Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Yehowa ngua tuetu bonso kutumbisha

Yehowa ngua tuetu bonso kutumbisha

Yehowa ngua tuetu bonso kutumbisha

‘Tumbishayi Yehowa!’​—MUS. 111:1.

1, 2. “Aleluya” udi umvuija tshinyi? Ndîba kayi didibu bamba Aleluya mu Mifundu ya tshiena Greke ya bena Kristo?

TUTU tutamba kumvua mu bitanda bia nzambi bia bukua buena Kristo bamba ne: “Aleluya!” Bamue bantu lelu badi amu ne Aleluya mukana. Kadi, anu bantu bakese ke badi bamanye diumvuija dia mu Bible dia muaku eu, ne nsombelu wa ba bungi badi nende mukana udi upendesha Nzambi. (Tito 1:16) Mukanda mukuabu udi umvuija miaku ya mu Bible udi wamba bua “Aleluya” ne: “Mmuaku uvua bafundi ba bungi ba Misambu ya mu Bible batela bua kulomba bantu bakuabu bua kutumbisha nabu pamue Yehowa.” Bantu ba bungi badi bapiluke mu malu a Bible badi bamba ne: “Aleluya” udi umvuija ne: “‘Tumbishayi Yah,’ [anyi] Yehowa.”

2 Ke bualu kayi mbakudimune muaku eu mu Mukanda wa Nzambi mu Musambu wa 111:1 ne: ‘Tumbishayi Yehowa!’ Mu Buakabuluibua 19:1-6 mudi muaku wa tshiena Greke wa buena eu misangu 4 mijima padibu basanka bua kabutu ka ntendelelu wa dishima. Pabutulabu bitendelelu bia dishima, batendeledi balelela nebambe “Aleluya” bua kutumbisha Yehowa.

Midimu yende minene

3. Ntshipatshila kayi tshinene tshitutu tudisangishila mu tshisumbu?

3 Mufundi wa Musambu wa 111 udi uleja malu a bungi adi ne bua kutusaka tuetu bonso bua kutumbisha Yehowa. Mvese wa kumpala udi wamba ne: ‘Nensakidile Yehowa ne mutshima wanyi mujima, mu tshipungu tshia bantu bakane ne mu disangisha diabu.’ Ke tshidi Bantemu ba Yehowa basue pabu kuenza. Tshipatshile tshinene tshitutu tudisangishila mu tshisumbu ne mu mpuilu ntshia kutumbisha Yehowa.

4. Mbintu kayi bitudi mua kukononona anyi kulonga?

4 ‘Midimu ya Yehowa idi minene, idi mikononona kudi bonso badi basanka bualu buayi.’ (Mus. 111:2) Badi bakula bua ‘kukononona.’ Bilondeshile mukanda mukuabu, mvese eu udi utangila bantu badi bangata midimu ya Nzambi bua “kuyilonga ne muoyo mujima, belelapu meji.” Bintu bidi Yehowa mufuke, mmubifuke ne tshipatshila tshia dikema. Tshilejilu, mmuteke dîba, buloba ne ngondo pa miaba yabi, bienza mudimu mu dipetangana bimpe ne kipatshila ka ne: buloba buetu ebu buikale ne luya ne butoke, bua kuikale butuku ne munya, kuikale mivu kabidi ne dibanda ne dipueka dia mâyi mu mbuu.

5. Mbualu kayi budi bushintuluka mu mmuenenu wa bantu padibu benda bumvua bimpe tshibuashibuashi?

5 Balongi ba mabulunge mbapete ne: muaba udi buloba mu mabulunge onso adi anyunguluka ku dîba udi ne mushinga wa bungi be! Nansha kabidi bunene bua ngondo, bujitu buende ne tshijengu tshilenga tshitambe tshidiye wenza padiye uyunguluka buloba. Mushindu udi buloba ne ngondo bienza mudimu mu dipetangana udi wambuluisha bua kuikale dilondangana dimpe dia mivu pa buloba. Bantu mbapete kabidi dimanya dia bungi dia mishindu ya bukole idi mu bukua mabulunge. Ke bualu kayi mulongeshi mukuabu wakafunda tshiena-bualu tshia “Tshibuashibuashi ‘tshienza anu mudibi menemene’”; wakafunda ne: “Bidi biumvuika bua tshinyi kudi bena malu a sianse ba bungi badi bashintulule meji abu mu bidimu 30 bishale ebi, bamba ne: bidi bikengela kuikala ne ditabuja dia bungi bua kuitaba mudi tshibuashibuashi tshidienze nkayatshi. Patudi tuenda tumvua malu bimpe, bijadiki bia ne: kudi mufuki udi ne meji matue udi mufuke buloba buetu ebu bimpe bidi bienda bivula.”

6. Utu umvua tshinyi bua mushindu udi Nzambi mufuke muntu?

6 Mudimu mukuabu munene wa Nzambi mmushindu udiye mutufuke. (Mus. 139:14) Pavua Nzambi mufuke muntu, wakamupesha lungenyi, mubidi muikale ne bitupa bionso bidi bikengedibua ne bukole ne mushindu wa kuenzabi mudimu. Tshilejilu, tudi mua kutela dipa dia kuakula ne dia kumvua, dia kufunda ne dia kubala. Bantu ba bungi badi mua kuenza malu onso aa. Badi kabidi mua kuimana kulu. Mushindu udi mubidi utudi nawu ne mudi bitupa biawu bipetangana, mudibi bienza mudimu ne mudi mubidi utaata bintu, udi utukemesha bikole. Tuakule kabidi bua tujilu tukese bungi kabuyi kubala tudi tuambuluisha buongo ne mubidi bua kuenza mudimu bimpe. Kakuena tshiamu nansha tshimue tshidi bantu benza tshidi mua kupita apa to. Mu bulelela, malu onso adi bantu benza adi akumbana anu bualu badi ne buongo ne bitupa bia mubidi bienza mudimu pamue. Muena sianse nansha yeye ne dimanya dia munyi, kena mua kuenza tshiamu tshidi tshitukemesha anyi tshienza mudimu kupita minu yetu ya ku bianza, nangananga wa tshiâla to. Nanku anji dikonka ne: ‘Kudiku tshintu tshidi bantu benze kakuyi dienza mudimu bimpe ne minu idi Nzambi mutupe anyi?’

Midimu ne ngikadilu minene ya Yehowa

7. Bua tshinyi tudi mua kuangata Bible bu tshimue tshia ku midimu minene ya Yehowa?

7 Mu midimu minene ya Yehowa mudi kabidi idiye muenzele bantu bu mudibi bileja mu Bible. Bible udi pende mudimu munene wa Yehowa; mikanda idimu idi ipetangana bimpe bia dikema. Mmushilangane ne mikanda mikuabu yonso, bualu udi ne ‘dîyi dia Nzambi didi difume munda mua Nzambi bu mupuya wende, ne didi ne mudimu muimpe wa kuyisha bantu.’ (2 Tim. 3:16) Tshilejilu, mukanda wa kumpala wa mu Bible, mukanda wa Genese, udi umvuija mushindu uvua Nzambi mumbushe bubi pa buloba pavuaye mushipe bantu babi mu tshikondo tshia Nowa. Mukanda muibidi, wa Ekesode, udi umvuija mushindu uvua Nzambi muleje mudiye Nzambi mulelela pavuaye mupatule bena Isalele mu bupika mu Ejipitu. Mufundi wa Misambu uvua mua kuikala ne malu aa mu lungenyi pavuaye mufunde ne: ‘Mudimu udi Yehowa wenza udi ne bunene ne butumbi; buakane buende budiku too ne kashidi. Wakavuluija bantu bua midimu yende ya kukema. Yehowa udi ne dinanga, udi ufuila bantu luse.’ (Mus. 111:3, 4) Kuenaku witaba ne: malu onso adi Yehowa muenze kubangila ku kale too ne lelu, nansha adi menzeke mu bidimu biudi ne muoyo adi bua “bunene ne butumbi” buende anyi?

8, 9. (a) Nku tshinyi kudi midimu ya Nzambi mishilangane ne ya bantu? (b) Telaku imue ngikadilu ya Nzambi idi ikusankisha.

8 Kupu muoyo ne: mufundi wa Misambu au uvua muimanyine kabidi pa ngikadilu minene ya Yehowa, bu mudi: buakane, dinanga ne difuila bantu luse. Utu mumanye ne: bienzedi bietu tuetu bantu bena mibi kabitu nangananga bimanyine pa buakane to. Bitu misangu ya bungi bifumina ku lukuka, mutshiawudi ne lutambishi. Ke tshidi tshimuenekela ku dienza dia bingoma binene bidi bantu benza bua kujudija mvita ne bua kukeba mabanji. Bidi bishiya bantu mu dikenga dikole ne bishipesha miliyo ne miliyo ya bantu badi kabayi ne bualu. Malu a bungi adi bantu benza mmakengeshe kabidi bapele bikole. Tshilejilu tshidi bantu bamanye ntshia dikuata bapika bua kuibakabu nzubu minene misongoloke ya mabue ya mu Ejipitu. Nzubu minene eyi ivua nangananga bua kujikamu ba Palô, bamfumu bavua ne lutambishi. Bienzedi bia bantu ba bungi lelu kabiena anu bikengeshisha bakuabu to, kadi bidi kabidi ‘bibutula buloba.’​—Bala Buakabuluibua 11:18.

9 Bienzedi ebi mbishilangane bikole ne midimu ya Yehowa, yoyi mmimanyine pa buakane. Mu midimu yende eyi mudi tshidi Yehowa muenze ne luse bua kusungila bantu bena mibi. Pakafila Nzambi mulambu bua kusungila bantu ku mibi, ‘wakaleja buakane buende.’ (Lomo 3:25, 26) Kakuyi mpata, ‘buakane buende budiku too ne kashidi.’ Dinanga dia Nzambi divua dimuenekela mu mushindu uvuaye muenzele bantu bena mibi malu ne lutulu. Uvua kabidi ubambila malu ne dîyi dimpe pavuaye ubasengelela bua balekele kuenza malu mabi bua kuenzabu malu mimpe.​—Bala Yehezekele 18:25.

Yehowa utu ukumbaja malu adiye ulaya

10. Yehowa mmushiye tshilejilu kayi tshimpe bua tshipungidi tshia Abalahama?

10 ‘Wakupa badi bamunemeka biakudia, utu wavuluka tshipungidi tshiende tshiendelele.’ (Mus. 111:5) Muaba eu mufundi wa Misambu udi mua kuikala wakula bua tshipungidi tshia Abalahama. Yehowa wakalaya bua kubenesha dimiinu dia Abalahama ne kuamba ne: divua ne bua kuangata biibi bia bena lukuna babu. (Gen. 22:17, 18; Mus. 105:8, 9) Mu dikumbana dia kumpala dia mulayi eu, dimiinu dia Abalahama diakalua tshisamba tshia Isalele. Tshisamba tshia Isalele tshiakashala bidimu bia bungi mu bupika mu Ejipitu, kadi ‘Nzambi wakavuluka mulayi wende kudi Abalahama,’ yeye kubasungila. (Ekes. 2:24) Malu avua Yehowa mubenzele akaleja mudiye mupeshanganyi wa bintu. Wakabapesha biakudia bua bikale ne makanda a mubidi, kubapesha mikenji yende bua bakoleshe ngenyi yabu ne mitshima. (Dut. 6:1-3; 8:4; Neh. 9:21) Mu bidimu biakalonda, tshisamba tshia Isalele tshivua anu tshimutombokela, ke yeye kutuma baprofete bua kubambila bua bapingane kudiye. Bidimu bipite pa 1 500 bena Isalele bamane kupatuka mu bupika mu Ejipitu, Nzambi wakatuma Muanende umuepele mulelele pa buloba. Bena Yuda ba bungi kabakitaba Yezu to, bakitaba bua bamushipe. Ke Yehowa kuenza tshisamba tshipiatshipia tshia ‘Isalele wa Nzambi.’ Tshisamba etshi pamue ne Kristo badi benza dimiinu dia mu tshimfuanyi dia Abalahama, dikavua Yehowa mumanyishe ne: uvua mua kubenesha nadi bukua bisamba.​—Gal. 3:16, 29; 6:16.

11. Mmushindu kayi utu Yehowa utungunuka ne ‘kuvuluka tshipungidi tshiende’ ne Abalahama?

11 Yehowa utshidi ‘uvuluka tshipungidi tshiende’ ne malu avuaye mulaye ku butuanganji bua tshipungidi atshi. Lelu eu, Yehowa udi utupesha malongesha anyi biakudia bia bungi mu miakulu mipite pa 400. Udi kabidi utungunuka ne kuandamuna masambila etu a majinga a ku mubidi mu diumvuangana ne mêyi aa: ‘Utupe tshitupa tshia bidia bietu bia buatshia-buatshia.’​—Luka 11:3; Mus. 72:16, 17; Yesh. 25:6-8.

Yehowa udi ne bukole bua dikema

12. Mmu mushindu kayi uvuabu bapeshe bena Isalele ‘bumpianyi bua bisamba bia bantu’?

12 ‘Wakaleja bantu bende bukole buende mu kuenza kua midimu yende, pakabapeshaye bumpianyi bua bisamba bia bantu.’ (Mus. 111:6) Bualu bua dikema buvua buenzekele bena Isalele buvua mufundi wa Misambu mua kuikala nabu mu lungenyi buvua bua mushindu uvua Yehowa muenze tshishima bua kubapandisha mu Ejipitu. Pavua Yehowa muanyishile bena Isalele bua kubuela mu Buloba bulaya, bavua ne bukole bua kutshimuna makalenge a ku Est ne a ku Ouest kua Musulu wa Yadene. (Bala Nehemiya 9:22-25.) Bushuwa, Yehowa wakapesha bena Isalele ‘bumpianyi bua bisamba bia bantu.’ Bualu ebu buakaleja mudi Yehowa ne bukole bua bungi.

13, 14. (a) Mmushindu kayi uvua Nzambi muleje bukole buende mu tshilumbu tshia Babulona tshivua natshi mufundi wa Misambu mu lungenyi? (b) Mmalu kayi makuabu manene adi Yehowa muenze bua kusungila bantu?

13 Kadi tudi bamanye bimpe ne: nansha muvua Yehowa muenzele bena Isalele malu mimpe a bungi, kabakamutumikila anyi kutumikila bankambua babu: Abalahama, Izaka ne Yakoba to. Bakatungunuka amu ne kumutombokela too ne pakalua bena Babulona kubakuata kuya nabu ku bupika. (2 Kul. 36:15-17; Neh. 9:28-30) Bamue balongi ba malu a mu Bible badi bela meji ne: bu mufundi wa Musambu wa 111 muikale ne muoyo panyima pa bena Isalele bamane kupingana ku bupika mu Babulona, uvua mua kutumbisha Yehowa bikole bua lulamatu luende ne bukole buende. Nzambi wakaleja bukole buende ne lulamatu pakasungilaye bena Yuda kudi tshisamba tshia Babulona tshivua katshiyi tshilekela bapika.​—Yesh. 14:4, 17.

14 Bidimu bipite pa 500 pashishe, Yehowa wakaleja bukole buende mu mushindu wa dikema pakasungilaye bantu bavua ku bupika bua mpekatu ne lufu, kadi bavua basue kulekela malu mabi. (Lomo 5:12) Wakapetesha kabidi bantu 144 000 diakalenga dia kuikala bayidi ba Kristo bela manyi a nyuma. Mu tshidimu tshia 1919, Yehowa wakakuata mudimu ne bukole buende bua kusungila bashadila ba ku bela manyi aba ku bupika bua bitendelelu bia dishima. Malu adi bela manyi aba benza mu tshikondo tshia ku nshikidilu etshi adi enzeka anu bua bukole bua Nzambi. Bobu bashale ne lulamatu too ne ku lufu, nebaye mu diulu bua kukokesha pamue ne Yezu Kristo bantu badi balekela malu mabi abu. (Buak. 2:26, 27; 5:9, 10) Bela manyi nebapiane buloba mu mushindu wa dikema, mupite ne wa Isalele wa kale.​—Mat. 5:5.

Mêyi manene a kashidi, a kueyemena

15, 16. (a) Mmalu kayi atudi mua kutela adi mu bienzedi bia bianza bia Nzambi? (b) Mmikenji kayi ivua Nzambi mupeshe bena Isalele?

15 ‘Bienzedi bia bianza biende bidi bileja bushuwa buende ne kulumbulula kuende kuakane, mêyi onso adiye wambila bantu adi mua kueyemenyibua. Adi majadikibue too ne tshiendelele, akenjibua mu lulamatu lua bushuwa ne mu buakane.’ (Mus. 111:7, 8) Mu ‘bienzedi bia bianza bia Yehowa’ muvua mabue abidi avuabu bafundile mikenji minene dikumi. (Ekes. 31:18) Mikenji eyi pamue ne mikuabu yakalua payi imue ya mu tshipungidi tshia mikenji ya Mose, mmishindamene pa mêyi manene a kashidi ne a kueyemena.

16 Tshilejilu, umue wa ku mikenji ya pa mabue ayi udi wamba ne: ‘Meme Yehowa, Nzambi webe, ndi bianyi Nzambi wa mukawu.’ Udi kabidi wamba ne: Yehowa utu uleja ‘bipungu tshinunu badi bamusue ne badi benza mikenji yende luse lujalame.’ Pa mabue aa pavua kabidi mikenji idi ne mushinga mukole mu bikondo bionso bu mudi wa: ‘Unemeke tatuebe ne mamuebe’ ne wa “kuibi,” kabidi ne wa kubenga kukuma mutshima ku tshintu tshia bende.​—Ekes. 20:5, 6, 12, 15, 17.

Mupikudi wetu ngua tshijila, ngua kutshina

17. Mmalu kayi avua masake bena Isalele bua kuangatabu dîna dia Yehowa bu dia tshijila?

17 ‘Wakatumina bantu bende lupandu, wakabajadikila tshipungidi tshiende bua tshikaleku tshiendelele. Dîna [diende ndia tshijila ne dia kutshina, MMM].’ (Mus. 111:9) Mufundi wa Misambu uvua mua kuikala kabidi mu lungenyi ne lulamatu luvua nalu Yehowa bua tshipungidi tshivuaye mudie ne Abalahama. Bua lulamatu alu, Yehowa kavua mulekele tshisamba tshiende pavuatshi kumpala ku bupika mu Ejipitu ne pavuatshi kabidi ku bupika mu Babulona to. Mu nsombelu yonso ibidi eyi, Yehowa wakapikula bantu bende. Nansha muvuaku malu a bungi avua Yehowa muenzele bena Isalele, abidi aa avua makumbane bua kuangatabu dîna diende bu dia tshijila.​—Bala Ekesode 20:7; Lomo 2:23, 24.

18. Utu udiumvua bishi patubu bakubikila ku dîna dia Nzambi?

18 Bidi kabidi nanku bua bena Kristo lelu badibu bapatule mu bupika bua mpekatu ne lufu. Tudi ne bua kuenza ne muetu muonso bua kukumbaja bualu budibu batulombe mu tshitupa tshia kumpala tshia disambila dia Tatu wetu ebu: ‘Banemeke dîna diebe.’ (Mat. 6:9) Kuelangana meji pa dîna dia butumbi edi nekutupeteshe ditshina dia Nzambi. Mufundi wa Musambu wa 111 uvua wangata ditshina dia Nzambi ne mushinga wa bungi, ke kuambaye ne: ‘Ditshina dia Yehowa didi tshibangidilu tshia meji; badi batumikila mikenji yende badi ne dijingulula dia malu.’​Mus. 111:10.

19. Netulonge tshinyi mu tshiena-bualu tshidi tshilonda?

19 Ditshina dia Nzambi nedituambuluishe bua kukina malu mabi. Nedituambuluishe kabidi bua kuidikija ngikadilu mimpe ya Nzambi bu mudiye mileja mu Musambu wa 112; netuakule bua ngikadilu eyi mu tshiena-bualu tshidi tshilonda. Musambu eu udi uleja mushindu utudi mua kudiakaja bua kuikala petu munkatshi mua miliyo ya bantu bikala mua kutumbisha Nzambi bua kashidi. Yehowa mmuakanyine bietu bionso bitudi nabi. ‘Butumbi buende budiku tshiendelele.’​Mus. 111:10.

Nkonko ya kuelela meji

• Bua tshinyi Yehowa mmuakanyine bua tuetu buonso tumutumbisha?

• Tela ngikadilu ya Yehowa itudi tumuenena mu midimu yende.

• Mmunyi muudi umona diakalenga dia kubikidibua ku dîna dia Yehowa?

[Nkonko ya dilonga]

[Tshimfuanyi mu dibeji 20]

Tshipatshila tshinene tshia bisangilu bietu ntshia kutumbisha Yehowa

[Tshimfuanyi mu dibeji 23]

Mikenji yonso ya Yehowa mmishindamene pa mêyi ende manene a kashidi ne a kueyemena