Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

‘Nyuma ne mukaji musela badi bamba ne: lua’

‘Nyuma ne mukaji musela badi bamba ne: lua’

‘Nyuma ne mukaji musela badi bamba ne: lua’

‘Nyuma ne mukaji musela badi bamba ne: Lua. Udi ne nyota, alue; udi musue angate mâyi a muoyo tshianana.’​—BUAK. 22:17.

1, 2. Malu a Bukalenge bua Nzambi adi ne bua kuikala ne muaba kayi mu nsombelu wetu? Bua tshinyi?

MALU a Bukalenge bua Nzambi adi ne bua kuikala ne muaba kayi mu nsombelu wetu? Yezu wakabela bayidi bende ne: ‘Nukebe diambedi bukalenge,’ ubajadikila ne: bobu benze nanku, Nzambi uvua ne bua kubakumbajila majinga abu. (Mat. 6:25-33) Wakafuanyikija Bukalenge bua Nzambi ne dibue dimpe dia mushinga mukole divua ngenda mushinga mukuabu mupete ne ‘kupanaye bintu biende bionso bua kudisumba.’ (Mat. 13:45, 46) Katuenaku ne bua kuangata mudimu wa kuyisha Bukalenge ne kuvuija bantu bayidi ne mushinga wa bungi menemene anyi?

2 Anu bu mutuvua balonge mu biena-bualu bibidi bishale, patudi tuyisha ne dikima ne tuenza mudimu bimpe ne Dîyi dia Nzambi mu buambi tudi tuleja ne: nyuma wa Nzambi udi utulombola. Nyuma eu udi kabidi utuambuluisha bikole bua tuetu kuenza mudimu wa kuyisha Bukalenge pa tshibidilu. Tukonkononayi mudibi bienzeka.

Badi babikila bantu

3. Mmâyi a mushindu kayi adibu babikila bantu bonso bua ‘balue’ kunua?

3 Badi babikila bantu ku diambuluisha dia nyuma muimpe. (Bala Buakabuluibua 22:17.) Badi babikila bantu bua ‘kulua’ ne kujikija nyota yabu ne mâyi a pa buawu. Mâyi au ki ngetu atutu tunua aa to. Nansha mutu mâyi atutu tunua ambuluisha bua kuikala ne muoyo, Yezu uvua wakula bua mâyi a mushindu mukuabu pavuaye muambile mukaji wa mu Samalea ku tshina tshia mâyi ne: ‘Wanua mâyi angamupa kena wikala ne nyota kabidi tshiendelele; mâyi angamupa neikale munda muende bu mushimi wa mâyi abanda mu muoyo wa tshiendelele.’ (Yone 4:14) Nunku, mâyi a pa buawu adibu babikila bantu bua kulua kunua adi apetesha muoyo wa tshiendelele.

4. Bua tshinyi kuakajuka dijinga dia mâyi a muoyo? Mâyi au adi aleja tshinyi?

4 Dijinga dia mâyi aa diakamueneka pavua Adama mutue ku tshia mukajende Eva ne batombokele Yehowa Nzambi uvua mubafuke. (Gen. 2:16, 17; 3:1-6) Bakabipata mu budimi bua malengele buvuabu basombele bua ‘Adama kolodi tshianza tshiende bua kuangata mamuma a mutshi wa muoyo, kudia ne kushala ne muoyo tshiendelele.’ (Gen. 3:22) Bu mudi Adama tatuende wa bantu bonso, wakabakebela bonso lufu. (Lomo 5:12) Mâyi a muoyo adi aleja malu onso adi Nzambi mulongolole bua kupikula bantu badi bamutumikila ku bubi ne ku lufu ne kubapesha muoyo mupuangane bua kashidi mu mparadizu pa buloba. Mulambu wa kupikula nawu bantu wa Yezu Kristo ke udi muenze bua malu onso au kukumbana.​—Mat. 20:28; Yone 3:16; 1 Yone 4:9, 10.

5. Dibikila dia bantu bua kulua ‘kuangata mâyi a muoyo tshianana’ didi difumina kudi nganyi? Umvuija.

5 Dibikila dia bantu bua kulua ‘kuangata mâyi a muoyo tshianana’ didi difumina kudi nganyi? Pakumbana malu onso adibu balongoluele bantu bua kupeta muoyo ku diambuluisha dia Yezu mu bukokeshi buende bua bidimu tshinunu, badi baafuanyikija ne ‘musulu wa mâyi a muoyo, matoke tô bu ntalatala.’ Musulu wa mâyi udi umueneka bu udi ‘ulopoka mu nkuasa wa butumbi wa Nzambi ne wa Muana wa mukoko.’ (Buak. 22:1) Nunku, Yehowa Mufuki wa muoyo ke udi Mufidi wa mâyi adi apetesha muoyo. (Mus. 36:9) Yeye ke udi ufila mâyi aa ku butuangaji bua ‘Muana wa mukoko’ udi Yezu Kristo. (Yone 1:29) Yehowa udi ujikija ntatu yonso idi Adama mukebele bantu bua buntomboji buende ku diambuluisha dia musulu wa mu tshimfuanyi eu. Nunku, dibikila dia bantu bua ‘kulua’ didi difumina kudi Yehowa.

6. Ndîba kayi didi ‘musulu wa mâyi a muoyo’ mutuadije kupueka?

6 Nansha muikala ‘musulu wa mâyi a muoyo’ ne bua kupueka mudibi bikengela mu Bukokeshi bua bidimu tshinunu bua Kristo, udi utuadija kupueka mu ‘dituku dia Mukalenge’ diakatuadija pakatekabu ‘Muana wa mukoko’ mu bukalenge mu diulu mu 1914. (Buak. 1:10) Nunku, Yehowa wakafila malu makuabu adiye mulongolole bua diakalenga dia bantu panyima pa tshidimu atshi. Malu aa adi atangila malongesha adi mu Dîyi dia Nzambi, bualu badi baabikila ne: ‘Mâyi.’ (Ef. 5:26) Lubila lua kulua ‘kuangata mâyi a muoyo’ nduela muntu yonso udi uteleja lumu luimpe lua Bukalenge ne uluitaba. Kadi nnganyi udi ubikila bantu mu dituku dia Mukalenge?

‘Mukaji musela’ udi wamba ne: “Lua”

7. Mbanganyi bavua batuadije kubikila bantu mu ‘dituku dia Mukalenge’ bua ‘kulua’? Badi babikila banganyi?

7 Bena Kristo bela manyi badi benza kasumbu ka mukaji musela ke badi batuadije kuambila bantu ne: “Lua.” Nnganyi udibu babikila? Mukaji musela kena mua kudibikila nkayende wamba ne: “Lua” to. Kadi udi ubikila bantu badi ne ditekemena dia kupeta muoyo wa kashidi pa buloba panyima pa ‘mvita ya dituku dinene dia Nzambi wa Bukole Buonso’ mimane kuenzeka.​—Bala Buakabuluibua 16:14, 16.

8. Ntshinyi tshidi tshileja ne: bena Kristo bela manyi bakatuadija kumuangalaja dibikila dia Yehowa mu 1918?

8 Bayidi ba Kristo bela manyi bakatuadija kubikila bantu katshia mu 1918. Tshidimu atshi, bakenza muyuki wa patoke uvua ne tshiena-bualu ne: “Miliyo ya bantu badi ne muoyo lelu kabakufua to.” Muyuki au wakapesha bantu ba bungi ditekemena dia kupeta muoyo mu mparadizu pa buloba panyima pa mvita ya Armagedone. Muyuki uvuabu benze mu mpungilu wa Balongi ba Bible mu tshimenga tshia Cedar Point mu Ohio mu ditunga dia États-Unis mu 1922 wakakankamija bateleji bua ‘kumanyisha Mukalenge ne Bukalenge buende.’ Dikankamija edi diakambuluisha bena mu kasumbu ka mukaji bua kubikila bantu ba bungi. Tshibumba tshia Nsentedi tshia mu Anglais tshia mu dia 15/3/1929 tshivua ne tshiena-bualu tshiangatshila mu Buakabuluibua 22:17 tshivua tshiamba ne: ‘Dibikila dia luse.’ Tshiena-bualu atshi tshivua tshiamba ne: “Bela manyi ba lulamatu batshidi pa buloba badi badisangisha ne [Mutambe Bunene] bua kuamba ne: ‘Lua.’ Badi babikila bantu badi basue buakane ne bulelela. Badi ne bua kubabikila mpindieu.” Bena mu kasumbu ka mukaji musela batshidi babikila bantu too ne lelu.

‘Udi umvua ambe biende ne: Lua’

9, 10. Mmunyi mudibu bambile bantu badi bumvue dibikila bua kuamba pabu ne: “Lua”?

9 Ntshinyi tshidi bantu badi bumvua dibikila dia ‘kulua’ ne bua kuenza? Badi ne bua kuamba pabu ne: “Lua.” Tshilejilu, bakamba mu Tshibumba tshia Nsentedi tshia mu Anglais tshia mu dia 1/8/1932 mu dibeji dia 232 ne: “Bela manyi bakankamije bantu bonso badi mua kuenza mudimu wa kuamba kua lumu luimpe lua Bukalenge bua bawenze. Kabena ne bua kuikala bela manyi ba Mukalenge bua kushishabu kumanyisha mukenji wa Mukalenge to. Bidi bikolesha Bantemu ba Yehowa ku muoyo padibu bamanya ne: mbabanyishile bua kutuadila bantu mâyi a muoyo adi mua kubambuluisha bua kupanduka ku Armagedone ne kupeta muoyo wa tshiendelele.”

10 Mu Tshibumba tshia Nsentedi tshia mu Anglais tshia mu dia 15/8/1934 dibeji dia 249 bakaleja ne: muntu udi umvua udi ne dibanza dia kuamba pende ne: “Lua.” Tshivua tshiamba ne: “Bena mu kasumbu ka Yonadaba badi ne bua kuya pamue ne bena mu kasumbu ka Yehu, mbuena kuamba ne: bela manyi bua kumanyisha mukenji wa bukalenge bua Nzambi nansha mudibu kabayi bantemu ba Yehowa bela manyi.” Mu 1935 bakajingulula bena mu “tshisumbu tshinene” tshidibu batele mu Buakabuluibua 7:9-17. Bualu ebu buakapesha bela manyi bukole bua kudifila mu mudimu wa kuambila bantu dibikila dia Nzambi. Kutuadijila ku tshikondo atshi, bena mu tshisumbu tshinene atshi badi bitabe dibikila edi badi anu benda bavula, ne bakadi bapite pa miliyo 7. Bobu bamane kuitaba dibikila dia kudi Nzambi, mbadilambule kudiye, batambule mu mâyi ne badisange ne bena mu kasumbu ka mukaji bua kubikila bantu bakuabu ne tshisumi bua ‘kulua ne kunua mâyi a muoyo tshianana.’

“Nyuma” udi wamba ne: “Lua”

11. Mmunyi muvua nyuma muimpe muambuluishe bena Kristo ba kumpala bua kuyisha lumu luimpe?

11 Dituku dikuabu pavua Yezu uyisha mu nsunagoga wa mu Nazaleta, wakabulula muvungu wa muprofete Yeshaya ne kubalaye ne: ‘Nyuma wa Nzambi udi pambidi panyi, bualu bua yeye wakangela manyi pa mutu ne: Ambila bantu bapele lumu luimpe; yeye wakuntuma ne: Ambila bena lukanu bualu bua dikopoka diabu, ne bafofo bualu bua kutabala kua mêsu abu, upe badi batata budishikaminyi, bua kuambila bantu bualu bua tshidimu tshiakitabuja Mukalenge.’ Pashishe Yezu wakamba muvua mêyi aa akula bua bualu buende ne: ‘Lelu bualu ebu buakafundabu buakujalama mu matshi enu.’ (Luka 4:17-21) Kumpala kua Yezu kubanda mu diulu wakambila bayidi ne: ‘Nenuangate bukole, panupuekela nyuma muimpe pambidi penu; nenuikale bamanyi banyi too ne ku mfudilu kua buloba.’ (Bien. 1:8) Nyuma muimpe wakambuluisha bena Kristo ba kumpala bua kuenza mudimu wa kuyisha.

12. Mmunyi mudi nyuma wa Nzambi wambuluisha bena Kristo bua kubikila bantu lelu?

12 Mmunyi mudi nyuma muimpe wambuluisha bena mu kasumbu ka mukaji musela bua kubikila bantu lelu? Yehowa ke udi upesha bantu nyuma muimpe. Udi wenza nende mudimu bua kunzulula mioyo yabu ne ngenyi yabu bua kumvua Dîyi diende. Nyuma udi ubasaka bua kubikila bantu badi ne ditekemena dia kupeta muoyo wa kashidi mu Mparadizu pa buloba ne kubumvuija bulelela budi mu Bible. Kadi netuambe tshinyi bua bantu badi bitaba dibikila edi, balua bayidi ba Yezu Kristo ne babikila pabu bakuabu bua kulua? Nyuma udi ubambuluisha pabu. Bu mudibu batambule ‘mu dîna dia nyuma muimpe,’ badi balonda buludiki buende ne bamueyemena bua abambuluishe. (Mat. 28:19) Ela kabidi meji bua lumu luimpe ludi bela manyi ne bena mu musumba munene badi benda anu bavula bayisha. Ludi lufumina mu Bible, ne mukanda eu mmufundisha ku bukole bua nyuma wa Nzambi. Nunku, badi babikila bantu bua kulua ne diambuluisha dia nyuma muimpe. Bushuwa, nyuma eu ke udi utulombola. Bualu ebu kabuenaku butusaka bua kudifila bikole mu mudimu wa dibikila bantu anyi?

Badi batungunuka ne ‘kuamba ne: “Lua”’

13. Tshiambilu tshia ne: ‘Nyuma ne mukaji musela badi batungunuka ne kuamba ne: “Luaku!”’ tshidi tshiumvuija tshinyi?

13 ‘Nyuma ne mukaji musela’ kabena bamba ne: “Lua” anu musangu umue to. Muaku wa pa muanda wa mu tshiena Greke udibu batele mu tshiambilu etshi udi uleja tshienzedi tshidi tshitungunuka. Ke bualu kayi Bible wa Traduction du monde nouveau udi wamba ne: ‘Nyuma ne mukaji musela badi batungunuka ne kuamba ne: “Luaku!”’ Bidi bileja ne: bidi bikengela kutungunuka ne kubikila bantu. Netuambe tshinyi bua bantu badi bumvua ne bitaba bua kulua? Badi bamba pabu ne: “Lua.” Bible udi wamba bua batendeledi balelela bena mu musumba munene ne: ‘Badi bakuatshila Nzambi mudimu munya ne butuku mu ntempelo wende.’ (Buak. 7:9, 15) Mmushindu kayi udibu ‘bakuata mudimu munya ne butuku’? (Bala Luka 2:36, 37; Bienzedi 20:31; 2 Tesalonike 3:8.) Tshilejilu tshia muprofete mukaji Ana ne tshia mupostolo Paulo bidi bileja ne: ‘kuenza mudimu munya ne butuku’ kudi kumvuija kuyisha pa tshibidilu ne muoyo umue.

14, 15. Mmunyi muvua Danyele muleje mudi kutendelela Nzambi pa tshibidilu ne mushinga?

14 Muprofete Danyele wakaleja pende mudi kutendelela Nzambi pa tshibidilu kuikale ne mushinga. (Bala Danyele 6:4-10, 16.) Kakalekela tshibidilu tshivuaye natshi tshia kulomba Nzambi ‘misangu isatu ku dituku bu muakadiye wenza diambedi,’ nansha bua ngondo umue tshianana. Wakenza nanku nansha muvua bualu abu mua kumueleshisha mu buina bua ntambue. Malu avuaye wenza akaleja bantu bavua bamutangila ne: buende yeye, kakuvua tshintu tshivua tshipite kutendelela Yehowa pa tshibidilu to.​—Mat. 5:16.

15 Danyele mumane kuenza butuku bujima mu buina bua ntambue, mukalenge wakaya kumutangila ne kumuela dîyi ne: ‘Danyele, mutendeledi wa Nzambi udi ne muoyo, Nzambi webe uudi utendelela ku dituku ku dituku, wakamanya mua kukusungila mukana mua nyama ya ntambue anyi?’ Diakamue Danyele kumuandamuna ne: ‘Mukalenge, wikale ne muoyo tshiendelele! Nzambi wanyi wakatuma muanjelu wende, wakasuika mbanga ya ntambue, ne kayakungenzela bibi; bualu bua bakunsangana tshiyi ne dipila kumpala kuende; ne kumpala kuebe mukalenge, tshiakuenza bualu bubi.’ Yehowa wakabenesha Danyele bualu uvua umutendelela “ku dituku ku dituku.”​—Dan. 6:19-22.

16. Tshilejilu tshia Danyele tshidi tshitusaka ku didiela nkonko kayi bua mushindu ututu tuyisha?

16 Danyele uvua muitabe bua kufua pamutu pa kulekela tshibidilu tshia kutendelela Nzambi. Tudi petu nanku anyi? Mmalu kayi atudi tudipangisha anyi atudi mua kuitaba bua kudipangisha bua kuamba lumu luimpe lua Bukalenge bua Nzambi pa tshibidilu? Nunku, katuena ne bua kupitshisha ngondo mujima katuyi bambile bantu bualu bua Yehowa to. Tuetu ne mushindu, katuenaku mua kudienzeja bua kuikala kuyisha lumingu luonso anyi? Nansha tuetu tusama bikole anyi bakulakaje, tudi mua kuyisha minite 15 ku ngondo ne kufila luapolo elu. Bua tshinyi? Bualu tudi basue kutungunuka ne kuamba pamue ne nyuma ne mukaji musela ne: “Lua.” Tuenze muetu muonso bua kuikala bamanyishi ba Bukalenge badi bayisha pa tshibidilu.

17. Mpunga kayi ya kumanyisha bantu dibikila dia Yehowa itudi katuyi mua kupitshisha?

17 Tudi ne bua kumanyisha bantu dibikila dia Yehowa dîba dionso didi mpunga umueneka, katuyi tuindila anu matuku atutu balongolole bua kuyisha to. Tudi ne diakalenga dinene dia kubikila badi ne nyota bua ‘kulua ne kuangata mâyi a muoyo tshianana’ mêba makuabu bu mudi patudi tuya mu tshisalu, tuenza luendu, mu dikisha, ku mudimu anyi tuya mu tulasa. Nansha bobu bakandike mudimu wetu wa kuyisha, tudi tutungunuka ne kuyisha ne budimu, pamuapa kuyisha ku nzubu ne ku nzubu kadi tuenda tutumpika mpangu anyi tukeba mpunga ya bungi ya kuyisha.

Tungunuka ne kuamba ne: “Lua”

18, 19. Mmunyi muudi uleja ne: udi wangata diakalenga dia kuikala muenzejanganyi wa mudimu ne Nzambi ne mushinga?

18 Kukadi bidimu bipite pa 90 bidi nyuma ne mukaji musela batungunuka ne kubikila muntu yonso udi ne nyota ya mâyi a muoyo bua ‘kulua.’ Ukadiku mumvue dibikila dia dikema edi anyi? Nunku badi bakulomba bua kudimanyisha pebe bakuabu.

19 Katuena bamanye ne: Yehowa nealekele mudimu wa kubikila bantu eu wenzeka too ne dîba kayi to. Kadi patudi tuamba petu ne: “Lua,” tudi tulua benzejanganyi ba mudimu ne Nzambi. (1 Kol. 3:6, 9) Tudi ba muabi! Tulejayi mutudi tuangata diakalenga edi ne mushinga ne tutungunuke ne ‘kufila kudi Nzambi mulambu wa kumutumbisha nawu’ patudi tuyisha pa tshibidilu. (Eb. 13:15) Tuetu bonso badi ne ditekemena dia kupeta muoyo pa buloba tutungunukayi ne kuamba pamue ne bena mu kasumbu ka mukaji musela ne: “Lua.” Tudi tujinga bua bantu ba bungi ‘bangate mâyi a muoyo tshianana.’

Udi muvuluke anyi?

• Mbanganyi bakuabu badibu babikila bua ‘kulua’?

• Bua tshinyi tudi tuamba ne: dibikila dia ‘kulua’ didi difumina kudi Yehowa?

• Mmudimu kayi udi nyuma muimpe wenza mu difikisha dia dibikila dia ‘kulua’ kudi bantu bakuabu?

• Bua tshinyi tudi ne bua kudienzeja bua kuikala kuyisha?

[Nkonko ya dilonga]

[Tablo/​Tshimfuanyi mu dibeji 16]

(Bua kumona malu malongolola bimpe, tangila mu mukanda)

Tungunuka ne kuamba ne: “Lua”

1914

Bamanyishi 5 100

1918

Bantu ba bungi nebapete muoyo mu Mparadizu pa buloba

1922

“Manyishayi, manyishayi, manyishayi, Mukalenge ne Bukalenge buende”

1929

Bela manyi batshidi pa buloba badi bamba ne: “Lua”

1932

Badi bafikisha dibikila dia ‘kulua’ kudi bantu badi kabayi bela manyi

1934

Badi bambila bena mu kasumbu ka Yonadaba bua kuyisha

1935

Badi bajingulula bena mu “tshisumbu tshinene”

2009

Bamanyishi 7 313 173