Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Muudi mua kupeta disanka paudi mujike

Muudi mua kupeta disanka paudi mujike

Muudi mua kupeta disanka paudi mujike

MIANU ya bana ba mu matunga a bungi itu ijika ne mêyi bu mudi: “Bakaselangana ne kusomba mu disanka matuku abu onso a muoyo.” Filme ne mikanda idi yakula bua mananga itu payi yamba ne: bua wewe kuikala ne disanka, mbimpe kusela anyi kusedibua. Pashishe, miaba ya bungi batu bela bansonga mutoyi bikole bua kusela anyi kusedibua. Debby wakamba pavuaye ne bidimu bitue ku 25 ne: “Bantu badi bakeba bua ufike ku dimona ne: nsongakaji yonso udi anu ne bua kusedibua. Buabu bobu, nsongakaji udi ulua muntu wa nsongo anu padiye uya kuende.”

Kadi muena Kristo mushindame kena umona malu mu mushindu mubi nunku to. Nansha muvua bena Isalele ne tshibidilu tshia kusela anyi kusedibua, Bible udi wakula bua bamue bantu bavua bajike kadi bikale ne disanka mu nsombelu wabu. Lelu eu, kudi bamue bena Kristo badi basungule bua kushala bajike nansha mudi bakuabu bashala bajike bua malu kampanda. Nansha muntu yeye mushale mujike bua bualu kayi, lukonko lua mushinga ludi ne: Mmushindu kayi udi muena Kristo mua kuikala ne disanka padiye mujike?

Yezu uvua mujike, ne bualu ebu budi bumvuika bualu uvua ne bua kukumbaja mudimu uvua Nzambi mumupeshe. Wakambila bayidi bende ne: bamue ba kudibu bavua mua ‘kuitabuja’ bua kushala bajike. (Mat. 19:10-12) Nunku Yezu wakaleja ne: bua mujike kuikalaye ne disanka, lungenyi luende ne muoyo wende bidi ne bua kuitaba nsombelu wende wa bujike.

Mubelu wa Yezu udiku ukumbanyina anu muntu udi musungule bua kushala mujike bua kuenzela Nzambi mudimu anyi? (1 Kol. 7:34, 35) Tòo. Tuangate tshilejilu tshia muena Kristo udi musue kubuela mu dibaka kadi kayi muanji kupeta muntu muimpe udibu mua kuselangana nende. Ana muanetu wa bakaji utshidi mujike udi ne bidimu bipite pa 30 wakamba ne: “Matuku mashale aa, muena mudimu wetu mukuabu udi kayi Ntemu wakangela dîyi bua kunsela. Ngakumvua disanka bua muvuabu bangela panyi dîyi. Kadi ngakumusha bualu ebu ne lukasa mu lungenyi luanyi bualu mvua musue bua kusedibua anu kudi muntu uvua mua kungambuluisha bua kushala mu malanda mimpe ne Yehowa.”

Dijinga dia kusedibua mu ‘Mukalenge’ didi diambuluisha bana betu ba bakaji ba bungi anu bu Ana bua kubenga kusedibua kudi bantu badi kabayi Bantemu. * (1 Kol. 7:39; 2 Kol. 6:14) Nunku bua kunemeka mibelu ya Nzambi, badi bitaba bua kuanji kushala bajike. Ntshinyi tshidibu mua kuenza bua kuikalabu ne disanka?

Longa mua kuanyisha malu mimpe a bujike

Tuetu bikale ne lungenyi luimpe, bidi mua kutuambuluisha bua kuitaba nsombelu kampanda nansha yeye kayi utusankisha. Carmen muanetu wa bakaji mujike udi ne bidimu bipite pa 40 udi wamba ne: “Ndi nsanka bua tshindi, ne tshiena nkeba kuikala tshindi tshiyi to.” Tshidibi, imue misangu bunkaya butu bututonda anyi butubungamija. Kadi patudi tumanya ne: malu a muomumue adi afikila bana betu bakuabu ba bungi ba pa buloba bujima, bidi bitukankamija bua kutungunuka anu ne kuya kumpala. Yehowa mmuambuluishe ba bungi bua kuikala ne disanka nansha mudibu bajike ne bua kutantamena ntatu mikuabu.​—1 Pet. 5:9, 10.

Bana betu ba balume ne ba bakaji ba bungi mbafike ku dimona malu mimpe adi bujike bupetesha. Tshilejilu, Ester muanetu wa bakaji mujike udi ne bidimu bitue ku 35 udi wamba ne: “Buanyi meme, bua kuikala ne disanka tudi ne bua kuanyisha malu mimpe adi nsombelu utudi nende utupetesha.” Carmen udi wamba kabidi ne: “Ndi ngela meji ne: nansha bobu bansele anyi kabayi bansele, meme muteke malu a Bukalenge pa muaba wa kumpala, Yehowa kankumpala tshintu tshimpe nansha tshimue. (Mus. 84:11) Nsombelu wanyi udi mua kuikala umvua tshiyi nkeba, kadi ndi ne disanka ne nentungunuke ne kuikala nadi.”

Bilejilu bia mu Bible bia bantu bavua bajike

Muana wa bakaji wa Yefeta kavua mupangadije bua kushala mujike to. Kadi mutshipu uvua tatuende muenze wakamuenzeja bua kuya kuenza mudimu ku ntenta wa kusambakena matuku ende onso a muoyo. Kakuyi mpata, mudimu uvuaye kayi mutekemene eu wakashintulula malu avuaye mupangadije ne kauvua upetangana ne majinga ende a ku tshilelelu a kusedibua ne kulelela bana to. Wakenza madilu munkatshi mua ngondo ibidi mijima bualu wakamona ne: kavua mua kukumbaja kabidi majinga ende aa to. Nansha nanku, wakitaba nsombelu wende mupiamupia ne kuenzelaye Nzambi mudimu ne muoyo wende mujima too ne muakafuaye. Bansongakaji nende ba mu Isalele bavua baya tshidimu tshionso kudiye bua kumutumbisha bua didifila diende adi.​—Bal. 11:36-40.

Bantu bavua batungu ba mu tshikondo tshia Yeshaya bavua mua kuikala badiumvua bibi bua nsombelu wabu. Bible kena uleja tshivua tshibafikishe ku dikala batungu to. Bua nsombelu wabu eu, kabavua mua kudisangisha ne bena Isalele bakuabu anyi kusela ne kulela bana. (Dut. 23:1) Kadi Yehowa uvua ubumvuila ne wakanyisha muvuabu batumikila mikenji yende ne muoyo mujima. Wakabambila ne: uvua ne bua kubapesha “tshivulukidi” ne ‘dîna dia tshiendelele’ mu nzubu wende. Mu mêyi makuabu, batungu ba lulamatu aba bavua ne bua kutekemena bua kupeta muoyo wa tshiendelele mu bukokeshi bua Yezu Masiya. Yehowa kavua mua kubapua muoyo to.​—Yesh. 56:3-5.

Nsombelu wa Yelemiya uvua mushilangane ne wa batungu bikole. Pavua Nzambi mumupeshe mudimu wa buprofete, wakamuambila bua kushala mujike bua tshikondo tshibi tshivuaye ne bua mudimu uvuaye mumupeshe. Yehowa wakamuambila ne: ‘Wewe kubaki mukaji, kuledi bana ba balume anyi bana ba bakaji ku muaba eu.’ (Yel. 16:1-4) Bible kena uleja tshivua Yelemiya mumvue pavua Nzambi mumuambile bualu ebu to, kadi udi uleja ne: Yelemiya uvua muntu uvua munange dîyi dia Yehowa bikole. (Yel. 15:16) Kakuyi mpata, bidimu bia bungi pashishe Yelemiya wakamona muvua kutumikila mukenji uvua Yehowa mumuelele wa kushala mujike kuimpe pavuaye mu ntatu, tshikondo tshivuabu bajingile Yelushalema munkatshi mua ngondo 18 mijima.​—Muad. 4:4, 10.

Malu a kuenza bua kuikala ne disanka

Bantu ba mu bilejilu bia mu Bible batudi batele kulu eku bavua bajike, kadi bavua badifile ne muoyo wabu mujima mu mudimu wa Yehowa ne Yehowa uvua ubambuluisha. Bia muomumue lelu, kudi midimu ya bungi itudi mua kuenza idi mua kutupetesha disanka. Bible ukavua muleje ne: bakaji badi bamba lumu luimpe badi tshisumbu tshinene. (Mus. 68:11) Munkatshi muabu mudi bana betu batshidi bajike. Badi bapeta bana ba balume ne ba bakaji ba mu nyuma padibu bayisha ne muoyo mujima.​—Mâko 10:29, 30; 1 Tes. 2:7, 8.

Loli ukadi muenze mudimu wa bumpanda-njila bidimu bipite pa 14 udi wamba ne: “Bumpanda-njila mbungambuluishe bua kuikala ne nsombelu wa nsongo. Bu mundi mujike, ndi ne bia bungi bia kuenza ne bualu ebu budi bungambuluisha bua kubenga kudiumvua nkayanyi. Ku ndekelu kua dituku dionso ntu ngumvua bimpe bualu ndi mmona ne: mudimu wanyi udi wambuluisha bantu. Bualu ebu budi bumpetesha disanka dia bungi.”

Bana betu ba bakaji ba bungi mbalonge muakulu mukuabu bua kumona mua kuyisha benyi badi miaba idibu basombele. Tshilejilu, Ana utudi batele kulu eku udi wamba ne: “Mu tshimenga tshietu muvua benyi ba bungi.” Ana utu musue kuyisha bantu badi bakula Mfualansa. Udi wamba ne: “Kulonga muakulu udi ungambuluisha bua kuyisha bantu ba bungi badi bakula Mfualansa nkungambuluishe bua kuvudija mudimu wanyi ne kuulengeja.”

Bu mudi bajike kabayi ne bujitu bua dîku, bamue ba kudibu mbaye miaba idibu dijinga dikole ne bamanyishi ba Bukalenge. Lidiana muanetu wa bakaji mujike udi ne bidimu bitue ku 35 ne udi muenze mudimu mu miaba idibu dijinga dikole ne bamanyishi udi wamba ne: “Ndi mutuishibue ne: padi muntu wenzela Yehowa mudimu bikole, mbipepele bua kupetaye balunda ne bua bantu kumunangabu. Ndi mupete balunda ba bungi ba mu matunga mashilashilangane ne balunda aba badi bampetesha disanka dia bungi.”

Bible udi wakula bua Filipo muambi wa lumu luimpe uvua ne bana ba bakaji banayi bajike bavua bamba malu avua kaayi manji kulua. (Bien. 21:8, 9) Bana aba bavua mua kuikala ne tshisumi anu bu tshia tatuabu. Bavua mua kuikala bambuluishe bena Kristo nabu ba mu Kaisalia ne tshipedi tshiabu tshia buprofete. (1 Kol. 14:1, 3) Lelu eu, bana betu ba bakaji batshidi bajike badi bakankamija bena Kristo nabu padibu babuela mu bisangilu bionso ne bandamunamu.

Ludia yeye, uvua muena Kristo wa mu Filipoi ne Bible udi umutumbisha bua muvuaye wakidila benyi. (Bien. 16:14, 15, 40) Ludia eu uvua mua kuikala mujike anyi mukaji mukamba. Uvua ne lungenyi lua kupeshangana bintu luvua lumuambuluisha bua kuakidila batangidi bena ngendu bu mudi Paulo, Sila ne Luka. Nansha lelu eu, lungenyi lua kupeshangana bintu lutu lupetesha masanka a bungi.

Tshiudi mua kuenza bua bakuabu kukunangabu

Pa kumbusha kuikala ne midimu mimpe idi itupetesha disanka, tuetu bonso tutu basue bua bantu bakuabu batunange. Ntshinyi tshidi bajike mua kuenza bua bantu bakuabu kubanangabu? Tshia kumpala, Yehowa udiku misangu yonso bua kutunanga, kutukolesha ne kututeleja. Misangu mikuabu mukalenge Davidi uvua udiumvua muikale ‘nkayende ne ukenga,’ kadi uvua mumanye ne: uvua mua kuya kudi Yehowa bua kupeta diambuluisha. (Mus. 25:16; 55:22) Wakafunda ne: “Nansha biandekela tatu wanyi ne mamu wanyi, Yehowa neangambule.” (Mus. 27:10) Nzambi udi ulomba basadidi bende bonso bua kusemena kudiye ne kulua balunda bende ba pa muoyo.​—Mus. 25:14; Yak. 2:23; 4:8.

Pashishe, tudi mua kupeta mu bulongolodi bua Nzambi bua pa buloba bujima, batatu, bamamu, bana betu ba balume ne bana betu ba bakaji badi mua kutunanga ne kutupetesha disanka. (Mat. 19:29; 1 Pet. 2:17) Bena Kristo bajike ba bungi batu bapeta disanka padibu balonda tshilejilu tshia Dôka uvua ne “midimu mimpe ya bungi ne luse.” (Bien. 9:36, 39) Loli udi wamba ne: “Miaba yonso intu nya, ntu nkeba balunda bimpe mu tshisumbu badi mua kunnanga ne kunkolesha pandi mutekete mu maboko. Bua kukolesha bulunda ebu, ntu ndienzeja bua kunanga bantu bakuabu ne kubatabalela. Ndi muenze mudimu mu bisumbu muanda mukulu bishilangane ne ntu anu mpeta balunda bimpe. Misangu ya bungi kabatu bana betu ba bakaji ba mulongo wanyi to, kadi badi mua kuikala bakulakaje anyi bansonga.” Mu tshisumbu tshionso kutu anu bantu badi dijinga ne balunda. Tuetu tutabalela bantu ba nunku ne muoyo mujima, nebibambuluishe bobu ne nebituambuluishe petu bua kupeta bantu badi batunange.​—Luka 6:38.

Nzambi kakupua muoyo

Bible udi uleja ne: bena Kristo bonso badi ne bua kudipangisha amue masanka bualu tudi mu tshikondo tshikole. (1 Kol. 7:29-31) Tudi ne bua kunemeka bana betu badi bashala bajike bualu mbasue kutumikila dîyi dia Nzambi dia kuselangana anu mu Mukalenge ne tudi ne bua kubanyisha. (Mat. 19:12) Kadi bualu bua mushinga budibu benza ebu kabuena bubapangisha bua kuikala ne disanka to.

Lidiana udi wamba ne: “Ndi ne nsombelu wa disanka udi muimanyine pa malanda anyi ne Yehowa ne mudimu undi mmuenzela. Ndi mumanye bantu badi baselangane badi ne disanka ne bakuabu badi kabayi nadi. Bualu ebu budi bunjadikila ne: Nansha bobu bansele anyi kabayi bansele, ndi anu mua kuikala ne disanka.” Anu bu muvua Yezu muleje, disanka didi difuma ku dipeshangana bintu ne ku dikuatshilangana mudimu. Bena Kristo bonso badi mua kuenza malu aa.​—Yone 13:14-17; Bien. 20:35.

Kakuyi mpata, bualu budi butamba kutupetesha disanka mbua kumanya ne: Yehowa neatubeneshe bua malu onso atudi tudipangisha bua kuenza disua diende. Bible udi utujadikila ne: ‘Nzambi kena upanga buakane bua kupuaye muoyo mudimu wenu ne dinanga dinuakaleja bua dîna diende.’​—Eb. 6:10.

[Mêyi adi kuinshi]

^ tshik. 6 Nansha mutudi tuakuila muaba eu bua bana betu ba bakaji, mibelu eyi idi itangila kabidi bana betu ba balume.

[Lungenyi lunene lua mu dibeji 25]

“Ndi nsanka bua tshindi, ne tshiena nkeba kuikala tshindi tshiyi to.”​—Carmen

[Tshimfuanyi mu dibeji 26]

Loli ne Lidiana badi ne disanka dia kuenza mudimu muaba udibu dijinga dikole ne bamanyishi

[Tshimfuanyi mu dibeji 27]

Nzambi udi ulomba basadidi bende bonso bua kusemena kudiye