ntatu, nzambi ya dishima eyi yakamueneka muvuayi ya patupu, kayiyi ne bukole bua kudisungila ne kusungila bavua bayitendelela.​—Bal. 10:14, 15; Yesh. 46:5-7.

7, 8. Mmunyi mudi “Mamona” mua kulua nzambi wetu?

7 Mu matunga a bungi lelu, bantu batshidi batendelela mpingu ne mpingu eyi idi nzambi ya patupu bualu kayena mua kubambuluisha anu muvuayi kayiyi miambuluishe bantu kale. (1 Yone 5:21) Kadi Bible udi wakula bua bintu bikuabu bidi bantu batendelela bu nzambi pa kumbusha mpingu. Tuangate tshilejilu mêyi a Yezu aa: ‘Muntu kena mumanye mua kukuatshila bamfumu babidi mudimu diakamue; yeye neikale ne mukuabu lukuna ne mukuabu dinanga, anyi nealamate mukuabu neapidie mukuabu. Kanuena bamanye mua kukuatshila Nzambi mudimu ne Mamona diakamue.’​—Mat. 6:24.

8 Mmunyi mudi “Mamona” anyi biuma mua kulua nzambi? Tshilejilu, ela meji bua dibue kampanda divua mu mpata mu Isalele wa kale. Bavua mua kuibaka nadi nzubu anyi tshibumba. Kadi pavuabu badivuija ‘dikunji’ anyi ‘dibue disonga,’ divua dilua tshilenduishi bua batendeledi ba Yehowa. (Lew. 26:1) Bia muomumue, makuta atu ambuluisha. Tudi mua kusumba nawu bintu bitudi nabi dijinga ne kuafila kabidi bua mudimu wa Yehowa. (Muam. 7:12; Luka 16:9) Kadi tuetu bateke dikeba dia makuta kumpala kua mudimu wetu wa buena Kristo, makuta adi alua nzambi wetu. (Bala 1 Timote 6:9, 10.) Bu mudi dikeba dia bubanji dilue tshintu tshia mushinga ku mêsu kua bantu, mbimpe tuikale ne mmuenenu muimpe mu bualu ebu.​—1 Tim. 6:17-19.

9, 10. (a) Mmunyi mudi muena Kristo ne bua kumona tulasa? (b) Njiwu kayi idi mu dilonga tulasa tua iniversite?

9 Kulonga tulasa kudi paku ne mushinga kadi kudi mua kulua bualu bua patupu. Tudi basue bua bana betu balonge bua kuikalabu ne nsombelu muimpe. Muena Kristo udi mulonge bimpe udi kabidi mua kubala Bible ne kumumvua, kuelangana meji pa malu adi amukuata ne kuajikija ne kufikisha bantu badiye ulongesha Bible ku ditaba bidibu balonga. Kulonga tulasa kudi kuangata dîba dia bungi, kadi kadiena diya mu mâyi to.

10 Kadi netuambe tshinyi bua tulasa tua iniversite? Bantu ba bungi batu bela meji ne: bua kupeta nsombelu muimpe, tudi ne bua kuya ku iniversite. Pabi, ba bungi batu balonga tulasa etu, batu bapatukamu ne meji a pa buloba ebu muule mu mitu tente. Tulasa etu tutu tujimijila bansonga dîba dia mushinga divuabu mua kuikala benzela Yehowa mudimu. (Muam. 12:1) Pamuapa ke bualu kayi miaba idi bantu balonge tulasa tua bungi anu bakese ke badi bitabuja Nzambi. Pamutu pa kukeba nsombelu muimpe mu dilonga tulasa tua bungi, bena Kristo badi ne bua kueyemena Yehowa.​—Nsu. 3:5.

Kulekedi majinga a mubidi alua nzambi webe

11, 12. Bua tshinyi Paulo wakamba bua bamue bantu ne: ‘Nzambi wabu ndifu diabu’?

11 Mu mukanda uvua mupostolo Paulo mufundile bena Filipoi, wakakula bua tshintu tshikuabu tshidi mua kulua bu nzambi. Wakakula bua bantu bavua bena Kristo wamba ne: ‘Ba bungi badi benda, bangakanuambila malu abu misangu ya bungi, ne bandi nuambila katataka ne binsonji ku mesu ne: Badi bena lukuna lua mutshi wa Kristo; ku nshikidilu kuabu kudi dibutuka, nzambi wabu ndifu diabu; badi belangana meji a malu a pa buloba.’ (Filip. 3:18, 19) Mmunyi mudi difu dia muntu mua kulua nzambi wende?

12 Bidi bimueneka ne: bantu bavua Paulo mutele aba bavua basue kuteka majinga a mibidi yabu kumpala kua kuenzela Yehowa mudimu pamue ne Paulo. Bamue bavua mua kuikala balue badiavi anyi banuavi. (Nsu. 23:20, 21; tangila Dutelonome 21:18-21.) Bakuabu bavua mua kuikala baditue mu masanka a tshikondo atshi kabatshiyi benzela Yehowa mudimu bimpe. Katulekedi dijinga dia kuikala ne nsombelu udi umueneka bu muimpe ditupangisha mua kuenzela Yehowa mudimu ne muoyo mujima to.​—Kolos. 3:23, 24.

13. (a) Lukuka ntshinyi, ne mmunyi mudi Paulo ulumvuija? (b) Mmunyi mutudi mua kuluepuka?

13 Paulo wakakula kabidi bua mushindu mukuabu wa ntendelelu wa dishima wamba ne: ‘Nunku nufuishe bitupa bia mibidi yenu ya pa buloba: masandi, malu a bukoya, nkuka ya mubidi, disamina dibi dia mutshima, ne dikuma dia mutshima ku bintu didi kutendelela kua mpingu mene.’ (Kolos. 3:5) Dikuma dia mutshima ku bintu anyi lukuka ndijinga dikole dia bintu bitudi katuyi nabi. Bidi mua kuikala bintu bia ku mubidi anyi majinga mabi a tshiendenda. (Ekes. 20:17) Mbimpe kumanya ne: majinga aa adi bu ditendelela dia mpingu. Yezu wakafila tshilejilu tshidi tshilenga ku muoyo bua kuleja mushinga wa kudikanda ku majinga mabi a nunku mu mishindu yonso.​—Bala Mâko 9:47; 1 Yone 2:16.

Tudimukile mêyi a patupu

14, 15. (a) ‘Mmalu a patupu’ kayi avua malenduishe bantu ba bungi mu tshikondo tshia Yelemiya? (b) Bua tshinyi mêyi a Mose avua a mushinga?

14 Malu a patupu adi mua kuikala kabidi mêyi adi bantu bamba. Tshilejilu, Yehowa wakambila Yelemiya ne: ‘Baprofete badi bamba mêyi a mashimi mu dîna dianyi. Tshiakubatuma, tshiakubapa mukenji, tshiakubambila dîyi dianyi. Badi banuambila tshikena kumona tshia mashimi, mêyi a mbuku, ‘malu a patupu’ ne mêyi a kudinga a mu mitshima yabu.’ (Yel. 14:14) Baprofete abu bavua bamba muvuabu bakula mu dîna dia Yehowa, kadi pabu bikale bakula anu malu abu ne ngenyi yabu. Nunku, mêyi abu avua ‘malu a patupu.’ Kaavua ne mushinga, avua apambuisha bantu. Mu 607 kumpala kua Yezu, bantu ba bungi bavua balonde mêyi a patupu aa bakalua kubashipa kudi bena Babulona.

15 Kadi Mose wakambila bena Isalele ne: ‘Tekayi mêyi wonso angakunuambila lelu mu mitshima yenu. Ebu ki mbualu bua patupu kunudi; kadi budi muoyo wenu, budi buvudija matuku enu mu buloba bunuyaya kupiana dishiya dia Yadene.’ (Dut. 32:46, 47) Bushuwa, nyuma wa Nzambi ke uvua musake Mose bua kuamba mêyi aa. Nunku, avua mêyi a mushinga bua diakalenga dia bena Isalele. Bantu bavua balonde mêyi aa bakapeta disanka. Tulekelayi mêyi a patupu ne tudienzeje bua kulonda mêyi malelela a mushinga.

16. Mmunyi mutudi ne bua kumona mêyi a bena sianse adi abengangana ne Dîyi dia Nzambi?

16 Tutuku tumvua malu a patupu lelu anyi? Eyowa. Tshilejilu, bamue bena sianse badi bamba ne: dilongesha dia mudi bintu bidienze ne bintu bidibu bobu bine benze matuku aa, bidi bileja ne: kabiena ne mushinga bua kuitabuja Nzambi to. Buabu bobu bintu bionso mbilue ku mpukapuka. Mêyi a lutambishi a nunku adiku atutangila anyi? Nansha kakese! Meji a bantu mmashilangane ne a Nzambi. (1 Kol. 2:6, 7) Kadi tumanye ne: padi malongesha a bantu abengangana ne a Nzambi, a bantu atu anu a dishima. (Bala Lomo 3:4.) Nansha mukadi bena sianse bamanye mua kuenza malu a bungi, tshidi Bible wamba bua meji a bantu etshi tshidi anu tshilelela: ‘Meji a pa buloba ebu adi mapote ku mêsu kua Nzambi.’ Patudi tufuanyikija meji a Nzambi ne a bantu, a bantu adi anu tshijengu.​—1 Kol. 3:18-20.

17. Mmunyi mutudi ne bua kumona mêyi a balombodi ba bitendelelu bia dishima ne a batontolodi?

17 Mêyi makuabu a patupu ngadi balombodi ba bitendelelu bia dishima balongesha. Badi bamba mudibu balongesha mu dîna dia Nzambi, pabi malu a bungi adibu balongesha kaena afumina mu Bible ne kaena ne mushinga to. Batontolodi badi pabu bakula mêyi a patupu, bamba mudibu ne meji a bungi kupita ‘mupika wa lulamatu ne wa budimu.’ (Mat. 24:45-47, NW) Kadi badi bakula malu abu nkayabu ne mêyi abu nga patupu ne adi alenduisha badi baateleja. (Luka 17:1, 2) Ntshinyi tshitudi ne bua kuenza bua kabatupambuishi?

Mutudi mua kuepuka mêyi a patupu

18. Mmunyi mutudi mua kutumikila mubelu udi mu 1 Yone 4:1?

18 Mupostolo Yone wakatupesha mubelu mu bualu ebu pakavuaye mukulakaje. (Bala 1 Yone 4:1.) Mu diumvuangana ne mubelu wa Yone eu, tutu tukankamija bantu batudi tuyisha bua bikale bafuanyikija bidibu babalongeshe ne tshidi Bible wamba. Ke tshitudi petu ne bua kuenza. Tuetu bumvue muntu wakula bibi bua bulelela anyi unyanga lumu lua tshisumbu, lua bakulu anyi lua bana betu bakuabu, katumuitabi diakamue to. Kadi tudiebeje ne: “Muntu eu udi wamba malu adi umvuangana ne tshidi Bible wamba anyi? Bidiye wamba ebi, bidiku mua kuyisha mudimu wa Yehowa kumpala anyi? Bidiku bifila ditalala mu tshisumbu anyi?” Malu wonso atudi tumvua adi akosolola bana betu pamutu pa kubasangisha adi a patupu.​—2 Kol. 13:10, 11.

19. Ntshinyi tshidi bakulu ne bua kuenza bua mêyi abu kaikadi a patupu?

19 Bakulu badi pabu ne bua kudimukila mêyi a patupu. Dîba dionso didibu ne bua kubela muntu, bavuluke ne: mbena mapanga ne kabena ne bua kufila mibelu bilondeshile dimanya diabu to. Badi ne bua kuamba anu malu adi afumina mu Bible. Paulo udi uleja bakulu tshidibu ne bua kuenza wamba ne: ‘Kanupitshi kumpala kua malu akafundabu.’ (1 Kol. 4:6) Bakulu kabena ne bua kuamba malu adi kaayi mu Bible to. Kabena kabidi mua kufila mibelu idi kayiyi mu mikanda ya mupika wa lulamatu ne wa budimu to.

20. Ntshinyi tshidi tshituambuluisha bua kulekela malu a patupu?

20 Malu a patupu atu mabi matambe, nansha wowu mikale “mpingu,” mêyi anyi tshintu tshikuabu. Ke bualu kayi, tudi tusambila Yehowa misangu yonso bua atuambuluishe bua kumanya malu aa ne tukeba mibelu yende bua tumanye mua kualekela. Patudi tuenza nunku, mbienze anu bu se: tudi tuamba pamue ne mufundi wa Misambu ne: ‘Ukudimune mêsu anyi bua kaatangidi malu a patupu, usangaje muoyo wanyi mu njila yebe.’ (Mus. 119:37) Mu tshiena-bualu tshidi tshilonda, netuakule bua mushinga wa kuitaba mibelu ya Yehowa.

Udi mua kumvuija anyi?

• ‘Mmalu a patupu’ kayi atudi ne bua kulekela?

• Ntshinyi tshitudi ne bua kuenza bua makuta kaalu nzambi wetu?

• Mmunyi mudi majinga a mubidi mua kulua nzambi wetu?

• Mmunyi mutudi mua kuepuka mêyi a patupu?

[Nkonko ya dilonga]

[Tshimfuanyi mu dibeji 3]

Bakambila bena Isalele bua ‘kudima budimi buabu’ pamutu pa kulonda malu a patupu

[Tshimfuanyi mu dibeji 5]

Katulekedi dinanga dia biuma ditupangisha mua kuenzela Yehowa mudimu bimpe

[Tshimfuanyi mu dibeji 6]

Mêyi a bakulu adi mua kuikala ne mushinga wa bungi