Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Lama lungenyi luimpe lua tshisumbu

Lama lungenyi luimpe lua tshisumbu

Lama lungenyi luimpe lua tshisumbu

‘Ngasa wa Mukalenge Yezu Kristo ikale ne nyuma wenu.’​—FILIP. 4:23.

MMUNYI MUTUDI MUA KULAMA LUNGENYI LUIMPE LUA TSHISUMBU . . .

patudi tudisangisha ne bena Kristo netu?

patudi tuyisha ne tshisumi?

patudi tuleja bakulu bubi bunene kampanda?

1. Bua tshinyi bavua bele bena mu tshisumbu tshia mu Tuatila ne tshia mu Filipoi kalumbandi?

BENA KRISTO ba mu Filipoi ba mu bidimu lukama bia kumpala bavua bapele. Kadi bavua bapesha bena Kristo nabu bintu, ne mbafile tshilejilu tshimpe tshia dinanga. (Filip. 1:3-5, 9; 4:15, 16) Ku ndekelu kua mukanda uvuaye mubatumine, Paulo wakamba ne: ‘Ngasa wa Mukalenge Yezu Kristo ikale ne nyuma wenu.’ (Filip. 4:23) Bu muvua bena Kristo ba mu Tuatila ne lungenyi lua buena lua bena mu Filipoi, Yezu Kristo wakabambila ne: ‘Ndi mumanye midimu yebe, ne dinanga diebe ne ditabuja diebe, ne dikuatshilangana diebe dia mudimu, ne ditantamana diebe, ne midimu yebe ya ku nshikidilu idi ipita ya diambedi bungi.’​—Buak. 2:19.

2. Mmudimu kayi utudi nawu mu diambuluisha tshisumbu tshietu bua kuikala ne lungenyi kampanda?

2 Bia muomumue, tshisumbu tshionso tshia Bantemu ba Yehowa lelu tshitu ne watshi nyuma anyi lungenyi. Bimue bisumbu mbimanyike nangananga bua musangelu udimu ne dinanga. Bikuabu mbimanyike bua mudibi bitua mudimu wa buambi nyama ku mikolo ne mudibi biangata mudimu wa ku dîba ne ku dîba ne mushinga wa bungi. Yonso wa kutudi yeye ne lungenyi luimpe, netuambuluishe bua tshisumbu tshikale mu buobumue ne bua tshiye kumpala mu malu a Nzambi. (1 Kol. 1:10) Kadi tuetu bikale ne lungenyi lubi, tshisumbu netshipange mua kuya kumpala, musangelu neujike ne nemuikale lungenyi lua dibuikila mêsu pa malu mabi. (1 Kol. 5:1; Buak. 3:15, 16) Tshisumbu tshienu tshitu ne nyuma anyi lungenyi kayi? Mmunyi muudi wewe mua kuambuluisha bua kutungunuja lungenyi luimpe mu tshisumbu tshienu?

TUNGUNUJA LUNGENYI LUIMPE MU TSHISUMBU

3, 4. Mmunyi mutudi mua ‘kusakidila Yehowa mu disangisha dinene dia bantu’?

3 Mufundi wa Musambu wa 35 wakamba ne: Yehowa, “nenkusakidile mu disangisha dinene dia bantu; nenkutumbishe munkatshi mua tshisumbu tshinene tshia bakole.” (Mus. 35:18) Mufundi wa Musambu eu kavua mulekele kutumbisha Yehowa pavuaye ne batendeledi bakuabu ba Nzambi to. Bisangilu bia ku lumingu, tshilejilu bu mudi dilonga dia Tshibumba tshia Nsentedi mmishindu mimpe idi ituambuluisha bua kuleja tshisumi patudi tufila mandamuna ne tujikula ditabuja dietu. Yonso wa kutudi udi mua kudiebeja ne: ‘Ntuku ndienzeja bua kuandamuna mu bisangilu anyi? Ntuku ndongolola bisangilu ne mfila mandamuna mimpe anyi? Bu mundi mfumu wa dîku, ntuku ndianjila kuambuluisha bana banyi bua kulongolola mandamuna ne mbalongesha mua kuandamuna mu mêyi abu nkayabu anyi?’

4 Mufundi wa Misambu Davidi uvua muleje mudi dishindama dia mutshima wetu ne dimba dia misambu bipetangana. Wakamba ne: “Mutshima wanyi udi mushindame, Nzambi, mutshima wanyi udi mushindame. Nengimbe misambu, nenkutumbishe ne biombelu.” (Mus. 57:7) Misambu itudi tuimba mu bisangilu idi itupesha mushindu muimpe wa ‘kuimbila Yehowa misambu ne kumutumbisha ne biombelu’ ne mutshima mushindame. Tuetu katuyi bamanye kuimba imue misambu, katuenaku mua kuikala tuyambulula mu Ntendelelu wa mu dîku anyi? Tudisuikayi bua ‘kuimbila Yehowa misambu patutshidi ne muoyo; ne kumuimbila misambu ya kumutumbisha nayi patutshidiku.’​—Mus. 104:33.

5, 6. Mmunyi mutudi mua kuleja bakuabu lungenyi lua diakidilangana ne kubapesha bintu? Kuenza nunku kudi kukebesha tshinyi mu tshisumbu?

5 Kuakidila bena Kristo netu ku mbanza yetu mmushindu mukuabu wa kukebesha dinanga mu tshisumbu. Nshapita wa ndekelu wa mukanda uvua Paulo mufundile bena Ebelu udi ujika ne mêyi aa: ‘Tungunukayi ne dinangangana dia buena muntu. Kanulekedi diakidilangana.’ (Eb. 13:1, 2, MMM) Kupesha batangidi ba tshijengu ne ba distrike ne bakaji babu anyi bana betu badi benza midimu ya pa buayi badi mu tshisumbu tshietu biakudia mmushindu muimpe wa kuleja mutudi tuakidila benyi. Vuluka kabidi bakaji bakamba, baledi badi badikoleshila bana, anyi bantu bakuabu batudi mua kubikila ku misangu bua kudia nabu muaba umue anyi mu ntendelelu wetu wa dîku.

6 Paulo wakambila Timote bua kudimuija bena Kristo bakuabu bua ‘benze malu mimpe, bapete biuma ku ngenzelu yabu milenga, bapeshangane bintu ne muoyo muimpe, bamanye kabidi mua kubiabanyangana. Bobu benze nanku, nebabumbe biuma bia kashidi matuku atshilualua, nebibapeteshe muoyo mulelela.’ (1 Tim. 6:17-19) Paulo uvua ukankamija bena Kristo nende bua kuikala ne lungenyi lua kupeshangana bintu. Tudi mua kuleja lungenyi elu nansha mu bikondo bitudi katuyi ne makuta. Mushindu muimpe utudi mua kuenza bualu ebu nkuambuluisha badi kabayi ne mushindu wa kuenda bua kuya mu buambi peshi bua kuya mu bisangilu. Bantu badibu benzela malu aa badi mua kuenza pabu tshinyi? Badi mua kuleja lungenyi luimpe mu tshisumbu padibu baleja dianyisha. Tshilejilu badi mua kutula pabu tshiabu tshikese bua kusakidila ku makuta a njila anyi kuenza malu makuabu. Kadi, tuetu balongolole bua kuikala tupitshisha dîba dia bungi ne bena Kristo netu, nebadiumvue ne mushinga ne nebamone ne: tudi babanange. Tuetu tutungunuka ne kuenza malu mimpe ‘bua bana betu ba mu ditabuja,’ tupitshisha dîba pamue nabu ne tubapesha bitudi nabi, tudi tubananga bikole ne kabidi tuambuluisha bua mu tshisumbu muikale lungenyi luimpe ne musangelu.​—Gal. 6:10.

7. Mmunyi mudi kubenga kuambilangana malu a bende kuambuluisha bua kulama lungenyi luimpe mu tshisumbu?

7 Malu makuabu adi akolesha dinanga dietu ne bena Kristo netu ke bulunda ne dilama malu a bende. (Bala Nsumuinu 18:24.) Balunda balelela batu balama malu masokome a umue ne mukuabu. Padi bena Kristo netu batuambila malu abu masokome ne batuishibue ne: kaakumanyika kudi bakuabu, dinanga ditutu banangangane didi dikola. Tudi mua kutungunuja lungenyi lua kuikala ne dinanga mu tshisumbu patuikala balunda ba kueyemena badi mua kulama malu a bende.​—Nsu. 20:19.

IKALA UYISHA NE TSHISUMI

8. Mmubelu kayi uvuabu bapeshe bena mu Laodikiya? Bua tshinyi?

8 Yezu wakambila bena mu tshisumbu tshia ku Laodikiya ne: ‘Ndi mumanye malu ebe, kuena ku mashika, kuena ku luya; kuena ku tshiatshia nansha ku etshi. Nanku, bu muudi tshiuyuya, kuyi ku luya, kuyi ku mashika, nenkuluke mukana muanyi.’ (Buak. 3:15, 16) Bena mu Laodikiya kabavua ne tshisumi bua mudimu wa kuyisha to. Bidi bimueneka ne: lungenyi lua mushindu eu ke luvua lunyange malanda abu. Yezu wakababela ne dinanga dionso ne: ‘Bandi munange ndi mbatandisha, mbalengeja kabidi. Kadi kazamuka, ukudimune muoyo webe.’​—Buak. 3:19.

9. Mmunyi mudi mushindu utudi tuenza mudimu wa buambi utangila lungenyi lua tshisumbu?

9 Bua kutungunuja lungenyi luimpe mu tshisumbu, tudi ne bua kutabalela tshisumi tshietu mu mudimu wa buambi. Mbenze tshisumbu bua kukeba bantu badi bu mikoko badi mu teritware wetu ne bua kubambuluisha bua kukolesha malanda abu ne Yehowa. Nunku tudi ne bua kuenza mudimu wa kuvuija bantu bayidi ne tshisumi anu bu Yezu. (Mat. 28:19, 20; Luka 4:43) Tuetu bikale ne tshisumi tshia bungi mu mudimu wa kuyisha, dîba adi netuikale mu buobumue bu ‘benzejanganyi ba mudimu ne Nzambi.’ (1 Kol. 3:9) Patudi tumona mudi bana betu bakuabu babingisha ditabuja diabu mu mudimu wa buambi ne baleja dianyisha bua malu a mu nyuma, bidi bitusaka bua kubananga ne kubanemeka bikole. Tuetu tuenza kabidi mudimu wa buambi ne ‘diapa dionso muinshi mua bujitu’ netuikale mu buobumue mu tshisumbu.​—Bala Sefanya 3:9.

10. Patudi tulengeja nyishilu wetu tudi tusaka bakuabu bua kuenza tshinyi?

10 Mushindu utudi tudienzeja bua kulengeja mudimu wetu wa kuyisha udi kabidi wambuluisha bakuabu. Tuetu tuditatshisha bua bantu batudi tutuilangana nabu ne tudienzeja bua kulengeja nyishilu wetu bua kulenga mioyo ya bateleji, tshisumi tshietu bua mudimu wa buambi tshidi tshivula. (Mat. 9:36, 37) Padi bakuabu bamona tshisumi tshietu, badi pabu mua kutuidikija. Yezu wakatuma bayidi bende babidi babidi bua kuyisha pamutu pa muntu nkayende. (Luka 10:1) Pavuaye wenza nunku kabivua amu bibakankamija ne bibalongesha patupu, kadi bivua kabidi bikolesha tshisumi tshiabu bua mudimu wa kuyisha. Tutuku tusanka bua kuyisha pamue ne bambi ba lumu luimpe ba tshisumi anyi? Tshisumi tshiabu etshi tshidi tshitukolesha ne tshitusaka bua kuyisha bikole.​—Lomo 1:12.

UDILAME KU MANUNGANYI NE MALU MABI

11. Ndungenyi kayi luvua nalu bamue bena Isalele ba mu tshikondo tshia Mose? Luakabafikisha ku tshinyi?

11 Anu mu mbingu mikese patupu panyima pa bena Isalele bamane kulua tshisamba tshipiatshipia, bakabanga kulengulula nsombelu uvuabu nende ne kunungana. Lungenyi elu luakabasaka bua kutombokela Yehowa ne bantu bavuaye muteke. (Ekes. 16:1, 2) Mu bena Isalele bavua bumbuke mu Ejipitu anu bakese ke bakabuela mu Buloba bulaya. Kabidi, nansha Mose pende wakapangila bua kubuela mu Buloba bulaya bua tshivuaye muenze bua malu mabi avua bena Isalele benze. (Dut. 32:48-52) Ntshinyi tshitudi mua kuenza lelu bua kubenga kulonda lungenyi lubi?

12. Mmunyi mutudi mua kuepuka lungenyi lua didiabakena?

12 Tudi ne bua kudilama bua kuepuka manunganyi. Nansha mudi kuikala ne didipuekesha ne kunemeka badi batulombola mua kutuambuluisha, tudi ne bua kuditatshisha bua bena Kristo netu bonso. Tuetu basungule mushindu mubi wa dijikija lutetuku anyi tupitshisha mêba a bungi ne bena mudimu netu anyi balongi betu badi kabayi batumikila mikenji ya Nzambi, bidi mua kutukebela tunyinganyinga. Mbia mushinga bua kudimukila didia bulunda ne bantu babi anyi badi basue kuenza malu mudibu basue.​—Nsu. 13:20.

13. Lungenyi lubi lua manunganyi ludi mua kufikisha ku malu mabi kayi makuabu mu tshisumbu?

13 Mushindu udi manunganyi anyanga malu udi mua kufikisha ku dienza malu mabi makuabu adi Nzambi mubenge. Tshilejilu, manunganyi adi mua kunyanga ditalala ne buobumue bua tshisumbu. Kabidi kudiabakena bua bena Kristo netu kakuena anu mua kubenzela bibi patupu to kadi kudi mua kutufikisha ku bubi bua dishiminyinangana malu ne ku lukinu. (Lew. 19:16; 1 Kol. 5:11) Bamue bena Kristo ba mu bidimu lukama bia kumpala bavua ne manunganyi bavua ‘bavuija bukokeshi tshianana, ne bapenda bantu ba butumbi.’ (Yuda 8, 16) Kunungena bantu badi ne majitu mu tshisumbu kakuvua kubapeteshe dianyisha dia Nzambi to.

14, 15. a) Tuetu basokoke bubi kampanda, ntshinyi tshidi mua kufikila tshisumbu tshijima? b) Ntshinyi tshitudi mua kuenza tuetu bamanye ne: muntu kampanda mmuenze bubi mu musokoko?

14 Tudi mua kuenza tshinyi tuetu bamanye ne: muntu kampanda udi wenza bubi mu musokoko, pamuapa udi ukuatshika maluvu, utangila bindidimbi bia bantu kabayi bilamba anyi wenda bundumba? (Ef. 5:11, 12) Tuetu babuikile mêsu pa malu mabi aa, tudi tupangisha nyuma muimpe wa Yehowa bua kuenza mudimu ne tudi tunyanga ditalala dia tshisumbu tshijima. (Gal. 5:19-23) Anu bu muvua bena Kristo ba mu tshisumbu tshia Kolinto ne bua kulekela malu mabi, nunku lelu bidi bikengela kumbusha lungenyi lubi mu tshisumbu bua kutshilama bimpe. Ntshinyi tshiudi mua kuenza bua kuvuija ditalala mu tshisumbu?

15 Anu mutukadi babimone, bidi ne mushinga bua kulama malu kampanda masokome nangananga padi bantu bakuabu batukuatshila malu abu masokome. Mbibi bitambe ne bidi bisama ku muoyo patudi tutangalaja malu a bende. Nansha nanku, bilondeshile Dîyi dia Nzambi, muntu yeye muenze bubi kampanda bunene mu musokoko, bidi bikengela kuambila bakulu ba mu tshisumbu bualu bobu ke badi ne bukokeshi bua kutangila tshilumbu atshi. (Bala Lewitiki 5:1.) Nunku tuetu bumvue ne: muanetu kampanda mmuenze bubi bunene, tudi ne bua kumuambila bua aye kubuleja bakulu bua bamuambuluishe. (Yak. 5:13-15) Kadi yeye kayi muenze nanku mu matuku matshintshika, tudi ne bua kuambila bakulu.

16. Mmushindu kayi udi kuambila bakulu bubi kampanda bunene kuambuluisha bua kulama lungenyi luimpe lua tshisumbu?

16 Tshisumbu tshia bena Kristo mmuaba muimpe wa kusokomena, nunku bua kutshilama bimpe tudi ne bua kumanyisha bualu bubi buonso butudi tumanya. Bakulu bobu bambuluishe muntu udi muenze bubi ne yeye munyingalale ne muitabe manyoka adibu bamupesha, kena kabidi mua kunyanga lungenyi lua tshisumbu to. Kadi tudi mua kuenza tshinyi padi muntu udi muenze bubi bunene kayi witaba bua kunyingalala bua bubi buende ne kayi utumikila mibelu idibu bamupeshe kudi bakulu? Dimuipata mu tshisumbu didi dileja ne: ‘mbashipe’ anyi mbumbushe muntu mubi au munkatshi muetu bua kulama lungenyi luimpe lua tshisumbu. (Bala 1 Kolinto 5:5.) Bushuwa, bua kulama lungenyi luimpe lua tshisumbu, bidi bikengela ne: yonso wa kutudi enze bualu kampanda, kueleshangana diboko ne bakulu ne kuditatshisha bua diakalenga dia bena Kristo netu.

NULAME ‘BUOBUMUE BUENU BUA MU NYUMA MUIMPE’

17, 18. Ntshinyi tshidi mua kutuambuluisha bua ‘kulama buobumue buetu bua mu nyuma muimpe’?

17 Pavua bayidi ba Yezu ‘bananukila kuikala mu dilongesha dia bapostolo,’ bivua biambuluishe bua buobumue buikale mu tshisumbu. (Bien. 2:42) Bavua bangata mibelu ya mu Bible ne ivua bakulu babapesha ne mushinga. Bu mudi bakulu ba matuku etu aa beleshangana diboko ne mupika wa lulamatu ne wa budimu, bidi biambuluisha bena mu tshisumbu bonso bua kuikala mu buobumue. (1 Kol. 1:10) Tuetu tutumikila mibelu ya mu Bible idi bulongolodi bua Yehowa butupesha ne tulonda buludiki bua bakulu, tudi tuleja mutudi ‘tunanukila mua kulama buobumue buetu bua mu nyuma muimpe mu tshisuikidi tshia ditalala.’​—Ef. 4:3.

18 Tudienzejayi ne muetu muonso bua kulama lungenyi luimpe mu tshisumbu. Tuetu benze nunku, netuikale bajadike ne: ‘ngasa wa Mukalenge Yezu Kristo neikale ne nyuma’ anyi lungenyi lutudi tuleja.​—Filip. 4:23.

[Nkonko ya dilonga]

[Tshimfuanyi mu dibeji 19]

Utuku wenza bua tshisumbu tshikale ne lungenyi luimpe pa kulongolola mandamuna mimpe anyi?

[Tshimfuanyi mu dibeji 20]

Paudi umanya mua kuimba misambu yetu bimpe udi wambuluisha bua lungenyi luimpe luikale mu tshisumbu