Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

‘Unyemene ku dîna dia Yehowa’

‘Unyemene ku dîna dia Yehowa’

‘Unyemene ku dîna dia Yehowa’

‘Bualu bua nenshiye bantu bakengeshibue ne bapele, bobu nebanyemene ku dîna dia Yehowa.’​—SEF. 3:12.

1, 2. Ndituku dia tshipupu kayi dia mu tshimfuanyi dikala mua kukuata bantu?

BIKADIKU bikufikile bua kusokoma mvula mukole mu ka mutanda anyi? Mvula yeye muikale wa tshipupu, udi ne bua kukeba muaba mukuabu wa kusokoma bualu kamutanda kadi mua kupuka.

2 Kudi tshintu tshidi tshipite mvula wa tshipupu kule ne kule tshidi tshilua, ne bua bualu buatshi mioyo ya bantu idi mu njiwu. Tshintu atshi ‘ndituku dia kunyanguka’ anyi dia mvula wa tshipupu dia mu tshimfuanyi. “Dituku dinene dia Yehowa” edi nedilenge bantu bonso. Kadi tudi mua kupeta muaba wa kusokomena. (Bala Sefanya 1:14-18.) Ntshinyi tshitudi mua kuenza bua kupeta muaba wa kusokomena bu mukadi “dituku dia njiya ya Yehowa” disemene pabuipi?

Matuku a bipupu a mu bikondo bia kale

3. ‘Mvula wa tshipupu’ kayi wa mu tshimfuanyi wakakuata bisamba dikumi bia mu bukalenge bua Isalele?

3 Dituku dia Yehowa nedituadije ne dibutuka dia bitendelelu bia dishima bionso. Bua kumanya muaba wa kusokomena, tudi mua kukonkonona malu avua menzekele batendeledi ba Nzambi ba kale. Yeshaya (uvua ne muoyo mu bidimu bia 700 kumpala kua Yezu) wakafuanyikija dinyoka divua Yehowa mupeshe bena Isalele ba mu bukalenge bua bisamba dikumi ne ‘mvula wa tshipupu’ uvua bantu kabayi mua kukanda. (Bala Yeshaya 28:1, 2.) Mulayi au wakakumbana bua musangu wa kumpala mu 740 kumpala kua Yezu pavua bena Ashû bakuate ditunga dia bisamba dikumi abi ne bena Efelayima ke bavua tshisamba tshinene ku bionso.

4. Mmunyi muvua “dituku dinene dia Yehowa” dikuate Yelushalema mu 607 kumpala kua Yezu?

4 Panyima pa Yehowa mumane kunyoka bena Isalele bavua kabayi ne lulamatu, “dituku dinene dia Yehowa” diakalua kudi bena mu Yelushalema ne bena mu bukalenge bua Yuda mu 607 kumpala kua Yezu. Bualu abu buakenzeka bualu bena Yuda bakalekela pabu Yehowa. Bena Babulona balombola kudi Nebukadenesâ bakatshingisha bena Yuda ne bena mu Yelushalema uvua tshimenga tshiabu tshinene. Bena Yuda bakakeba “tshinyemenu tshia mashimi,” mbuena kuamba ne: bakakeba diambuluisha kudi bena Ejipitu bavuabu badie nabu tshipungidi tshia tshididi. Nansha nanku, bena Babulona bakumusha “tshinyemenu” atshi anu bu mutu mvula wa tshipupu wenza.​—Yesh. 28:14, 17.

5. Ntshinyi tshiafikila tshisumbu tshia batendeledi ba Nzambi pabutulabu bitendelelu bia dishima?

5 Dituku dinene dia Yehowa divua dikuate Yelushalema didi dileja tshiafikila bukua buena Kristo budi kabuyi bulonda Nzambi lelu. Nebabutule kabidi bitupa bikuabu bia mu “Babulona munene” udi nsangilu wa bitendelelu bionso bia dishima. Pashishe, nebabutule bitupa bidi bishala bia bulongolodi bua Satana. Kadi tshisumbu tshia batendeledi ba Nzambi netshipanduke bualu benamu badi banyemena kudi Yehowa.​—Buak. 7:14; 18:2, 8; 19:19-21.

Nzambi udi ulama malanda etu nende ne utulama ku mubidi

6. Mmunyi mudi Bantemu ba Yehowa bapeta muaba wa kusokomena?

6 Mmunyi mudi batendeledi ba Nzambi mua kupeta muaba wa kusokoma lelu mu tshikondo tshia ku nshikidilu etshi? Patudi tusambila ne ‘tunemeka dîna’ dia Nzambi anyi tuelelapu meji ne tumuenzela mudimu ne tshisumi, Nzambi udi ulama malanda etu nende. (Bala Malaki 3:16-18.) Kadi tudi ne bua kumanya ne: katuena anu ne bua kuela meji bua dîna dia Nzambi patupu to. Bible udi wamba ne: ‘Bualu bua muntu yonso watendekena dîna dia [Yehowa] neasungidibue.’ (Lomo 10:13) Kudi diumvuangana pankatshi pa kutendekena dîna dia Yehowa ne mushindu waluaye kutusungila. Bantu ba bungi badi banange buakane badi bamona dishilangana didi pankatshi pa bena Kristo balelela badi ‘banemeka dîna dia Nzambi’ ne bamukuatshila mudimu bu Bantemu bende ne bantu badi kabayi bamukuatshilawu.

7, 8. Mmushindu kayi uvua bena Kristo ba kumpala bapanduke? Ndifuanangana kayi didiku lelu?

7 Nzambi kena utuambuluisha anu bua malanda etu nende kaafu to. Mmulaye batendeledi bende bua kubasungila ku mubidi. Bualu ebu budi bumueneka mu tshivua tshienzeke mu 66 panyima pa basalayi ba bena Lomo balombola kudi Cestius Gallus balue kuela Yelushalema mvita. Yezu ukavua mumanyishe ne: matuku a dikenga adi avua ne bua ‘kukepeshibua.’ (Mat. 24:15, 16, 21, 22) Biakenzeka dîba divua bena Lomo balekele kutshintshimika Yelushalema, ne bualu ebu buakambuluisha bamue ‘bantu’ (mbuena kuamba ne: bena Kristo balelela) bua ‘kupanduka.’ Bakapeta mushindu wa kunyema Yelushalema ne misoko ivua kumpenga. Bakuabu bakasabuka musulu wa Yadene, kunyemena ku mikuna ivua ku Est kua musulu au.

8 Kudi difuanangana pankatshi pa bena Kristo abu ne batendeledi ba Nzambi lelu. Ku kale bena Kristo ba kumpala bakakeba muaba wa kunyemena, ne batendeledi ba Nzambi nebenze bia muomumue lelu. Kadi lelu kabakunyemena muaba kampanda musunguluke to, bualu bena Kristo balelela badi pa buloba bujima. Kadi bantu “basungula kudi Nzambi” ne bena diabu ba lulamatu nebapanduke ku kabutu ka bukua buena Kristo bualu nebanyemene kudi Yehowa ne bulongolodi buende budi buenze bu mukuna.

9. Mbanganyi badi benzeje bua bantu bapue dîna dia Nzambi muoyo? Fila tshilejilu.

9 Ku lukuabu luseke, bukua buena Kristo mbukumbanyine kabutu bualu bamfumu babu ki mbalongeshe bantu bulelela pa bidi bitangila Nzambi ne mikenji yende, ne kabidi bualu mbabenge bua kuenza mudimu ne dîna dia Nzambi. Kumpala kua bidimu bia 1500, dîna dia Nzambi divua dimanyike bikole ku Mputu. Bavua bafunda dîna adi divua ne maleta anayi a YHWH (anyi JHVH) pa binjanja bia makuta, kumpala kua nzubu, mu mikanda ne Bible ya bungi, nansha mu bitanda bia bena Katolike ne bena Mishonyi. Kadi tshilele tshidiku lelu ntshia kumbusha dîna dia Nzambi mu Bible ne miaba mikuabu. Tshilejilu, mu mukanda kampanda uvua wakula bua ‘dîna dia Nzambi’ wa mu dia 29/6/2008 tshitendelelu tshia bena Katolike tshiakamba ne: bavua ne bua kufunda “Mukalenge” muaba wonso udi maleta anayi a dîna dia Nzambi. Bena ku Vatican bakamba ne: kabavua ne bua kutela dîna dia Nzambi mu misambu ne mu masambila mu misa ya bena Katolike to. Bamfumu ba bitendelelu bikuabu bia mu bukua buena Kristo ne bidi kabiyimu mbasokoke bantu bungi tshianana dîna dia Nzambi mulelela.

Nzambi udi ulama bonso badi banemeka dîna diende

10. Mmunyi mudi bantu banemeka dîna dia Nzambi lelu?

10 Bantemu ba Yehowa mbashilangane bikole ne bitendelelu bikuabu, bualu bobu badi banemeka dîna dia Nzambi ne baditumbisha. Badi badiangata ne mushinga wa bungi bualu badi benza nadi mudimu bimpe. Yehowa udi usanka bua bantu badi bamueyemene ne udi udivuija tshionso tshidi tshikengedibua bua kubenesha batendeledi bende ne kubalama. “Udi mumanye bantu badi banyemena kudiye.”​—Nah. 1:7; Bien. 15:14.

11, 12. Mbanganyi bavua balamate Yehowa mu Yuda wa kale? Mbanganyi badi bamulamate lelu?

11 Nansha muvua bena Yuda ba bungi balekele Yehowa, kuvua anu bakuabu bavua ‘banyemene kudiye.’ (Bala Sefanya 3:12, 13.) Pavua Yehowa mulekele bena babulona bakuata ditunga dia bena Yuda bavua bapange lulamatu ne baya nabu mu bupika bua kubanyoka, bamue bantu bu mudi Yelemiya, Baluka ne Ebede-meleke bakapanduka. Bavua basombele “munkatshi” mua bantu bavua kabayi batshina Yehowa. Bakuabu bakashala balamate Nzambi pavuabu mu bupika. Mu tshidimu tshia 539 kumpala kua Yezu, bena Madai ne bena Pelasa balombola kudi Kolesha bakatshimuna Babulona. Kolesha wakela mukenji uvua wanyishila bena Yuda bavua bashale bua kupingana mu ditunga diabu.

12 Sefanya wakamba bua bantu bavua ne bua kumona dijadikulula dia ntendelelu mulelela ne: Yehowa uvua ne bua kubasungila ne kusanka bua bualu buabu. (Bala Sefanya 3:14-17.) Ke tshidi tshienzeke kabidi mu tshikondo tshietu etshi. Pavua Bukalenge bua Nzambi butuadije kukokesha mu diulu, Yehowa wakasungila bena Kristo bela manyi ba lulamatu ku malongesha a dishima a mu Babulona munene. Udi usanka bua bualu buabu too ne lelu.

13. Bantu ba mu matunga onso badi bapeta budikadidi kayi?

13 Bantu badi ne ditekemena dia kupeta muoyo wa tshiendelele pa buloba mbapatuke pabu mu Babulona munene ne mbalekele malongesha a dishima. (Buak. 18:4) Nunku mêyi adi mu Sefanya 2:3 adi amba ne: ‘Kebayi Yehowa, nuenu bena kalolo bonso ba pa buloba’ adi akumbana lelu. Bena kalolo ba mu bisamba bionso badi banyemena ku dîna dia Yehowa, nansha bobu ne ditekemena dia kuya mu diulu anyi kushala pa buloba.

Dîna dia Nzambi ki ntshijimba

14, 15. (a) Mbijimba kayi bivua bamue bantu bakuate nabi mudimu? (b) Ntshinyi tshitudi katuyi mua kuangata bu tshijimba anyi buanga?

14 Bamue bena Isalele bavua bamona ntempelo bu tshijimba tshivua mua kubakuba kudi baluishi babu. (Yel. 7:1-4) Kumpala bavua kabidi bamona mushete wa tshipungidi bu tshijimba tshivua mua kubakuba mu mvita. (1 Sam. 4:3, 10, 11) Constantin munene wakafunda maleta abidi a ntuadijilu a muaku “Kristo” mu tshiena Greke khi ne rho pa ngabu ya basalayi bende wela meji ne: maleta aa avua mua kubakuba mu mvita. Bantu batu bela meji ne: mukalenge Gustave Adolphe II wa mu Suède uvua muluangane mvita ya bidimu makumi asatu uvua muvuale tshintu tshia mvita tshidibu baleja mu dibeji dia 7. Tumanye ne: bavua bafunde dîna dia Iehova mu bunene pa tshia mvita etshi.

15 Batendeledi ba Yehowa bakuabu bavua babikile dîna dia Yehowa ne dîyi dikole bua kupanduka pavua bademon babatatshisha. Kadi katuena mua kumona tshintu tshidi ne dîna dia Nzambi difundapu bu tshijimba anyi buanga, bienza anu bu ne: tshidi ne bukole bua kutulama to. Kuenza nunku kakuena kumvuija kunyemena ku dîna dia Yehowa to.

Tshia kuenza bua Nzambi kutulama lelu

16. Mmushindu kayi udi Nzambi utulama lelu?

16 Nzambi udi wambuluisha tshisumbu tshijima tshia batendeledi bende lelu bua kulama malanda mimpe nende. (Mus. 91:1) Udi utudimuija ku diambuluisha dia ‘mupika wa lulamatu ne wa budimu’ ne bakulu badi mu tshisumbu bua kuepuka bilele bidi mua kunyanga ditabuja dietu. (Mat. 24:45-47, NW; Yesh. 32:1, 2) Tuelayibi meji bungi bua misangu idibu batubele bua lukuka lua biuma, ne mushindu udi mibelu eyi mituambuluishe bua kulama malanda etu ne Nzambi. Badi batubela bua kuepuka kabidi kalengu, bualu kadi mua kutupangisha bua kuenzela Yehowa mudimu ne tshisumi. Bible udi wamba ne: ‘Kalengu ka bapote nekababutule. Kadi muntu yonso udi ungumvuila neashikame talalaa, neikale polaa kayi ne ditshina dia dikenga dibi.’ (Nsu. 1:32, 33) Kudienzeja bua kuikala ne bikadilu bimpe kudi kabidi kutuambuluisha bua kulama malanda etu ne Nzambi.

17, 18. Ntshinyi tshidi tshiambuluisha bantu ba bungi bua kunyemena ku dîna dia Yehowa lelu?

17 Tuelayiku kabidi meji bua mudi mupika wa lulamatu utukankamija bua kutumikila mukenji wa Yezu wa kuyisha lumu luimpe lua Bukalenge pa buloba bujima. (Mat. 24:14; 28:19, 20) Sefanya wakakula bua dishintuluka kampanda divua ne bua kuambuluisha bantu bua kunyemena ku dîna dia Nzambi. Wakamba ne: ‘Nenkudimune muaku wa bantu ba bende bua wikale muaku wa ku mishiku milengejibue; bua bobu bamanye mua kubikila dîna dia Yehowa, bamukuatshile mudimu ne diapa dionso muinshi mua bujitu.’​—Sef. 3:9.

18 Muaku wa ku mishiku milengejibue anyi muakulu mukezuke ntshinyi? Mbulelela budi mu Bible budi butangila Yehowa Nzambi ne malu adiye mulongolole. Mu mushindu kampanda, udi wakula muakulu mukezuke paudi wambila bakuabu tshidi Bukalenge bua Nzambi bumvuija menemene ne muatumbishabu dîna diende, paudi wakula bua dibingisha dia bumfumu bua Nzambi ne paudi wakula ne disanka bua masanka a kashidi apeta bantu badi balamate Nzambi. Bu mudi bantu ba bungi bakula muakulu mukezuke, bungi bua bantu badi ‘babikila dîna dia Yehowa’ ne badi ‘bamukuatshila mudimu ne diapa dionso muinshi mua bujitu’ budi buenda buvula. Bantu binunu ne binunu badi banyemena kudi Yehowa lelu.​—Mus. 1:1, 3.

19, 20. Mmunyi muvua kutekemena “tshinyemenu tshia mashimi” kakuyi kuambuluishe bena Isalele?

19 Lelu bantu badi ne ntatu idi imueneka mibapite mutu. Bu mudibu bajinga ne muoyo mujima bua kujikija ntatu yabu, badi bakeba diambuluisha kudi bantu bapange bupuangane. Peshi badi bela meji ne: bena tshididi badi mua kuyijikija anu muvua bena Isalele bakeba diambuluisha kudi bisamba bivua bibanyunguluke ne badia nabi bipungidi. Kadi tudi bamanye ne: bena Isalele kabakapeta tshivuabu bakeba to. Kakuena mbulamatadi udi mua kujikija ntatu yonso ya bantu, nansha mene bulongolodi bua matunga masanga. Nunku bidiku ne mushinga bua kukeba diambuluisha ku makalenge a tshididi anyi? Bible ukavua muabikile ne: “Tshinyemenu tshia mashimi.” Tudi mua kuamona bu tshinyemenu tshia dishima bualu bantu bonso badi batekemene kudiwu nebedibue mâyi ku makasa.​—Bala Yeshaya 28:15, 17.

20 Mu katupa kakese emu, dituku dia tshipupu dia Yehowa dia mu tshimfuanyi nediditute pa buloba. Malu adi bantu balongolole kaakubalama, nansha bingoma binene anyi bubanji. Yeshaya 28:17 udi uleja ne: ‘Mabue a mvula neumushe tshinyemenu tshia mashimi, mâyi neapitshile pa mutu pa tshisokomenu.’

21. Mmasanka kayi atudi mua kupeta patudi tutumikila mvese wa tshidimu tshia 2011?

21 Nzambi wetu Yehowa udi ulama batendeledi bende lelu ne neabalame mu matuku atshilualua. Dîna dia Sefanya didi diumvuija ne: “Yehowa mmusokoke” ne didi dileja mudi Yehowa mua kusokoka bantu bende. Ke bualu kayi mvese wa tshidimu tshia 2011 udi utubela wamba ne: ‘Unyemene ku dîna dia Yehowa.’ (Sef. 3:12) Nansha mpindieu tudi mua kunyemena ku dîna dia Yehowa ne kumueyemena ne muoyo mujima, ke tshitudi ne bua kuenza. (Mus. 9:10) Tuikalayi anu tuvuluka mêyi mafundisha ku nyuma aa: ‘Dîna dia Yehowa didi tshibumba tshikole; muntu muakane udi unyemenaku, udi upanduka.’​—Nsu. 18:10.

Udi muvuluke anyi?

• Mmunyi mutudi mua kunyemena ku dîna dia Yehowa lelu?

• Bua tshinyi katuena mua kueyemena “tshinyemenu tshia mashimi”?

• Ndishindika kayi ditudi nadi bua matuku atshilualua?

[Nkonko ya dilonga]

[Lungenyi lunene lua mu dibeji 6]

Mvese wa tshidimu tshia 2011 udi wamba ne: ‘Unyemene ku dîna dia Yehowa.’​—Sefanya 3:12.

[Mêyi a dianyisha bua tshimfuanyi mu dibeji 7]

Thüringer Landesmuseum Heidecksburg Rudolstadt, Waffensammlung “Schwarzburger Zeughaus”