Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

‘Muntu kayi udi mumanye meji a’ Yehowa?

‘Muntu kayi udi mumanye meji a’ Yehowa?

‘Muntu kayi udi mumanye meji a’ Yehowa?

‘Muntu kayi udi mumanye meji a Mukalenge bua kumuyisha yeye? Kadi tuetu tudi ne meji a Kristo.’​—1 KOL. 2:16.

1, 2. (a) Ndutatu kayi lutu bantu ba bungi bapeta? (b) Ntshinyi tshitudi ne bua kumanya bua mushindu udi Yehowa wela meji ne mutudi tuetu tuela meji?

BIKADIKU bikufikile bua kupanga kumvua mudi muntu mukuabu wela meji anyi? Imue misangu utshidi ubuelelaku mu dibaka ne udi umona ne: kuena umvua bimpe mudi bayebe anyi mukajebe wela meji to. Mu bulelela, bantu balume ne bantu bakaji batu bashilangane mu mushindu wabu wa diakula ne wa diela meji. Mu imue miaba, bantu balume ne bantu bakaji batu bakula muakulu umue mu mishindu ibidi mishilangane. Dishilangana dia bilele ne muakulu ditu difikisha bantu ku diela meji ne diakula mishindu mishilangane. Kadi patudi tuenda tumanya bantu bakuabu, tudi tuenda tumvua mutubu bela meji.

2 Nunku katuena mua kukema bua mudi mushindu utudi tuela meji mushilangane ne utu Yehowa wela meji to. Yehowa wakambila bena Isalele ku butuangaji bua muprofete Yeshaya ne: ‘Meji anyi kaena meji enu, ne njila yenu kayena njila yanyi.’ Bua kumvuija bualu ebu, Yehowa wakamba kabidi ne: ‘Bualu bua bu mudi diulu dipita buloba kuikala mulu, muomumue mudi njila yanyi ipita njila yenu kuikala mulu, ne mudi meji anyi apita meji enu kuikala mulu.’​—Yesh. 55:8, 9.

3. Mmishindu kayi ibidi idi mua kutuambuluisha bua kudia ‘bulunda ne Yehowa’?

3 Kadi bidiku bisua kumvuija ne: katuena mua kuteta bua kumvua mutu Yehowa wela meji anyi? Tòo. Nansha mutudi katuyi mua kumvua bimpe meji onso a Yehowa, Bible udi utukankamija bua kudia ‘bulunda ne Yehowa.’ (Bala Musambu wa 25:14; Nsumuinu 3:32.) Tudi mua kusemena kudi Yehowa patudi tunemeka malu adiye muenze adibu bafunde mu Bible ne tuangata ne mushinga. (Mus. 28:5) Tudi kabidi mua kusemena kudiye patudi tumanya ‘meji a Kristo’ udi ‘tshifuanyikiji tshia Nzambi udi kayi mua kumueneka.’ (1 Kol. 2:16; Kolos. 1:15) Patudi tukeba dîba dia kulonga malu adi mu Bible ne tuelelapu meji, tudi mua kutuadija kumvua ngikadilu ya Yehowa ne mushindu utuye wela meji.

Tudimukile tshilele tshibi

4, 5. (a) Ntshilele kayi tshibi tshitudi ne bua kudimukila? Umvuija. (b) Mmeji kayi mabi akela bena Isalele?

4 Patudi tuelela meji pa bienzedi bia Yehowa, tudi ne bua kudimukila tshilele tshia kulumbuluisha Nzambi bilondeshile meji a bantu. Yehowa wakakula bua tshilele etshi pakambaye mêyi adi mu Musambu wa 50:21 adi amba ne: ‘Wakuela meji munda muebe ne: Nzambi udi bu meme mu malu onso.’ Bidi anu bu muakamba muntu mukuabu kukadi bidimu bipite pa 175 ne: “Bantu batu balumbuluisha Nzambi bilondeshile meji abu ne bela meji ne: Nzambi udi ne bua kulonda mikenji itubu balonda.”

5 Tudimuke bua katuikadi tumona Yehowa bilondeshile meji etu ne majinga etu to. Bua tshinyi tudi ne bua kudimukila bualu ebu? Bualu patudi tuenda tulonga Bible, amue malu avua Yehowa muenze adi mua kumueneka bu adi kaayi mimpe ku mêsu kuetu, tuetu bena mapanga. Bena Isalele bavua bele meji nanku ne kufikabu ku dimona ne: Yehowa kavua ubenzela malu mimpe to. Yehowa wakabambila ne: ‘Nuenu nudi nuamba ne: Njila wa Mukalenge kena mululame. Umvuayi, nuenu ba mu tshisamba tshia bena Isalele: Njila wanyi kena mululame anyi? Njila yenu, kayena mikonyangale anyi?’​—Yeh. 18:25.

6. Yobo wakapeta dilongesha kayi? Bualu buende budi mua kutuambuluisha ku tshinyi?

6 Bualu butudi ne bua kumanya bua kuepuka buteyi bua kulumbuluisha Yehowa bilondeshile meji a bantu budi ne: katuena bamanye malu onso to, ne misangu mikuabu tutu tuenza kabidi bilema binene mu diela dietu dia meji. Yobo wakafika ku dimanya ne: kavua mumanye malu onso. Wakakenga bikole, kutuadijaye kutangila anu malu ende nkayende kayi kabidi ne tshia kutekemena to. Katshivua kabidi mumanye malu avua ne mushinga to. Kadi Yehowa wakamuambuluisha ne dinanga dionso bua kushintulula meji ende. Yehowa wakamuleja muvuaye kayi mumanye malu onso pakamuelaye nkonko mipite pa 70 ivuaye kayi mua kuandamuna. Yobo wakadipuekesha ne kushintulula meji ende.​—Bala Yobo 42:1-6.

Tuikalayi ne ‘meji a Kristo’

7. Bua tshinyi kukonkonona malu avua Yezu muenze kudi mua kutuambuluisha bua kumvua meji a Yehowa?

7 Yezu uvua widikija Tatuende mu malu onso avuaye wamba ne wenza. (Yone 14:9) Kukonkonona malu avua Yezu muenze kudi mua kutuambuluisha bua kumvua mushindu udi Yehowa wela meji. (Lomo 15:5; Filip. 2:5) Nunku tukonkononayi malu abidi avuaye muenze.

8, 9. Bilondeshile Yone 6:1-5, mbualu kayi buvua bufikishe Yezu ku diela Filipo lukonko? Bua tshinyi Yezu wakamuela lukonko alu?

8 Fuanyikija bualu buvua buenzeke kumpala kua tshibilu tshia Kupita kua Yehowa tshia mu 32. Bapostolo ba Yezu batshivua bafumina ku diyisha mu Galela mujima. Bu muvuabu batshioke bua mudimu mukole uvuabu benze, Yezu wakaya nabu pa bule ku Nord-Est kua mbuu wa Galela. Kadi bantu ba bungi bakabalonda. Yezu wakabondopa ne kubalongesha malu a bungi. Kadi kuakamueka lutatu kampanda. Mmunyi muvua bantu bonso abu mua kupeta biakudia muaba au? Ke Yezu kuebeja Filipo uvua wa muaba au ne: “Nkuepi kutuasumba mampa bua kudisha bantu aba?”​—Yone 6:1-5, MMM.

9 Bua tshinyi Yezu wakela Filipo lukonko elu? Uvua mupange tshia kuenza anyi? Tòo. Uvua wela meji kayi? Mupostolo Yone uvua pende muaba au udi wamba ne: Yezu ‘wakamukonka nunku bua kumuteta munda, bua yeye wakadi mumanye bualu buakadiye pa kuenza.’ (Yone 6:6) Muaba eu, Yezu uvua uteta bua kumona ditabuja dia bayidi bende. Pakelaye lukonko alu, wakakoka ntema yabu ne kubapesha mushindu wa kuleja ditabuja diabu bua tshivuaye mua kuenza. Kadi bakapanga mua kuleja ditabuja diabu ne kulejabu muvuabu ne meji makese. (Bala Yone 6:7-9.) Pashishe Yezu wakaleja muvuaye mua kuenza tshintu tshivuabu kabayi belele meji. Wakadisha binunu bia bantu abu mu tshishima.​—Yone 6:10-13.

10-12. (a) Bua tshinyi Yezu kavua pamuapa mukumbaje dilomba dia mukaji muena Grèce diakamue? Umvuija. (b) Ntshinyi tshituamona mpindieu?

10 Bualu ebu budi mua kutuambuluisha bua kumvua muvua Yezu muele meji dituku dikuabu. Mutantshi mukese yeye mumane kudisha musumba wa bantu, yeye ne bapostolo bende bakaya ku Nord kua mikalu ya Isalele, pabuipi ne tshimenga tshia Tulo ne tshia Sidona. Pavuabu kuntu aku, bakasambakena ne mukaji muena Grèce wakalomba Yezu bua kuondopa muanende wa bakaji. Yezu wakanji kulengulula mukaji au. Kadi pakatungunuka mukaji ne kumuela mutoyi, wakamuambila ne: ‘Bana bukute diambedi; bualu bua ki mbimpe bua kuangata bidia bia bana kuelela mbua.’​—Mâko 7:24-27.

11 Bua tshinyi Yezu wakanji kubenga bua kuambuluisha mukaji au? Uvuaku umuteta muakatetaye Filipo bua kumona tshivua mukaji eu mua kuenza, umupesha mushindu wa kulejaye ditabuja diende anyi? Kadi nansha mutudi katuyi mua kumvua muvua dîyi dia Yezu, kadiakatekesha mukaji au mu maboko to. Pavuaye muakule bua mbua, wakenza mudimu ne muaku wa mu tshiena Ebelu uvua kawuyi mua kutapa muntu ku muoyo. Nunku pamuapa Yezu uvua wenza malu bu muledi udi musue kupesha muanende tshintu tshidiye mumulombe, kadi kayi uleja diakamue dijinga dia kumupeshatshi bua kuanji kuteta bikala muana udi natshi dijinga menemene. Nansha biobi mushindu kayi, pavua mukaji au muleje ditabuja, Yezu wakakumbaja dilomba diende.​—Bala Mâko 7:28-30.

12 Malu abidi aa adi atuambuluisha bua kumvua bimpe ‘meji a Kristo.’ Tumone mpindieu mudi malu aa mua kutuambuluisha bua kumvua bimpe meji a Yehowa.

Mushindu uvua Yehowa muenzele Mose malu

13. Kumvua meji a Yezu kudi mua kutuambuluisha bishi?

13 Kumvua meji a Yezu kudi kutuambuluisha bua kumvua amue malu a mu Bible adi mua kuikala makole. Tuangate tshilejilu tshia mêyi avua Yehowa muambile Mose pavua bena Isalele benze kana ka ngombe ka or bua kukatendelela. Nzambi wakamuambila ne: ‘Ngakutangila bantu aba, mona, badi ne bupidia bukole; nunku kumpumbishi nansha, tshiji tshianyi tshikale tshikole kudibu, mbashipe, kadi nenkuvuije wewe tshisamba tshinene.’​—Ekes. 32:9, 10.

14. Ntshinyi tshiakenza Mose bua mêyi avua Yehowa mumuambile?

14 Bible udi utungunuka wamba ne: ‘Mose wakatendekena Yehowa, Nzambi wende wakamba ne: Yehowa, bualu kayi tshiji tshiebe tshidi tshitambe bukole kudi bantu bebe bawakalopola mu buloba bua Ejipitu ne bukole bunene ne tshianza tshia bukole? Mmunyi mudi bena Ejipitu mua kuamba ne: Yeye wakabalopola bua kubenzela bibi, ne bua kubashipa ku mikuna, ne bua kubajimija pa buloba? Lekela tshiji tshiebe tshikole, ukudimune mutshima bua malu audi musue kuenzela bantu bebe. Uvuluke Abalahama ne Isaka ne Isalele, bantu bebe, bawakaditshipa kudibu, wakabambila ne: Nemvudije bana benu bu bungi bua mitoto ya mulu, ne buloba ebu buonso bungakanuambila nempe bana benu, bobu nebabupiane tshiendelele. Yehowa wakakudimuna mutshima wende bua malu akelaye meji bua kuenzela bantu bende.’​—Ekes. 32:11-14. *

15, 16. (a) Bualu buvua Yehowa muambe buvua mua kupetesha Mose tshinyi? (b) Yehowa ‘wakakudimuna mutshima wende’ mu mushindu kayi?

15 Mose uvuaku mua kushintulula meji a Yehowa anyi? Nansha kakese! Nansha muvua Yehowa muleje tshivuaye musue kuenza, kadi ki ntshivuaye mupangadije bua kuenza to. Muaba eu, Yehowa uvua uteta Mose anu muvua Yezu mutete Filipo ne mukaji muena Grèce. Wakapesha Mose mushindu wa kuleja meji ende. * Yehowa wakasungula Mose bu mutuangaji pankatshi pende ne Isalele ne Yehowa uvua unemeka disungula edi. Mose uvuaku mua kulekela tshiji tshinyanga lungenyi luende anyi? Uvuaku mua kubuelela muaba au bua kusaka Yehowa bua kupua Isalele muoyo ne kuvuija bana bende yeye tshisamba tshia bukole anyi?

16 Diandamuna dia Mose diakaleja ditabuja diende ne muvuaye weyemena buakane bua Yehowa. Diakaleja kabidi ne: kavua uditatshisha anu bua malu ende, kadi uvua uditatshisha bua dîna dia Yehowa. Kavua musue badipende to. Nunku wakaleja ne: uvua mumvue ‘meji a Mukalenge’ Yehowa mu bualu ebu. (1 Kol. 2:16) Ntshinyi tshiakenzeka pashsihe? Bu muvua Yehowa kayi mupangadije bua kuenza bualu, Bible udi wamba ne: ‘Wakakudimuna mutshima wende.’ Mu tshiena Ebelu, tshiambilu etshi tshidi mua kumvuija ne: Yehowa kakenzela bena Isalele bualu buvuaye muambe ne: uvua musue kubenzela.

Mushindu uvua Yehowa muenzele Abalahama malu

17. Mmunyi muvua Yehowa muleje lutulu lua bungi bua malu avua Abalahama umulomba?

17 Tshilejilu tshikuabu tshia mushindu udi Yehowa ulekela batendeledi bende baleja ditabuja diabu ne mudibu bamueyemena ntshia dilomba divua Abalahama muenze bua Sodoma. Mu muyuki au, Yehowa wakaleja lutulu lua bungi pakitabaye bua Abalahama kumuela nkonko mitue ku muanda mukulu. Musangu mukuabu, Abalahama wakambila Yehowa bualu ne muoyo mujima wamba ne: ‘Bualu ebu kabuikadi kuudi bua wewe kuenza nunku bua kushipa bantu bakane ne bantu babi popamue; biwenza nunku bantu bakane nebikale muomumue ne bantu babi; bualu ebu kabuikadi kuudi; Mulumbuluishi wa buloba buonso katu wenza bimpe anyi?’​—Gen. 18:22-33.

18. Mushindu uvua Yehowa muenzele Abalahama malu udi utulongesha tshinyi?

18 Ntshinyi tshidi tshilejilu etshi tshitulongesha bua meji a Yehowa? Bivua bikengela Abalahama eleshishe Yehowa meji bua kuangataye dipangadika dimpe anyi? Tòo. Yehowa uvua mua kuikala muambe anu ku ntuadijilu tshivua tshimusake bua kuangata dipangadika adi. Kadi ku diambuluisha dia nkonko eyi, wakapesha Abalahama dîba dia kuitaba dipangadika diende ne kumvua meji ende. Bualu ebu buakambuluisha kabidi Abalahama bua kumvua mudi Yehowa muikale ne luse lua bungi ne buakane. Yehowa wakenzela Abalahama malu bu mulunda.​—Yesh. 41:8; Yak. 2:23.

Malongesha atudi tupeta

19. Mmunyi mutudi mua kuidikija Yobo?

19 Ntshinyi tshitudi balonge bua ‘meji a Yehowa’? Tudi ne bua kulekela Dîyi dia Nzambi dituambuluisha bua kumvua meji ende. Katuena ne bua kuela meji ne: Yehowa udi ne mapanga bu tuetu ne kumulumbuluisha bilondeshile meji etu to. Yobo wakamba ne: Nzambi ‘kena muntu bu meme bua meme kumukudimuna dîyi, bua tuetu kulua pamue mu tshilumbuluidi.’ (Yobo 9:32) Patudi tutuadija kumvua meji a Yehowa, tudi mua kuamba anu bu Yobo ne: ‘Monayi, malu aa adi anu kukala kua bienzedi biende; monayi mutudi tumvua anu dinunganyi dikese kudiye! Kadi mukungulu wa bukole buende​—Nnganyi udi mua kuujingulula?’​—Yobo 26:14.

20. Ntshinyi tshitudi ne bua kuenza patudi katuyi bumvue bimpe bualu kampanda bua mu Bible?

20 Patudi tubala Dîyi dia Nzambi, ntshinyi tshitudi ne bua kuenza patudi tupeta bualu budi bukole bua kumvua, nangananga pa bidi bitangila meji a Yehowa. Tuetu benze makebulula kadi katuyi anu tupeta diandamuna, tudi mua kumona bualu ebu bu diteta dia kuleja mutudi tueyemena Yehowa. Tuvuluke ne: imue misangu kudi malu adi atuambuluisha bua kuleja ditabuja dietu kudi Yehowa. Tuitabayi ne didipuekesha dionso ne: katuena tumvua malu onso adiye wenza. (Muam. 11:5) Tuetu benze nunku nebitusake bua kuitaba mêyi a mupostolo Paulo aa: ‘Monayi ndondo wa bubanji bua meji ne lungenyi bia Nzambi! Monayi mutudi katuyi mua kujingulula bilumbuluidi biende, mutudi katuyi mua kulonda njila yende! Bua wakamanya meji a Mukalenge nganyi? Anyi wakamupa meji nganyi? Anyi muntu kayi wakadianjila kupa Mukalenge tshintu, ne nebamupingajilatshi kabidi? Bualu bua bintu bionso biakafuma kudiye, bidiku bua bualu buende, bidi bikala anu kudiye. Butumbi buikale kudiye tshiendelele! Amen.’​—Lomo 11:33-36.

[Mêyi adi kuinshi]

^ tshik. 14 Muyuki wa muomumue udi mu Nomba 14:11-20.

^ tshik. 15 Bilondeshile bamue bamanyi, muaku wa mu tshiena Ebelu udibu bakudimune ne: “kumpumbishi” mu Ekesode 32:10 udi bu dibikila, uleja ne: Nzambi uvua mua kuitaba bua Mose alombele bena Isalele luse anyi ‘kuimana’ pankatshi pa Yehowa ne bena Isalele. (Mus. 106:23; Yeh. 22:30) Nansha biobi bikale munyi, bidi bimueneka ne: Mose kavua umvua buôwa bua kuleja Yehowa patoke muvuaye wela meji.

Udi muvuluke anyi?

• Ntshinyi tshiatuambuluisha bua kudimukila tshilele tshia kulumbuluisha Yehowa bilondeshile meji etu?

• Kumvua bienzedi bia Yezu kudi mua kutuambuluisha bua kudia ‘bulunda ne Yehowa’ mushindu kayi?

• Mmalu kayi atudi tulongela ku mushindu uvua Yehowa muyukile ne Mose ne Abalahama?

[Nkonko ya dilonga]

[Bimfuanyi mu dibeji 5]

Mushindu uvua Yehowa muenzele Mose ne Abalahama malu udi utulongesha tshinyi bua meji ende?