Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Kandamena lungenyi lua kuenza bu mudi bantu bonso benza

Kandamena lungenyi lua kuenza bu mudi bantu bonso benza

Kandamena lungenyi lua kuenza bu mudi bantu bonso benza

MUSHINDU wa kumona malu adi mimpe ne adi mabi, adi ne lumu ne adi afuisha bundu utu ushilangana bilondeshile muaba ne muaba. Utu kabidi ushintuluka mu kupita kua bidimu. Kadi patudi tubala miyuki ya mu Bible ya malu avua menzeke ku kale menemene, mbimpe tuetu kuangata ne mushinga malu avuabu bangata ne mushinga pamutu pa kuamona mutudi tuetu basue.

Tshilejilu, tuangate malu abidi adibu bambulule misangu ya bungi mu mikanda ya mu Bible ivuabu bafunde mu tshiena Greke, tuambe ne: lumu ne bundu. Bua tuetu kumvua bimpe menemene mvese idi yakula bua lumu ne bundu, tudi ne bua kuela meji pa mushindu uvua bantu ba kale bamona malu abidi aa.

Malu avua bantu ba mu tshikondo tshia bapostolo bangata ne mushinga

Mulongeshi munene kampanda udi wamba ne: “Mu bikadilu bia bena Greke, bena Lomo ne bena Yuda, bantu bavua bangata lumu ne bundu ne mushinga wa bungi. Bantu bavua benza muabu muonso bua kupeta lumu ne bavua nansha mua kuitaba bua kufua anu bua bantu bakuabu kuikalabu babanemeka, babendeshila lumu luimpe ne babanyisha.” Bu muvuabu bangata malu aa ne mushinga wa bungi, bavua badimona benzejibue bua kulonda bikadilu bivua nabi bantu bonso.

Bantu bonso bavua bakeba mianzu ne lumu bualu bavua basue kuikala ku mutu kua bakuabu bikole. Lumu kaluvua ne mushinga anu ku mêsu kua muntu uvua nalu nkayende to, kadi luvua kabidi nawu ku mêsu kua bantu bakuabu. Kunemeka muntu kuvua kumvuija kuitaba ku mêsu kua bantu ne: mmuakanyine lumu alu. Kuvua kabidi kumvuija kumutshina bua bubanji buvuaye nabu, muanzu wende anyi lumu luvuaye nalu. Bantu badi mua kunemeka muntu padibu bamona malu mimpe adiye wenza anyi mushindu udiye upita bakuabu mu malu kansanga. Kadi pavua muntu udifuisha bundu, uvua udipuekeshisha milongo ku mêsu kua bantu ne bavua bamuseka. Bundu kabuvua bukuata muntu anu bualu kondo kende ka muoyo nkamupishe to, kadi buvua butamba nangananga kumukuata pavuabu bamupisha kudi bantu bakuabu.

Pavua Yezu muakule bua muntu uvuabu bapeshe “nkuasa munene” anyi “muaba mutambe bukese” mu tshibilu, uvua usua kuakula bua lumu ne bundu bilondeshile bikadilu bia bantu ba tshikondo atshi. (Luka 14:8-10) Misangu mitue ku ibidi mijima, bayidi ba Yezu ‘bakelangana mpata ne: udi mutambe bakuabu nnganyi?’ (Luka 9:46; 22:24) Bavua baleja lungenyi luvua nalu bantu ba bungi ba muaba uvuabu basombele. Ke bualu kayi bamfumu ba bitendelelu ba bena Yuda bavua ne lutambishi ne lungenyi lua ditembangana bavua bamona malongesha a Yezu bu avua aluisha lumu luabu ne bumfumu buabu. Pavuabu benza muabu muonso bua kuleja ku mêsu kua bantu muvuabu bamupite, bavua anu bafuishibua bundu.​—Luka 13:11-17.

Bualu bukuabu buvua bena Yuda, bena Greke ne bena Lomo ba mu tshikondo tshia bapostolo bakine ne muoyo mujima buvua bua kufuisha muntu bundu pavuabu “bamukuata ne bamuamba ku mêsu kua bantu bonso mudiye muenji wa malu mabi.” Pavuabu bakuata muntu, bamusuika ne bamuela mu buloko, buvua bualu bua bundu bua bungi. Bualu ebu buvua bupendeshisha muntu kudi balunda bende, balela bende ne bena muaba uvuaye musombe nansha yeye mupile anyi mubinge. Bundu buvuaye umvua bua lumu luende luvuabu bamunyangile buvua bumufikisha ku didimona muntu tshianana ne bumunyangila malanda ende ne bakuabu. Kadi bundu buvua muntu umvua pavuabu bamukopola bilamba ne bamuela mfimbu buvua butambe kule ne kule buvuaye umvua pavuabu bamukuata ne bamusuika. Kukopola muntu bilamba ne kumuela mfimbu kuvua kumupuekeshisha milongo ne kumuvuija muntu tshianana.

Pavuabu bowela muntu ku mutshi wa makenga, bantu bavua bamuamba mambavi a mishindu yonso. Mulongeshi mukuabu diende Martin Hengel udi wamba ne: lufu lua mushindu eu luvua “tshibawu tshivuabu bakosela bapika. Luvua luleja dipuekeshibua milongo mu mushindu mubi mutambe, bundu ne dikenga.” Bantu bavua benzeja balela ne balunda ba muntu uvuabu bapuekeshe milongo pavuabu bamushipela ku mutshi bua kumuvila. Bu muvua Kristo mufue mushindu eu, bantu bonso bavua bajinga kulua bena Kristo tshikondo atshi bavua ne bua kupuekeshibua milongo ku mêsu kua bakuabu. Bantu ba bungi bavua bamona ne: kudimanyisha bu muyidi wa muntu uvuabu bakengeshe pa mutshi wa makenga nkudipuekeshisha milongo. Mupostolo Paulo wakamba ne: ‘Tuetu tudi tuamba Kristo wakashipabu ku mutshi, ntshilenduishi kudi bena Yuda ne mbupote kudi bisamba bia bende.’ (1 Kol. 1:23) Ntshinyi tshivua bena Kristo ba kumpala benze bua kutantamena lutatu elu?

Bavua bamona malu mushindu mukuabu

Bena Kristo ba kumpala bavua batumikila mikenji ne bakadienzeja bua kubenga kuenza malu avua mua kubafuisha bundu. Mupostolo Petelo wakamba ne: ‘Umue wenu kakengeshibu bu mushipianganyi anyi bu muivi, anyi bu muenji wa malu mabi, anyi bu mudibueji wa mu malu a bantu bakuabu.’ (1 Pet. 4:15) Yezu wakambila bayidi bende ne: nebakenge bua dîna diende. (Yone 15:20) Petelo wakafunda ne: ‘Kadi biakenga muntu bu muena Kristo, kikadi ne bundu, kadi atumbishe Nzambi bua dîna edi.’ (1 Pet. 4:16) Kubenga kumvua bundu bua kukenga bu muyidi wa Kristo kuvua kumvuija kubenga bikadilu bia bantu ba tshikondo atshi.

Bena Kristo kabena ne bua kulekela bantu bakuabu bua bikale babambila tshia kuenza to. Bua bantu ba mu tshikondo tshia bena Kristo ba kumpala, kuamba ne: muntu uvuabu bashipela pa mutshi uvua Masiya kuvua anu bu ditomboka. Bualu abu buvua mua kuikala busaka bena Kristo bua kufuanangana ne bantu ba mu tshikondo tshiabu atshi. Pabi, bua kulejabu muvuabu bitaba ne: Yezu uvua Masiya, bavua ne bua kulua bayidi bende nansha bantu bakuabu mua kubaseka anyi kubapuekesha milongo. Yezu wakamba ne: ‘Muntu yonso udi umfua meme ne mêyi anyi bundu mu tshikondo etshi tshia masandi ne tshia malu mabi, Muana wa muntu neamufue yeye bundu paluaye ne banjelu ba tshijila mu butumbi bua Tatuende.’​—Mâko 8:38.

Lelu, badi mua kutuenzela malu bua kutusaka ku dilekela buena Kristo. Malu au adi mua kufumina kudi balongi netu, bena mutumba netu ne bena mudimu netu badi batusaka ku tshiendenda, mashimi anyi ku dienza malu makuabu adi Bible ukandika. Bantu ba mushindu eu badi mua kuenza muabu muonso bua kutufuisha bundu bualu tudi tubenga kushipa mikenji ya Nzambi. Ntshinyi tshitudi ne bua kuenza padibu batuenzela malu a mushindu eu?

Idikija bantu bavua balengulule bundu

Yezu wakatantamena lufu lua bundu bua bungi bua kulama muoyo wende mutoke kudi Yehowa. Bible udi wamba ne: ‘Wakakankamana pakakengaye ku mutshi, wakalengulula bundu.’ (Eb. 12:2) Bena lukuna ba Yezu bakamukuma, kumutuila mate, kumukopola bilamba, kumuela mfimbu, kumupopela ku mutshi ne kumuenzela malu avua aleja muvuabu bamukine. (Mâko 14:65; 15:29-32) Kadi Yezu wakalengulula bundu buvuabu basue bua kumufuisha. Mushindu kayi? Wakabenga bua kuela Nzambi nyima. Yezu uvua mumanye ne: kavua mujimije lumu luende nansha kakese ku mêsu kua Yehowa to, ne kavua ukeba butumbi bua kudi bantu to. Nansha muvuaye mufue lufu bu lua mupika, Yehowa wakamutumbisha pa kumubisha ku lufu ne kumupesha muaba wa lumu lua bungi ku luseke luende. Filipoi 2:8-11 udi wamba ne: ‘Pakamueneka Yezu Kristo mu tshifuanyikiji tshia muntu, yeye wakadipuekesha, wakalua mutumikidi too ne ku lufu, lufu mene lua pa mutshi. Ne bua bualu ebu Nzambi wakamubandisha kulu kule, wakamupa dîna didi pa mutu pa dîna dionso; ne bua mu dîna dia Yezu binu bionso bitue panshi, ne bia bintu bia mu diulu ne bintu bia pa buloba ne bintu bia muinshi mua buloba, ne bua ndimi yonso yambe patoke ne: Yezu Kristo udi Mukalenge too ne ku butumbi bua Nzambi Tatu.’

Katuena mua kuamba ne: Yezu kavua mua kumvua bundu bua mushindu mubi uvuabu bamushipe to. Tshibawu tshivuabu bamufundile bualu uvua udiamba muvuaye Muana wa Nzambi tshivua ne bua kuikala tshiendeshile Tatuende lumu lubi ne bualu abu buvua bumutonde bikole. Yezu wakalomba Yehowa mu disambila bua amumbushile bualu bua bundu abu wamba ne: ‘Ungumushile lupanza elu.’ Kadi wakenza tshivua disua dia Nzambi. (Mâko 14:36) Yezu wakatantamena makenga avuabu bamukengesha nawu ne kulengulula bundu. Mu kuamba kuimpe, anu bantu bavua bitaba malu avua bantu ba mu tshikondo tshiende bangata ne mushinga ke bavua mua kumvua bundu bua mushindu eu. Bidi bimueneka patoke ne: Yezu kavua ulonda malu avua bantu bonso benza to.

Nansha bayidi ba Yezu, bakabakuata ne kubela pabu mfimbu. Bualu abu buakabapuekesha milongo ku mêsu kua bantu ba bungi. Bavua babamona bantu tshianana ne babalengulula. Kadi kabakateketa mu mikolo to. Bayidi balelela ba Yezu bakabenga kuenza malu bilondeshile mmuenenu uvua nende bena mu tshikondo tshiabu ne bakalengulula bundu. (Mat. 10:17; Bien. 5:40; 2 Kol. 11:23-25) Bavua bamanye ne: bavua ne bua ‘kutuala mutshi wabu wa makenga’ ne kulonda Yezu ku dituku ne ku dituku.​—Luka 9:23, 26.

Kadi netuambe tshinyi buetu tuetu lelu? Malu adi bena panu bamona ne: kaena ne mushinga nansha mukese, mmapote ne a kupetula, Nzambi yeye udi uamona a meji, a bukole ne a lumu. (1 Kol. 1:25-28) Nunku, tuetu tuenza malu bilondeshile tshidi bantu ba bungi benza, netuleje mutudi katuyi ne meji ne katuyi tumona kule.

Muntu yonso udi musue lumu udi ne bua kuela meji mushindu udi bena panu balumona. Kadi anu bu Yezu ne bayidi bende ba kumpala, tudi basue kuikala balunda ba Yehowa. Nunku, tudi tunemeka malu adi ne mushinga ku mêsu kuende ne kulengulula adiye umona ne: nga bundu.

[Tshimfuanyi mu dibeji 4]

Yezu kakenza malu bilondeshile muvua bena panu bamona bundu to