Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Nuenu bansonga, didiunda dienu dimueneke

Nuenu bansonga, didiunda dienu dimueneke

Nuenu bansonga, didiunda dienu dimueneke

‘Unanukile kuikala mu malu aa, udifile ne mutshima webe wonso kudiwu, bua kudiunda kuebe kumueneke kudi bonso.’​—1 TIM. 4:15.

1. Nzambi mmusue bua bansonga bikale ne nsombelu kayi?

SOLOMO mukalenge wa meji wa mu Isalele wakafunda ne: “Wewe nsongalume, usanke mu bunsongalume buebe, mutshima webe ukusankishe mu matuku a bunsongalume buebe.” (Muam. 11:9) Yehowa Nzambi uvua mufundishe mêyi aa mmusue bua bansonga bikale ne disanka too ne pakolabu. Kadi bilema bitu bantu benza mu bunsonga buabu bidi mua kubapetesha diakabi pashishe. Tshilejilu, Yobo wakanyingalala bua ntatu yakapetaye bua ‘malu mabi akenzaye mu bunsongalume buende.’ (Yobo 13:26) Bansonga bena Kristo batu misangu ya bungi bangata mapangadika manene mu bunsonga buabu ne mu bidimu bidi bilonda pashishe. Mapangadika mabi adi mua kushiya muntu ne tshibangu ku muoyo anyi kumukebela ntatu mu matuku ende onso a muoyo.​—Muam. 11:10.

2. Mmubelu kayi udi bansonga ne bua kulonda bua kabenji bilema binene?

2 Bansonga badi ne bua kuikala ne busunguluji. Tuangate mubelu uvua mupostolo Paulo mupeshe bena Kolinto. Wakabafundila ne: ‘Bana betu, lekelayi kuikala bana mu meji enu, kadi nuikale bantu bakole mu meji enu.’ (1 Kol. 14:20) Bansonga bobu balonde mubelu eu wa kupeta lungenyi ne kuela meji bu bantu bakole, nebibambuluishe bua kubenga kuenza bilema binene.

3. Ntshinyi tshiudi ne bua kuenza bua kulua muena Kristo mushindame?

3 Biwikala udi nsonga, umanye ne: kulua muena Kristo mushindame ki mbualu butekete to. Paulo wakambila Timote ne: ‘Muntu kakulenguludi bua bunsongalume buebe; kadi wikale tshilejilu kudi bena ditabuja mu mêyi ne mu tshikadilu tshiebe ne mu dinanga ne mu ditabuja ne mu butoke bua mutshima. Ulamate ku dibala dia Mukanda wa Nzambi, ku disengelela ne ku diyisha. Unanukile kuikala mu malu aa, udifile ne mutshima webe wonso kudiwu, bua kudiunda kuebe kumueneke kudi bonso.’ (1 Tim. 4:12-15) Bansonga bena Kristo badi ne bua kudienzeja bua kuya kumpala bua kudiunda kuabu kumueneke kudi bantu bakuabu.

Kudiunda kudi kumvuija tshinyi?

4. Kuya kumpala mu malu a Nzambi kudi kumvuija tshinyi?

4 Kudiunda kudi kumvuija “kuya kumpala, kushintuluka bua kuenza malu mimpe.” Paulo uvua muambile Timote bua kudienzeja bua kulengeja ngakuilu wende, bienzedi biende, kuikala ne dinanga dikole, ditabuja dikole, muoyo mutoke ne kuenza mudimu wende wa kuyisha ne tshisumi. Uvua ne bua kudienzeja bua kulua tshilejilu kudi bakuabu. Nunku Timote uvua ne bua kudienzeja bua kutungunuka ne kuya kumpala mu malu a Nzambi.

5, 6. (a) Ndîba kayi diakatuadija kudiunda kua Timote kumueneka? (b) Ntshinyi tshidi bansonga mua kuenza lelu bua kuidikija Timote mu didiunda diabu?

5 Pavua Paulo mufunde mubelu eu pankatshi pa tshidimu tshia 61 ne 64, Timote ukavua mukulu mushindame. Ukavua muye kumpala bikole mu malu a Nzambi. Mu 49 anyi mu 50 patshivua Timote mua kuikala ne bidimu bitue ku 20, ‘uvua ne lumu luimpe lumanyibue kudi bana babu ba mu Kristo ba mu Luseta ne mu Ikonio’ bavua bamone muvuaye muye kumpala mu malu a Nzambi. (Bien. 16:1-5) Tshikondo atshi ke tshivua Paulo muangate Timote bua kuyabu nende bua kuenda kuenza bisumbu ne kubikumbula. Pashishe Paulo mumane kumona muvua Timote muye kumpala munkatshi mua ngondo ndambu, wakamutuma ku Tesalonike bua kusamba bena Kristo ba mu tshimenga atshi ne kubakolesha. (Bala 1 Tesalonike 3:1-3, 6.) Nunku, bantu bakuabu bakamona muvua Timote uya kumpala anu patshivuaye nsonga.

6 Nuenu bansonga badi mu tshisumbu, dienzejayi bua kuikala ne ngikadilu mimpe mpindieu bua bantu bamone munudi bakole mu nsombelu wenu wa buena Kristo ne mu mushindu unudi nulongesha Bible bimpe. Patshivua Yezu ne bidimu 12, “wakadiunda mu lungenyi.” (Luka 2:52) Tumonayi mpindieu mushindu unudi mua kuleja munudi nuya kumpala mu nsombelu isatu eyi: (1) panudi mu ntatu, (2) panudi nudilongolola bua kubuela mu dibaka ne (3) panudi nudienzeja bua kulua ‘bena mudimu bimpe’ ba Kristo.​—1 Tim. 4:6.

Ikala ne ‘meji mapuekele’ kumpala kua ntatu

7. Ntshinyi tshidi ntatu mua kuenzela bansonga?

7 Carol muena Kristo wa bidimu 17 wakamba ne: “Imue misangu mvua ndiumvua mutekete ku mubidi ne mu lungenyi ne mpanga ne bukole bua kujuka mu dinda.” * Bua tshinyi uvua udiumvua nunku? Pavua Carol ne bidimu dikumi, baledi bende bakabengangana ne yeye wakaya kusomba ne mamuende uvua munange tshiendenda. Anu bu Carol, udi mua kuikala pebe ne ntatu idi kayiyi mua kujika mpindieu.

8. Ntatu kayi ivua Timote mupete?

8 Timote uvua pende mupete ntatu pavuaye udienzeja bua kuya kumpala mu malu a Nzambi. Tshilejilu, uvua ne ‘mateketa misangu ya bungi’ bua tshifu tshivua tshimusama. (1 Tim. 5:23) Pavua Paulo mumutume ku Kolinto bua kujikija bimue bilumbu bivuabu bakebeshe kudi bantu bavua babenga bukokeshi bua mupostolo Paulo, wakambila bena mu tshisumbu atshi bua kukuatshishangana ne Timote bua kikadi ne “ne ditshina” munkatshi muabu. (1 Kol. 4:17; 16:10, 11) Bidi bimueneka ne: Timote uvua muntu wa bundu anyi muena lumamamama.

9. Kuikala ne meji mapuekele kudi kumvuija tshinyi? Nkushilangane ne nyuma wa buôwa ku tshinyi?

9 Bua kuambuluisha Timote, Paulo wakalua kumuvuluija ne: ‘Nzambi kakatupa nyuma wa buôwa; kadi wakatupa nyuma wa bukole ne wa dinanga ne wa kudikanda’ anyi wa meji mapuekele. (2 Tim. 1:7) Kuikala ne “kudikanda” anyi meji mapuekele kudi kumvuija kumanya kuela meji bimpe. Kudi kabidi kumvuija kuangata malu anu mudiwu, ki mmutudi tuetu basue bua ikale to. Bamue bansonga badi kabayi banji kushindama mu buena Kristo badi ne nyuma wa buôwa ne badi bateta mua kunyema ntatu pa kulala tulu bikole, kutangila televizion bikole, kunua diamba peshi maluvu makole, kunanga bisankasanka ne kuditua mu tshiendenda. Kadi Bible udi udimuija bena Kristo bua ‘kupidia malu adi kaayi a Nzambi ne nkuka ya pa buloba, kuikala ne meji mapuekele ne makane ne a Nzambi patutshidi pa buloba ebu.’​—Tito 2:12.

10, 11. Mmushindu kayi udi meji mapuekele atuambuluisha bua kulua bena Kristo bashindame?

10 Bible udi wambila ‘bansonga bua kuikalabu ne meji mapuekele.’ (Tito 2:6) Bua kutumikila mubelu eu, bansonga badi ne bua kuikala basambila bikole ne beyemena bukole budi Nzambi ubapesha padibu mu ntatu. (Bala 1 Petelo 4:7.) Dîba adi, nebeyemene ne muoyo mujima ‘bukole budi Nzambi ubapa.’​—1 Pet. 4:11.

11 Meji mapuekele ne disambila ke bivua biambuluishe Carol. Wakamba ne: “Nsombelu wa tshiendenda uvua nende mamu uvua untondesha nsombelu bikole ne tshivua mumuanyishe to. Kadi disambila ndingambuluishe bikole. Mundi mumanye ne: Yehowa udi nanyi tshiena ntshina bualu nansha bumue to.” Umanye ne: ntatu idi mua kukulengeja ne kukukolesha. (Mus. 105:17-19; Muad. 3:27) Nansha wewe ne ntatu ya mushindu kayi, Nzambi kakukulekela to, kadi ‘neakukuatshishe bulelela.’​—Yesh. 41:10.

Dilongolola bua kusomba bimpe mu dibaka

12. Bua tshinyi muena Kristo udi ujinga kubuela mu dibaka udi ne bua kulonda mubelu udi mu Nsumuinu 20:25?

12 Bamue bansonga badi babuela mu dibaka ne lukasa luonso bualu badi bela meji ne: ke mushindu wa kujikija ntatu, bunkaya ne bilumbu kumbelu. Kadi mitshipu itu bantu benza dituku dia dibaka kayitu bualu bua bilele to. Ku kale kuvua bantu bavua baditshipa ne lukasa luonso kabayi bele meji bimpe bua tshivua mitshipu ayi mua kubakebela. (Bala Nsumuinu 20:25.) Imue misangu bansonga kabatu bela meji bikole ku tshidi kubuela mu dibaka kubalomba. Batu balua kumona pashishe ne: kudi malu a bungi a kuenza avuabu kabayi batekemene to.

13. Nkonko kayi idi muntu udi musue kubangilangana ne bua kudiela? Nkuepi kudiye mua kupeta mibelu idi mua kumuambuluisha?

13 Nunku, kumpala kua kubangilangana, diebeja ne: ‘Bua tshinyi ndi musue kusela anyi kusedibua? Ntshinyi tshindi ngipatshila mu dibaka? Muntu undi nkeba kuselangana nende eu mmukumbane anyi? Ndiku mudilongolole bua kusomba bimpe mu dibaka anyi?’ Bua kukuambuluisha bua kukonkonona bualu ebu bimpe, ‘mupika wa lulamatu ne wa budimu’ mmupatule biena-bualu bidi bileja tshia kuenza. * (Mat. 24:45-47) Angata malu adimu bu mibelu idi ifumina kudi Yehowa. Konkonona bimpe malu adibu bafundamu ne uatumikile. Kuitabi nansha kakese bua kulua “bu kabalu anyi bu nyama wa mpunda bidi kabiyi ne lungenyi.” (Mus. 32:8, 9) Ikala muntu mukole bua malu audi muindile bua dibaka. Wewe mumone ne: udi mukumbane bua kubangilangana, ikala uvuluka misangu yonso bua kuikala ‘tshilejilu mu butoke bua mutshima.’​—1 Tim. 4:12.

14. Mmushindu kayi udi kuikala muena Kristo mushindame mua kukuambuluisha mu dibaka diebe?

14 Kuikala bena Kristo bashindame kutu kuambuluisha kabidi pakadi bantu bamane kuselangana. Muena Kristo mushindame udi udienzeja bua kufika ‘ku luidi lua dikola didi mu tshiuwidi tshia Kristo.’ (Ef. 4:11-14) Udi udienzeja bua kupeta ngikadilu mimpe bu ya Kristo udi tshilejilu tshietu bualu ‘Kristo kakadisankisha.’ (Lomo 15:3) Padi mulume ukeba diakalenga dia mukajende ne makaji pende ukeba dia bayende, nebasombe bimpe mu ditalala. (1 Kol. 10:24) Mulume neanange mukajende ne muoyo mujima ne mukaji pende neadisuike bua kumukokela anu bu mudi Yezu ukokela Mfumuende.​—1 Kol. 11:3; Ef. 5:25.

‘Ukumbaje mudimu webe wa Nzambi’

15, 16. Ntshinyi tshiudi mua kuenza bua kuleja ne: udi uya kumpala mu mudimu wa Nzambi?

15 Paulo wakakoka ntema ya Timote ku mudimu munene uvuaye nawu pakamufundilaye ne: ‘Ndi nkuambila bikole ku mêsu kua Nzambi ne kua Kristo Yezu, ambila bantu dîyi dia Nzambi; nanukila kubambiladi.’ Wakamuambila kabidi ne: ‘Wenze mudimu wa butangadiki, ukumbaje mudimu webe wa Nzambi.’ (2 Tim. 4:1, 2, 5) Bua Timote kukumbaja mudimu eu uvua ne bua ‘kudidiundisha mu mêyi a ditabuja.’​—Bala 1 Timote 4:6.

16 Mmunyi muudi mua ‘kudidiundisha mu mêyi a ditabuja’? Paulo wakafundila Timote ne: ‘Ulamate ku dibala dia Mukanda wa Nzambi, ku disengelela ne ku diyisha. Unanukile kuikala mu malu aa, udifile ne mutshima webe wonso kudiwu.’ (1 Tim. 4:13, 15) Bua tuetu kushintuluka tudi ne bua kulonga Bible ne tshisumi. ‘Kudifila’ kudi kumvuija kudina ne kasuki mu bualu butudi tuenza. Mmushindu kayi uutu ulonga? Utuku udifila mu “malu male a Nzambi” anyi? (1 Kol. 2:10) Peshi utu ulonga anu pamutu pamutu? Kunanukila mu malu audi mulonge nekukusake ku diatumikila.​—Bala Nsumuinu 2:1-5.

17, 18. (a) Mmalu kayi audi ne bua kudienzeja bua kuenza? (b) Kuikala ne lungenyi bu lua Timote nekukuambuluishe mushindu kayi mu buambi?

17 Nsongakaji kampanda udi mpanda-njila diende Michelle wakamba ne: “Bua kuyisha bimpe ndi ne ndongamu muimpe wa kudilongela ne ntu mbuela mu bisangilu bionso. Ke bualu kayi ndi anu ngenda nya kumpala mu malu a Nzambi.” Wewe mulue mpanda-njila neumanye kuyisha bimpe ne Bible ne neulue muena Kristo mushindame. Udienzeje bua kuikala mubadi muimpe ne bua kufila mandamuna mimpe mu bisangilu bia bena Kristo. Bua kuleja ne: udi muena Kristo mushindame newikale udilongolola bimpe ku midimu idibu bakupesha mu Kalasa ka Mudimu wa Nzambi, ulonda anu malu adi bafunde mu mikanda idibu bakuambile bua kubala.

18 ‘Kuenza mudimu wa butangidiki’ kudi kumvuija kuyisha bimpe menemene bua kuambuluisha bakuabu bua bapete lupandu. Bua kuenza nunku tudi ne bua kulengeja “diyisha” dietu. (2 Tim. 4:2) Wewe mudilongolole bua kuyisha ne bantu bakadi ne dimanya dia bungi mu mudimu eu, neulonge malu a bungi ku mushindu udibu balongesha anu bu muvua Timote pavuabu bayisha ne Paulo. (1 Kol. 4:17) Paulo wakamba bua bantu bavuaye muyishe ne: kavua mubambile anu lumu luimpe nkayalu to, kadi uvua kabidi mufile ‘muoyo wende’ bua kubambuluisha bualu uvua mubanange. (1 Tes. 2:8) Bua wewe kulonda tshilejilu tshia Paulo mu mudimu wa kuyisha, udi ne bua kuikala ne lungenyi bu lua Timote uvua uditatshisha bua bakuabu ne muoyo mujima ne ‘wakakuata mudimu wa lumu luimpe.’ (Bala Filipoi 2:19-23.) Utu pebe ne lungenyi lua didifila lua buena elu mu mudimu webe wa kuyisha anyi?

Kuya kumpala kudi kupetesha masanka

19, 20. Bua tshinyi kulua muena Kristo mushindame kudi kutupetesha masanka?

19 Bitu bikole bua kuya kumpala mu malu a Nzambi. Kadi wewe udienzeja ku kakese ku kakese bua kumanya kulongesha, neupete pebe diakalenga dia ‘kuvuija ba bungi babanji’ mu malu a Nzambi ne nebalue ‘disanka diebe anyi tshifulu tshiebe tshia butumbi.’ (2 Kol. 6:10; 1 Tes. 2:19) Muanetu Fred udi mpanda-njila wakamba ne: “Mpindieu ndi mpitshisha dîba dianyi dionso mu diambuluisha bakuabu kupita ne kumpala. Bushuwa, kufila nkuimpe kupita kuangata.”

20 Daphne nsongakaji kampanda udi mpanda-njila wakamba bua disanka divuaye mupete pakaluaye muena Kristo mushindame ne: “Ngakakolesha malanda anyi ne Yehowa bualu ngakatuadija kumumona anu bu muntu wetu wa bushuwa eu. Paudi usankisha Yehowa ne muoyo webe mujima udi udiumvua bimpe menemene.” Nansha mudi imue misangu bantu kabayi mua kumona munudi baye kumpala, Yehowa yeye udi unumona misangu yonso ne unuangata ne mushinga. (Eb. 4:13) Kakuyi mpata, nuenu bansonga bena Kristo nudi mua kutumbisha Tatu wenu wa mu diulu. Tungunukayi ne kusankisha mutshima wende panudi nudienzeja ne muoyo mujima bua didiunda dienu dimueneke kudi bantu bonso.​—Nsu. 27:11.

[Mêyi adi kuinshi]

^ tshik. 7 Tudi bashintulule amue mêna.

^ tshik. 13Est-ce la bonne personne pour moi?” mu mukanda wa Les jeunes s’interrogent​—Réponses pratiques, tshitupa 2; “Mibelu idi Nzambi ufila bua mushindu wa kusungula wa kuselangana nende” mu Tshibumba tshia Nsentedi tshia dia 15 Lumungulu 2001; ne “Est-il sage de se marier pendant l’adolescence?” mu Réveillez-vous! wa mu dia 22 Tshisua-munene 1983.

Udi muvuluke anyi?

• Ntshinyi tshiudi ne bua kuenza bua kuya kumpala mu malu a Nzambi?

• Mmushindu kayi uudi mua kuleja didiunda diebe patoke . . .

paudi mu ntatu?

paudi udilongolola bua kubuela mu dibaka?

mu mudimu wa kuyisha?

[Nkonko ya dilonga]

[Tshimfuanyi mu dibeji 15]

Disambila didi mua kukuambuluisha bua kutantamena ntatu

[Tshimfuanyi mu dibeji 16]

Mmushindu kayi unudi nuenu bansonga mua kufika ku dilongesha bimpe?