Yehowa mmusue bua wikale ‘talalaa’

PENZEKA bualu bua njiwu mikole butu kabuyi buanji kuenzeka, Nzambi wa Bukole Buonso neenze bua bantu bonso badi bamusankisha ‘basungidibue.’ (Yoe. 2:32) Kadi mu bulelela, misangu yonso Yehowa utu musue kulama bantu bende ku njiwu. Bu mudiye mufuki wa “muoyo,” udi wangata bantu bonso ne mushinga ne ubalama.​—Mus. 36:9.

Batendeledi ba Nzambi ba kale bavua pabu bamona muoyo anu mutuye uumona. Bilondeshile Genese 33:18, Yakoba ne bena mu dîku diende bakenza luendu lua njiwu ya bungi kadi bakafika kuvuabu baya ‘talalaa.’ Yakoba uvua weyemena Yehowa bua amulame, kadi wakenza kabidi malu avua mua kulama bantu bonso bavuaye nabu mu luendu alu. (Gen. 32:7, 8; 33:14, 15) Wewe ulonda mikenji ya mu Bible, udi mua kudilama ku njiwu ne kulama bakuabu kabidi. Tumonayi mudi bualu ebu butangila bantu badi benza mudimu wa kuibaka Nzubu ya Bukalenge anyi mikuabu ya buena eyi, ne badi bambuluisha bantu badi bikumina bikuate.

Tshivua Mikenji ya Mose yamba bua kudilama ku njiwu

Mikenji ya Mose ivua ilomba bantu bua kuenza amue malu bua kudilama ku njiwu. Tshilejilu, muena Isalele uvua wibaka nzubu uvua ne bua kuenza ka tshibumba kanyunguluke nzubu wende kulu. Bu muvua bantu batamba kusombela pa mutu pa nzubu yabu, ka tshibumba aku kavua kabambuluisha bua kubenga kukuluka. (1 Sam. 9:26; Mat. 24:17) Pavua muntu ukuluka bualu muena nzubu kavua munemeke mukenji eu, Yehowa uvua wela muena nzubu tshilumbu pambidi.​—Dut. 22:8.

Mikenji ya Mose ivua kabidi ikosela bantu bibawu pavua bimuna biabu bienzelangana bibi. Tshilejilu, pavua ngombe ushipa muntu ne nsengu yende, muenayi uvua ne bua kumushipa bua kenzedi bantu bakuabu bibi. Bu muvuaye kayi mua kudia munyinyi wa ngombe au anyi kuupana, kumushipa kuvua anu bu kumujimija. Kadi ntshinyi tshivua ne bua kuenzeka pavua ngombe utapangana ne muenayi kayi umulama? Yeye mulue kushipa muntu, bavua bamushipa yeye ne muenayi. Mukenji au uvua usaka bantu bavua balekelela bimuna biabu bua kulekela tshilele atshi.​—Ekes. 21:28, 29.

Mikenji ivua kabidi isaka bantu bua kuenza mudimu bimpe ne biamu biabu. Tshilejilu, bena Isalele ba bungi bavua bakosa nkunyi ne tusuyi. Kasuyi koku kapatuke mu mulabi mu mpukapuka ne kashipe muntu, muntu uvua ukosa naku nkunyi uvua ne bua kunyemena mu musoko wa tshisokomenu. Uvua ne bua kushalamu too ne pavua muakuidi munene ufua. Bualu ebu buvua mua kuenza ne: ikale kule ne dîku diende ne nzubu wende munkatshi mua ndambu wa bidimu. Mukenji au uvua ulongesha bena Isalele mudi muoyo muikale wa tshijila ku mêsu kua Yehowa. Muntu uvua umona muoyo bu Nzambi, uvua ulama biamu biende bia mudimu bimpe  ne wenza nabi mudimu bimpe.​—Nom. 35:25; Dut. 19:4-6.

Ku diambuluisha dia mikenji bu eyi, Yehowa wakaleja ne: uvua musue bua bena tshisamba tshiende benze malu avua mua kubalama ku njiwu mu mbanza yabu ne miaba mikuabu. Bantu bonso bavua bashipangana anyi batapangana nansha mu mpukapuka bavua ne tshilumbu kumpala kuende. Yehowa ki mmushintulule lungenyi luende pa bualu ebu to. (Mal. 3:6) Utshidi anu musue bua bantu bepuke kudienzela bibi ne kukebela bakuabu njiwu. Bualu ebu budi ne mushinga nangananga patudi tuibaka nzubu idi ituambuluisha bua kutendelela Nzambi anyi patudi tuyilongolola.

 Mushindu wa kudilama ku njiwu mu midimu ya luibaku

Kuibaka Nzubu ya Bukalenge, ya mpuilu ne ya Betele anyi kuyilongolola ndiakalenga dinene. Ke mudibi kabidi bua mudimu ututu tuenza bua kuambuluisha bana betu badi bikumina bikuate. Tudi basue kuenza midimu eyi bimpe misangu yonso bualu padi muntu wenza mudimu udiye kayi mumanye bimpe nansha wowu mukese, udi mua kudienzela bibi anyi kukebela bantu bakuabu njiwu. (Muam. 10:9) Nunku tuetu bikale ne tshibidilu tshia kuenza mudimu ne budimu, tudi mua kuepuka njiwu.

Bible udi wamba ne: ‘Butumbi bua bansongalume mbukole buabu, bulengele bua bantu banunu budi mutu mutoke tô.’ (Nsu. 20:29) Bukole bua bansonga budi bubambuluisha bua kuenza midimu mikole. Kadi bana betu bakadi ne nsuki mitoke ne bamonemone malu mu midimu ya luibaku badi benza midimu ya dilengeja. Pavuabu bansonga, bavua pabu benze mudimu ne bukole buabu bua kuenza midimu mikole. Biwikala utshidi utuadijilaku midimu ya luibaku, tangila bimpe mudi bantu bakadi benzenza midimu eyi bayenza ne londa bidibu bakuambila. Wewe musue kuyimanya bimpe, bana betu bakadi bayenzenza nebakulongeshe malu a bungi, bu mudi mushindu muimpe wa kuenza mudimu ne biamu bidi mua kukebesha njiwu anyi kutuntumuna bintu bidi ne bujitu bua bungi. Dîba adi, newenze mudimu muimpe, kuyi upeta njiwu ne neuwenze ne disanka.

 Bantu badi benza mudimu wa luibaku badi ne bua kuila ne budimu misangu yonso. Malu atu ashintuluka mu mupodi wa dîsu. Tshilejilu, muaba uvua buloba bukolakane udi mua kuikala tshina mpindieu. Banudi nuenza nabu mudimu badi mua kushintulula muaba uvua tshibandilu anyi kapanza ka mukubu. Wewe kuyi mudimuke, mbitekete bua wewe kupeta njiwu. Mêyi ne mikandu ya kudilama ku njiwu bitu bilomba bantu badi benza midimu ya luibaku bua kuvuala bintu bidi bikengela bua kudilama. Bintu bu mudi makalashi a bindundu, tshifulu tshikolakane, bisabata bikumbanyine bidi mua kukulama ku njiwu muaba unudi nuibaka. Kadi bidi mua kukulama anu wewe mubilame bimpe ne mubivuale.

Nansha mudi bimue biamu bia mudimu bimueneka bu bitekete, bua kuenza nabi mudimu bimpe, bidi bikengela kubimanya bimpe ne kuibidilangana nabi. Wewe kuyi muibidilangane ne tshiamu kampanda, manyisha muanetu udi ulombola midimu. Neenze bua bakulongeshe mua kuenza natshi mudimu bimpe. Kumanya bitudi mua kuenza ne bitudi katuyi mua kuenza, ngikadilu muimpe menemene. Mu kuamba kuimpe, ngikadilu eu udi ne mushinga wa bungi wewe kuyi musue kudienzela wewe anyi bantu bakuabu bibi muaba unudi nuibaka.​—Nsu. 11:2.

Kukuluka ke kutu kutamba kukebesha njiwu miaba itu bantu bibaka. Kumpala kua kubanda pa tshibandilu anyi pa mabaya adibu balamakaje bua kuimanyina, ikala mujadike ne: mbikolakane ne mbiteka muaba muimpe. Mêyi ne mikandu bidi bilomba bua kuikala ne nshinga mu tshimonu anyi kuikala ne tshintu tshiudi mua kukuata bua kubenga kukuluka paudi wenzela mudimu kulu muimane pa baya malamakaja anyi pa musonga wa nzubu. Wewe muikale ne nkonko pa mushindu wa kuenzela mudimu kulu, ebeja muanetu udi ulombola midimu. *

Bu mudi batendeledi ba Yehowa benda bavula pa buloba bujima, kudi dijinga dinene dia kuibaka Nzubu ya Bukalenge ne mikuabu idi ituambuluisha bua kumutendelela. Bantu badi balombola midimu ya dibaka dia Nzubu ya Bukalenge anyi mikuabu ya nunku, badi ne bujitu bua kulama mikoko ya Yehowa idibu balombola bualu idi ne mushinga mukole ku mêsu kuende. (Yesh. 32:1, 2) Wewe ne diakalenga dia kulombola bena Kristo nebe muaba wa luibaku, kupu muoyo nansha kakese mushinga wa kudilama ku njiwu. Tangila bua muaba unudi nuenzela mudimu wikale mutoke ne kakuikadi bintu bilekelela panshi to. Padibi bikengela, umvuija bantu mua kuenza mudimu ne dinanga dionso kadi kuyi udiangana tshibanga. Kulekedi bansonga anyi bantu badi kabayi banji kumanya mudimu bimpe baya miaba itu ne njiwu ya bungi. Dianjila kuela meji ku ntatu idi banudi nuenza nabu mudimu mua kupeta ne baleja mudibu bua kudilama. Kupu muoyo ne: tudi basue kujikija mudimu au kakuyi njiwu.

Dinanga didi ne mushinga

Midimu ya dibaka Nzubu ya Bukalenge anyi mikuabu idi ituambuluisha bua kutendelela Nzambi mulelela idi mua kukebesha njiwu. Ke bualu kayi, bantu badi bayenza badi ne bua kuikala ne budimu. Panudi nulonda mikenji ya mu Bible, nutumikila mêyi ne mikandu bia mudimu au, ne bikale ne busunguluji nenuepuke njiwu ne nenulame kabidi banudi nuenza nabu mudimu ku njiwu.

Ntshinyi tshidi tshitusaka bua kuangata kudilama ku njiwu ne mushinga wa bungi nunku? Ndinanga. Dinanga ditudi banange Yehowa didi ditusaka bua kuangata muoyo ne mushinga anu bu yeye. Dinanga ditudi banange bantu netu neditusake bua kuenza malu ne budimu bua kubenga kubakebela njiwu. (Mat. 22:37-39) Ke bualu kayi, tuenzayi muetu muonso bua kulama bantu bonso batudi tuenza nabu midimu ya luibaku ‘talalaa.’

[Mêyi adi kuinshi]

[Kazubu/​Tshimfuanyi mu dibeji 30]

Muudi mua kuenza mudimu bimpe paudi pa tshibandilu

Mu tshimue tshia ku bidimu bishale ebi, bena mudimu ba mu ditunga dia États-Unis bapite pa 160 000 bavua bakuluke ku bibandilu ne bapete njiwu. Bakuabu batue ku 150 bavua bafue ku dikuluka dia mushindu eu. Nansha wewe wenza mudimu muaba kayi, malu adi alonda aa adi mua kukuambuluisha bua kukuluki paudi wenza mudimu muimanyine pa tshibandilu.

◇ Kubandi pa tshibandilu tshidi tshitenkakana anyi tshinyanguke; kutshilongolodi to. Kadi utshinyangakaje ne utshimanshe.

◇ Tshibandilu tshionso tshitu ne bujitu buditshi mua kukokesha bua kuambula. Udimuke bua bujitu buebe ne bua biamu bia mudimu biudi ubanda nabi kabuikadi bupite buditshi mua kukokesha.

◇ Teka tshibandilu muaba mukolakane ne mulandakane bimpe. Kutshiteki pa mabaya atubu balamakaja ku mpenga kua nzubu bua kuibaka anyi pa mutu pa tupanza peshi mishete to.

◇ Kuikadi wela tshibandilu nyima paudi ubanda anyi utuluka to.

◇ Kuimanyi anyi kusombi pa bidiatshidi bibidi bia ndekelu bia kulu kua tshibandilu to.

◇ Paudi uteka tshibandilu bua kubanda pa musonga wa nzubu anyi muaba kampanda peshi bua kutuluka, bidiatshidi bia tshibandilu bidi ne bua kupita pa muaba au ku bule bua metre mutue ku umue. Bua tshibandilu kubengatshi kuselemuka, udi ne bua kutshijadika bimpe panshi anyi kukuma mabaya ku mikolo yatshi. Wewe kuyi ne mushindu wa kuenza nunku, keba muntu bua ikale mutshikuate paudi wenza mudimu muimanapu. Suikila tshibandilu ku tshintu bua katshitenkakanyi to.

◇ Kubandi pa dibaya didibu bateke pa bidiatshidi bia bibandilu.

◇ Paudi wenza mudimu kulu ne ulola maboko anyi mikolo, udi mua kutenkakaja tshibandilu. Kuikadi unyungakana mushindu eu to. Ikala usemeja tshibandilu misangu yonso muaba uudi wenzela mudimu.

◇ Wewe mubande pa tshibandilu tshidi panyima pa tshiibi tshidibu bakange, enza tshimanyinu pa tshiibi ne utshikange ne nsapi. Koku kakuyi mushindu wa kutshikanga, teka muntu muaba au bua kudimuija badi basue kupita.

◇ Bantu babidi kabena mua kubanda pa tshibandilu tshimue to, anu tshiotshi tshienza bua bantu babidi. *

[Mêyi adi kuinshi]

[Tshimfuanyi mu dibeji 29]

Mikenji ya Mose ivua ilomba bantu bua kuibaka ka tshibumba kanyunguluke nzubu yabu kulu