Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Mu bintu bietu bia kale

‘Tshibuta tshimvua natshi tshiakakoka ntema ya bantu bonso’

‘Tshibuta tshimvua natshi tshiakakoka ntema ya bantu bonso’

Pavua Charlotte White mufike mu tshimenga tshia Louisville mu Kentucky mu ditunga dia États-Unis wende upusa tshibuta tshia mikanda tshivua ne nkata bu ya dikalu, bantu ba bungi bakashala bamutangile.

MU TSHIDIMU tshia 1908, muanetu White uvua bushuwa mukoke ntema ya bantu ba mu tshimenga bua tshibuta tshivuaye natshi tshivua bantu kabayi banji kumona tshivuabu bambuila mikanda ya L’Aurore du Millénium. Wakamba ne: “bantu bakatuadija kuakula bualu tshibuta tshimvua natshi tshivua tshibakoka ntema.”

Balongi ba Bible badibu babikila mpindieu ne: Bantemu ba Yehowa bakamona muvuabi ne mushinga bua kulongesha bantu bakuabu malu avuabu balonge mu Bible. Ba bungi ba kudibu bavua balonge bulelela ku diambuluisha dia mikanda milondangane ivuabu babikila ne: L’Aurore du Millénium (yakaluabu kubikila pashishe ne: Étude des Écritures). Bena Kristo aba bavua badifila ne muabu muonso bua kuenza ngendu mu matunga a bungi, bimenga, misoko ne miaba mikuabu benda bafila mikanda ivuabu babikila ne: “biamu bia mudimu bua kuambuluisha balongi ba Bible” ne bantu bakuabu bavua basue kubala bikole.

Mu 1908 muanetu White ne bambi ba lumu luimpe bakuabu ba tshisumi bavua mua kuikala bafila bitupa bisambombo bia mukanda eu ku dolare 1,65. Pamutu pa kupesha bantu mikanda eyi diakamue bavua babalaya bua kupingana pashishe nangananga dituku divuabu bafuta bua kubapesha nayi ku makuta makese a dipatula nawu mikanda. Muntu kampanda uvua ubenga bulelela uvua umvua bibi bua muvua bantu bangata mikanda eyi ku makuta makese.

Malinda Keefer udi uvuluka muvua bantu balombesha mikanda lumingu luonso nkama ibidi anyi isatu. Kadi tuvua tutata bua mushindu uvua bantu banange bikole mukanda wa L’Aurore. Bualu tshitupa tshisambombo nkayatshi tshivua ne mabeji 740. Tshibumba tshia Nsentedi tshivua tshileje ne: mikanda eyi ivua ne bujitu bua bungi bualu “mikanda makumi atanu ivua ne kilo 18,” nunku kuyambula bua kuyifila mu buambi kuvua “kutshiokesha bikole” nangananga bua bana betu ba bakaji.

Bua kuambuluisha bantu bua kufila mikanda eyi mu buambi, muanetu James Cole wakenza kakalu kavua ne nkata ibidi kavuabu batekela tshibuta balamakaja ne misonso. Bu muvuaye kayi kabidi muenzejibue bua kuambula mikanda ya bungi, muanetu eu wakamba ne: “Tshiena musue kutshibula makaya anyi ne bujitu to.” Wakamanyisha dipatuka dia kakalu aka mu mpungilu wa Balongi ba Bible wa mu 1908 uvua muenzekele mu tshimenga tshia Cincinnati, mu Ohio. Bavua bamfunda pa kakalu aku ne: Dawn-Mobile bualu bavua bambuilapu mikanda ya L’Aurore du Millénium (Millennial Dawn). Biakabambuluisha bua kuikala kuambula mikanda ya bungi kakuyi lutatu. Bavua bakaja bule bua kakalu bilondeshile muntu ne muntu, ne nkata yaku ivua yendela mu njila yonso. Pavuabu bajikija kuyisha, bavua babunyina nkata kumpenga kua tshibuta bua kutshikuata ku bianza.

Bavua bapesha bana betu ba bakaji bampanda-njila kakalu aka tshianana kabayi basumba to. Kadi bantu bakuabu bavua bakasumba ku dolare 2,50. Muanetu Keefer udibu baleje mu foto udi muaba eu, uvua mumanye kukuata mudimu bimpe ne kakalu aka bualu uvua ukendesha ne tshianza tshimue eku mukuata mikanda mikuabu mu tshikuabu. Bu muvua bantu ba bungi bitaba bulelela mu tshimenga tshia Pennsylvanie muvuabu bumbula mabue mafike mu ditunga dia États-Unis, dituku dionso divuabu bafila mikanda uvua utua njila isatu anyi inayi usabuka tshilamba bua kuyifila.

Mu tshidimu tshia 1987, muendeshi wa ndeke kampanda wakenza tshibuta tshia nkata tshidi tshifuane bitutu tutamba kumona nabi bantu ku bipalu bia ndeke anyi mu njila. Kadi kukadi bidimu lukama Balongi ba Bible ba tshisumi bavua ne disanka bua muvua bibuta bivuabu bendesha bikoka ntema ya bantu pavuabu benda bamiamina ntete ya bulelela.

[Lungenyi lunene lua mu dibeji 32]

Dituku dionso divuabu bafila mikanda Muanetu Keefer uvua utua njila isatu anyi inayi usabuka tshilamba bua kuyifila

[Lungenyi lunene lua mu dibeji 32]

Kakalu kavua kambuluisha bua kufila mikanda mu buambi