Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

“Bilafinyi” bia Yehowa bidi biteta bantu bonso

“Bilafinyi” bia Yehowa bidi biteta bantu bonso

“Bilafinyi” bia Yehowa bidi biteta bantu bonso

‘Bilafinyi bia Yehowa bidi biteta bana ba bantu.’​—MUS. 11:4.

1. Udi musue kuikala mulunda wa bantu ba mushindu kayi?

MMUNYI muutu udiumvua padi bantu bakunange? Bantu abu badi bakuambila malu anu mudiwu paudi ubela nkonko; bakuambuluisha paudi mu lutatu ne bakupesha mibelu ne dinanga dionso paudi nayi dijinga. (Mus. 141:5; Gal. 6:1) Kuenaku umvua bua kuikala mulunda wabu anyi? Ke mudi Yehowa ne Muanende bakunange. Mbakunange kupita bantu bakuabu bonso ne ki mbakunange bua kupetabu tshintu kampanda kuudi to, kadi mbasue kukuambuluisha bua ‘ulamate muoyo udi muoyo wa bushuwa mene.’​—1 Tim. 6:19; Buak. 3:19.

2. Mmunyi mudi Yehowa munange Bantemu bende?

2 Davidi wakaleja mudi Yehowa mutunange bikole pakambaye ne: ‘Mêsu a Yehowa adi amona, bilafinyi biende bidi biteta bana ba bantu.’ (Mus. 11:4) Yehowa Nzambi kena anu ututangila to, kadi udi kabidi ututeta. Davidi wakafunda kabidi ne: “Wewe wakuteka mutshima wanyi; wewe wakulua kundi mu butuku; wewe wakunteta, kuakunsangana ne meji mabi.” (Mus. 17:3) Bushuwa, Davidi uvua mumanye bimpe muvua Yehowa mumunange. Uvua mumanye ne: uvua mua kunyingalaja Yehowa bikole bu yeye muikale ne meji mabi munda muende. Udiku umona Yehowa bu muntu wa bushuwa anu bu muvua Davidi umumona anyi?

Yehowa udi umona muoyo wa muntu

3. Mmunyi mudi Yehowa uleja ne: kena utamba kuimanyina pa bilema bietu?

3 Yehowa udi utamba kumona tshitudi munda anyi tshidi mu muoyo wetu. (Mus. 19:14; 26:2) Kadi kena wimanyina pa tulema tukese tutudi tuenza to. Tshilejilu, pavua Sala mukaji wa Abalahama mushime muanjelu, muanjelu au wakamona ne: Sala uvua ne bowa ne kumubelaye ne dîyi dimpe. (Gen. 18:12-15) Pavua Yobo ‘mudibingishe pamutu pa kubingisha Nzambi,’ Yehowa kakabenga bua kumubenesha to, bualu uvua mumanye ne: Satana uvua mukengeshe Yobo bikole. (Yobo 32:2; 42:12) Bia muomumue, Yehowa kakafika munda bua mêyi avua mukaji mukamba wa mu Salefata muambe muprofete Eliya to. Kadi wakamona ne: mukaji au uvua ne kanyinganyinga kakole bua lufu lua muanende mulela umue.​—1 Bak. 17:8-24.

4, 5. Mmunyi muvua Yehowa muleje Abimeleke muoyo muimpe?

4 Bu mudi Yehowa uteta mioyo ya bantu, wakaleja muoyo muimpe too ne kudi bantu bavua kabayi bamutendelela. Tuangate tshilejilu tshia tshivuaye muenzele Abimeleke mukalenga wa bena Peleshete wa mu tshimenga tshia Gelâ. Bu muvua Abimeleke kayi mumanye ne: Sala uvua mukaji wa Abalahama, wakamuangata bua kuluaye mukajende. Kadi kumpala kua kumulengaye, Yehowa wakamuambila mu tshilota ne: ‘Bulelela, ndi mumanye ne: wewe wakuenza bualu ebu mu buakane bua mu mutshima webe, ngakukupidisha kabidi bua kuenza bualu bubi ku mêsu kuanyi; nunku tshiakuitabuja bua wewe kumulenga tshianza. Nunku upingaje mukaji kudi mulume wende; bualu bua yeye udi muprofete, neakulombele Nzambi bua wewe wikale ne muoyo.’​—Gen. 20:1-7.

5 Mu kuamba kuimpe, Yehowa uvua mua kuikala munyoke Abimeleke uvua mutendeledi wa nzambi ya dishima. Kadi wakamona ne: kavua muenze bualu abu ku bukole to, ke bualu kayi wakamuambila tshia kuenza bua kumufuilaye luse ne bua ‘ikale ne muoyo.’ Kuenaku musue kutendelela Nzambi wa mushindu eu anyi?

6. Mmunyi muvua Yezu muidikije Tatuende?

6 Yezu wakidikija Tatuende mu mushindu mupuangane bualu uvua utangila anu malu mimpe avua bayidi bende benza ne ubabuikidila bilema biabu. (Mâko 10:35-45; 14:66-72; Luka 22:31, 32; Yone 15:15) Malu avua Yezu wenza adi apetangana ne tshidiye wamba mu Yone 3:17 ne: ‘Nzambi kakatuma Muanende pa buloba bua kulumbuluisha ba pa buloba, kadi bua ba pa buloba basungidibue kudiye.’ Bulelela, Yehowa ne Yezu mbatunange bikole ne dinanga diabu kadiena ne ndekelu to. Tudi tuamba nanku bualu mbasue bua tupete muoyo. (Yobo 14:15) Dinanga edi ke didi dileja bua tshinyi Yehowa udi ututeta, mushindu udiye utumona ne tshidiye utuenzela bilondeshile bidiye umona kutudi.​—Bala 1 Yone 4:8, 19.

Udi ututeta ne dinanga

7. Bua tshinyi Yehowa udi ututangila?

7 Ki mbimpe tumone Yehowa bu mpulushi udi utulondolola bua kumona bualu bubi buonso butudi tuenza to. Satana ke udi ukeba pa kutubandilaye. (Buak. 12:10) Udi utushiminyina too ne malu atudi katuyi benza. (Yobo 1:9-11; 2:4, 5) Mufundi wa misambu wakamba bua Nzambi ne: ‘Yehowa, bu wewe mubale dipambuka dia bantu, mmuntu kayi wakadi mua kuimana Mukalenge?’ (Mus. 130:3) Diandamuna didi ne: nansha umue. (Muam. 7:20) Kadi Yehowa udi ututangila ne mêsu a luse ne a dinanga anu bu mutu tatu udi munange bana bende ubalama bua kabapetshi njiwu. Misangu ya bungi utu utudimuija bua bilema bietu ne mapanga etu bua katupetshi diakabi to.​—Mus. 103:10-14; Mat. 26:41.

8. Mmunyi mudi Yehowa ulongesha Bantemu bende ne ubabela?

8 Mibelu ne mikenji idi Yehowa utupesha mu Bible, mu mikanda ne mu bisangilu bidi ‘mupika wa lulamatu ne wa budimu’ utulongoluela idi ileja mudiye mutunange. (Mat. 24:45; Eb. 12:5, 6) Yehowa udi kabidi utuambuluisha ku diambuluisha dia tshisumbu tshia bena Kristo ne bakulu badi ‘mapa menze bu bantu’ badimu. (Ef. 4:8) Pashishe Yehowa udi ututangila bua kumona tshitudi tuenza padiye utubela ne mmusue kutuambuluisha bikole. Musambu wa 32:8 udi wamba ne: ‘Nenkuyishe lungenyi, nenkuleje njila uudi ne bua kuendela, nenkupe meji patshidi dîsu dianyi kuudi.’ Nunku mbimpe tuikale tuteleja Yehowa dîba dionso. Tudi ne bua kudipuekesha kudiye bualu udi Tatu wetu ne Mulongeshi wetu udi mutunange.​—Bala Matayo 18:4.

9. Ngikadilu mibi kayi itudi ne bua kuepuka, ne bua tshinyi?

9 Katuitabi bua lutambishi, dipanga dia ditabuja anyi “kudinga kua bubi” bituvuije bena mutu mukole to. (Eb. 3:13; Yak. 4:6) Misangu ya bungi, ngikadilu mibi eyi itu ituadija padi muntu ne meji mabi mu muoyo wende. Udi mua kufika too ne ku dibenga mibelu ya mu Bible. Bualu budi bubi ku onso, udi mua kutuadija kudifila bikole mu njila wende mubi ne kudivuija muena lukuna wa Nzambi. Ebu mbualu bubi be! (Nsu. 1:22-31) Tuangatayi tshilejilu tshia Kaina, muanabute wa Adama ne Eva.

Yehowa udi umona bionso ne utuenzela malu bilondeshile bidiye umona

10. Bua tshinyi Yehowa wakabenga mulambu wa Kaina, ne ntshinyi tshiakenza Kaina?

10 Pavua Kaina ne Abele batuadile Yehowa milambu yabu, Yehowa kakatangila anu milambu ayi to, kadi wakatangila kabidi mioyo yabu. Kuitabaye mulambu wa Abele bualu uvua muufile ne ditabuja kadi kubengayi wa Kaina bualu uvua mupangile ditabuja mu mushindu kampanda. (Gen. 4:4, 5; Eb. 11:4) Pamutu pa Kaina kulongela ku tshivua tshimuenzekele ne kushintuluka, wakakuatshila muanabu tshiji tshikole.​—Gen. 4:6.

11. Mmunyi muvua muoyo wa Kaina mumudinge, ne mbualu kayi butudi mua kulongela kudiye?

11 Yehowa wakamona lungenyi lubi luvua nalu Kaina ne kumuambilaye ne muoyo muimpe ne: bu yeye muenze malu mimpe, uvua mua kupeta disanka. Kadi diakabi, Kaina wakabenga mibelu ya Mufuki wende ne kushipaye muanabu. Muoyo wende mubi wakamuenekela kabidi ku mushindu mubi uvuaye muandamune Yehowa pavuaye mumuebeje ne: ‘Muakunyebe Abele udi kudi kunyi?’ Kaina wakamuandamuna ne: ‘Tshiena mumanye, ndi mulami wa muakunyanyi anyi?’ (Gen. 4:7-9) Muoyo udi mua kutudinga bibi, kutufikisha too ne ku dibenga kutumikila mibelu ya Nzambi. (Yel. 17:9) Nunku miyuki ya nunku ituambuluishe bua kumbusha ne lukasa meji mabi ne majinga mabi munda muetu. (Bala Yakobo 1:14, 15.) Padibu batupesha mibelu ya mu Bible, tuikale tuyanyisha ne tuyimona bu tshijadiki tshia mudi Yehowa mutunange.

Kakuena bubi budi busokome ku mêsu a Yehowa

12. Ntshinyi tshidi Yehowa wenzela benji ba malu mabi?

12 Bamue bantu batu bela meji ne: muntu yeye kayi mubamone padibu benza bualu bubi, kabakupeta dinyoka to. (Mus. 19:12) Kakuena bubi butudi mua kuamba ne: mbusokome to, bualu ‘bintu bionso bidi butaka ne bibulula ku mêsu kua utudi nende ne bualu.’ (Eb. 4:13) Yehowa mmulumbuluishi udi uteta meji etu ne malu adiye wenzela benji ba malu mabi adi aleja mudiye muena buakane. Udi ‘Nzambi wa luse ne dinanga, kena ukuata tshiji lubilu, udi muule tente ne luse lujalame ne bushuwa.’ Kadi ‘kena ubingisha’ bantu badi kabayi banyingalala bua malu abu mabi, badi ‘benza malu mabi bua disungula dia mutshima’ wabu anyi badi ne lungenyi lubi to. (Ekes. 34:6, 7; Eb. 10:26) Ke tshitudi tumona mu tshivuaye muenzele Akana, Anania ne Sapila.

13. Mmunyi muvua meji mabi mafikishe Akana ku dienza bubi?

13 Akana wakabenga kutumikila dîyi dia Nzambi pakibaye bintu bivuabu bapawule mu tshimenga tshia Yeleko ne kubisokoka mu ntenta wende pamuapa mu diumvuangana ne bena mu dîku diende. Pakamanyika bubi buende, wakaleja muvuaye mubuitabe pakambaye ne: ‘Ngakuenzela Yehowa bubi.’ (Yosh. 7:20) Anu bu Kaina, Akana wakalama meji mabi mu muoyo wende. Uvua ne lukuka ne luakamufikisha ku dishima. Bu muvua bintu bivuabu bapawule mu Yeleko bikale bia Yehowa, Akana wakamuiba ne bualu ebu buakamukebela yeye ne bena mu dîku diende lufu.​—Yosh. 7:25.

14, 15. Bua tshinyi Nzambi kavua mua kufuila Anania ne Sapila luse, ne ndilongesha kayi ditudi tupetela kudibu?

14 Anania ne mukajende Sapila bavua mu tshisumbu tshia bena Kristo ba kumpala tshia mu Yelushalema. Panyima pa Pantekoste wa mu 33, bena Kristo bakateka makuta abu muaba umue bua kuambuluisha bena kuitabuja bapiabapia bavua bafume ku misoko ya kule bavua bashale mu Yelushalema. Makuta au avua afume ku mapa a ku budisuile. Anania wakapanyisha budimi buende ne kufilaye anu tshitupa tshia makuta avuaye mupete. Kadi yeye ne mukajende bakadinga muvuabu bafile makuta onso. Kakuyi mpata, bavua basue kupeta lumu lua pa bualu mu tshisumbu. Ke kushimabu. Yehowa wakaleja mupostolo Petelo dishima edi mu tshishima ne Petelo kuebejaye Anania tshivuaye muenzele nanku. Diakamue, Anania wakakuluka ne kufua. Katupa kakese pashishe Sapila wakafua pende.​—Bien. 5:1-11.

15 Tshivua Anania ne Sapila benze katshivua butekete bua ku mpukapuka to. Bavua badianjile kudilongolola bua kudinga bapostolo. Bualu bubi ku bionso, ‘bakadinga nyuma muimpe ne Nzambi.’ Bualu buakenza Yehowa budi buleja patoke ne: ki mmusue mu tshisumbu muikale bena lubombo to. Kakuyi mpata, ‘mbualu bua buowa bua kupona mu bianza bia Nzambi udi ne muoyo.’​—Eb. 10:31.

Tulamatayi Nzambi mu malu onso

16. (a) Mmunyi mudi Satana ujinga kupambuisha basadidi ba Nzambi? (b) Mbintu kayi bidiye uteta bua kupambuisha nabi bantu muaba unudi basombele?

16 Satana udi wenza muende muonso bua kutupambuisha ne kutufikisha ku dibungamija Yehowa. (Buak. 12:12, 17) Meji ende mabi adi amuenekela ku malu a pa buloba adi atamba kuimanyina pa tshiendenda ne tshikisu. Mbipepele bua kumona malu a bantu butaka ku televizion anyi ku ordinatere. Katuitabi nansha kakese bua kupona mu mateyi a Satana to. Kadi tuikalayi anu bu Davidi wakafunda ne: ‘Nendimuke bua kuyila mu njila udi mululame tshishiki. Nengende mu nzubu muanyi ne mutshima udi muakane tshishiki.’​—Mus. 101:2.

17. (a) Bua tshinyi Yehowa utu ulua kuela mibi ya bantu patoke? (b) Tudi ne bua kudisuika bua kuenza tshinyi?

17 Lelu eu, Yehowa katu uleja bilema binene bidi bantu benza mu tshishima bu muvuaye wenza imue misangu ku kale to. Tshidibi, udi umona bionso, ne mu tshikondo tshidiye yeye nkayende usungula, udi ubiela patoke mu mushindu udiye musue. Paulo wakamba ne: ‘Mibi ya bantu bakuabu idi imueneka patoke, idi iya kumpala kuabu too ne ku dipila; ne mibi ya bakuabu kabidi idi ibalonda kunyima.’ (1 Tim. 5:24) Dinanga ke didi ditamba kusaka Yehowa bua kuela bilema bia bantu patoke. Mmunange tshisumbu ne mmusue kutshilama ku malu mabi. Pashishe udi ubuikidila bantu badi benza mpekatu ne badi banyingalala. (Nsu. 28:13) Nunku tudienzejayi bua kulama muoyo mutoke kudi Nzambi ne kuepuka ngenyi mibi yonso.

Tuenzele Nzambi mudimu ne muoyo umue

18. Ntshinyi tshivua mukalenge Davidi musue bua muanende amanye bua Nzambi?

18 Mukalenge Davidi wakambila muanende Solomo ne: ‘Umanye Nzambi wa tatuebe, umukuatshile mudimu ne mutshima mutoke ne didikokela kudiye; bualu bua Yehowa udi ukebakeba mitshima ya bantu bonso; udi ujingulula meji onso adibu bela munda muabu.’ (1 Kul. 28:9) Davidi kavua musue bua muanende itabuja anu Nzambi patupu to. Kadi uvua musue kabidi bua amanye mudi Yehowa munange bantu bende. Ke muudi pebe wanyisha Yehowa nunku anyi?

19, 20. Bilondeshile Musambu wa 19:7-11, ntshinyi tshivua tshiambuluishe Davidi bua kusemena pabuipi ne Nzambi, ne mmunyi mutudi mua kumuidikija?

19 Yehowa mmumanye ne: bantu badi basue kudia nende bulunda nebalue kudiye, ne dimanya dia ngikadilu yende mimpe nedibambuluishe bua kushemeja nende malanda. Nunku Yehowa mmusue bua tumumanye ne tuibidilangane nende. Mmunyi mutudi mua kuenza nunku? Mpatudi tulonga Dîyi diende ne tupeta masanka a kudiye.​—Nsu. 10:22; Yone 14:9.

20 Utuku ubala Dîyi dia Nzambi dituku dionso ne dianyisha ne usambila bua kutumikila biudi ubalamu anyi? Udiku umona buimpe bua kutumikila mikenji ya mu Bible mu nsombelu webe anyi? (Bala Musambu wa 19:7-11.) Wewe wenza nunku, ditabuja diebe ne dinanga dia Yehowa nebitungunuke ne kukola. Yeye pende neasemene pabuipi nebe bua kuenda nebe bienze anu bu udi mukukuate ku tshianza. (Yesh. 42:6; Yak. 4:8) Bushuwa, Yehowa nealeje mudiye mukunange padiye ukubenesha ne ukuambuluisha bua ushale mumulamate paudi wenda mu njila mubumbakane udi ufikisha ku muoyo wa kashidi.​—Mus. 91:1, 2; Mat. 7:13, 14.

Newandamune munyi?

• Bua tshinyi Yehowa udi ututeta?

• Ntshinyi tshivua tshifikishe bamue bantu bua kulua baluishi ba Nzambi?

• Mmunyi mutudi mua kuleja ne: tudi tumona Yehowa bu muntu mulelela?

• Mmunyi mutudi mua kutungunuka ne kuenzela Yehowa mudimu ne muoyo umue?

[Nkonko ya dilonga]

[Tshimfuanyi mu dibeji 4]

Mmunyi mudi Yehowa ututangila anu bu muledi udi mutunange?

[Tshimfuanyi mu dibeji 5]

Ndilongesha kayi ditudi tupetela ku tshivua tshienzekele Anania?

[Tshimfuanyi mu dibeji 6]

Ntshinyi tshiatuambuluisha bua kutungunuka ne kuenzela Yehowa mudimu ne muoyo umue?