Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Nkonko ya babadi

Nkonko ya babadi

Nkonko ya babadi

Pavua Yezu mutume bayidi bende 12 bua kuyisha, uvuaku mubambile bua kuangata makombo ne kuvuala bisabata anyi?

Bamue bantu badi bela meji ne: mikanda isatu idi yakula bua muvua Yezu mutume bayidi bende kayena ipetangana to. Kadi, patudi tufuanyikija mikanda eyi tudi mua kumvua bimpe tshivuaye musue kuamba. Tuanji kufuanyikija tshivua Mâko ne Luka bafunde. Mukanda wa Mâko udi wamba ne: ‘Yezu wakabambila ne: kanuangatshi tshintu tshia kuya natshi mu luendu, anu dikombo, kanuyi ne biakudia ne bibombi ne tshiamu tshia mitaku mu mikaba; nubueje bisabata ku makasa; kanuluatshi bikowelu bibidi.’ (Mâko 6:7-9) Luka udi yeye wamba ne: ‘Kanuangatshi bintu bia kuya nabi mu luendu, anyi dikombo, anyi tshibombi, anyi biakudia, anyi mpalata, anyi bikowelu bibidi.’ (Luka 9:1-3) Mvese ibidi eyi idi imueneka bu ne: kayena yumvuangana. Bilondeshile Mâko, Yezu uvua muambile bayidi bua kuambula dikombo ne kuvuala bisabata, kadi Luka yeye udi wamba ne: kabavua ne bua kuambula tshintu nansha tshimue, nansha dikombo to. Bishilangane ne tshidi Mâko muambe, Luka yeye ki mmutele bisabata to.

Bua kumvua bimpe tshivua Yezu musue kuamba, tumone tshintu tshidiye mutele mu mikanda yonso isatu. Mu mikanda ibidi itukadi batele kusakidila ne wa Matayo 10:5-10, Yezu uvua muambile bayidi bua kabavuadi anyi kabambudi “bikowelu bibidi.” Bidi bimueneka ne: mupostolo yonso uvua muvuale tshikowelu anyi tshilamba tshimue. Nanku kabavua ne bua kuambula tshilamba tshikuabu bua luendu to. Bia muomumue, bavua kabidi ne bisabata ku makasa. Mâko wakaleja muvuabi bikengela ‘kuvuala bisabata ku makasa,’ mmumue ne: bisabata bivuabu bavuale abi. Netuambe tshinyi bua makombo? Mukanda kampanda udi wamba ne: “Bidi bimueneka ne: bena Ebelu bavua ne tshibidilu tshia kuambula dikombo.” (The Jewish Encyclopedia; Gen. 32:10) Mâko uvua mufunde ne: bapostolo kabavua ne bua ‘kuangata tshintu tshia kuya natshi ku luendu’ to, kadi bavua ne bua kuya anu ne dikombo divuabu nadi pavua Yezu ulongolola bua kubatuma. Nunku, bafundi ba mikanda eyi mbumvuije mubelu uvua Yezu mupeshe bayidi bende bua kabajimiji dîba dia kuya ku luendu mu dikeba bintu bia kuya nabi to.

Matayo mmumvuije kabidi bualu ebu mu mukanda wende bualu uvuapu pavua Yezu ufila mubelu eu. Yezu wakamba ne: ‘Kanuditekedi ngolo ne tshiamu tshia argent ne tshiamu tshia mitaku mu mikaba yenu. Kanuangatshi tshibombi tshia kuya natshi mu njila, kanuangatshi bikowelu bibidi ne bisabata bikuabu ne dikombo, bualu bua muena mudimu udi ne buakane bua kupeta biakudia biende.’ (Mat. 10:9, 10) Ntshinyi tshivua Yezu muambile bayidi bende bua bisabata bivuabu bavuala ne makombo avuabu bakuate mu bianza? Yezu kavua ubambila bua kuimansha bintu bikavuabu nabi to, kadi uvua ubambila bua kabayi kubikeba. Bua tshinyi uvua mubambile nanku? Bualu ‘muena mudimu udi ne buakane bua kupeta biakudia biende.’ Ke tshivua Yezu musue kuamba mu bualu ebu, biumvuangana ne tshivuaye muambe mu muyuki wende wa pa mukuna bua kabatambi kuditatshisha bua tshiakudia, tshia kunua anyi tshia kuvuala.​—Mat. 6:25-32.

Mikanda isatu eyi idi mua kumueneka bu ne: kayena ipetangana patudi tuyibala bua musangu wa kumpala, kadi payi idi yakula bualu bumue. Bapostolo bavua ne bua kuya anu ne bintu bivuabu nabi, kadi kabavua ne bua kujimija dîba bua kukeba bintu bikuabu to. Bua tshinyi? Bualu Yehowa uvua ne bua kubakumbajila majinga abu.

Pavua Solomo muambe ne: ‘mukaji, eyowa bakaji,’ uvua musue kuamba tshinyi?​—Muam. 2:8, NW.

Katuena mua kujadika tshivua Solomo musue kuamba to, kadi uvua mua kuikala wakula bua bakaji benda lumu bavua balua kudiye mu lubanza lua bukalenge.

Mu Muambi nshapita 2, Solomo udi wakula bua malu mashilangane avuaye muenze ne kabidi bua bintu bia dikema bivuaye muibake. Udi wamba kabidi ne: ‘Ngakapeta argent ne or ne bintu bia mushinga mukole bifume kudi bakalenge ne ku province. Ngakadiangatshila bimbi ba misambu balume ne bakaji, ne bintu bimpe bia bana ba bantu, ne mukaji, eyowa bakaji.’​—Muam. 2:8, NW.

Bafundi ba bungi badi bamba ne: ‘bakaji’ bavua Solomo mutele bavua bakaji ba bisamba bia bende ne bakaji bapika bavuaye nabu mu bidimu bia ndekelu bia muoyo wende, bavua bamufikishe ku ditendelela Nzambi ya dishima. (1 Bak. 11:1-4) Kadi diumvuija edi kadiena anu dimpe menemene to. Pavua Solomo mufunde mêyi aa ukavua mutuilangane ne badiye ubikila ne: ‘mukaji, eyowa bakaji.’ Mu tshikondo atshi, Nzambi utshivua mumuanyishe bualu uvua mumupeshe nyuma wende bua kufunda mikanda ya mu Bible. Kadi bualu ebu kabuena bumvuangana ne tshikavuaye mu bidimu bia ndekelu bia muoyo wende pavuaye ne bakaji ba bisamba bia bende nkama ne nkama ne bakaji bapika ne muditue mu ntendelelu wa dishima.

Mu mukanda wa Muambi, Solomo wakamba muvuaye ‘mudifile bua kupeta mêyi adi asankisha bantu, mêyi makane ne malelela.’ (Muam. 12:10) Bidi bimueneka ne: uvua mumanye miaku ya mu tshiena Ebelu ivua ikengela bua ‘mukaji,’ ‘mukalenge mukaji’ ne ‘mukaji mupika,’ bualu uvua mufunde miaku ayi mu mikanda ivuaye mufunde ku bukole bua nyuma. (Nsu. 5:18; 12:4; 18:22; Muam. 9:9; Musambu wa Solomo 6:8, 9) Kadi mu Muambi 2:8 ki mmutele miaku eyi to, mmutele muaku mukuabu.

Mu mêyi ende adiye wamba ne: ‘mukaji, eyowa bakaji,’ tudi tusangana ne: muaku wa mu tshiena Ebelu eu udi anu musangu umue bua mu Bible mujima. Bamanyi ba malu a mu Bible badi bamba ne: ki mbamanye diumvuija dia muaku eu to. Bakudimunyi bavule ba Bible batu bumvuija tshiambilu tshidi mu Muambi 2:8 ne: bakaji ba bungi. Diumvuija diabu edi didi dipetangana ne tshiambilu tshia ne: ‘mukaji, eyowa bakaji.’

Solomo uvua muntu muende lumu bikole, ke bualu kayi mukalenge mukaji wa ku Sheba wakumvua lumu luende, kulua kumumona ne kukemaye bikole. (1 Bak. 10:1, 2) Bualu ebu budi mua kuambuluisha bua kumvua bua tshinyi Solomo uvua muambe ne: ‘mukaji, eyowa bakaji.’ Uvua mua kuikala wakula bua bakaji benda lumu bavua balua kumutangila mu lubanza luende mu bidimu bitshivua Nzambi nende.