Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Udiku mua kuidikija Pinehasa paudi utuilangana ne ntatu anyi?

Udiku mua kuidikija Pinehasa paudi utuilangana ne ntatu anyi?

Udiku mua kuidikija Pinehasa paudi utuilangana ne ntatu anyi?

KUIKALA mukulu mu tshisumbu ndiakalenga dinene. Kadi Dîyi dia Nzambi didi diamba ne: bakulu batu batuilangana ne ntatu. Imue misangu badi ne bua kulumbuluisha bilumbu ‘mu dîna dia Yehowa.’ (2 Kul. 19:6) Badi mua kulomba mukulu bua kuenza mudimu udiye wela meji ne: kena mua kuwukumbaja anu bu muakenza Mose pavuaye muambe ne budipuekeshi buonso bua mudimu uvuabu bamupeshe ne: ‘Meme ndi nganyi bua kuya kudi Palô ne bua kupatula bena Isalele mu bupika?’​—Ekes. 3:11.

Bible mmufundisha ku nyuma wa Nzambi. Nunku, bu mudi bakulu pabu basungula ku nyuma eu, badi ne bua kulonda tshidi Bible wamba bua kukumbaja mudimu wabu bimpe. Pinehasa uvua muana wa Eleazâ ne muikulu wa Alona, nunku uvua ne bua kulua muakuidi munene. Kudi malu asatu a mu nsombelu wende adi aleja tshidi bakulu mua kuenza lelu bua kuikala ne dikima, busunguluji ne dieyemena kudi Yehowa padibu batuilangana ne ntatu.

‘Yeye wakajuka’

Pavua bena Isalele batule mu tshibandabanda tshia Moaba, Pinehasa utshivua nsonga. Bible udi wamba ne: ‘Bantu bakabanga kuenda masandi ne bana bakaji ba bena Moaba. Bantu bakadia, bakinamina nzambi yabu.’ (Nom. 25:1, 2) Yehowa wakatumina benji ba bubi tshipupu tshia lufu. Udiku mua kuela meji muvua bubi ebu ne tshipupu mua kuikala bitonde Pinehasa anyi?

Bible udi wamba ne: ‘Mona, mukuabu wa bena Isalele wakalua kudi bana babu ne mukaji wa bena Midiyana ku mêsu kua Mose ne ku mêsu kua tshisumbu tshionso tshia bena Isalele, pakadibu badila kumbelu kua ntenta wa kusambakena.’ (Nom. 25:6) Muakuidi Pinehasa uvua mua kuenza tshinyi? Pinehasa utshivua nsonga kadi muena Isalele uvua muenze bubi au uvua mfumu wa dîku ne uvua kabidi ne mudimu munene mu ntendelelu mulelela.​—Nom. 25:14.

Kadi Pinehasa yeye uvua utshina Yehowa, kavua utshina bantu to. Pavuaye mumone muena Isalele ne mukaji muena Midiyana abu, wakangata diakamue difuma, kubalonda mu ntenta ne kubashipa buonso babidi. Mmunyi muvua Yehowa muangate Pinehasa bua muvuaye mudisuike bua kuenza bualu ebu ne dikima? Yehowa wakalekesha diakamue tshipupu ne kudia tshipungidi ne Pinehasa bua buakuidi bushale mu ndelanganyi yende “tshiendelele.”​—Nom. 25:7-13.

Bushuwa, bakulu bena Kristo lelu kabena benza malu ne tshikisu to. Kadi anu bu Pinehasa, bakulu badi ne bua kudisuika bua kuenza malu ne dikima. Tshilejilu, muanetu Guilherme utshivua ne ngondo mikese tshianana mu bukulu pakamulombabu bua kuambuluisha mu Komite wa dilumbuluisha. Bavua ne bua kukosa tshilumbu tshia mukulu kampanda uvua muambuluishe muanetu Guilherme patshivuaye muana. Udi wamba ne: “Biakantonda bua meme kuenza mudimu au. Butuku bujima tshivua mulale. Mvua anu ngela meji bua mushindu wa kukosa tshilumbu atshi bilondeshile mikenji ya Yehowa. Ngakasambila misangu ya bungi ne ngakenza makebulula mu mikanda yetu.” Ke tshiakamuambuluisha bua kupeta dikima didi dikengedibua bua kukosa tshilumbu atshi ne kuambuluisha muena Kristo nende uvua muenze bubi bua alengeje malanda ende ne Yehowa.​—1 Tim. 4:11, 12.

Padi bakulu badisuika bua kuenza mudimu ne dikima padibu bakosa bilumbu mu tshisumbu, badi bafila tshilejilu tshia ditabuja ne lulamatu. Bushuwa, bena Kristo bonso badi ne bua kuleja dikima padibu baleja bubi buonso budibu mua kuikala bamanye. Bia muomumue, bidi bilomba kuikala ne lulamatu bua kukosa malanda ne mulunda anyi mulela udibu bipate mu tshisumbu.​—1 Kol. 5:11-13.

Busunguluji budi butuepula ku bilumbu

Pinehasa kavua muenze malu ne dikima ku mpukapuka kayi muele meji bu mutu bansonga benza to. Tumonayi muakalejaye kabidi busunguluji pakenzaye malu ne budimu ne meji pakamuambilabu bualu bukuabu. Tshisamba tshia Lubena, tshia Gada ne tshitupa tshia tshisamba tshia Manashe bakibaka tshioshelu pabuipi ne musulu wa Yadene. Bena Isalele bakuabu bakela meji ne: bavua base tshioshelu atshi bua kutendelela nzambi ya dishima ne bakadilongolola bua kuya kubela mvita.​—Yosh. 22:11, 12.

Pinehasa wakenza tshinyi? Yeye ne bamfumu ba mu Isalele bakayukila bualu ebu ne bantu bavua base tshioshelu ne budimu buonso. Bena bisamba bavuabu babande abu bakumvuija ne: tshioshelu tshivua tshiasa bua “kuenzela Yehowa mudimu.” Tshilumbu tshiakadikosa.​—Yosh. 22:13-34.

Muena Kristo yeye mumvue babanda muena Kristo nende anyi bamuendeshila lumu lubi, mbimpe alonde tshilejilu tshia Pinehasa. Busunguluji budi butuambuluisha bua kubenga kufika munda anyi kuamba malu mabi bua bena Kristo netu.​—Nsu. 19:11.

Mmunyi mudi busunguluji mua kuambuluisha bakulu bua kuenza malu bu Pinehasa? Tuangate tshilejilu tshia muanetu Jaime udi mukulu kukadi bidimu bipite pa dikumi. Udi wamba ne: “Padi muambi wa lumu luimpe utuadija kuakula bua tshilumbu tshidiye natshi ne muntu mukuabu, ntu ndomba Yehowa musangu umue bua angambuluishe bua tshitu ku tshiende to, kadi bua mmuambuluishe ne mibelu ya mu Bible. Musangu mukuabu, muanetu wa bakaji kampanda wakankuatshila tshilumbu tshiende tshia muvua muena Kristo mukuabu uvua ne majitu mu tshisumbu tshikuabu umuenzela malu. Bu muvua muanetu uvuaye nende tshilumbu au muikale mulunda wanyi, bivua bipepele bua meme kuyukila nende. Kadi tuakeleshangana meji ne muanetu wa bakaji au pa mvese mishilangane ya mu Bible. Yeye kuitaba bua kuanji kuyukila nkayende ne muanetu wa balume au. (Mat. 5:23, 24) Kabavua balengejangane diakamue to. Ke meme kumulomba bua elangana kabidi meji pa mvese mikuabu. Wakadisuika bua kusambila kabidi bua tshilumbu atshi ne kudienzeja bua kumubuikidila.”

Ntshinyi tshiakenzeka? Jaime udi uvuluka wamba ne: “Ngondo ya bungi pashishe muanetu wa bakaji eu wakalua kungambila ne: mu bungi bua matuku muanetu wa balume wakalomba luse bua bualu buvuaye muambe. Muanetu wa balume eu wakadilongolola bua kuyisha nende ne kuleja muvuaye ne dianyisha kudi muanetu wa bakaji au. Tshilumbu kujikatshi. Tshilumbu etshi tshiakajika bimpe bualu tshivua mukuate ku tshia muntu nansha umue to.” Bible udi wamba ne: “Kuyi lukasa bua kufuilangana ne muntu mu tshilumbu.” (Nsu. 25:8) Bakulu badi ne busunguluji badi bakankamija ne meji onso bena Kristo badi mu bilumbu ne bakuabu bua batumikile mvese ya mu Bible bua kukeba ditalala.

Wakebeja Yehowa

Pinehasa uvua ne diakalenga dia kuikala muakuidi wa tshisamba tshivua Nzambi musungule. Anu mutudi bamanye, uvua ne dikima ne busunguluji kabiyi kuamba kutuadijila anu ku bunsonga. Kadi uvua upita bimpe ne ntatu anu bualu uvua weyemena Yehowa.

Pavua bena mu tshisamba tshia Benyamina ba mu tshimenga tshia Gibea bangate ku bukole ne bashipe mukaji mupika wa muena Lewi kampanda, bena Isalele bakuabu bakaya kuela bena Benyamina mvita. (Bal. 20:1-11) Bakalomba Yehowa bua abambuluishe kumpala kua kuluangana, kadi bakabatshimuna bibi bitambe misangu ibidi. (Bal. 20:14-25) Bavuaku mua kuamba ne: Nzambi kavua muteleje masambila abu anyi? Yehowa uvuaku mua kusanka pavuaye ubamona badisombuela bua bubi buvua bantu abu benze anyi?

Bu muvua Pinehasa anu ne ditabuja dikole ne muikale muakuidi munene, wakimanyina kabidi tshisamba. Wakasambila ne: ‘Netuye bua kuluangana ne bana betu bena Benyamina kabidi anyi netulekele?’ Yehowa wakabandamuna pakafilaye bena Benyamina mu bianza biabu ne kubutula tshimenga tshia Gibea.​—Bal. 20:27-48.

Ntshinyi tshitudi mua kulongela ku bualu ebu? Kudi bimue bilumbu bitu bishala mu tshisumbu nansha mudi bakulu mua kuditatshisha ne kusambila ne muoyo mujima bua Yehowa abambuluishe bua kubijikija. Bualu bua nunku buobu bufike, mbimpe bakulu bavuluke mêyi a Yezu a ne: ‘Nulombe, nebanupe; nukebe, nenumone; nukokole, nebanunzuluile.’ (Luka 11:9) Nansha biobi bimueneka ne: Yehowa ki mmuandamune disambila pa lukasa, bakulu badi ne bua kuikala batuishibue ne: Yehowa neandamune mu tshikondo tshiakanyine.

Tshilejilu, bena mu tshisumbu kampanda tshia mu ditunga dia Irlande bavua dijinga ne nzubu wa Bukalenge, kadi kabavua babitabile kudi muena mudimu wa mbulamatadi uvua utangila malu a dibaka to. Uvua ubenga dilomba dionso dia kuibaka divua bana betu bamuleja. Bivua bimueneka ne: muntu uvua mua kubitabila bua kuibaka uvua anu munene uvua utangila malu a dibaka mu provense mujima. Disambila divuaku mua kuambuluisha bu muvuabi bienzeke mu matuku a Pinehasa anyi?

Mukulu kampanda wa mu tshisumbu atshi udi wamba ne: “Panyima pa tuetu bamane kusambila bikole, tuakenza luendu bua kuya kumonangana ne munene uvua utangila malu a luibaku. Bakangambila ne: bivua mua kutuangata mbingu ya bungi bua kumonangana nende. Kadi tuakadienzeja bua kumonangana nende anu bua minute itanu tshianana. Pavuaye mumone plan, wakatuanyishila ne lukasa bua kutungunuka ne mudimu, ne muena mudimu wa mbulamatadi uvua utubengela kumpala wakadiluila bua kutuambuluisha. Bualu ebu buakatuleja bukole budi nabu disambila.” Bushuwa, Yehowa neandamune masambila adi bakulu badi bamueyemena benza ne muoyo mujima.

Pinehasa uvua ne mudimu munene mu Isalele wa kale, kadi bu muvuaye ne dikima ne busunguluji ne mueyemene Nzambi, wakawukumbaja bimpe nansha mu nsombelu mikole. Yehowa wakamuanyisha bua muvuaye uditatshisha bikole bua kulama tshisumbu tshiende. Bidimu bitue ku 1 000 pashishe, nyuma muimpe wakasaka Ezela bua kufunda ne: ‘Diambedi Pinehasa, muana wa Eleazâ, wakadi ku mutu kuabu ne Yehowa wakadi nende.’ (1 Kul. 9:20) Tshilejilu tshia Pinehasa tshiambuluisheku bana betu bonso badi ne majitu mu tshisamba tshia Nzambi, tshiambuluisheku kabidi bena Kristo balelela bonso.