Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Tuangatayi mudimu utudi tuenzela Yehowa ne mushinga wa bungi

Tuangatayi mudimu utudi tuenzela Yehowa ne mushinga wa bungi

Tuangatayi mudimu utudi tuenzela Yehowa ne mushinga wa bungi

‘Malu onso adi a bunême, nuelangane meji a malu aa.’​—FILIP. 4:8.

1, 2. Ntshinyi tshidi tshienza bua nsombelu atonde bantu ba bungi lelu? Nnkonko kayi idi ijuka?

LELU pa buloba tudi mu tshikondo tshikole tshitambe tshitu bantu kabayi banji kumona. Bantu badi kabayi mu malanda masheme ne Yehowa ki mbamanye mua kupita ne “malu makole” adiku aa to. (2 Tim. 3:1-5) Bantu aba kabena ne muntu udi mua kubambuluisha bua kujikija ntatu yabu ne kabena bamanye mua kupita nayi to. Bu mudibu batamba kuditatshisha bua ntatu idi ibakuata, ba bungi ba kudibu badi bakeba mishindu kampanda ya dijikija lutetuku idi mua kubambuluisha bua kupua tunyinganyinga tuabu muoyo.

2 Bantu batu bateka masanka pa muaba wa kumpala bua kupita ne tunyinganyinga tua mu nsombelu. Bena Kristo bobu kabayi badimuke badi mua kutuadija pabu kuenza nunku. Mmunyi mutudi mua kuepuka lungenyi elu? Bidiku biumvuija ne: katuena mua kuela bilele peshi kusanka anyi? Mmunyi mutudi mua kumona masanka ne majitu atudi nawu? Nansha bituikala tutamba kuditatshisha bua malu adi ne mushinga, mmibelu kayi ya mu Bible itudi mua kulonda bua katutambi kukolesha malu tshianana?

Tuikale ne bunême mu bulongolodi budi bantu banange masanka

3, 4. Mmunyi mudi Bible utuambuluisha bua kumona mudi kuikala ne bunême ne mushinga?

3 Bushuwa, bena pa buloba ebu mbatambe ‘kunanga masanka’ bikole. (2 Tim. 3:4) Bualu ebu budi mua kuteka malanda etu ne Yehowa mu njiwu. (Nsu. 21:17) Ke bualu kayi mu mikanda ivua mupostolo Paulo mufundile Timote ne Tito mudi kabidi mibelu idi itangila bunême. Tuetu batumikile mibelu eyi nebituambuluishe bua kubenga kuidikija lungenyi ludi nalu bena pa buloba ebu bua malu adi abakuata.​—Bala 1 Timote 2:1, 2; Tito 2:2-8.

4 Bidimu bia bungi kumpala, Solomo wakaleja mudibi ne mushinga bua kudisumbila tshikondo tshia kuelangana meji bua malu a mushinga a mu nsombelu pamutu pa kuditua anu mu masanka. (Muam. 3:4; 7:2-4) Kadi bu mudi matuku etu a muoyo makese, tudi ne bua ‘kuenza ne muetu muonso’ bua kupeta lupandu. (Luka 13:24, MMV) Nunku, tudi ne bua kutungunuka ne kukonkonona malu onso ‘adi ne bunême.’ (Filip. 4:8, 9) Ebi bidi biumvuija kutamba kuditatshisha bua bualu buonso budi butangila buena Kristo buetu.

5. Mbumue bualu kayi bua mu nsombelu butudi ne bua kuangata ne mushinga?

5 Tshilejilu, bena Kristo badi bangata dienza mudimu mukole ne mushinga bualu badi bidikija Yehowa ne Yezu. (Yone 5:17) Ke bualu kayi misangu ya bungi bantu batu babatumbisha bua mudibu benji ba mudimu ba kueyemena. Bamfumu ba mêku ke badi nangananga ne bua kuenza mudimu mukole bua kuambuluisha mêku abu. Nunku, bobu kabayi bakumbajila bena mu mêku abu majinga a ku mubidi badi ‘badiula ditabuja,’ mbuena kuamba ne: badi bavila Yehowa.​—1 Tim. 5:8.

Tuikale ne bunême ne disanka bua ntendelelu wetu

6. Bua tshinyi tudi ne bua kuangata ntendelelu wa Yehowa ne mushinga?

6 Yehowa utu anu musue bua tuetu kumuntendelela mu mushindu udi umusankisha. Tshilejilu, mu mikenji ya Mose bena Isalele bavua bapeta ntatu ya bungi pavuabu kabayi batendelela Yehowa muvuaye musue. (Yosh. 23:12, 13) Mu bidimu lukama bia kumpala, bayidi ba Yezu bavua ne bua kuenza ne muabu muonso bua malongesha a dishima ne ngenyi mibi kabinyangi ntendelelu mulelela to. (2 Yone 7-11; Buak. 2:14-16) Lelu, bena Kristo balelela badi batungunuka ne kuangata ntendelelu wabu ne mushinga.​—1 Tim. 6:20.

7. Mmunyi muvua Paulo mudilongolole bua mudimu wende?

7 Mudimu wetu wa buambi udi utupetesha disanka. Kadi bua tuetu kutungunuka ne kuikala ne disanka mu mudimu eu, tudi ne bua kudianjila kudilongolola ne kuwangata ne mushinga. Paulo wakumvuija muvuaye wangata bantu bavuaye ulongesha ne mushinga. Wakafunda ne: ‘Kudi bonso ngakulua muena malu onso, bua meme kumanya mua kusungila bakuabu ne ngenyi yonso. Ne ndi ngenza malu onso bualu bua lumu luimpe, bua kulua bianyi muluabanyanganyi nabu.’ (1 Kol. 9:22, 23) Paulo wakapeta disanka pavuaye ulongesha bantu malu a Nzambi ne uvua utamba kuditatshisha bua mushindu uvuaye mua kukumbaja majinga abu masunguluke. Nunku, uvua ubakankamija ne ubasaka bua kutendelela Yehowa.

8. (a) Mmushindu kayi utudi ne bua kumona bantu batudi tuyisha? (b) Mmunyi mudi kulongesha muntu Bible mua kutuambuluisha bua kuikala ne disanka mu mudimu wa buambi?

8 Mmunyi muvua Paulo umona mudimu wende? Uvua musue ‘kukuatshila’ Yehowa mudimu ne bantu bavua mua kumuteleja. (Lomo 12:11; 1 Kol. 9:19) Tuetu bikale ne bujitu bua kulongesha bantu Dîyi dia Nzambi, patudi tuya ku mbanza yabu, mu bisangilu anyi patudi tuenza Ntendelelu wa mu Dîku, tutuku bamanye dibanza ditudi nadi bua bantu batudi tulongesha aba anyi? Imue misangu tutu tumona ne: kulombola dilonga dia Bible pa tshibidilu mbujitu budi butupite makanda. Bushuwa bitu bilomba kuangata dîba ditudi mua kuenza malu etu bua kuambuluisha nadi bantu bakuabu. Ebi bidi biumvuangana ne mêyi a Yezu a ne: ‘Kupa kudi kutamba kuangata kusankisha muntu.’ (Bien. 20:35) Mudimu wa kulongesha bakuabu njila wa lupandu neutupeteshe disanka dia bungi kupita mudimu kayi wonso.

9, 10. (a) Kuikala bena bunême kudiku kumvuija kubenga kujikija lutetuku ne kubenga kusanka pamue ne bantu anyi? Umvuija. (b) Ntshinyi tshidi mua kuambuluisha mukulu bua kuikala muena malu mimpe ne bua bantu kuikala bamukuatshila malu bipepele?

9 Kuikala bena bunême kakuena kumvuija kubenga kujikija lutetuku anyi kubenga kusanka pamue ne bantu to. Yezu wakatushila tshilejilu tshimpe tshia kuyisha kabidi ne kujikija lutetuku ne kudia bulunda ne bantu bakuabu. (Luka 5:27-29; Yone 12:1, 2) Kuikala muena bunême kakuena kumvuija kuikala anu ne mpala mukanga anyi katuyi tusekesha bantu to. Bu Yezu muikale muntu wa malu makole, bantu kabavua mua kusemena pabuipi nende to. Bualu nansha bana bavua basemena kudiye. (Mâko 10:13-16) Mmunyi mutudi mua kuidikija ngikadilu wa Yezu eu?

10 Muanetu wa balume mukuabu wakamba bua mukulu kampanda ne: “Utu udienzeja bua kuikala ne ngikadilu mimpe pamutu pa kuindila anu ne: bakuabu bikale nayi.” Ke mudibu mua kuamba buebe wewe anyi? Ki mbimpe kutekemena bua bakuabu batuenzele malu adibu kabayi mua kukokesha to. Tshilejilu, mbipepele bua bana kutumikila padi baledi babu babalomba malu adibu mua kukokesha mua kuenza ne padibu babambuluisha bua kuakumbaja. Bia muomumue, bakulu badi mua kukankamija bena mu tshisumbu bua kukolesha malanda abu ne Nzambi ne kubaleja mishindu misunguluke ya kukumbaja bualu ebu. Mukulu yeye udiangata mu mushindu muimpe, neikale ukankamija bakuabu ne bantu nebikale badiumvua bapepele bua kumukuatshila malu. (Lomo 12:3) Muanetu wa bakaji mukuabu wakamba ne: “Tshitu musue bua mukulu ikala wangata malu onso anu mu bilele to. Kadi yeye muikale wenza anu bualu pa bualu kayi weleshaku bantu bilele, bantu nebikale batshina bua kumukuatshila malu.” Muanetu mukuabu wakamba yeye ne: “Bamue bakulu badi benza bantu buôwa bualu badi anu ne mpala wa mudimu dîba dionso.” Bakulu kabena ne bua kupangisha bena Kristo nabu bua kuikala ne disanka mu ntendelelu wabu wa Yehowa “Nzambi wa disanka” to.​—1 Tim. 1:11, NW.

Kuambula majitu mu tshisumbu

11. ‘Kusua kuangata’ majitu mu tshisumbu kudi kulomba tshinyi?

11 Pavua Paulo mukankamije bantu balume mu tshisumbu bua kudienzeja bua kukumbaja ngikadilu milomba bua kuambula majitu, kavua ubabela bua kukeba mua kusankisha majinga abu to. Kadi wakafunda ne: ‘Biasua muntu kuangata mudimu wa mukulu mutangidi, yeye udi usua mudimu muimpe.’ (1 Tim. 3:1, 4) Tshiambilu tshia ne: ‘kusua kuangata’ tshidi tshileja ne: bena Kristo balume badi ne bua kuikala ne dijinga dikole dia kudienzeja bua kupeta ngikadilu milomba bua kuenzelabu bena Kristo nabu mudimu. Bikala muanetu wa balume mutambule kukadi tshidimu tshimue ne mukumbaje ngikadilu milomba idi mu 1 Timote 3:8-13, bakulu badi mua kufila dîna diende bua kumuteka musadidi wa mudimu. Mvese wa 8 udi wamba ne: ‘Bambuluishi ba tshisumbu bikale bantu ba kunemeka.’​—MMM.

12, 13. Leja mudi basonga mua kuipatshila majitu mu tshisumbu.

12 Wewe nsonga mulume, ukadi mutambule ne muikale ne bidimu bipatshila ku 20 anyi? Kudi mishindu ya bungi iudi mua kuipatshila majitu mu tshisumbu. Umue mushindu muimpe nkuakaja mushindu uudi uyisha. Utuku musue kuyisha ne bena Kristo ba bidimu bishilangane anyi? Udiku udienzeja bua kupeta muntu wa wewe kulongesha Bible anyi? Wewe utumikila mibelu itubu bafila mu bisangilu paudi ulombola dilonga dia Bible, neulengeje ndongeshilu webe. Neumanye kabidi mua kuditeka pa muaba wa muntu uudi ulongesha njila ya Yehowa. Padi mulongi wenda umona ne: mbimpe kushintulula nsombelu wende, neumanye mua kumuambuluisha ne lutulu ne budimu bua kutumikila mibelu ya mu Bible.

13 Nuenu bansonga balume, nudi mua kudifila bua kuambuluisha bantu bakulumpe badi mu tshisumbu mu mishindu mishilangane. Nudi kabidi mua kuditatshisha bua kulama Nzubu wenu wa Bukalenge ne makenda panudi numulongolola munda ne pambelu. Panudi nudifila bua kuambuluisha mu mushindu kampanda anyi kansanga, didifila dienu edi didi dileja ne: nudi nuangata mudimu unudi nuenzela Nzambi ne mushinga. Anu bu Timote, nudi mua kumanya bua kutabalela majinga a bena mu tshisumbu bimpe.​—Bala Filipoi 2:19-22.

14. Mmunyi mudi bakulu mua ‘kuteta’ bansonga balume bua kumona ni mbakumbane bua kuambuluisha tshisumbu?

14 Nuenu bakulu, ikalayi nutabalela bansonga badi badienzeja bua ‘kunyema nkuka ya bunsonga’ ne badienzeja bua kukeba ‘buakane, ditabuja, dinanga, ditalala’ ne ngikadilu mikuabu mimpe, nubapesha midimu. (2 Tim. 2:22) Panudi nubapesha midimu ya kuenza mu tshisumbu, nudi ‘nubateta’ bua kumona ni mbakumbane bua kuangata majitu mu tshisumbu, nunku ‘kudiunda kuabu nekumueneke kudi bantu bonso.’​—1 Tim. 3:10; 4:15.

Tuleje bunême mu tshisumbu ne mu dîku

15. Bilondeshile 1 Timote 5:1, 2, mmunyi mutudi mua kuleja bakuabu kanemu?

15 Kuikala muena bunême kudi kumvuija kabidi kuambika bena Kristo netu bunême. Mu mubelu uvuaye mupeshe Timote, Paulo uvua muleja mudi kunemeka bakuabu kuikale ne mushinga. (Bala 1 Timote 5:1, 2.) Mubelu eu udi nangananga ne mushinga patudi kumpala kua muntu udi kayi mulume netu anyi mukaji netu. Yobo mmutushile tshilejilu tshimpe bua mushindu uvuaye upesha bakaji kanemu kavua kabakanyine, nangananga mukajende. Uvua udienzeja bikole bua kubenga kutangila mukaji mukuabu ne lukuka. (Yobo 31:1) Tuetu tunemeka bena Kristo netu, katuena mua kunaya ne majinga abu anyi kuenza bualu budi mua kubatondesha nsombelu to. Kunemeka bakuabu kudi nangananga ne mushinga padi bantu babidi banangangane bua kuselangana. Muena Kristo udi udinemeka kena mua kunaya ne majinga a muntu udiye usua kuselangana nende to.​—Nsu. 12:22.

16. Leja dishilangana didi pankatshi pa mushindu udi bena mu bulongolodi ebu bangata mudimu udi nawu mulume anyi tatu ne mudi Bible umuangata.

16 Tudi kabidi ne bua kudienzeja bua kuangata midimu idi Nzambi mutupeshe mu dîku ne mushinga. Bena mu bulongolodi bua Satana batu bapetula mudimu udi nawu mulume anyi tatu mu dîku. Mu manaya a teyatre nansha mu filme badi basaka bantu ku dimona ne: balume anyi batatu ki mbakumbanyine kanemu to. Kadi Dîyi dia Nzambi didi dipesha mulume mudimu munene wa kuikala ‘ku mutu kua mukaji.’​—Ef. 5:23; 1 Kol. 11:3.

17. Leja mudi kuambuluishangana bua kuenza ntendelelu wa mu dîku kuleja ne: tudi tuangata majitu etu a mu dîku ne mushinga.

17 Mulume udi mua kukumbajila bena mu dîku diende majinga a ku mubidi. Kadi yeye kayi ubalongesha malu a Nzambi, udi uleja mudiye kayi ne meji. (Dut. 6:6, 7) Ke bualu kayi 1 Timote 3:4 udi wamba ne: wewe muikale mfumu wa dîku ne wipatshila bua kupeta majitu mu tshisumbu, udi ne bua kuikala muntu udi ‘ukokesha ba mu nzubu muende bimpe, muikale ne bana bamukokela bimpe ne bunême buonso.’ Nunku diebeja ne: ‘Ntuku ndisumbila tshikondo tshia kuenza ntendelelu wa mu dîku ne ba mu nzubu muanyi anyi?’ Bamue bakaji bena Kristo batu balomba babayabu ne budimu bua kutabalela malu a mu nyuma mu dîku. Mulume yonso udi ne bua kutabalela bujitu buende ebu. Mukaji muena Kristo udi ne bua kueleshangana diboko ne bayende bua kunemeka ndongamu wa Ntendelelu wa mu Dîku.

18. Mmunyi mudi bana mua kulonga bua kuikala bena bunême?

18 Bana badi pabu mua kuenza malu adi mua kubambuluisha bua kuenzela Yehowa mudimu bimpe mu matuku atshilualua. (Muam. 12:1) Ki mbibi bua bana kulonga mua kuenza mudimu bikole, kuenza midimu ya kumbelu idibu mua kukokesha to. (Muad. 3:27) Patshivua mukalenge Davidi nsonga, wakalonga bua kuikala mulami muimpe wa mikoko. Uvua kabidi mulonge bua kufunda misambu ne kuimba, ke malu avua mamufikishe bua kuikala wimbila mfumu wa Isalele. (1 Sam. 16:11, 12, 18-21) Kakuyi mpata, pavua Davidi nsonga uvua mumanye mua kuenza malu adi asankisha bantu, kadi uvua kabidi mulonge ngikadilu ya mushinga ivua mimuambuluishe pashishe bua kutumbisha Yehowa. Mudimu wende wa mulami wa mikoko wakamuambuluisha bua kulombola tshisamba tshia Isalele ne lutulu. Nuenu bansonga, mmalu kayi a mushinga anudi nulonga anuambuluisha bua kuenzela Mufuki wenu mudimu ne kuambula majitu mu matuku adi kumpala?

Ikala umona malu mu mushindu muimpe

19, 20. Ndungenyi kayi luimpe lutudi mua kuikala nalu buetu tuetu ne bua ntendelelu wetu?

19 Tuetu bonso tudi mua kudienzeja bua kuikala tudimona mu mushindu muimpe katuyi tutamba kudiangata ne mushinga wa bungi. Katujingi bua ‘kupitshisha ne dikeba dia buakane’ to. (Muam. 7:16, MMV) Kuelaku bilele ndambu patudi ku nzubu, ku mudimu anyi patudi ne bena Kristo netu kudi mua kutuambuluisha patudi ne tunyinganyinga. Bena mu dîku badi ne bua kudienzeja bua kubenga kuambangana mêyi mabi bua kabalu kunyanga ditalala dia mu dîku diabu. Bena mu tshisumbu bonso badi ne bua kudienzeja bua kuikala beleshangana bilele ne basombeshangana, benza bua se: miyuki yabu ne mushindu udibu balongesha bikale bimpe ne bikolesha bakuabu.​—2 Kol. 13:10; Ef. 4:29.

20 Tudi mu bulongolodi mudi bantu kabayi bangata mikenji ya Yehowa ne mushinga to. Kadi batendeledi ba Yehowa badi bangata ne mushinga lulamatu luabu kudiye ne badi bamutumikila. Tudi ne disanka bua mutudi munkatshi mua bantu ba bungi badi batendelela Yehowa ne ‘bunême buonso.’ Nunku tudisuikayi bua kuikala tumona nsombelu wetu ne ntendelelu wetu mu mushindu muimpe.

Newandamune munyi?

• Bua tshinyi tudi ne bua kuepuka lungenyi ludi nalu bena pa buloba ebu bua malu adi abakuata?

• Mmunyi mutudi mua kuikala ne disanka ne bunême mu mudimu wetu wa buambi?

• Mmunyi mudi mushindu utudi tumona diangata majitu mu tshisumbu mua kuleja ne: tudi ne bunême peshi katuena nabu?

• Leja mudi kunemeka bena Kristo netu ne bena mu dîku dietu kuikala ne mushinga.

[Nkonko ya dilonga]

[Tshimfuanyi mu dibeji 12]

Mulume udi ne bua kukumbajila bena mu dîku diende majinga a ku mubidi ne kubalongesha Dîyi dia Nzambi