Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

“Nuikale ne lukunukunu mu mitshima yenu”

“Nuikale ne lukunukunu mu mitshima yenu”

“Nuikale ne lukunukunu mu mitshima yenu”

‘Mu disuminyina kanuikadi bajanguluki; nuikale ne lukunukunu mu mitshima yenu; nukuatshile Nzambi mudimu.’​—LOMO 12:11.

1 Bua tshinyi bena Isalele bavua bafila milambu ya nyama ne ya bintu bikuabu?

YEHOWA utu wanyisha milambu idi basadidi bende bamulambula bua kumuleja mudibu bamunange ne mudibu batumikila disua diende. Ku kale, uvua witaba milambu ya nyama ne ya bintu bikuabu. Bilondeshile Mikenji ya Mose, bena Isalele bavua bafila milambu eyi bua kulomba Nzambi luse bua mibi yabu anyi bua kumuela tuasakidila. Yehowa kena ulomba bena Kristo bua kufila milambu ya mushindu eu to. Kadi mupostolo Paulo udi uleja mu nshapita wa 12 wa mukanda uvuaye mufundile bena Kristo ba mu Lomo ne: kutshidi anu milambu kampanda itudi mua kufila. Tumonayi milambu ayi.

Mulambu udi ne muoyo

2. Nsombelu kayi utudi ne bua kuikala nende tuetu bena Kristo? Bualu ebu budi butulomba tshinyi?

2 Bala Lomo 12:1, 2. Paulo wakaleja patoke ku ntuadijilu kua mukanda eu ne: Nzambi uvua uvuija bena Kristo bela manyi bena Yuda ne ba mu bisamba bikuabu bakane bua ditabuja diabu, ki mbua midimu yabu to. (Lomo 1:16; 3:20-24) Mu nshapita wa 12, Paulo udi wamba ne: bena Kristo badi ne bua kuleja dianyisha diabu kudi Nzambi pa kudifila mu mudimu wende ne muoyo mujima. Ke bualu kayi, tudi ne bua kukudimuna meji etu. Tudi ku ‘mukenji wa bubi ne wa lufu’ bualu tudi bapiane dipanga bupuangane. (Lomo 8:2) Nunku, tudi ne bua kushintulula lungenyi luetu ne ‘kuvuijibua bapiabapia mu nyuma wa meji etu.’ (Ef. 4:23) Bua tuetu kushintuluka bikole mu mushindu eu bidi bikengela bua Nzambi atuambuluishe ne nyuma wende. Tudi kabidi ne bua kudienzeja bikole ne kuenza mudimu ne ‘meji’ etu, mbuena kuamba ne: tudi tudienzeja bua kubenga ‘kudifuanyikija ku malu a mu tshikondo etshi,’ bu mudi bikadilu bibi, mishindu mibi ya dijikija lutetuku ne ngelelu wabu wa meji mukonyangale.​—Ef. 2:1-3.

3. Bua tshinyi tutu tuenza midimu yetu ya bena Kristo?

3 Paulo udi kabidi utulomba bua kuenza mudimu ne ‘meji’ etu bua kujingulula “disua dia Nzambi didi dimpe, didi dimusankisha ne didi diakane tshishiki.” Bua tshinyi tudi tubala Bible dituku dionso, tuelela meji pa bitudi tubala, tusambila, tubuela mu bisangilu bia bena Kristo ne tuyisha lumu luimpe lua Bukalenge bua Nzambi? Tudi tuenza nanku bualu bakulu badi batusaka bua kuenza malu aa anyi? Tudi ne dianyisha dia bungi bua mibelu itu bakulu batupesha. Kadi tudi tuenza midimu ya bena Krito eyi bualu nyuma wa Nzambi udi utusaka bua kuleja mutudi banange Yehowa. Pashishe tudi batuishibue ne: Nzambi ke udi utulomba bua kuenza midimu eyi. (Zek. 4:6; Ef. 5:10) Tudi ne disanka dia bungi patudi tumona ne: patudi ne nsombelu wa bena Kristo balelela, tudi tusankisha Nzambi.

Tudi ne bipedi bishilangane

4, 5 Mmushindu kayi udi bakulu bena Kristo ne bua kuenza mudimu ne bipedi biabu?

4 Bala Lomo 12:6-8, 11. Paulo udi uleja ne: ‘Tudi ne bipedi bitapuluke bu mudi ngasa wakatupabu.’ Bimue bipedi bidi Paulo utela bu mudi kusengelela ne kukokesha bidi bitangila nangananga bakulu bena Kristo badi Nzambi ulomba bua kukokesha ne “disuminyina.”

5 Paulo udi wamba kabidi ne: disuminyina edi didi ne bua kumueneka mu mushindu udi bakulu balongesha ne benza “mudimu” wabu. Mvese idi kumpala idi isua kuleja ne: Paulo uvua wakula muaba eu bua “mudimu” uvuabu benza mu tshisumbu anyi mu “mubidi umue.” (Lomo 12:4, 5) Mudimu eu ngowu umue ne udibu bambe mu Bienzedi 6:4 mudi bapostolo bamba ne: ‘Tuetu netunanukile mu kutendelela kua Nzambi ne mu kuenza kua mudimu wa dîyi diende.’ Mudimu eu udi ulomba bakulu bua kuenza tshinyi? Bakulu bena Kristo badi benza mudimu ne bipedi biabu bua kukolesha bena mu tshisumbu. Badi baleja mudibu ‘benza mudimu wabu bimpe’ mu tshisumbu padibu badilongela Bible bikole, benza makebulula, balongesha mikoko ne bayilama bua kuyilombola bimpe ku diambuluisha dia Dîyi dia Nzambi. Bakulu badi ne bua kuenza mudimu bimpe ne bipedi biabu, ne kulama mikoko “ne disanka.”​—Lomo 12:7, 8; 1 Pet. 5:1-3.

6. Mmushindu kayi utudi mua kulonda mubelu udi mu Lomo 12:11, mvese wa nshindamenu wa tshiena-bualu etshi?

6 Paulo wakalua kuamba kabidi ne: ‘Mu disuminyina kanuikadi bajanguluki; nuikale ne lukunukunu mu mitshima yenu; nukuatshile Nzambi mudimu.’ Tuetu bamone ne: Katuena tuyisha ne disanka, tudi mua kukonkonona mushindu utudi tudilongela ne kusambila Yehowa bikole bua atupeshe nyuma wende udi mua kutuambuluisha bua kulekela tshiuyuya ne kupetulula tshisumi tshietu. (Luka 11:9, 13; Buak. 2:4; 3:14, 15, 19) Nyuma muimpe uvua mukoleshe bena Kristo ba kumpala bua kuakula bua “mianda minene ya Nzambi.” (Bien. 2:4, 11) Bia muomumue, nyuma wa Nzambi udi mua kutusaka bua ‘kuikala ne lukunukunu mu mitshima yetu’ patudi tuyisha.

Tuikale tudipuekesha

7. Bua tshinyi tudi ne bua kudipuekesha mu mudimu wetu wa Nzambi?

7 Bala Lomo 12:3, 16. Yehowa mmutupeshe bipedi bia bungi bitudi nabi bua bulenga buende anyi “ngasa” wende. Paulo wakalua kuamba mu mvese mukuabu ne: “Dikumbana dietu didi difuma kudi Nzambi.” (2 Kol. 3:5) Nunku, katuena ne bua kuditambisha to. Tudi ne bua kudipuekesha ne kuitaba ne: Yehowa ke udi utuambuluisha bua kuenza malu onso atudi tuenza mu mudimu wende, katuena tuenza ku dimanya dietu to. (1 Kol. 3:6, 7) Mu diumvuangana ne bualu ebu Paulo udi wamba ne: ‘Ndi ngambila muntu yonso udi munkatshi muenu bua katambi kudielangana meji mapite adiye ne bua kuela.’ Bidi bikengela tuikale tudiangata ne mushinga ne tuikale tupeta disanka mu mudimu wa Yehowa. Kadi kudipuekesha anyi kumanya malu atudi mua kuenza ne atudi katuyi mua kuenza, nekutuambuluishe bua kubenga kudieyemena. Tudi basue ‘kuela meji ne meji adi malulame.’

8. Ntshinyi tshitudi ne bua kuenza bua ‘katuditekemenyi bu mutudi bena meji’?

8 Ki mbimpe kuditambisha bua bitudi tuenza to, bualu ‘Nzambi ke udi ubidiundisha.’ (1 Kol. 3:7) Paulo udi wamba ne: Nzambi mmupeshe muena mu tshisumbu yonso ‘tshidikijilu tshia ditabuja.’ Pamutu pa kumona ne: tudi bapite bakuabu, tudi ne bua kuangata ne mushinga malu adi bakuabu benza bilondeshile ditabuja diabu. Paulo wakalua kuamba ne: ‘Nuikalangane ne meji amue muntu ne muntu.’ Mu mukanda wende mukuabu, mupostolo Paulo udi utuambila bua katuenji ‘muanda bua ditapuluka anyi bua kuditumbisha kua patupu; kadi mu mitshima mipuekele muntu ne muntu abale mukuabu bu muntu udi umutamba yeye buimpe.’ (Filip. 2:3) Bidi bikengela kudipuekesha ne kudienzeja bikole bua kuitaba ne: muanetu yonso mmutupite mu mushindu kampanda anyi kansanga. Didipuekesha nedituambuluishe bua kubenga ‘kuditekemena bu mutudi bena meji.’ Nansha mudi majitu a pa buawu mua kukoka ntema kudi bamue ba kutudi, tuetu buonso tudi ne disanka patudi tuenza ‘malu adi mapuekele’ anyi midimu itu bantu kabayi batamba kumona.​—1 Pet. 5:5.

Buobumue mu tshisumbu

9. Bua tshinyi Paulo udi ufuanyikija bena Kristo bela manyi ne bitupa bia mubidi?

9 Bala Lomo 12:4, 5, 9, 10. Paulo udi ufuanyikija bena Kristo bela manyi ne bitupa bia mubidi bidi bienza mudimu mu buobumue ku bulombodi bua Kristo udi Mfumuabu. (Kolos. 1:18) Udi uvuluija bena Kristo bela manyi ne: mubidi udi ne bitupa bia bungi bidi ne midimu mishilangane, ne nansha ‘mudibu ba bungi, badi mubidi umue musangile mu Kristo.’ Bia muomumue, Paulo wakabela bena Kristo bela manyi ba mu Efeso ne: ‘Tudiunde kudiye mu malu onso, udi mutu, Kristo mene. Bitupa bionso bia mubidi bidi biakajangana ne bidi bilamakajangana kudiye bua dikuatshishangana dia manungu onso, bu mudi mudimu wa tshitupa tshionso, bidi bidiundisha mubidi mujima, too ne patentamabi bu nzubu mu dinanga.’​—Ef. 4:15, 16.

10. Mbumfumu kayi budi ‘mikoko mikuabu’ ne bua kuitaba?

10 Nansha mudi bena mu tshisumbu tshia ‘mikoko mikuabu’ kabayi benza mubidi wa Kristo, badi mua kulongela malu a bungi ku tshilejilu etshi. (Yone 10:16) Paulo udi wamba ne: Yehowa ‘Wakavuija bintu bionso muinshi mua makasa a Kristo, wakamupa bua kuikalaye mutu wa malu onso a mu ekeleziya.’ (Ef. 1:22) Lelu eu, mikoko mikuabu idi munkatshi mua “malu onso” adi Yehowa muteke ku bukokeshi bua Muanende. Idi kabidi munkatshi mua “bintu” bidi Kristo mupeshe ‘mupika wende wa lulamatu ne wa budimu.’ (Mat. 24:45-47) Nunku, bantu badi ne ditekemena dia kupeta muoyo wa tshiendelele pa buloba badi ne bua kuitaba mudi Kristo Mfumuabu ne kutumikila mupika wa lulamatu ne wa budimu ne Kasumbu kende kaludiki, kutumikila kabidi bakulu badibu bateka bua kutangila tshisumbu. (Eb. 13:7, 17) Bualu ebu budi buambuluisha bena mu tshisumbu bua kusomba mu buobumue.

11. Ntshinyi tshidi tshituambuluisha bua kuikala mu buobumue? Paulo wakafila kabidi mubelu kayi?

11 Dinanga ke didi diambuluisha bua kuikale buobumue ebu, bualu didi “tshisuikidi tshia malu onso a buakane buonso.” (Kolos. 3:14) Mu Lomo nshapita wa 12, Paulo udi ujadika bualu ebu, wamba ne: dinanga dietu didi ne bua kuikala ‘kadiyi ne lubombo,’ ne ‘mu dinanga dia bana betu ba mu Kristo’ tudi ne bua ‘kunangangana muntu ne muntu.’ Bualu ebu budi butuambuluisha bua kunemekangana. Mupostolo udi wamba ne: ‘Mu buneme muntu ne muntu ateke mukuabu kumpala.’ Katuena ne bua kubuejakaja dinanga dilelela ne dinanga dinekesha to. Tudi ne bua kuenza muetu muonso bua kulama tshisumbu tshikezuke. Pavua Paulo ufila mibelu bua dinanga, wakamba kabidi ne: “Nukine malu adi mabi; nulamate malu adi mimpe.”

Tuikale tuakidila benyi

12. Ntshinyi tshitudi mua kulongela kudi bena Kristo ba mu Makedonia bua dipeshangana bintu?

12 Bala Lomo 12:13. Tuetu banange bena Kristo netu, ‘netukuatshishe bansantu ne bintu bidibu bakengela’ bilondeshile tshitudi bakokeshe. Nansha tuetu bapele, tudi anu mua kuambuluisha bana betu ne bikese bitudi nabi. Paulo wakafunda bua bena Kristo ba mu Makedonia wamba ne: ‘Mu kuteta kua bungi kua mu makenga, dikumbana dia disanka diabu ne bupele buabu bua bungi bakavudija bubanji bua kupa kuabu. Bakafila bintu bu muakadi bukole buabu, ndi mumanyi wa bualu ne: too ne pakapitabu bukole buabu; bakafila bu muakasua mitshima yabu. Bakatusengelela ne disengelela dia bungi bua ngasa eu ne buobumue bia mu kukuatshishangana kua bansantu.’ (2 Kol. 8:2-4) Nansha muvua bena Kristo ba mu Makedonia bapele, bavua bapeshangana bintu. Buabu buobu, kuambuluisha bena Kristo nabu ba mu Yudaya bavua mu dikenga kuvua diakalenga dinene.

13. ‘Kusankidila benyi misangu yonso’ kudi kumvuija tshinyi?

13 Tshiambilu tshia ‘kusankidila benyi misangu yonso’ ntshifume ku tshiambilu tshia mu tshiena Greke tshidi tshiumvuija kubikila benyi. Mu Bible mukuabu mbakudimune tshiambilu etshi ne: “Nukebe mishindu ya kuakidila benyi.” (The New Jerusalem Bible) Muntu udi uleja mudiye muakididi wa benyi padiye ubikila bantu bua kudia nabu, ne yeye wenza nanku bua dinanga, ngua kuela kalumbandi. Kadi tuetu tukeba mishindu ya kuakidila benyi netujingulule ne: kudi mishindu mikuabu ya bungi. Tshilejilu, tuetu katuyi ne bukole anyi mushindu wa kulambila bantu biakudia, tudi mua kubabikila bua kudia nabu kombe ne kambele anyi bibota.

14. (a) Muaku wa mu tshiena Greke udibu bakudimune ne: “Kuakidila benyi” mmuenza ne miaku kayi? (b) Mmushindu kayi utudi mua kuleja mutudi banange benyi patudi mu buambi?

14 Kuakidilangana kudi kutulomba bua kuikala ne mmuenenu muimpe. Muaku wa mu tshiena Greke udibu bakudimune ne: “Kuakidila benyi” mmuenza ne miaku ibidi idi yumvuija “dinanga” ne “benyi.” Mmushindu kayi ututu tumona benyi? Mushindu mukuabu wa kuakidila benyi nkudienzeja bua kulonga muakulu mukuabu bua kuyisha benyi badi balue kusombela mu teritware wa tshisumbu tshietu lumu luimpe. Tshidibi tuetu bonso katuena ne mushindu wa kulonga muakulu mukuabu to. Kadi tuetu bonso tudi mua kuambuluisha benyi patudi tubayisha ne kakanda ka Une bonne nouvelle pour des gens de toutes nations kadi ne mukenji wa mu Bible mu miakulu ya bungi. Ukatuku muambuluishe bantu ne kakanda aka mu buambi anyi?

Tuikale tuditeka pa muaba wa bakuabu

15. Ntshilejilu kayi tshidi Yezu mutushile bua mubelu udi mu Lomo 12:15?

15 Bala Lomo 12:15. Mu mvese eu, Paulo udi utulomba bua kuditeka pa muaba wa bakuabu. Tudi ne bua kumanya mua kumvuila bakuabu ne kusanka padibu basanka ne kukenga padibu bakenga. Tuetu bikale ne lukunukunu mu mitshima yetu, mushindu utudi tusanka bua bakuabu anyi tuditeka pa muaba wabu neumueneke patoke. Tshilejilu, pavua bayidi ba Kristo 70 balukile ne disanka mu mudimu wa buambi ne balondele Yezu malu mimpe avuabu bapete, ‘wakasanka mu nyuma muimpe.’ (Luka 10:17-21) Wakasanka pamue nabu. Kadi Yezu ‘wakadila ne bantu bavua badila’ pavua mulunda wende Lazalo mufue.​—Yone 11:32-35.

16. Mmushindu kayi utudi mua kuditeka pa muaba wa bakuabu? Mbanganyi nangananga badi ne bua kuenza nanku?

16 Tudi ne bua kulonda tshilejilu tshia Yezu tshia kuditeka pa muaba wa bakuabu. Padi muena Kristo netu usanka, mbimpe tusanke pamue nende. Bia muomumue, makenga a bena Kristo netu adi ne bua kutusama petu ku muoyo. Misangu ya bungi tudi mua kusamba bena Kristo netu badi bakenga patudi tuangata dîba dia kubateleja ne muoyo umue. Imue misangu, malu adibu batulondela adi mua kutulenga ku muoyo, tupapuka tukadi tupuekesha binsonji. (1 Pet. 1:22) Nangananga bakulu ke badi ne bua kulonda mubelu wa Paulo wa kuditeka pa muaba wa bakuabu.

17. Ntshinyi tshitudi balonge mu mvese itudi bakonkonone mu Lomo nshapita wa 12? Ntshinyi tshituakonkonona mu tshiena-bualu tshidi tshilonda?

17 Mvese ya mu Lomo nshapita wa 12 itudi bakonkonone eyi mmitupeshe mibelu itudi mua kutumikila mu nsombelu wetu wa buena Kristo ne mu malanda etu ne bana betu. Mu tshiena-bualu tshidi tshilonda, netukonkonone mvese ya mu nshapita eu idi mishale, idi yakula bua mushindu utudi ne bua kumona bantu badi kabayi bena Kristo netu, baluishi betu ne bantu badi batukengesha ne mutudi ne bua kubenzela malu.

Diambulula

• Mmushindu kayi utudi tuleja ne: tudi ne “lukunukunu mu mitshima yetu”?

• Bua tshinyi tudi ne bua kuenzela Nzambi mudimu ne didipuekesha?

• Mmu mishindu kayi itudi mua kuleja ne: tudi tuditeka pa muaba wa bena Kristo netu?

[Nkonko ya dilonga]

[Bimfuanyi mu dibeji 4]

Bua tshinyi tutu tuenza midimu ya bena Kristo eyi?

[Tshimfuanyi mu dibeji 6]

Ntshinyi tshidi yonso wa kutudi mua kuenza bua kuambuluisha benyi bua bapete lumu luimpe?