Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Malu manene a mu mukanda wa Buakabuluibua—Tshitupa tshia 1

Malu manene a mu mukanda wa Buakabuluibua—Tshitupa tshia 1

Dîyi dia Yehowa didi ne muoyo

Malu manene a mu mukanda wa Buakabuluibua​—Tshitupa tshia 1

PAVUA mupostolo Yone ukavua mukulakaje mu buloko mu tshidila tshia Patemo, wakapeta bikena-kumona 16 bilondangane. Mu bikena-kumona abi, wakamona malu avua Yehowa Nzambi ne Yezu Kristo benze mu dituku dia Mukalenge, tuambe ne: kumbukila pakatuadija Kristo kukokesha mu 1914 too ne ku ndekelu kua bukokeshi buende bua Bidimu tshinunu. Mukanda eu wa Buakabuluibua uvua Yone mufunde pabuipi ne tshidimu tshia 96 panyima pa Yezu udi wakula bua bikena-kumona ebi.

Tukonkononayi malu adi mu Buakabuluibua 1:1–12:17 adi akula bua bikena-kumona muanda mutekete bia kumpala bivua Yone mupete. Bikena-kumona ebi bidi bitutangila petu bualu bidi bileja malu adi enzeka pa buloba lelu ne bileja kabidi tshikala Yehowa ne bua kuenza mu matuku atshilualua. Bikena-kumona ebi bidi bikolesha bantu badi babibala ne babitaba.​—Eb. 4:12.

“MUANA WA MUKOKO” UDI ULAMUNA BIMANYINU BISAMBOMBO BIA KU BIMANYINU MUANDA MUTEKETE

(Buak. 1:1–7:17)

Tshia kumpala Yone udi umona Yezu Kristo mu butumbi buende ne badi bamuambila malu malondangane bua ‘aafunde mu mukanda, autume kudi ekeleziya muanda mutekete.’ (Buak. 1:10, 11) Pashishe udi umona tshikena-kumona tshia nkuasa wa butumbi mu diulu. Muntu udi musombe mu nkuasa eu udi ne muvungu mu tshianza tshiende tshia balume udibu batue bimanyinu muanda mutekete. Muntu “udi muakane bua kubulula mukanda” udi anu “Ntambue udi wa mu tshisamba tshia Yuda” anyi ‘muana wa mukoko udi ne nsengu muanda mutekete ne mêsu muanda mutekete.’​—Buak. 4:2; 5:1, 2, 5, 6.

Tshikena-kumona tshisatu tshidi tshileja bualu budi buenzeka padi “Muana wa Mukoko” ubulula bimanyinu bisambombo bia kumpala ku tshimue ku tshimue. Padiye ubulula tshisambombo, dikanka dia buloba dinene didi dienzeka ne dituku dinene dia tshiji didi dilua. (Buak. 6:1, 12, 17) Kadi tshikena-kumona tshidi tshilonda tshidi tshileja ‘banjelu banayi bakuate mpepele inayi ya buloba’ too ne padibu bajikija kutua bantu 144 000 bimanyinu. Udi umona kabidi “tshisumbu tshinene tshia bantu” badibu kabayi batua tshimanyinu ‘bimane kumpala kua nkuasa wa butumbi ne kua Muana wa Mukoko.’​—Buak. 7:1, 9.

Mandamuna a nkonko ya mu Bible:

1:4; 3:1; 4:5; 5:6—“Nyuma muanda mutekete” idi yumvuija tshinyi? Nomba muanda mutekete udi uleja tshintu tshidi tshikumbane tshishiki ku mêsu kua Nzambi. Nunku mikenji muanda mutekete ivuabu batumine bisumbu anyi ‘ekeleziya muanda mutekete’ ivua mitumine bantu ba Nzambi ba pa buloba bujima badi badisangisha mu bisumbu bipite pa 100 000. (Buak. 1:11, 20) Bu mudi Yehowa upesha bantu nyuma wende bilondeshile tshidiye musue bua benze nende, “nyuma muanda mutekete” idi ileja mudiye wambuluisha bantu badi babala milayi idi mu Dîyi diende ne ubabenesha. Mukanda wa Buakabuluibua udi utamba kuakula bikole bua nomba wa muanda mutekete. Muaba eu nomba wa muanda mutekete udi uleja dikumbana dia bualu tshishiki. Nunku mukanda eu udi uleja mudi ‘bualu busokoka bua Nzambi bujika.’​—Buak. 10:7.

1:8, 17—Nnganyi udi “A ne Z,” ne nganyi udi wa ‘kumudilu ne wa ku nshikidilu’? Yehowa ke udibu babikila ne: “A ne Z” bua kuleja ne: kakuvua Nzambi mukuabu wa bukole buonso kumpala kuende, ne panyima pende kakuakuikala mukuabu to. Yeye udi “tshibangidilu ne nshikidilu.” (Buak. 21:6; 22:13) Nansha mudibu babikila Yehowa ne: wa ‘kumudilu ne wa ku nshikidilu’ mu Buakabuluibua 22:13 bua kuleja ne: kakuena Nzambi mukuabu kumpala kuende anyi panyima pende, mvese mikuabu idi mu nshapita wa kumpala wa Buakabuluibua idi ileja ne: mu nshapita au, Yezu Kristo ke udibu babikila ne: wa ‘kumudilu ne wa ku nshikidilu.’ Yezu ke muntu wa kumpala uvua Yehowa mubishe ku lufu ne mumuvuije muanjelu udi kayi mua kufua ne anu yeye ke wa ndekelu udi Yehowa mudibishile nkayende.​—Kolos. 1:18.

2:7—‘Mparadizu wa Nzambi’ ntshinyi? Bu mudibi ne: bena Kristo bela manyi ke bavuabu bambila mêyi aa, mparadizu eu udi uleja muaba wa mu diulu, tuambe ne: kumpala mene kua Nzambi. Bena Kristo bela manyi badi bashala ne lulamatu nebapete diakalenga dia kudia “mutshi wa muoyo.” Nebabapeshe mubidi udi kauyi ufua tshiendelele.​—1 Kol. 15:53.

3:7—Ndîba kayi divua Yezu mupete “luvungula lua Davidi,” ne mmunyi muvuaye muenze nalu mudimu? Pakatambula Yezu mu 29, wakalua Mukalenge musungula wa mu ndelanganyi ya Davidi. Kadi Yezu wakapeta luvungula elu anu mu 33 pakayaye mu diulu ne kusomba ku dia balume dia Nzambi. Dîba adi ke diakapetaye bukokeshi buonso bua Bukalenge bua Davidi. Kutuadijila ku tshikondo atshi, Yezu udi wenza midimu mivule ne luvungula elu. Mu 1919 wakateka ‘luvungula lua ku nzubu wa Davidi’ pa diapa dia ‘mupika wa lulamatu ne wa budimu’ pakatekaye kasumbu ka mupika eu ‘pa mutu pa bintu biende bionso.’​—Yesh. 22:22; Mat. 24:45, 47.

3:12—‘Dîna dipiadipia’ dia Yezu ndîna kayi? Dîna edi didi dileja mudimu mupiamupia wa Yezu anyi muanzu mubandile udiye mupete. (Filip. 2:9-11) Nansha mudi muntu mukuabu kayi mua kumanya dîna edi mu mushindu udi Yezu mudimanye, Yezu udi udifunda pa mpala ya bana babu ba lulamatu mu diulu bua kubafikisha ku didia nende malanda makole. (Buak. 19:12) Udi wabanyangana nabu mudimu wa pa buawu udi Yehowa mumupeshe.

Malongesha adi atutangila:

1:3. Bu mudi ‘tshikondo [tshidi Nzambi musungule bua kubutula bulongolodi bua Satana] pabuipi,’ tudi ne bua kuenza muetu muonso bua kumvua malu adi mu Buakabuluibua ne kuatumikila.

3:17, 18. Bua tuetu kuikala bena Kristo bashindame, tudi ne bua kusumba ‘ngolo mulengejibue mu kapia’ kudi Yezu. Mbuena kuamba ne: tudi ne bua kudienzeja bua kuikala babanji mu midimu mimpe. (1 Tim. 6:17-19) Tudi kabidi ne bua kuluata “bivualu bitoke” bidi bileja mutudi bayidi ba Kristo ne kuangata ‘buanga bua kulaba ku mêsu’ budi buikale mibelu itudi tupeta mu Tshibumba tshia Nsentedi bua kupeta dimanya dia mu Bible.​—Buak. 3:17, 18.

7:13, 14. Bakulu 24 badi baleja bela manyi 144 000 mu butumbi buabu bua mu diulu mudibu bakalenge ne bakuidi. Bavua badianjile kubaleja kudi bakuidi ba mu Isalele bavua mukalenge Davidi mutapulule mu bitupa 24. Umue wa ku bakulu aba udi uleja Yone tshidi musumba munene umvuija. Nunku, bena Kristo bela manyi badi mua kuikala batuadije kubika ku lufu kumpala kua 1935. Bua tshinyi tudi tuamba nanku? Bualu tshidimu atshi ke tshivua bela manyi ba Nzambi batshivua pa buloba bafike ku dimanya bimpe diumvuija dia musumba munene.​—Luka 22:28-30; Buak. 4:4; 7:9.

MPUNGI MUANDA MUTEKETE IDI IDILA PADIBU BALAMUNA TSHIMANYINU TSHIA MUANDA MUTEKETE

(Buak. 8:1–12:17)

Padi Muana wa mukoko ulamuna tshimanyinu tshia muanda mutekete, badi bapesha banjelu muanda mutekete mpungi muanda mutekete. Basambombo badi bela mpungi, bamanyisha mishindu yalumbuluisha Nzambi ‘tshitupa tshisatu tshia buloba,’ tuamba ne: Bukua buena Kristo. (Buak. 8:1, 2, 7-12; 9:15, 18) Ebu ke bualu budi Yone umona mu tshikena-kumona tshitanu. Mu tshikena-kumona tshidi tshilonda, Yone udi wenzamu pende bualu kampanda. Udi wangata mukanda mukese ne uwudia ne pashishe udi upima tshioshelu tshia mu ntempelo. Panyima pa bamane kuela mpungi wa muanda mutekete, mêyi makole adi amba ne: ‘Bukalenge bua pa buloba buakulua bukalenge bua Mukalenge wetu, ne bua Kristo wende.’​—Buak. 10:10; 11:1, 15.

Tshikena-kumona tshia muanda mutekete tshidi tshiumvuija bimpe bualu budibu bambe mu Buakabuluibua 11:15, 17. Yone udi umona tshimanyinu tshinene mu diulu. Mukaji musele wa mu diulu udi ulela muana wa balume. Badi bipata Diabolo mu diulu, ne bu mudiye mufikile mukaji eu munda bikole, udi uya ‘kuluangana mvita ne tunkanunuina tuende tuakashala.’​—Buak. 12:1, 5, 9, 17.

Mandamuna a nkonko ya mu Bible:

8:1-5—Bua tshinyi ditalala diakenzeka mu diulu, ne ntshinyi tshivuabu bele pa buloba? Ditalala dia mu tshimfuanyi edi diakenzeka mu diulu bua ‘mitendelelu ya bansantu’ bavua pa buloba yumvuike. Bualu ebu buakenzeka ku ndekelu kua mvita ya kumpala ya buloba bujima. Bena Kristo bela manyi kabavua baye mu diulu ku ndekelu kua tshikondo tshia bisamba bia bende bu muvua bantu ba bungi batekemene to. Bakapeta ntatu mu mvita ayi. Ke bualu kayi bakatendelela bikole balomba diambuluisha. Nzambi wakandamuna masambila abu pakela muanjelu kapia ka mu tshimfuanyi pa buloba bua kufikisha bena Kristo bela manyi ku dienza mudimu wa bungi. Nansha muvuabu bakese, bakatuadija kuyisha lumu luimpe pa buloba bujima ne kuvuija lumu lua Bukalenge bua Nzambi bu kapia kavua kuosha bena mu bitendelelu bia dishima bionso. Bakaleja patoke malongesha a mu Bible, kulongesha bantu bulelela ne kuela bitendelelu bia dishima patoke kutuadijila ku muji wabi anu bu mutu dikanka dikole dia buloba dibumbula nzubu.

8:6-12; 9:1, 13; 11:15—Ndîba kayi divua banjelu muanda mutekete badilongolole bua kuela mpungi yabu? Ndîba kayi diakadilayi, ne mmushindu kayi? Kudilongolola bua kuela mpungi kuvua kabidi kumvuija kuambuluisha bena mu kasumbu ka Yone bavua pa buloba bua bapetulule makanda kutuadijila mu 1919 too ne mu 1922. Tshikondo atshi bena Kristo bela manyi bavua ne mudimu wa bungi wa kulongolola mushindu wa kuyisha ne kuibaka miaba ya kupatuila mikanda. (Buak. 12:13, 14) Didila dia mpungi didi dileja mudi Bantemu ba Yehowa benza mudimu pamue ne banjelo bua kumanyisha ne dikima mushindu wikala Yehowa ne bua kubutula bulongolodi bua Satana. Dimanyisha edi diakatuadija ne mpungilu uvua muenzeke mu tshipalu tshia Cedar Point mu Ohio mu 1922 ne nediye too ne ku dikenga dinene.

8:13; 9:12; 11:14—Mmu mushindu kayi udi mpungi isatu ya ndekelu imanyisha ‘mulawu’? Muadi wa mpungi inayi ya kumpala udi uleja mudi bena mu bitendelelu bia dishima bafue mu nyuma, kadi isatu ya ndekelu idi ileja milawu bua malu kampanda masunguluke. Didila dia mpungi muitanu didi dileja mudi bantu ba Nzambi bapatuka mu ‘tshina tshidi katshiyi ne nshikidilu’ (tshidi tshileja muvuabu kabatshiyi benza midimu yabu ya bena Kristo) mu 1919 ne batuadija kuyisha ne tshisumi. Diyisha diabu didi dilua anu bu tshipupu kudi bena mu bitendelelu bia dishima. (Buak. 9:1) Mpungi muisambombo udi uleja mvita ya bena tubalu ne mudimu wa kuyisha udi wenzeka pa buloba bujima kutuadijila mu 1922. Mpungi wa ndekelu udi uleja diledibua dia Bukalenge bua Masiya.

Malongesha adi atutangila:

9:10, 19. Malu adi ‘mupika wa lulamatu ne wa budimu’ utuambila mu mikanda yende adi mangatshila mu Bible adi ne mukenji wa kudi Nzambi. (Mat. 24:45, NW) Mukenji eu udi anu bu mikila ya mpasu ya mikumbi idi ne ‘tulonda bu tua tuminyiminyi’ ne bu tubalu tua bena mvita tudi ne ‘mikila mifuane ya nyoka.’ Bua tshinyi tudi tuamba nanku? Bualu mikanda ya mupika idi idimuija bantu bua ‘dituku dia disombuela dia Yehowa.’ (Yesh. 61:2) Nunku tuikalayi ne dikima ne tshisumi mu diabanya dia mikanda eyi.

9:20, 21. Bena bupuekele badi mu matunga atubu bambe ne: kaatu ne bena Kristo mbitabe lumu luimpe lutudi tuyisha. Kadi katuena tutekemena ne: bantu bonso badi mu bitendelelu bia dishima badibu babikila muaba eu ne: ‘bantu bonso bakuabu bakashala’ nebakudimune mitshima yabu to. Nansha nanku, tudi tutungunuka anu ne kuyisha ne tshisumi.

12:15, 16. “Buloba,” tuamba ne: bena mu bulongolodi bua Satana anyi bamfumu ba mu matunga mashilangane mbatue ku tshia ntendelelu mulelela. Kutuadijila mu 1940, bamfumu aba ‘mbamine musulu [wa dikengeshibua] wakatula dragon mukana muende.’ Nunku misangu yonso itu Yehowa musue, utu ukuata mudimu ne bamfumu ba pa buloba bua kukumbaja disua diende. Ke tshidi Nsumuinu 21:1 ujadika padiye wamba ne: ‘Mutshima wa mukalenge mu bianza bia Yehowa udi bu misulu ya mâyi, yeye udi uutuma kuonso kudiye musue.’ Bualu ebu budi bukolesha ditabuja dietu kudi Nzambi.