Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Tuikalayi bena Kristo badi baya kumpala anu bu Paulo

Tuikalayi bena Kristo badi baya kumpala anu bu Paulo

Tuikalayi bena Kristo badi baya kumpala anu bu Paulo

‘Ngakuluangana mvita mimpe, ngakushikija tshidikijilu tshia lubilu, ngakulamata ditabuja.’​—2 TIM. 4:7.

1, 2. Shaula wa ku Tâso wakashintuluka bishi, ne mmudimu kayi munene wakatuadijaye?

SHAULA wa ku Tâso uvua muntu wa meji uvua kayi upingana tshianyima to. Kadi uvua ‘ulonda nkuka ya mubidi wende.’ (Ef. 2:3) Wakalua kuamba muvuaye ‘mupendi wa Nzambi ne mukengeshi wa bantu bende ne muena luonji.’​—1 Tim. 1:13.

2 Kadi Shaula wakalua kushintuluka bikole. Wakalekela nsombelu uvuaye nende ne kudienzejaye bua kubenga ‘kukeba dikuatshisha diende, kadi bua kukeba dia bantu ba bungi.’ (1 Kol. 10:33) Wakalua muntu muimpe ne kunangaye bantu bavuaye ukengesha kumpala. (Bala 1 Tesalonike 2:7, 8.) Wakafunda ne: ‘Ngakalua muena mudimu. Kundi meme udi mutambe bansantu bonso kupuekela, bakampa ngasa eu bua meme kuambila ba bisamba bia bende bua bubanji bua Kristo budibu kabayi bamanye mua kubuidikija.’​—Ef. 3:7, 8.

3. Mmunyi mudi kulonga mikanda ya Paulo ne malu adi atangila mudimu wende mua kutuambuluisha?

3 Shaula uvuabu babikila kabidi ne: Paulo wakaya kumpala mu bulelela mu mushindu wa dikema. (Bien. 13:9) Tudi petu mua kuya kumpala mu bulelela pa kulonga mikanda ya Paulo ne malu adi atangila mudimu wende ne pashishe kuidikija ditabuja diende. (Bala 1 Kolinto 11:1; Ebelu 13:7.) Tukonkononayi mudi kuenza nunku mua kutusaka bua kuikala ne tshibidilu tshimpe tshia kudilongela, kunanga bantu ne kudipuekesha.

Paulo uvua ne tshibidilu tshia kudilongela

4, 5. Mmunyi muvua didilongela diambuluishe Paulo?

4 Bu muvua Paulo muikale Mufalese uvua mulonge ‘ku makasa a Gamaliele ne bamuyishe bu mudi tshilele tshia mikenji ya bankambua babu,’ ukavua ne ndambu wa dimanya dia Mukanda wa Nzambi. (Bien. 22:1-3; Filip. 3:4-6) Diakamue panyima pa ditambula diende, ‘wakaya ku Alaba’ pamuapa mu tshipela tshia Sulia anyi muaba wa pa nkayende uvua mua kumuambuluisha bua kuelangana meji bimpe. (Gal. 1:17) Bidi bimueneka ne: Paulo uvua musue kuelela meji pa mikanda ya mu Bible ivua ileja ne: Yezu uvua Masiya. Uvua kabidi musue kudilongolola bua mudimu uvua mumuindile. (Bala Bienzedi 9:15, 16, 20, 22.) Paulo uvua udienzeja bua kuelangana meji pa malu a Nzambi.

5 Dimanya ne dijingulula dia malu divua Paulo mupete pavuaye udilongela biakamuambuluisha bua kulongesha bulelela bimpe. Tshilejilu, mu nsunagoga wa mu Antiokia wa mu Pisidia, wakambulula mêyi a mu Mifundu ya tshiena Ebelu misangu itanu bua kuleja ne: Yezu uvua Masiya. Wakakula kabidi bua malu a mu Mukanda wa Nzambi misangu ya bungi. Malu a mu Bible avuaye wamba avua atuisha bantu bikole, ke bualu kayi ‘bena Yuda ba bungi ne bitabuji bimpe ba bualu bua bena Yuda bakalonda Paulo ne Bânaba’ bua kulonga malu a bungi. (Bien. 13:14-44) Bidimu bia bungi panyima, pakalua tshisumbu tshia bena Yuda ba mu Lomo muaba uvuaye musombele, Paulo ‘wakabayisha bua bukalenge bua Nzambi, wakateta bua kubitabijija Yezu ku diambuluisha dia mikenji ya Mose ne mêyi a baprofete.’​—Bien. 28:17, 22, 23.

6. Ntshinyi tshivua tshiambuluishe Paulo bua kushala ne ditabuja dikole mu ntatu?

6 Pavua Paulo upeta ntatu, uvua utungunuka ne kukonkonona mêyi a mu Mukanda wa Nzambi ne malu aa avua amukolesha. (Eb. 4:12) Pavuaye mu buloko ku Lomo kumpala kua kumushipabu, wakambila Timote bua kumutuadilaye “mikanda” ne ‘biseba bivua ne mêyi mafundapu.’ (2 Tim. 4:13) Bidi bimueneka ne: Mikanda eyi ivua bitupa bia Mifundu ya tshiena Ebelu ivua Paulo ulonga ne muoyo mujima. Tshibidilu tshia kudilongela Bible ne kupeta dimanya tshiakambuluisha Paulo bua kushalaye ne ditabuja dikole.

7. Tela malu mimpe audi mua kupetela ku didilongela Bible pa tshibidilu?

7 Kuikala ne tshibidilu tshia kulonga Bible ne kuelelapu meji, nekutuambuluishe petu bua kuikala bena Kristo badi baya kumpala. (Eb. 5:12-14) Mufundi wa misambu wakamba bua mushinga udi nawu Dîyi dia Nzambi ne: ‘Mikenji ya mukana muebe idi ipita bitupa binunu bia biamu bia or ne bia argent kundi. Mikenji yebe idi imvuija mupitshi wa bena lukuna banyi meji; bualu bua yoyi itu yikala munda muanyi matuku onso. Ndi nkanda makasa anyi bua kaendedi mu njila yonso mubi, bua ntumikile dîyi diebe.’ (Mus. 119:72, 98, 101) Utuku ne tshibidilu tshia kudilongela Bible anyi? Udiku udilongolola bua majitu audi mua kupeta mu mudimu wa Nzambi pa kudibadila Bible dituku dionso ne kuelelapu meji anyi?

Shaula wakafika ku dinanga bantu

8. Mmalu kayi avua Shaula wenzela bantu bavua kabayi mu tshitendelelu tshia bena Yuda?

8 Kumpala kua Shaula kulua muena Kristo, uvua ne tshisumi tshia bungi mu tshitendelelu tshiabu tshia bena Yuda, kadi kavua munange bantu bonso bavua kabayimu to. (Bien. 26:4, 5) Wakatangila muvua bamue bena Yuda bashipa Stefano ne mabue ne wakanyisha bualu abu. Shaula uvua ne bua kuikala umona ne: bualu abu buvua buimpe pamuapa wela meji ne: Stefano uvua mukumbanyine lufu alu. (Bien. 6:8-14; 7:54–8:1) Bible udi wamba ne: ‘Shaula wakabutula bena ekeleziya, wakabuela mu nzubu yonso, wakakoka balume ne bakaji, wakababueja mu nzubu wa lukanu.’ (Bien. 8:3) ‘Wakabakengesha too ne ku misoko ya bisamba bikuabu.’​—Bien. 26:11.

9. Ntshinyi tshivua tshifikishe Shaula bua kuelulula meji bua mushindu uvuaye umona bantu bakuabu?

9 Shaula uvua mu njila mutangila ku Damaseke bua kukengesha bena Kristo pavua Mukalenge Yezu mumuenekele. Bukenke bua dikema bua Muana wa Nzambi buakamushiya mufofo ne kutuadijabu kumuambuluisha kudi bantu bakuabu. Dîba divua Yehowa mutume Anania bua kupingajila Shaula lumonu, Shaula ukavua mushintulule mushindu uvuaye umona bantu bikole. (Bien. 9:1-30) Pakaluaye muyidi wa Kristo, wakadienzeja bua kusomba ne bantu ba mishindu yonso anu bu Yezu. Biakamulomba bua kulekela tshikisu ne ‘kuikala mu ditalala ne bantu bonso.’​—Bala Lomo 12:17-21.

10, 11. Mmunyi muvua Paulo muleje muvuaye munange bantu bikole?

10 Paulo kakimanyina anu pa kuikala mu ditalala ne bantu bakuabu to. Kadi uvua musue kubaleja ne: uvua mubanange bushuwa ne mudimu wa kuyisha wakamuambuluisha bua kuenza nanku. Pavuaye mu luendu luende lua kumpala wakayisha lumu luimpe mu Asia Mukese. Nansha muvuabu babaluishe bikole, Paulo ne bena diende bakaditua anu mu diambuluisha bantu bapuekele bua kulua bena Kristo. Bakapingana kabidi mu Luseta ne mu Ikonio nansha muvua baluishi babu ba mu bimenga abi bakebe bua kushipa Paulo.​—Bien. 13:1-3; 14:1-7, 19-23.

11 Pashishe Paulo ne balunda bende bakakeba bantu bavua banange Nzambi mu tshimenga tshia Filipoi, mu Makedonia. Muomu amu, Ludia mamu mukuabu uvua muitabuje tshitendelelu tshia bena Yuda wakateleja lumu luimpe ne kuluaye muena Kristo. Bamfumu ba mu tshimenga atshi kueleshabu Paulo ne Sila nkodi ne kubelabu mu buloko. Kadi Paulo wakayisha mulami wa buloko ne muntu au ne dîku diende kutambulabu, kuluabu batendeledi ba Yehowa.​—Bien. 16:11-34.

12. Ntshinyi tshiakasaka Shaula muena luonji bua kuluaye mupostolo wa Yezu Kristo uvua munange bantu?

12 Bua tshinyi Shaula uvua ukengesha bena Kristo kumpala kua kuluaye muena Kristo? Ntshinyi tshivua tshisake muena luonji eu bua kulua mupostolo muimpe uvua munange bantu ne uvua uteka muoyo wende mu njiwu bua kuambuluisha bantu bua kumanya Nzambi ne Kristo? Paulo nkayende udi wamba ne: ‘Nzambi nguakambikila ku ngasa wende, kubulula Muana wende munda muanyi.’ (Gal. 1:15, 16) Paulo wakafundila Timote ne: ‘Ngakafuidibua luse, bua munda muanyi bu muntu mubi mupite bakuabu, Yezu Kristo amueneshe lutulu luende luonso, bu tshilejilu kudi bantu balua kumuitabuja too ne ku muoyo wa tshiendelele.’ (1 Tim. 1:16) Yehowa uvua mufuile Paulo luse, ne luse elu luakafikisha Paulo ku dinanga bakuabu pa kubayisha lumu luimpe.

13. Ntshinyi tshidi ne bua kutusaka bua kunanga bantu bakuabu, ne mmunyi mutudi mua kuenza nunku?

13 Bia muomumue, Yehowa udi utufuila petu luse. (Mus. 103:8-14) Mufundi wa misambu wakebeja ne: ‘Yehowa, bu wewe mubale dipambuka dia bantu, mmuntu kayi wakadi mua kuimana, Mukalenge?’ (Mus. 130:3) Bu Nzambi kayi utufuila luse, muntu nansha umue kavua mua kuenza mudimu wa tshijila ne disanka anyi kutekemena muoyo wa tshiendelele to. Luse lua Nzambi ndutuambuluishe tuetu bonso. Nunku anu bu Paulo, tudi ne bua kunanga bakuabu pa kubayisha ne kubalongesha bulelela ne pa kukankamija bena Kristo netu.​—Bala Bienzedi 14:21-23.

14. Mmushindu kayi utudi mua kuvudija mudimu wetu wa kuyisha?

14 Paulo uvua musue kuikala mumanyishi wa lumu luimpe uvua uya kumpala ne tshilejilu tshia Yezu tshiakamuambuluisha. Umue wa ku mishindu ivua Muana wa Nzambi muleje muvuaye munange bantu uvua wa kubayisha. Yezu wakamba ne: ‘Bintu bia kunowa bidi bia bungi, kadi bena mudimu badi banyabanya. Nunku, nulombe Mukalenge wa bintu bia kunowa, atume bena mudimu mu kunowa kuende.’ (Mat. 9:35-38) Paulo wakenza malu avua umvuangana ne disambila divuaye mua kuikala muenze bua kulomba bena mudimu, bualu wakalua muena mudimu wa tshisumi. Netuambe tshinyi buebe wewe? Udiku mua kulengeja mushindu webe wa kuyisha anyi? Peshi udiku mua kuvudija mêba audi wenza mu mudimu wa kuyisha Bukalenge pa kulua nansha mpanda-njila anyi? Tuleje mutudi banange bantu bakuabu patudi tubambuluisha bua kukuata bikole ‘dîyi dia muoyo ditudi tuboluela.’​—Filip. 2:16.

Mushindu uvua Paulo udimona

15. Pavua Paulo udifuanyikija ne bena Kristo nende uvua udimona bishi?

15 Paulo mmutushile kabidi tshilejilu tshikuabu tshimpe. Nansha muvuaye mupete majitu a bungi mu tshisumbu tshia bena Kristo, uvua mumanye ne: kavua muakumbanyine anyi kavua muapete bualu uvua ne meji a bungi to. Uvua mumanye ne: uvua mupete mabenesha onso au anu bua luse lua Nzambi. Uvua kabidi witaba ne: bena Kristo bakuabu bavua pabu bamanyishi bimpe ba lumu luimpe. Nansha muvuaye ne majitu manene mu tshisumbu tshia bena Kristo uvua anu udipuekesha.​—Bala 1 Kolinto 15:9-11.

16. Mmunyi muakadipuekesha Paulo mu tshilumbu tshia ditengulangana?

16 Tumone muvua Paulo mujikije tshilumbu tshivua tshijuke mu tshimenga tshia Antiokia mu Sulia. Bena mu tshisumbu atshi kabavua bapetangana mu tshilumbu tshia ditengulangana to. (Bien. 14:26–15:2) Bu muvua Nzambi muteke Paulo bua kuyisha bantu ba bisamba bia bende, uvua mua kuikala muele meji ne: uvua mumanye bilumbu biabu ne mukumbane bua kubikosa. (Bala Galatia 2:8, 9.) Kadi pakamonaye ne: uvua mupangile bua kutshikosa, wakadipuekesha, kuya natshi kudi kasumbu kaludiki kavua mu Yelushalema. Bena mu kasumbu aku bakateleja tshilumbu atshi, kuangatabu dipangadika, kumutumabu bua kudiambilaye bena mu tshisumbu atshi. Paulo wakitaba dipangadika diabu. (Bien. 15:22-31) Nunku Paulo uvua ‘wa kumpala mu dileja bena Kristo nende buneme.’​—Lomo 12:10b.

17, 18. (a) Mmunyi muvua Paulo umona bena mu bisumbu? (b) Tshivua bakulu ba mu Efeso benze pakashiyanganabu ne Paulo tshidi tshitulongesha tshinyi?

17 Paulo uvua mumanye kudipuekesha bualu kavua upepeja bana babu ba mu bisumbu to, kadi uvua mubanange bikole. Ku ndekelu kua mukanda uvuaye mufundile bena Lomo, wakela bantu 20 muoyo mu mêna abu. Ba bungi ba kudibu ki mbabatele muaba mukuabu mu Bible to, ne bakuabu kabavua ne majitu a pa buawu to. Kadi bavua batendelela Yehowa ne muoyo umue; Paulo uvua mubanange bikole.​—Lomo 16:1-16.

18 Kudipuekesha kua Pualo ne dinanga diende biakakolesha bisumbu bikole. Pavuaye ulayangana ne bakulu ba mu Efeso bua musangu wa ndekelu, ‘bakela Paulo bitupa ku nshingu, bakamutua mishiku, mitshima yabu yakatamba kunyingalala bua dîyi diakambaye ne: Kanuena nutangila mpala wanyi kabidi.’ Bu yeye muikale muntu wa lutambishi uvua upepeja bakuabu, kabavua mua kunyingalala bua diya diende to.​—Bien. 20:37, 38.

19. Mmunyi mutudi mua kuikala ne ‘mitshima mipuekele’ mu disomba ne bena Kristo netu?

19 Bantu bonso badi basue kuya kumpala mu bulelela badi ne bua kuikala badipuekesha anu bu muvua Paulo muenze. Wakakankamija bena Kristo nende ne: ‘Kanuenji muanda bua ditapuluka anyi bua kuditumbisha kua patupu; kadi mu mitshima mipuekele muntu ne muntu abale mukuabu bu muntu udi umutamba yeye buimpe.’ (Filip. 2:3) Mmunyi mutudi mua kutumikila mubelu eu? Tudi mua kukuatshishangana ne bakulu ba mu tshisumbu tshietu, kuenza bidibu batuambila ne kuitaba mapangadika adibu bangata. (Bala Ebelu 13:17.) Tudi kabidi mua kuangata bena Kristo netu bonso ne mushinga. Mu bisumbu bia Bantemu ba Yehowa mutu bantu ba bisamba bionso, bikadilu bishilangane ne ba mishindu yonso. Nunku tunangayi bantu bonso aba katuyi tubasunguluja anu bu muvua Paulo muenze. (Bien. 17:26; Lomo 12:10) Paulo udi utulomba bua ‘tuitabujangane bu muakatuitabuja Kristo bua kuvuija butumbi kudi Nzambi.’​—Lomo 15:7.

‘Tunyemayi ne ditantamana’ lubilu bua kupeta muoyo

20, 21. Ntshinyi tshiatuambuluisha bua kunyema bua kufika ku muoyo wa tshiendelele?

20 Tudi mua kufuanyikija nsombelu wa muena Kristo ne luendu lule. Paulo wakafunda ne: ‘Ngakushikija tshidikijilu tshia lubilu, ngakulamata ditabuja; tshidi kumpala mpindieu ntshifulu tshia butumbi tshia buakane bua Nzambi tshintekela, tshialua Mukalenge mulumbuludi muakane kumpa dituku diadia; kena utshimpa anu meme, kadi neatshipe bonso kabidi badi basue dimueneka diende.’​—2 Tim. 4:7, 8.

21 Kulonda tshilejilu tshia Paulo nekutuambuluishe bua kunyema bua kupeta muoyo wa tshiendelele. (Eb. 12:1) Nunku mu mishindu yonso, tutungunukayi ne kuya kumpala mu bulelela pa kuikala ne tshibidilu tshia kudilongela Bible, kunanga bantu bikole ne kudipuekesha.

Newandamune munyi?

• Mmunyi muvua kudilongela Bible pa tshibidilu kuambuluishe Paulo?

• Bua tshinyi kunanga bantu kudi ne mushinga kudi bena Kristo balelela?

• Ngikadilu kayi idi mua kukuambuluisha bua kubenga kusunguluja bantu?

• Mmunyi mudi tshilejilu tshia Paulo mua kukuambuluisha bua kukuatshishangana ne bakulu ba mu tshisumbu tshienu?

[Nkonko ya dilonga]

[Tshimfuanyi mu dibeji 23]

Tupetele bukole mu dibala Bible anu bu Paulo

[Tshimfuanyi mu dibeji 24]

Tuleje mutudi banange bantu pa kubayisha lumu luimpe

[Tshimfuanyi mu dibeji 25]

Udi mumanye tshivua bena Kristo banangile Paulo anyi?