‘Yehowa udi utemesha mpala wende kudibu’

MUNTU utu ne mifungu mipite pa 30 kuisu kuende ne mifungu 14 idi imuambuluisha bua kuseka. Ela meji muvua kuyukila ne bantu bakuabu mua kuikala bu tuetu katuyi ne mifungu eyi. Miyuki yetu kayivua mua kuikala isankisha bantu to. Kadi bua tumama, mifungu eyi kayena yambuluisha anu bua kuyukila bimpe patupu to. Tumama tutu tuyukila ku diambuluisha dia mifungu ya kuisu ne dinyungisha dia bimue bitupa bia mubidi. Bantu ba bungi batu bakema bua mudi tumama tufika ku diumvuija bimpe too ne malu adi makole bua kumvuija.

Bidimu bishale ebi pa buloba bujima, tumama ntufike ku dimona mpala muimpe udi ubalongesha malu a bungi kupita mpala ya bantu. Mu mushindu kampanda mbafike ku dimona mpala anyi ‘ku mêsu kua Yehowa.’ (Muad. 2:19) Bualu ebu ki mbuenzeke mu mpukapuka to. Yehowa utu muleje mudiye munange bikole tumama kutuadijila anu mu tshikondo tshia bena Isalele. (Lew. 19:14) Udi uleja mudiye munange tumama too ne lelu. Bible udi wamba ne: Nzambi ‘mmusue bantu bonso basungidibue, bafike ku dimanya dia malu malelela.’ (1 Tim. 2:4) Tumama tua bungi ntufike ku dimona mpala wa Yehowa bualu ntupete dimanya dilelela dia Nzambi. Mmushindu kayi udi tumama tufike ku dimanya bulelela nansha muditu katuyi tumvua? Kumpala kua kuandamuna lukonko elu, tuanji tumone bua tshinyi muakulu wa tumama udi ne mushinga buabu buobu.

Kuabu kumona nkumvua

Bantu badi ne tshibuejakaji tshia bungi bua tumama ne muakulu watu. Kadi tuanji kuteta bua kumvuija malu mutuwu. Tumama tudi mua kuendesha mashinyi. Bitu bikolela tumama bua kumanya tshidi muntu wamba ku dinyungisha dia mishiku yende. Kudi miakulu ya tumama ya bungi pa buloba bujima. Nansha tumama tua mu ditunga dimue tudi mua kuakula mishindu mishilangane.

Tumama tudiku mua kubala anyi? Nansha mudi tumue tua kuditu tubala bimpe, tumama tua bungi tudi ne lutatu lua kubala. Bua tshinyi? Bualu malu adi bantu bafunda mu mikanda adi afuma ku adibu bakula. Tuangate tshilejilu tshia mushindu udi muana udi umvua ulonga muakulu. Padibu bamulela, udi usangana bantu ba muaba udibu bamulelele bakula muakulu wabu. Mu matuku makese, udi mua kukuatakaja miaku ne kuenza biambilu. Bualu ebu budi buenzeka kakuyi lutatu bualu muana udi umvua malu adi bantu bamba mu muakulu au. Nunku padi muana au utuadija kubala, udi ulonga ne: miaku idi pa dibeji idi ipetangana ne miaku ituye uteleja ne ikadiye mumanye.

Mpindieu fuanyikija ne: udi mu ditunga dienyi ne muikale mu nzubu muenza ne mmuenu idi ikupangisha bua kumvua mitoyi ya pambelu. Kutu muanji kumvua muakulu wa mu ditunga adi to. Dituku dionso, bantu badi balua kuudi ne bateta bua kukuambila malu dia muamua dia mmuenu ayi. Kuena umvua bidibu bamba to. Udi umona anu mishiku yabu inyunga patupu. Padibu bamona ne: kuena umvua bidibu bakuambila, badi babifunda pa dibeji ne badilamika pa mmuenu bua umone bidibu bafunde. Badi bela meji ne: udi mua kumvua bidibu bafunde. Udi mumone bishi, udiku mua kubiumvua anyi? Neumone ne: mbikole bua kuyukila ne  bantu abu. Bua tshinyi? Bualu mbafunde bivuabu bakuambila abi mu muakulu uutu kuyi muanji kumvua. Ke lutatu lutu nalu tumama tua bungi.

Muakulu wa tumama udi wambuluisha tumama bua kuyukila bimpe. Bua kuakula, kamama kadi kenza bimanyinu kumpala kua mubidi waku ne kumpenga kuawu. Kamama kadi kalonda mikenji ya muakulu wa tumama bua kunyungisha bianza, maboko ne bimue bitupa bia mubidi ne mudiku kashintulula tshilunji tshia mpala. Ke mushindu udi tumama tufika ku dienza muakulu udi bakuabu bumvua ne mêsu.

Tshimanyinu tshionso tshidi kamama kenza ne bianza biaku, mubidi waku anyi ne mpala waku tshidi ne diumvuija kampanda. Kabena bashintulula tshilunji tshia mpala anu bua kukemesha bantu to. Tshilunji tshidi ne mushinga mu mikenji ya muakulu wa tumama. Tshilejilu, padibu bela lukonko ne makiki mabandisha bidi biumvuija ne: kabena bakeba bua muntu andamuna to, kadi mbua kumueleshisha meji. Padibu bela lukonko ne makiki mapuekesha, bidi mua kumvuija lukonko lua ne: Nganyi?, ntshinyi?, penyi?, ndîba kayi?, bua tshinyi?, anyi mushindu kayi? Imue mishindu ya dinyungisha mishiku idi mua kuleja bunene bua tshintu anyi bukole bua bualu kampanda. Mushindu udi kamama kanyungisha mutu, kabandisha makaya, kabueja matama ne kapodia udi usakidila diumvuija kampanda ku bualu budiku kamba.

Malu onso aa adi ambuluisha muntu udi uamona bua kumvua bimpe malu adibu bamuambila. Tumama tudi tumanye muakulu watu bimpe menemene tudi mua kumvuija bualu buonso buditu tusue bu mudi kuela tusala, kumvuija mua kuenza bualu kampanda, kuamba malu a mananga, malu adi asekesha ne adi adidisha, kuakula bua bintu bidi bimueneka ne bidi kabiyi bimueneka.

Mikanda miela pa matadi bua tumama idi yambuluisha

Padibu balongesha muntu udi kamama malu a Yehowa mu muakulu wa tumama, udi umvua lumu luimpe bimpe ne ‘witabuja’ Yehowa. Ke bualu kayi Bantemu ba Yehowa mbenze muabu muonso bua kuyisha tumama pa buloba bujima ne mbapatule bintu bidi mua kuambuluisha tumama. (Lomo 10:14) Lelu eu, kudi tusumbu tua bakudimunyi 58 tudi tukudimuna mu miakulu ya tumama pa buloba bujima ne kudi mikanda miela pa matadi a DVD mu miakulu ya tumama 40. Mudimu wonso eu udiku ne mushinga anyi?

Jeremy udi baledi bende bonso bikale tumama udi wamba ne: “Ndi mvuluka muvua Tatu wenza mêba a bungi mu nzubu wende wa bulalu bua kulonga bikoso bikese bia tshiena-bualu kampanda tshia mu Tshibumba tshia Nsentedi ne uteta mua kubiumvua. Uvua upatuka diakamue ne wenza bimanyinu bua kungambila ne disanka dionso ne: ‘Ngumvu tshidibu basue kuamba! Ngumvu tshidibu basue kuamba!’ Pashishe uvua utuadija kungumvuija bivuaye mubale. Tshikondo atshi mvua ne bidimu 12. Mvua ngela dîsu mu bikoso abi ne ngenza bimanyinu bua kumuambila ne: ‘Tatu, ndi ngela meji ne: ki ntshidibu basue kuamba muaba eu to. Kadi mbasue kuamba ne: . . .’ Uvua ungambila bua  kupuwa ne upingana mu nzubu wende wa bulalu bua kuteta mua kudiumvuila tshivuabu basue kuamba. Tshiena mua kupua muoyo muvuaye uteketa mu maboko kadi upingana mu nzubu bua kubalulula bivuabu bafunde. Bualu abu buvua bunsaka bua kumunemeka bikole. Kadi mikanda miela pa matadi a DVD mu muakulu wa tumama mmimuambuluishe bua kumvua malu bimpe menemene. Ndi ne dianyisha dia bungi pandi mmona mushindu udiye uleja disanka didiye nadi bua Yehowa.”

Tuangate kabidi tshilejilu tshia muanetu wa balume mukuabu ne mukajende bavua bayukile ne Jessenia nsongakaji mukuabu udi kamama wa mu ditunga dia Chili. Pakabitabila mamuende wa Jessenia bua bamuleje mukanda wa Miyuki ya mu Mukanda wa Nzambi udibu bele pa ditadi dia DVD mu muakulu wa tumama wa mu tshiena Chili, bakamba ne: “Pakatuadija Jessenia kumona muyuki, wakatuadija kuseka ne pashishe kupuekeshaye binsonji. Pakamuebeja mamuende tshivuaye udidila, wakamuandamuna ne: uvua udila bualu uvua munange bivuaye umona. Mamuende wakafika ku dimona ne: Jessenia uvua umvua bionso bivuaye umona mu ditadi dia DVD.”

Mamu mukuabu udi kamama udi musombele ku musoko mukuabu wa mu ditunga dia Vénézuéla uvua ne muana umue ne difu dia muibidi. Yeye ne bayende bakamona ne: bua lutatu lua malu a makuta, kabavua mua kukokesha bua kuikala ne bana babidi to, ke bobu kukeba bua kutudisha difu. Bantemu ba Yehowa bavua kabayi bamanye bualu abu bakalua kubatangila ne kubaleja dilonga dia 12 dia broshire wa Ntshinyi tshidi Nzambi utulomba? mu bande wa video wa mu muakulu wa tumama wa mu tshiena Vénézuéla. Dilongesha edi didi diumvuija mudi Nzambi umona ditula dia mafu ku bukole ne dishipangana. Matuku pashishe, mamu au wakambila Bantemu muvuaye ne disanka bualu uvua mulonge dilongesha adi. Wakabambila ne: ke bualu kayi yeye ne bayende bakangata dipangadika dia kubenga kutudisha difu. Nunku, mukanda muela pa ditadi mu muakulu wa tumama wakambuluisha bua kusungila muoyo wa muana.

Muanetu wa bakaji mukuabu udi kamama diende Lorraine udi wamba ne: “Mvua mmona kulonga Bible anu bu kulamakaja bitupa bia tshimfuanyi kampanda tshinene. Kuvua bitupa bivua bipangike bua meme kumvua tshimfuanyi tshijima. Kadi pakatuadijabu kuela mikanda pa matadi mu muakulu wa tumama, bitupa bionso bivua bipangike abi biakamueneka.” George udi kamama ne udi Ntemu kukadi bidimu 38 udi wamba ne: “Paudi ukokesha bua kudiumvuila bualu, udi udiumvua muntu wa nsongo ne udiangata ne mushinga. Ndi mumone ne: malu adibu bele pa matadi a DVD ke adi mangambuluishe bikole bua kulengeja malanda anyi ne Yehowa.”

“Bisangilu mu muakulu wanyi”

Pa kumbusha mikanda idibu bela pa matadi mu miakulu ya tumama, Bantemu ba Yehowa mbenze bisumbu bidi bienza bisangilu bionso mu muakulu wa tumama. Lelu eu, kudi bisumbu bia miakulu ya tumama bipite pa 1 100 pa buloba bujima. Badi balongeshamu tumama  mu muakulu watu ne batuambila malu a mu Bible mu mushindu ututu tuela meji mu muakulu watu. Badi balongesha tumama mu mushindu udi uleja kanemu bua bibidilu biatu ne nsombelu watu.

Bisumbu bia miakulu ya tumama bidiku ne mushinga anyi? Tuangate tshilejilu tshia Cyril uvua mulue Ntemu wa Yehowa mu 1955. Munkatshi mua bidimu bia bungi uvua udienzeja bua kulonga mikanda yetu ne ubuela mu bisangilu bionso. Kuvua misangu ivua bantu bavua bamukudimuina bikalapu ne mikuabu ivuabu kabayipu. Pavuaku kakuyi muntu wa kumukudimuina, uvua ubala malu avua Bantemu bavuapu bamufundila bua kumvuaye bivuabu balongesha. Mu 1989 pakavuaye ne bidimu bitue ku 34 mu bulelela, ke pakenzabu tshisumbu tshia kumpala mu muakulu wa tumama mu New York mu ditunga dia États-Unis. Cyril wakumvua munyi pakaluaye muena mu tshisumbu atshi? Udi wamba ne: “Kuteleja bisangilu mu muakulu wanyi, kuvua anu bu padi muntu upatuka mu dîtu dinene anyi upatuka mu mîdima bua kubuela mu butoke.”

Bisumbu bia Bantemu ba Yehowa bia miakulu ya tumama mmiaba itu tumama tutuilangana bua kulonga malu a Nzambi ne kumutendelela. Mmiaba idi basadidi ba Nzambi mua kupeta balunda ne kukankamijangana. Pa buloba ebu tumama tutu tudimona pa nkayatu bualu katuena ne mushindu wa kuyukila bimpe ne bantu bakuabu to, kadi mu bisumbu ebi tumama tudi mua kuyukila ne kudia bulunda ne bantu bakuabu. Tumama tudi kabidi ne mushindu wa kulonga, kulua bena Kristo bashindame ne kuenzela Yehowa mudimu bimpe. Bantemu ba bungi badi tumama batu benza mudimu wa bumpanda-njila. Bakuabu mbaye mu matunga makuabu bua kuambuluisha tumama bua kumanya Yehowa. Bana betu ba balume badi tumama mbalonge mua kulua balongeshi bimpe, bantu badi bamanye kulongolola malu ne balami ba mikoko bimpe ne ba bungi badi bakumbaja malu malomba bua kuikala ne majitu mu tshisumbu.

Mu États-Unis mudi bisumbu bia muakulu wa tumama bipite pa 100 ne tusumbu tukese tutue ku 80. Mu ditunga dia Brésil mudi bisumbu bia muakulu wa tumama bitue ku 300 ne tusumbu tukese tupite pa 400. Kudi bisumbu bia muakulu wa tumama bitue ku 300 mu ditunga dia Mexique. Mu ditunga dia Russie mudi bisumbu bia muakulu wa tumama bipite pa 30 ne tusumbu tukese 113. Ebi mbilejilu bikese bidi bileja mudi didiunda dienzeka pa buloba bujima.

Bantemu ba Yehowa batu kabidi benza mpuilu ne mpungilu mu miakulu ya tumama. Tshidimu tshishale, kuvua kuenzeke mpungilu mipite pa 120 mu miakulu ya tumama pa buloba bujima. Mpungilu eyi idi yambuluisha Bantemu badi tumama bua kumona ne: badi mu dîku dinene dia bena Kristo didi pa buloba bujima ne didi dipeta malongesha adi menze bu biakudia pa dîba diakanyine.

Leonard nkamama ne wakalua Ntemu wa Yehowa kukadi bidimu bipite pa 25. Udi wamba ne: “Mvua mumanye ne: Yehowa ke Nzambi mulelela. Kadi tshivua muanji kumvua bimpe tshituye mulekele makenga to. Misangu mikuabu mvua mmufikila munda bua bualu ebu. Kadi ngakalua kumvua tshidiye mulekele makenga mu muyuki kampanda uvuabu benze mu mpungilu wa mu muakulu wa tumama. Pakajika muyuki au, mukajanyi wakantua lukengibue ne kungebeja ne: ‘Mpindieu wasanki anyi?’ Meme kumuandamuna ne muoyo umue ne: Eyowa. Ndi ne dianyisha dia bungi bua mumvua tshiyi mulekele Yehowa mu bidimu bionso 25 bikadi bipite ebi. Mvua anu mumunange, kadi tshivua ngumvua bimpe mushindu udiye wenza malu to. Kadi lelu ndi ngumvua bimpe menemene!”

Badi ne dianyisha dia bungi

Nngikadilu kayi idi tumama tumona paditu tutangila mpala wa Yehowa ne tulonga malu ende? Tudi tumona dinanga, luse, buakane, lulamatu, bulenga ne ngikadilu mikuabu ya bungi.

Bantemu ba Yehowa ba pa buloba bujima badi tumama badi bamona mpala wa Yehowa ne nebatungunuke ne kumumona bimpe menemene. ‘Yehowa udi utemesha mpala wende’ kudi tumama bualu mmutunange. (Nom. 6:25) Tumama tudi tumona mpala wa Yehowa tudi ne dianyisha dia bungi bua muditu tufike ku dimumanya.

[Bimfuanyi mu mabeji 24, 25]

Kudi bisumbu bia miakulu ya tumama bipite pa 1 100 pa buloba bujima

[Bimfuanyi mu dibeji 26]

Mpala wa Yehowa udi utema bikole kudi tumama