Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Nkonko ya babadi

Nkonko ya babadi

Nkonko ya babadi

Padi Yehezekele 18:20 wamba ne: ‘Muana wa balume kena ne bua kupila bua mibi ya tatuende’ udi ubengangana ne Ekesode 20:5 udi wamba mudi Yehowa utumina ‘bana dinyoka bua mibi ya batatuabu’ anyi?

Mvese eyi kayena yibengangana to. Bualu tshiambilu tshimue tshidi tshiakula bua bujitu budi muntu udiambuila bua bidiye wenza, tshikuabu patshi tshileja mudi bubi bua muntu umue mua kutuadila ndelanganyi yende bipeta bibi.

Malu adi mu nshapita mujima wa 18 wa Yehezekele adi aleja mushindu udi muntu upila bua bubi buende. Mvese 4 udi ujadika ne: “Muntu udi wenza bualu bubi yeye muine neafue.” Kadi netuambe bishi bikala “muntu muakane, ne bienzeye malu adi makanangane ne mikenji ne malu adi makane”? “Neikale ne muoyo bulelela.” (Yeh. 18:5, 9) Nunku, dîba didi muntu ukumbaja bidimu bia kudiambuilaye bujitu bua malu adiye wenza, yonso wa kutudi badi bamulumbuluisha anu ‘bu mudi bienzedi biende.’​—Yeh. 18:30.

Mukenji eu udi umuenekela ku tshivua tshienzekele muena Lewi mukuabu, diende Kola. Pavua bena Isalele mu luendu lua mu tshipela, Kola kavua kabidi wanyisha midimu ivua Nzambi mumupeshe to. Pakajingaye bua kudiangatshila midimu ya buakuidi, yeye ne bena diende bakuabu bakatombokela Mose ne Alona bavua Yehowa muteke bua kumuimanyina. Yehowa wakashipa Kola ne bantomboji nende bua lutambishi luabu lua kuipatshila midimu ivua kayiyi mibakanyine. (Nom. 16:8-11, 31-33) Kadi bana ba Kola kabavua bamulonde mu buntomboji buende to. Nzambi kavua mubanyoke bua malu mabi a tatuabu to! Lulamatu luabu kudi Yehowa luakabafikisha ku dishala ne muoyo.​—Nom. 26:10, 11.

Kadi tuambe tshinyi bua didimuija didi mu Ekesode 20:5 didi dikale mukenji wa mu Mikenji dikumi? Tutangilayi kabidi malu adi mu mvese idi kulu ne kuinshi. Yehowa uvua mudie tshipungidi tshia mikenji ne tshisamba tshia Isalele. Pavua bena Isalele bumvue bionso bivua mu tshipungidi atshi, bakamba patoke ne: ‘Netuenze mêyi onso akutuambila Yehowa.’ (Ekes. 19:5-8) Mushindu au ke wakabuela tshisamba tshionso tshijima mu malanda a pa buawu ne Yehowa. Nanku mêyi adi mu Ekesode 20:5 avua mambila tshisamba tshionso mu kabujima.

Pavua bena Isalele bashala ne lulamatu kudi Yehowa, tshisamba tshiabu tshijima tshivua tshipeta masanka a bungi. (Lew. 26:3-8) Dipanga lulamatu divua padi dilua ne ntatu ya bungi. Pavua tshisamba tshia Isalele tshiela Yehowa nyima, tshituadija kutendelela nzambi ya dishima, Yehowa uvua ubapala masanka ende, kayi ubakuba; dîba adi tshisamba tshijima tshivua tshikenga bikole. (Bal. 2:11-18) Kadi kuvua anu bamue bavua bashala balamate Yehowa ne batumikila mikenji yende nansha muvua tshisamba tshijima tshiditue mu ditendelela mpingu. (1 Bak. 19:14, 18) Pamuapa bavua ne lulamatu abu bavua bapeta ntatu anu bua mibi ya tshisamba tshijima, kadi Yehowa uvua ubaleja luse luende ne dinanga.

Pakatuadija bena Isalele kuenza patoke malu mapite bubi avua apendeshisha ne dîna dia Yehowa mu bukua bisamba, Yehowa wakanyoka tshisamba tshiende e kuitaba bua kutshikuatabu ku bupika kudi bena Babulone. Bushuwa, dinyoka adi wakadipesha bamue bantu pa nkayabu ne tshisamba tshiende tshionso mu kabujima. (Yel. 52:3-11, 27) Bulelela, Bible udi uleja ne: bubi bua tshisamba tshijima tshia Isalele buvua bunene be, ke pakatuadilabu ne bana ba tshipungu tshisatu ne tshinayi, pamuapa ne bipungu bikuabu, bujitu bua mibi ya batatuabu anu mudi Ekesode 20:5 wamba.

Dîyi dia Nzambi didi kabidi ne miyiki ya mêku avua mambule bujitu bua mibi ya batatuabu. Muakuidi munene Eli wakanyingalaja Yehowa pavuaye mulekele bana bende bavua “bantu babi” bavua benda masandi bashale anu mu mudimu wa buakuidi. (1 Sam. 2:12-16, 22-25) Bu muvua Eli utua bana bende mushinga kupita Yehowa Nzambi, Yehowa wakangata dipangadika dia kumusha dîku diende dijima mu mulongo wa bakuidi banene. Bualu abu buakakumbanyina Ebeyatâ, munkana wa munkanende. (1 Sam. 2:29-36; 1 Bak. 2:27) Dîyi didi mu Ekesode 20:5 didi diumvuikila kabidi ku tshivua tshifikile Gehazi. Wakanyanga mudimu uvuaye nawu wa kuambuluisha Elisha anu bua kupetaye bintu bia matabishi a ku diondopa dia munene wa basalayi ba bena Sulia, Nâmana. Yehowa wakamulumbuluishila mukana mua Elisha ne: ‘Nsudi yakadi nayi Nâmana neyikukuate wewe ne bana bebe tshiendelele.’ (2 Bak. 5:20-27) Mushindu au ke wakapia bana ba Gehazi dikenga anu bua bubi buende.

Bu mudi Yehowa Mufuki ne Mufidi wa muoyo, udi ne bukenji bua kusungula dinyoka didi diakane ne dikumbanyine muntu yonso. Bilejilu bidi kulu ebi bidi bileja ne: bana anyi ndelanganyi idi mua kupeta ntatu anu bua malu mabi a bankambua babu. Kadi Yehowa utu ‘umvua muadi wa bakengi,’ ne muntu yonso udi uya kudiye ne muoyo mujima udi mua kupeta diakalengele, pamuapa kumupepejilabu ne dinyoka diende.​—Yobo 34:28.

[Tshimfuanyi mu dibeji 29]

Kola ne bantomboji nende bakadiambuila bujitu bua bienzedi biabu