Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Tuikale balunda bimpe nansha mudi bena panu kabayi ne dinanga

Tuikale balunda bimpe nansha mudi bena panu kabayi ne dinanga

Tuikale balunda bimpe nansha mudi bena panu kabayi ne dinanga

‘Ngakunuambila malu aa bua nuenu kusuangana.’​—YONE 15:17.

1. Bua tshinyi bena Kristo ba kumpala bavua ne bua kushala balunda banene?

MU BUTUKU bua muladilu wa lufu lua Yezu, wakakankamija bayidi bende ba lulamatu bua kushala balunda. Anu bobu butuku abu, wakabambila ne: dinanga dikalabu ne bua kunangangana ke dialeja bantu mudibu bayidi bende. (Yone 13:35) Bua bapostolo kutantamenabu makenga avua mabindile ne kuenza mudimu uvua Yezu ne bua kubapesha mu matuku makese, bavua ne bua kunangangana bikole ne kushala balunda banene. Bushuwa, bena Kristo ba kumpala bakalua kumanyika bua muvuabu balamate Nzambi ne muoyo wabu mujima ne banangangane bikole.

2. (a) Ntshinyi tshitudi badisuike bua kuenza? Bua tshinyi? (b) Nkonko kayi ituandamuna?

2 Lelu eu, tudi ne diakalenga dia kuikala mu bulongolodi budi benamu balonda tshilejilu tshia bena Kristo ba kumpala. Tudi badisuike bua kutumikila mukenji wa Yezu wa kunangangana ne muoyo mujima. Kadi mu matuku a ku nshikidilu aa, bantu ba bungi kabena ne lulamatu ne dinanga to. (2 Tim. 3:1-3) Badi badia malunda a pamutu pamutu anu bua kupeta bintu kampanda. Bua tuetu kushala bena Kristo balelela, tudi ne bua kuepuka meji a mushindu eu. Nunku tuandamunayi nkonko idi ilonda eyi: Bulunda bulelela budi ne bua kuimanyina pa tshinyi? Mmushindu kayi utudi mua kupeta balunda bimpe? Ndîba kayi ditudi ne bua kushipa bulunda? Mmushindu kayi utudi mua kulama bulunda buimpe?

Bulunda bulelela budi ne bua kuimanyina pa tshinyi?

3, 4. Bulunda bulelela budi ne bua kuimanyina pa tshinyi? Bua tshinyi?

3 Bulunda bulelela budi ne bua kuimanyina pa dinanga dia Yehowa. Mukalenge Solomo wakamba ne: ‘Muntu udi mua kupita mukuabu bukole, kadi bantu babidi badi mua kumupita yeye bukole; kabena mua kutula mionji isatu milukakaja lukasa.’ (Muam. 4:12) Padi Yehowa muikale bu muonji muisatu mu bulunda bua bantu, bulunda abu budi bushala kashidi.

4 Bulelela, nansha bantu badi kabayi banange Yehowa badi pabu mua kudia bulunda buimpe. Kadi padi bantu banange Nzambi ne muoyo mujima, mbikole bua bulunda buabu kufuabu. Padi bilumbu bijuka, balunda balelela badi benzelangana malu mu mushindu udi usankisha Yehowa. Patu baluishi ba Nzambi bakeba kutapulula bena Kristo balelela, batu bamona ne: mbikole bua kushipa bulunda buabu. Katshia anu ku kale, basadidi ba Yehowa batu bitaba bua kufua pamutu pa kuela bana babu patoke anyi kubakebela dikenga.​—Bala 1 Yone 3:16.

5. Bua tshinyi bulunda buvua pankatshi pa Luta ne Naomi buvua bukole?

5 Kakuyi mpata, kakuena bulunda budi buimpe kupita butudi tudia ne bantu badi banange Yehowa to. Tuangate tshilejilu tshia Luta ne Naomi. Bulunda buvua bantu bakaji aba badie mbumue bua ku malunda mimpe adibu bakuile mu Bible. Bua tshinyi bulunda buabu buvua bukole? Luta wakaleja bualu abu pakambilaye Naomi ne: ‘Bantu bebe nebikale bantu banyi ne Nzambi webe neikale Nzambi wanyi; bialua tshintu tshikuabu pankatshi petu bua kutupandulula, anu lufu nkayalu, Yehowa angenzele muonso muenzaye too ne pa mutu.’ (Luta 1:16, 17) Kakuyi mpata, Luta ne Naomi bavua banange Nzambi bikole, ne dinanga edi divua dibasaka bua kuenzelangana malu mimpe. Ke bualu kayi Yehowa wakababenesha bonso.

Mutudi mua kupeta balunda bimpe

6-8. (a) Ntshinyi tshidi bantu ne bua kuenza bua bulunda buabu kunengabu? (b) Mmushindu kayi uudi mua kukeba balunda?

6 Tshilejilu tshia Luta ne Naomi tshidi tshileja ne: bulunda bulelela kabutu buenzeka ku mpukapuka to, kadi budi ne bua kuimanyina pa dinanga didi balunda banange Yehowa. Kadi bua bulunda buabu kunengabu, badi ne bua kudienzeja bikole ne kudipangisha amue malu. Nansha bana ba mu dîku dimue badi batendelela Yehowa badi ne bua kuenza muabu muonso bua kuikala balunda balelela. Kadi mmushindu kayi uudi mua kupeta balunda bimpe?

7 Keba balunda. Mupostolo Paulo wakakankamija balunda bende ba mu tshisumbu tshia mu Lomo bua ‘kusankidila benyi misangu yonso.’ (Lomo 12:13) Bua kusankidila benyi anyi kubakidila, tudi ne bua kuikala ne tshibidilu tshia kuenza amue malu nansha wowu makese. Bidi anu bu kuenda mu njila, kudi kulomba bua kuela bidia bilondangane. Kakuena muntu udi mua kusankidila benyi anyi kupesha bantu bintu pa muaba webe to. (Bala Nsumuinu 3:27.) Udi mua kuakidila benyi paudi ubikila bena mu tshisumbu bashilangane bua kuluabu kudia nebe kaudi mukokeshe. Kuenaku mua kudienzeja bua kuikala ne tshibidilu tshia kubikila bena mu tshisumbu tshienu kuebe anyi?

8 Udi kabidi mua kupeta balunda paudi ulomba bena Kristo bashilashilangane bua nuenu kuya nabu mu buambi. Paudi umvua muena Kristo nebe uyisha muntu panudi mu buambi ne wakula malu adi aleja mudiye munange Yehowa, bidi bikusaka bua kumunanga bikole.

9, 10. Ntshilejilu kayi tshidi Paulo mutushile? Mmushindu kayi utudi mua kumuidikija?

9 Alabaja dinanga diebe. (Bala 2 Kolinto 6:12, 13.) Utuku umona ne: kakuena muntu nansha umue mu tshisumbu tshienu uudi mua kudia nende bulunda anyi? Bikalabi nanku, kabienaku mua kuikala ne: udi ukeba anu balunda ba mushindu kampanda anyi? Mupostolo Paulo mmutushile tshilejilu tshimpe bualu uvua mualabaje dinanga diende. Kumpala, kavua nansha wela meji ne uvua mua kudia bulunda ne bantu bavua kabayi bena Yuda to. Kadi wakalua “mupostolo kudi bisamba bia bende.”​—Lomo 11:13.

10 Paulo kavua mudie bulunda anu ne bena mulongo nende to. Tshilejilu, yeye ne Timote bakalua balunda banene nansha muvuabu kabayi bena mulongo ne kabayi bafumine muaba umue. Lelu eu, bansonga ba bungi mbapete masanka mavule bualu mbadie bulunda ne bantu bakulumpe mu tshisumbu. Vanessa udi ne bidimu bitue ku 20 udi wamba ne: “Ndi ne mulunda wanyi wa pa muoyo udi ne bidimu 50 ne bia pa mutu. Ntu mmuambila malu anyi onso anu bu muena mulongo nanyi ne utu uditatshisha bikole bua diakalenga dianyi.” Mmushindu kayi udibu bafike ku didia bulunda ebu? Vanessa udi wamba ne: “Mvua mudienzeje bua tuetu kudia nende bulunda pamutu pa kuindila bua yeye alue kundi.” Udiku pebe mua kuitaba bua kudia bulunda ne bantu badi kabayi bena mulongo nebe anyi? Wewe muenze nanku, Yehowa neakubeneshe bikole.

11. Ntshinyi tshitudi mua kulongela ku tshilejilu tshia bulunda bua Yonatana ne Davidi?

11 Ikala ne lulamatu. Solomo wakamba ne: ‘Mulunda utu wananga mu bikondo bionso, mmuanetu utu waleja bulela mu tshikondo tshia dikenga.’ (Nsu. 17:17) Pavua Solomo ufunda mêyi aa, uvua mua kuikala muvuluke bulunda buvua pankatshi pa tatuende Davidi ne Yonatana. (1 Sam. 18:1) Mukalenge Shaula uvua musue bua muanende Yonatana amupingane mu bukalenge bua Isalele. Kadi Yonatana uvua muitabe ne: Davidi ke uvua Yehowa musungule bua kuluaye mukalenge. Kavua umvuila Davidi mukawu bu tatuende Shaula to. Kavua umvua tshiji pavuabu batumbisha Davidi to, ne kakitaba malu avua Shaula mushiminyine Davidi to. (1 Sam. 20:24-34) Tudiku petu bu Yonatana anyi? Padi balunda betu bapeta majitu mu tshisumbu, tutuku tusanka pamue nabu anyi? Patubu mu ntatu, tutuku tubasamba ne tubambuluisha anyi? Tuetu bumvue babashiminyina malu, tutuku tuitaba diakamue anyi? Peshi anu bu Yonatana, tutuku tubakuila ne tushala babalamate anyi?

Dîba ditudi ne bua kushipa bulunda

12-14. Ndutatu kayi lutu bamue balongi ba Bible bapeta? Mmushindu kayi utudi mua kubambuluisha?

12 Padi mulongi wa Bible utuadija kushintulula nsombelu wende, udi mua kupeta lutatu ne balunda bende. Udi mua kuikala ne balunda badi bamunange kadi kabayi basue kutumikila mikenji ya mu Bible. Kumpala uvua mua kuikala usomba nabu bikole. Kadi mpindieu udi umona ne: malu adibu benza adi mua kumunyanga ne udi umona ne: mbimpe akepeshe kusomba nabu. (1 Kol. 15:33) Nansha nanku, udi mua kuela meji ne: kubalekela nkupanga lulamatu.

13 Wewe ulonga Bible ne muikale ne lutatu elu, umanye ne: mulunda mulelela udi ne bua kusanka padiye ukumona udienzeja bua kulengeja nsombelu webe. Udi mene mua kusua bua kulonga pende malu a Yehowa bu wewe. Kadi balunda ba dishima ‘nebakupende’ bualu kutshiena wenza nabu “malu manyanguke” to. (1 Pet. 4:3, 4) Nunku, balunda abu ke badi kabayi ne lulamatu, ki nguewe to.

14 Padi balunda badi kabayi banange Nzambi balekela balongi ba Bible, bena mu tshisumbu badi ne bua kupingana pa muaba wa balunda babu ba kale abu. (Gal. 6:10) Udiku mumanye bimpe bantu badi balonga Bible ne babuela mu bisangilu mu tshisumbu tshienu anyi? Utuku uteta bua kusomba nabu ne kubakankamija anyi?

15, 16. (a) Ntshinyi tshitudi ne bua kuenza padi mulunda wetu ulekela kuenzela Yehowa mudimu? (b) Mmushindu kayi utudi mua kuleja mutudi banange Nzambi?

15 Kadi netuenze tshinyi padi mulunda wa mu tshisumbu wangata dipangadika dia kulekela Yehowa anyi pamuapa bafika ku dimuipatamu? Bualu ebu budi mua kutunyingalaja bikole. Muanetu mukuabu wa bakaji wakumvuija muvuaye mumvue pakalekela mulunda wende munene kuenzela Yehowa mudimu wamba ne: “Ngakumvua mianda ya panu yonso mintonde. Mvua ngela meji ne: mulunda wanyi uvua mushindame mu bulelela, kadi kabivua nanku to. Ngakadiebeja ni kavua wenzela Yehowa mudimu anu bua kusankisha bena mu dîku diabu. Pashishe meme kutuadija kudiebeja panyi bingikala ngenzela Yehowa mudimu bualu ndi mumunange.” Mmushindu kayi uvua muanetu eu mutantamene lutatu alu? Udi wamba ne: “Ngakupuila Yehowa bujitu buanyi. Ndi mudisuike bua kuleja Yehowa ne: ndi mumunange bua tshidiye, kadi ki mbualu udi umpetesha balunda mu bulongolodi buende to.”

16 Katuedi meji ne: tudi mua kushala balunda ba Nzambi patudi tudia bulunda ne bantu badi banange malu a pa buloba to. Muyidi Yakobo wakamba ne: ‘Kanuena bamanye ne: bulunda bua malu a pa buloba budi ne Nzambi lukuna anyi? Nunku muntu yonso wasua kuikala mulunda wa malu a pa buloba, udi udivuija muena lukuna kudi Nzambi.’ (Yak. 4:4) Tudi mua kuleja ne: tudi banange Nzambi patudi tuleja mutudi bajadike ne: tuetu bashale bamulamate, neatuambuluishe bua kutantamena lutatu lutudi tupeta patudi tujimija mulunda wetu kampanda. (Bala Musambu wa 18:25.) Muanetu wa bakaji utudi batele kulu eku udi wamba bua bualu ebu ne: “Ngakafika ku dimona ne: katuena mua kuenzeja muntu bua kunanga Yehowa anyi kutunanga to. Muntu nkayende ke udi ne bua kudisunguila.” Kadi ntshinyi tshitudi mua kuenza bua kulama bulunda buetu ne badi bashale mu tshisumbu?

Mushindu wa kulama bulunda

17. Mmushindu kayi udi balunda bimpe ne bua kuyukila?

17 Diyukidilangana dimpe ditu diambuluisha bua kulama bulunda. Paudi ubala miyuki ya mu Bible bu mudi wa Luta ne Naomi, wa Davidi ne Yonatana ne wa Paulo ne Timote, neumone ne: balunda bimpe batu bambilangana malu patoke ne banemekangana. Paulo udi wakula bua mushindu utudi ne bua kuyukila wamba ne: ‘Mêyi enu ikale ne ngasa misangu yonso, matue bu luepu.’ Paulo uvua wakula nangananga bua mushindu utudi ne bua kuyukila ne bantu ‘badi kabayi munkatshi mua bena ditabuja,’ tuambe ne: badi kabayi bena Kristo netu. (Kolos. 4:5, 6) Bu mudibi ne: tudi ne bua kunemeka bantu badi kabayi bena Kristo patudi tuyukila nabu, tudi ne bua kuikala ne kanemu ka bungi kudi balunda betu bena Kristo.

18, 19. Mmushindu kayi utudi ne bua kumona mibelu idibu batupesha kudi mulunda wetu udi muena Kristo? Ntshilejilu kayi tshidi bakulu ba mu Efeso batushile?

18 Balunda bimpe batu bangata lungenyi lua mukuabu ne mushinga, ke bualu kayi badi ne bua kuyukila bimpe ne kulejangana malu onso patoke. Mukalenge wa meji Solomo wakafunda ne: ‘Manyi ne manananshi bidi bisankisha muntu; ne mêyi malengele a mulunda wa muntu adi afuma ku lungenyi luimpe adi amusankisha muomumue.’ (Nsu. 27:9) Ke muutu umona mibelu yonso itubu bakupesha kudi mulunda webe anyi? (Bala Musambu wa 141:5.) Ntshinyi tshiutu wenza padi mulunda webe ukuleja ne: udi mutuadije kuenza bualu kampanda bubi? Utuku umona ne: udi ukubela bualu mmukunange, peshi utu ufika munda?

19 Mupostolo Paulo uvua mudie bulunda bukole ne bakulu ba mu tshisumbu tshia mu Efeso. Uvua mua kuikala mumanye bamue ba kudibu pakaluabu bena Kristo. Kadi mu tshisangilu tshia ndekelu tshivuaye muenze nabu, wakababela patoke kayi udiangana tshibanga to. Ntshinyi tshiakenzabu? Balunda ba Paulo abu kabakamufikila munda to. Kadi bakamona ne: uvua uditatshisha bua bualu buabu ne bakadila pakabambilaye ne: kabakumumona kabidi to.​—Bien. 20:17, 29, 30, 36-38.

20. Ntshinyi tshidi mulunda muimpe ne bua kuenza?

20 Balunda bimpe kabatu bitaba anu mibelu mimpe idibu babapesha to, kadi batu pabu babelangana. Kadi tudi ne bua kumanya dîba ditudi ne bua ‘kuenza malu etu nkayetu.’ (1 Tes. 4:11) Tudi kabidi ne bua kuvuluka ne: yonso wa kutudi ‘neabadile Nzambi malu ende.’ (Lomo 14:12) Kadi padibi ne mushinga, mulunda muimpe udi ne bua kuvuluija mulunda wende tshidi mikenji ya Yehowa yamba. (1 Kol. 7:39) Tshilejilu, ntshinyi tshiudi mua kuenza wewe mumone ne: mulunda webe utshidi mujike mmutuadije kunangangana ne muntu udi kayi muena Kristo? Neumuambile bualu ebu patoke anyi peshi neutshine ne: wewe mumuambile bulunda buenu budi mua kufua? Newenze tshinyi yeye mubenge mibelu yebe? Mulunda muimpe nealombe bakulu ba mu tshisumbu bua bambuluishe mulunda wende udi muangate dikasa dibi. Bidi bikengela kuikala ne dikima bua kuenza nanku. Kakuena bualu nansha bumue budi mua kunyanga kashidi bulunda budi buimanyine pa dinanga dia Yehowa to.

21. Ntshinyi tshidi yonso wa kutudi mua kuenza imue misangu? Kadi bua tshinyi bidi ne mushinga bua kulama bulunda buetu bukole ne bena mu tshisumbu?

21 Bala Kolosai 3:13, 14. Imue misangu, tudi mua kuenza bualu budi mua kujula ‘bilumbu’ pankatshi petu ne balunda betu anyi bobu pabu badi mua kuenza bualu anyi kutuamba mêyi adi mua kutunyingalaja. Yakobo wakamba ne: “Buonso buetu tudi tulenduka mu malu a bungi.” (Yak. 3:2) Ki mbungi bua misangu itudi tuenzelangana bibi budi bukolesha bulunda buetu to, kadi mmushindu muimpe utudi tufuilangana luse. Tudi tukolesha bulunda buetu patudi tuambilangana malu patoke ne tufuilangana luse. Tuetu bikale ne dinanga dia mushindu eu, nedikale “tshisuikidi tshia malu onso a buakane buonso.”

Newandamune munyi?

• Mmushindu kayi utudi mua kupeta balunda bimpe?

• Ndîba kayi ditudi ne bua kushipa bulunda?

• Ntshinyi tshitudi ne bua kuenza bua kulama bulunda buetu bukole?

[Nkonko ya dilonga]

[Tshimfuanyi mu dibeji 18]

Ntshinyi tshivua tshiambuluishe Luta ne Naomi bua kudia bulunda bukole?

[Tshimfuanyi mu dibeji 19]

Utuku ne tshibidilu tshia kuakidila benyi kuebe anyi?