Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Bakapeta Masiya

Bakapeta Masiya

Bakapeta Masiya

‘Tuakumona Masiya.’​—YONE 1:41.

1. Ntshinyi tshivua tshisake Andele bua kuamba ne: ‘Tuakumona Masiya’?

YONE MUBATIJI mmuimane ne bayidi bende babidi. Padi Yezu usemena kudibu, Yone udi wamba ne: ‘Tangilayi, Muana wa mukoko wa Nzambi!’ Bayidi babidi abu, Andele ne Yone bakalonda Yezu diakamue ne kushala nende dituku adi dijima. Andele wakaya bua kupetangana ne muanabu Simona Petelo ne kumuambila lumu lua disanka elu: ‘Tuakumona Masiya.’ Pashishe Andele wakaya ne Petelo kudi Yezu.​—Yone 1:35-41.

2. Mmunyi mudi dikonkonona dia milayi idi itangila Masiya mua kutuambuluisha?

2 Mu kupita kua matuku, Andele, Petelo ne bayidi bakuabu bavua ne bua kukonkonona mifundu ne kutuishibua ne: Yezu ke Masiya uvuabu balaye. Netukonkonone mpindieu imue milayi ya mu Bible idi itujadikila Masiya. Neyituambuluishe bua kukolesha ditabuja dietu mu Bible ne kueyemena muntu udi Yehowa musungule bua kuikala Masiya.

‘Mona, Mukalenge webe udi ulua’

3. Mmilayi kayi ivua mikumbane pavua Yezu mubuele mu Yelushalema bu mukalenge?

3 Masiya uvua ne bua kubuela mu Yelushalema bu mukalenge. Muprofete Zekâya wakamba ne: ‘Sanka bikole, wewe muana mukaji wa mu Siona; ela mbila ne disanka, wewe muana mukaji wa mu Yelushalema. Mona, Mukalenge webe udi ulua kuudi; yeye udi muakane ne wakutamba badi nende lukuna bukole; udi ne kalolo udi wenda panyima pa mpunda, panyima pa muana wa nyama wa mpunda mene.’ (Zek. 9:9) Muimbi wa misambu mukuabu wakamba ne: ‘Udi ulua mu dîna dia Yehowa atumbishibue.’ (Mus. 118:26, MMM) Tshisumbu tshinene tshia bantu tshiakela mbila ya disanka pavua Yezu mubuele mu Yelushalema. Yezu kavua muambile bantu abu bua kuela mbila to, kadi bavua benza anu tshikavua mulayi muambe. Paudi ubala mvese idi yumvuija bualu ebu mu Bible, difuanyikija munkatshi mua bantu abu ne teta kumvua mbila idibu bela ne disanka.​—Bala Matayo 21:4-9.

4. Mmunyi muvua Musambu wa 118:22, 23 mukumbane?

4 Nansha muvua bantu ba bungi kabayi bitabe Yezu bu Masiya, Nzambi udi umuangata ne mushinga wa bungi. Anu mukavua milayi miambe, bantu ba bungi bavua bakine Yezu bela meji ne: uvua muntu tshianana. Bantu aba bavua babenga bijadiki bivua bileja ne: Yezu uvua Masiya. (Yesh. 53:3; Mâko 9:12) Kadi Bible udi wamba ne: ‘Dibue diakapidiabu kudi bibaki ba nzubu diakulua mutu wa ditumba. Mudimu eu ngua Yehowa.’ (Mus. 118:22, 23) Musangu kampanda Yezu wakakula bua mulayi eu pavuaye wakula ne bena bitendelelu bavua bamukine. Petelo pende wakaleja ne: mulayi eu uvua wakula bua Yezu ne tshisumbu. Wakafuanyikija tshisumbu ne nzubu. Wakaleja ne: nzubu udi ne tshishimikidi anu tshimue. Bia muomumue, Yezu uvua dibue dinene dia mu ditumba anyi tshishimikidi tshia tshisumbu tshia bena Kristo. Bantu bavua kabayi ne ditabuja kabavua bamuibatuje bu Masiya to, kadi pende udi dibue didi ‘disungula kudi Nzambi, dia mushinga mukole.’​—1 Pet. 2:4-6; Mâko 12:10, 11; Bien. 4:8-11.

Muyidi umue udi umutungila ne bakuabu badi bamunyema

5, 6. Milayi ikavua miambe tshinyi bua muvuabu mua kutungila Masiya? Yakakumbana mushindu kayi?

5 Muntu uvua umueneka bu mulunda wa Masiya ke uvua ne bua kumutungila. Davidi wakamba ne: ‘Mulunda wanyi mene ungakadi nende ditalala ne ungakeyemena, wakadi udia bidia bianyi wakuntua museba.’ (Mus. 41:9) Mu bikondo bia kale, pavua bantu badia biakudia muaba umue bivua bileja ne: bavua balunda ba pa muoyo. (Gen. 31:54) Nunku mulayi uvua usua kumvuija ne: muntu uvua mulunda wa Masiya uvua ne bua kuenza bualu bua dikema. Uvua ne bua kutungila Masiya. Yezu wakakula bua muntu eu pavuaye muambile bayidi bende ne: ‘Tshiena nnuamba buonso buenu; ndi mumanye bangakusungula, kadi bualu ebu buakulua bua kushikija dîyi diakafundabu ne: utu wadia bidia bianyi wakuntua museba.’ (Yone 13:18) Yezu uvua wakula bua Yudasa Isakaliote uvua muyidi ne mulunda wende. Pakatungilaye Yezu, mulayi wa Davidi wakakumbana.

6 Mutungidi wa Yezu uvua ne bua kumutungila ku mpalata 30, mmumue ne: mushinga uvuabu basumba nawu mupika. Matayo wakamba ne: Yudasa uvua mutungile Yezu ku mpalata ya argent 30 patupu ne bualu ebu buvua bukumbaja mulayi udi mu Zekâya 11:12, 13. Kadi Matayo udi wamba ne: mêyi avua muprofete Yelemiya muambe avua makumbane. Bua tshinyi udi wakula bua Yelemiya padi eku mulayi muikale mu mukanda wa Zekâya? Patshivua Matayo ne muoyo, mukanda wa Yelemiya uvua mua kuikala mukanda wa ntuadijilu mu mukanda uvua muenza ne mikanda ya mu Bible bu mudi mukanda wa Zekâya ne mikanda mikuabu. (Fuanyikija ne Luka 24:44.) Yudasa kavua mutule mpalata 30 ya argent ivuabu bamupeshe ayi to. Wakayimansha mu ntempelo ne ‘wakaya, wakadiowa.’​—Mat. 26:14-16; 27:3-10.

7. Mmunyi muvua mulayi udi mu Zekâya 13:7 mukumbane?

7 Bayidi ba Masiya bavua ne bua kumulekela. Zekâya wakafunda ne: ‘Tapa mulami wa mikoko, mikoko itangalake.’ (Zek. 13:7) Mu dia 14 ngondo wa Nisana mu tshidimu tshia 33, Yezu wakambila bayidi bende ne: ‘Buonso buenu nenulenduke bua bualu buanyi butuku ebu: bua bakafunda ne: nenshipe mulami wa mikoko, tshisumbu tshiayi netshitangalake.’ Ke tshivua tshienzeke menemene. Matayo wakamba ne: bayidi bonso bakalekela Yezu ne kumunyemabu.​—Mat. 26:31, 56.

Bavua ne bua kumushiminyina malu ne kumukuma

8. Mmunyi muvua mulayi udi mu Yeshaya 53:8 mukumbane?

8 Bantu bavua ne bua kuya ne Masiya ku kabadi ne kumukosela tshibawu tshia lufu. (Bala Yeshaya 53:8.) Mu dia 14 ngondo wa Nisana mu dinda, bena ku kabadi kanene bonso bakatuilangana. Bakasuika Yezu mionji ne kuyabu nende kudi mfumu wa bena Lomo, Pontio Pilato. Pilato wakela Yezu nkonko ne kuambaye ne: Yezu kavua muenze bualu bubi nansha bumue. Kadi pavua Pilato muebeje bantu ni bavua basue bua alekele Yezu, bakandamuna ne dîyi dikole ne: ‘Umupopele pa mutshi.’ Bakamba ne: bavua basue bua Pilato alekele Balaba uvua muenzavi pamutu pa Yezu. Bu muvua Pilato musue kusankisha bantu, wakalekela Balaba. Pashishe wakatumina bantu bende dîyi bua bele Yezu mfimbu ne bamukudike ku mutshi.​—Mâko 15:1-15.

9. Mmunyi muvua mulayi udi mu Musambu wa 35:11 mukumbane mu tshikondo tshia Yezu?

9 Bantu bavua ne bua kushiminyina Masiya malu. Davidi wakafunda ne: ‘Bantemu bena tshikisu badi bajuka; badi bankonka bua malu andi tshiyi mumanye.’ (Mus. 35:11) Anu muvua mulayi muambe, ‘bakuidi banene ne balumbuludi bonso bakakeba bamonyi ba mashimi, bua kubandabu Yezu bua kumushipa.’ (Mat. 26:59) Bible udi wamba ne: bantu ba bungi bavua bamushiminyina malu, kadi malu avuabu bamba kaavua umvuangana to. (Mâko 14:56) Baluishi ba Yezu kabavua baditatshisha bua kumanya bikala malu avua bantu aba bamba avua malelela anyi a dishima to. Bavua anu basue bua Yezu afue.

10. Mmunyi muvua mulayi udi mu Yeshaya 53:7 mukumbane?

10 Masiya kavua ne bua kukudimuna dîyi kudi bavua bamushiminyina malu to. Yeshaya wakamba ne: ‘Bakamukengesha, kadi wakadipuekesha, ne kakabulula mukana muende; bu mukoko udibu baya nawu ku tshishipelu, bu mukaji wa mukoko udi mupuwe ku mpala kua bakoshi ba miosa yawu, yeye kakabulula mukana muende.’ (Yesh. 53:7) Pavuabu ‘babanda Yezu kudi bakuidi banene ba Nzambi ne bakulu, yeye kakabandamuna dîyi.’ Pilato wakamuebeja ne: ‘Kuena umvua malu a bungi adibu bakubanda anyi?’ Kadi Yezu ‘kakamuandamuna nansha dîyi dimue; ngovena wakatamba kukema.’ (Mat. 27:12-14) Yezu kakapenda baluishi bende to.​—Lomo 12:17-21; 1 Pet. 2:23.

11. Mmunyi muvua mulayi udi mu Yeshaya 50:6 ne mu Mika 5:1 mikumbane?

11 Muprofete Yeshaya wakamba ne: bavua ne bua kukuma Masiya. Wakafunda ne: ‘Ngakafila nyima wanyi kudi batutshi, ne matama anyi kudi batudi ba nsuki ya muedi wanyi; tshiakasokoka mpala wanyi ku bundu ne kudi batuidi ba lute.’ (Yesh. 50:6) Muprofete Mika wakamba pende ne: ‘Nebakume mulumbuluishi wa bena Isalele mulangala ku ditama.’ (Mika 5:1) Mâko wakaleja ne: milayi eyi idi itangila Yezu. Wakafunda ne: ‘Bakuabu bakabanga kumutuila mate, bakamubuikila ku mêsu, bakamukuma bisusu, bakamuambila ne: amba bualu buudi umona; basalayi bakamuangata, bakamukuma mikumu.’ Mâko wakamba ne: basalayi bavua ne bua kumukuma ne mulangala ku mutu, kumutuila lute, kutua binu panshi bamusendeka ne kumukukuila. (Mâko 14:65; 15:19) Kadi Yezu kavua ne bualu buvuaye muenze bua basalayi abu kumukengesha nunku to.

Wakashala mulamate Nzambi too ne ku lufu

12. Mmunyi muvua mulayi udi mu Musambu wa 22:16 ne udi mu Yeshaya 53:12 mikumbane?

12 Masiya uvua ne bua kufuila pa mutshi. Davidi wakamba ne: ‘Tshisumbu tshia benji ba malu mabi tshidi tshingela munkatshi; bakuntapa mputa misompoke mu bianza ne mu makasa.’ (Mus. 22:16) Anu mudi babadi ba Bible bamanye ne mudi Mâko mufunde mu mukanda wende, mulayi eu wakakumbana. Mâko wakafunda ne: pa dîba 9 wa mu dinda, bakapopela Yezu ku mutshi. Bakamututa misonso mu bianza ne mu makasa. (Mâko 15:25) Mulayi mukuabu wakamba ne: Masiya uvua ne bua kufua pamue ne benji ba malu mabi. Yeshaya wakamba ne: ‘Wakapumuna mashi a muoyo wende too ne ku lufu, wakabadibua munkatshi mua bantu babi.’ (Yesh. 53:12) Bualu ebu buakakumbana pavuabu ‘bamukumine ku mutshi pamue ne banyengi babidi milonda mu bianza ne ku makasa, mukuabu ku tshianza tshiende tshia balume, munga ku tshianza tshiende tshia bakaji.’​—Mat. 27:38.

13. Mmunyi muvua mulayi udi mu Musambu wa 22:7, 8 mukumbane?

13 Davidi wakamba ne: bantu bavua ne bua kupenda Masiya. (Bala Musambu wa 22:7, 8.) Bantu bakapenda Yezu pavuaye ukenga ku mutshi. Matayo udi wamba ne: ‘Bapitshi ba mu njila bakamupenda, bakakupa mitu yabu, bakamba ne: wewe mupudi wa ntempelo ne mumuibaki wa matuku asatu udisungile, biwikala Muana wa Nzambi, utuluke ku mutshi.’ Bakuidi banene ba Nzambi, bafundi ne bakulu bakamuseka bamba ne: ‘Yeye wakadi usungila bakuabu, kena mumanye mua kudisungila. Yeye udi Mukalenge wa Isalele; atuluke biende ku mutshi, netumuitabuje. Yeye udi weyemena Nzambi; Nzambi amusungile, bikaleye mumusue; bualu bua yeye wakamba ne: ndi Muana wa Nzambi.’ (Mat. 27:39-43) Yezu wakakenga, kadi wakashala anu mupuwe kayi wamba bualu bubi nansha bumue. Mmutushile tshilejilu tshimpe tshitambe.

14, 15. Imue milayi ivua yakula bua bilamba bia Masiya ne muvuabu mua kumupesha mvinyo bua kunua. Mmunyi muvuayi mikumbane?

14 Bavua ne bua kuelela bilamba bia Masiya nshobo. Davidi wakamba ne: ‘Badi babanyangana bilulu bianyi munkatshi muabu, badi belela bivualu bianyi nshobo.’ (Mus. 22:18) Ke tshivua tshienzeke menemene. Bible udi wamba ne: panyima pa basalayi bena Lomo bamane kupopela Yezu ku mutshi, bakelela bilamba biende nshobo ne kubiabanyangana.​—Mat. 27:35; bala Yone 19:23, 24.

15 Bavua ne bua kupesha Masiya mvinyo musambakaja ne bintu bia bululu bua kunua. Mukanda wa Nzambi udi wamba ne: ‘Bakumpa bintu bia nyongangandu mu biakudia bianyi; bua kutalaja nyota yanyi bakannuisha mvinyo wakadi ne buanji.’ (Mus. 69:21) Tudi bamanye ne: mulayi eu wakakumbana, bualu Matayo udi utuambila ne: ‘Bakamupa mvinyo musangisha ne bintu bia bululu bua kunua; pakamulabulaye, wakapidia mua kunua. Mukuabu wakaya lukasa, wakangata musukulampampa, wakawuuja tente ne mvinyo wakadi ne buanji, wakawubueja ku mulangala, wakapa Yezu bua kunua.’​—Mat. 27:34, 48.

16. Mmunyi muvua mulayi udi mu Musambu wa 22:1 mukumbane?

16 Bivua mua kumueneka bu ne: Nzambi uvua mulekele Masiya. (Bala Musambu wa 22:1.) Mâko udi utuambila ne: pa dîba 3 mu mapingaja, Yezu wakela lubila lukole wamba ne: ‘Eloi, Eloi, lama sabakatani? Kukudimuna kua muaku ne: Nzambi wanyi, Nzambi wanyi, wakundekela tshinyi?’ (Mâko 15:34) Pavua Yezu muambe ne: Nzambi mmumulekele, kabivua bileja ne: katshivua mueyemene tatuende to. Uvua mumanye ne: Nzambi kavua mua kumukuba kudi baluishi bende dîba dia lufu luende to. Eu uvua mushindu wa Yezu kuleja ne: uvua ne bua kulamata Nzambi misangu yonso. Mulayi udi mu Musambu wa 22:1 wakakumbana pavua Yezu muele lubila ne: “Nzambi wanyi, Nzambi wanyi, wakundekela tshinyi?”

17. Mmunyi muvua mulayi udi mu Zekâya 12:10 ne udi mu Musambu wa 34:20 mikumbane?

17 Baluishi bavua ne bua kutua Masiya difuma, kadi kabavua ne bua kutshibula mifuba yende nansha. Muprofete Zekâya wakamba ne: bantu ba mu Yelushalema bavua ne bua kutangila Muntu uvuabu batue difuma. (Zek. 12:10) Musambu wa 34:20 udi wamba ne: ‘Nzambi udi ulama mifuba yanyi yonso; kakuena umue wayi udi utshibuka.’ Mupostolo Yone wakajadika muvua mulayi eu mukumbane pakambaye ne: ‘Kadi dinga disalayi diakamutua difuma mu lubadi, mashi ne mâyi biakapatuka. Wakatangila bualu abu nguakabuamba, dîyi diende ndilelela. Malu aa akulua bua kushikija dîyi diakafundabu mu Mukanda wa Nzambi ne: kabena batshibula mufuba wende. Dinga dîyi didi mu Mukanda wa Nzambi kabidi ne: nebatangile wakutuabu difuma.’​—Yone 19:33-37.

18. Bible ukavua muambe ne: bavua ne bua kujika Yezu mu nkita ya babanji. Mmunyi muvua mulayi eu mukumbane?

18 Bavua ne bua kujika Masiya mu nkita ya babanji. (Bala Yeshaya 53:5, 8, 9.) Pashishe mu dia 14 ngondo wa Nisana dilolo, ‘muntu mubanji wa ku Alimataya, dîna diende Yosefe’ wakalomba Pilato ni uvua mua kuangata mubidi wa Yezu. Yosefe uvua musue kujika Yezu, ne Pilato wakitaba. Matayo udi wamba ne: ‘Yosefe wakangata tshitalu, wakatshinyengela ne tshilulu tshitoke tshia line, wakatshiladika mu lukita luende lupialupia luakadiye mumane kumbula mu dibue; wakabunguluja dibue dinene, wakaditeka ku mushiku wa mbelu wa lukita, wakaya biende.’​—Mat. 27:57-60.

Tutumbishayi Masiya Mukalenge wetu

19. Mmunyi muvua mulayi udi mu Musambu wa 16:10 mukumbane?

19 Yehowa uvua ne bua kubisha Masiya ku lufu. Davidi wakamba ne: ‘Bualu bua wewe kuena ushiya muoyo wanyi mu muaba wa bafue,’ anyi mu lukita. (Mus. 16:10) Mu dia 16 ngondo wa Nisana, bamue bakaji bakalua ku lukita lua Yezu. Elabi meji muvuabu bakema pavuabu bamone muanjelu musombe mu lukita. Muanjelu eu wakabambila ne: ‘Kanukemi; nudi nukeba Yezu muena Nazaleta, wakashipabu ku mutshi; yeye wakubika ku lufu, kena munemu; monayi muaba wakadibu bamuladike.’ (Mâko 16:6) Pashishe mu Pentekoste wa mu 33, mupostolo Petelo wakambila tshisumbu tshia bantu bavua mu Yelushalema bua mulayi wa Davidi udi mu Musambu wa 16. Wakamba bua Davidi ne: ‘Davidi wakadianjila kutangila bualu ebu diambedi, wakamba bua dibika dia Kristo ku lufu ne: kabakamushiya mu muaba wa bafue, mubidi wende kawakabola.’ (Bien. 2:29-31) Nzambi kakalekela mubidi wa muanende udiye munange ubola to. Wakenza bualu bua dikema. Wakabisha Yezu bua kuikalaye ne muoyo mu diulu.​—1 Pet. 3:18.

20. Milayi idi yamba tshinyi bua bukokeshi bua Masiya?

20 Nzambi uvua ne bua kujadika mudi Yezu muikale muanende. (Bala Musambu 2:7; Matayo 3:17.) Pavua Yezu mubuele mu Yelushalema, bantu ba bungi bakamutumbisha kabidi yeye ne Bukalenge buende. Tuetu petu lelu tudi tutumbisha Yezu. Tudi ne disanka dia kuambila bakuabu malu ende ne a Bukalenge buende. (Mâko 11:7-10) Mu katupa kîpi emu Kristo neabutule baluishi bende pikalaye mua kulua ‘mu butumbi buende, wenda utamba bukole mu mvita bua malu a bushuwa, a kalolo ne a buakane.’ (Mus. 2:8, 9; 45:1-6) Pashishe neakokeshe pa buloba bujima. Bantu bonso nebikale mu ditalala, nebapete bidibu nabi dijinga. (Mus. 72:1, 3, 12, 16; Yesh. 9:6, 7) Yezu Kristo, Muana munanga wa Yehowa ukadi ukokesha mu diulu. Tudi ba diakalenga bua mutudi Bantemu ba Yehowa ne mutudi tuambila bakuabu malu malelela aa.

Newandamune munyi?

• Mmunyi muvua milayi idi yakula bua ditungila Yezu ne dimulekela kudi bayidi bende mikumbane?

• Mmunyi muvua milayi idi yakula bua lufu lua Yezu mikumbane?

• Bua tshinyi udi witaba ne: Yezu ke Masiya?

[Nkonko ya dilonga]

[Tshimfuanyi mu dibeji 13]

Dibuela dia Yezu mu Yelushalema bu mukalenge divua dikumbaje milayi kayi?

[Bimfuanyi mu dibeji 15]

Yezu wakafua bua mibi yetu, kadi mpindieu udi Mukalenge