Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Nkonko ya babadi

Nkonko ya babadi

Nkonko ya babadi

Muena Kristo yeye muikale ne tshibidilu tshia kutangila malu a bantu kabayi bilamba bidiku mua kumufikisha ku dipatshibua mu tshisumbu anyi?

▪ Eyowa badi mua kumuipata. Nunku bidi ne mushinga bua kuepuka ne muetu muonso mikanda, foto ya mu bibejibeji, filme, malu a ku televizion ne a ku Enternete bidi ne malu a bantu kabayi bilamba.

Malu a bantu kabayi bilamba adi miaba yonso. Enternete mmuvudije malu a nunku kupita kumpala ne mmuenze bua bantu ba bungi lelu bikale baamona. Bamue bana ne bakulumpe mbafike ku dimona malu a bantu kabayi bilamba ku Enternete kabiyi ku disua diabu to. Bakuabu mbaakebe ku bukole bela meji ne: kabena mua kualekela bualu badi mua kuabala anyi kuamona mu musokoko ku nzubu anyi ku mudimu. Bena Kristo badi ne bua kuditatshisha bikole bua tshilumbu etshi bua tshinyi?

Bualu bunene butudi ne bua kuditatshishila bua tshilumbu etshi budi mu mêyi a Yezu a ne: ‘Muntu yonso udi utangila mukaji ne lukuka lua masandi wakumana kuenda nende masandi mu mutshima wende.’ (Mat. 5:28) Bushuwa, disangila dia mulume ne mukaji diakanyine ne didi mua kubapetesha disanka ndidi dienzeka pankatshi pa bena dibaka. (Nsu. 5:15-19; 1 Kol. 7:2-5) Malu a bantu kabayi bilamba kaatu nanku to. Kadi wowu adi aleja mishindu mibi ya disangila idi ijula majinga mabi mu mitu avua Yezu mubenge. Kubala anyi kutangila bindidimbi ebi kudi kubengangana ne mubelu wa mu Bible wa ne: ‘Nunku nufuishe bitupa bia mibidi yenu ya pa buloba: masandi, malu a bukoya, nkuka ya mubidi, disamina dibi dia mutshima, ne dikuma dia mutshima ku bintu didi kutendelela kua mpingu mene.’​—Kolos. 3:5.

Kadi muena Kristo yeye mumone malu aa musangu umue anyi ibidi, ntshinyi tshidi mua kumufikila? Tudi mua kufuanyikija nsombelu wende ne uvua muimbi wa misambu Asafa mutuilangane nende. Wakamba ne: ‘Kadi mbu mundi ngamba bualu buanyi, makasa anyi akamba kusesuka kaba kabale; biendedi bianyi biakamba kuselemuka.’ Mmunyi mudi muena Kristo mua kuikala ne kondo ka muoyo kimpe ne kuikala mu ditalala ne Nzambi yeye utangila bindidimbi bia balume anyi bakaji kabayi bilamba anyi bia mulume ne mukaji bangatangana? Asafa kavua ne ditalala to, wakamba ne: ‘Bualu bua dinda too ne ku dilolo ngakukumibua, ngakukengeshibua ku dinda ne ku dinda.’​—Mus. 73:2, 14.

Muena Kristo yeye muditue mu bubi ebu udi ne bua kutabuluka bua kukeba diambuluisha dia bakulu. Udi mua kupetela diambuluisha edi mu tshisumbu bualu Bible udi wamba ne: ‘Bana betu, bikala muntu mutulukile ku bualu bubi, nuenu badi ne nyuma, numupingaje kudi Nzambi ne mutshima wa kalolo; udimuke biebe.’ (Gal. 6:1) Mukulu umue anyi babidi badi mua kumupesha mibelu ne kumulombela kudi Nzambi, ne ‘kulomba kudi ne ditabuja nekusungile muena disama, ne Nzambi neamubuikidile bubi buende.’ (Yak. 5:13-15) Bantu bavua bakebe diambuluisha bua kulekela tshibidilu tshia kutangila bindidimbi bia bantu kabayi bilamba mbafike ku dimona ne: kusemena pabuipi ne Nzambi nkubambuluishe anu muvuaku kuambuluishe Asafa.​—Mus. 73:28.

Kadi mupostolo Paulo wakamba ne: bamue bantu bavua benze malu mabi kabakanyingalala bua ‘malu abu mabi a bundu ne buendenda.’ * (2 Kol. 12:21, MMM) Mulongeshi Marvin Vincent udi wamba bua muaku wa mu tshiena Greke udibu bakudimune ne: ‘malu mabi a bundu’ ne: “udi umvuija malu a bukoya pa bidi bitangila tshiendenda tshibi tshitambe.” Bidi binyingalaja bua kumanya ne: amue malu a bantu kabayi bilamba mmabi kupita too ne kumona anu bantu butaka anyi mulume ne mukaji bangatangana. Kudi bindidimbi bibi bitambe bidi bileja balume ne balume anyi bakaji ne bakaji bangatangana, bantu ba bungi bangata muntu umue, diangatangana ne nyama, dinyanga bana, diangata muntu umue ku bukole kudi bantu ba bungi, dikengesha mukaji bibi anyi ne tshikisu tshikole mu disangila nende, disuika muntu mionji bua kumuangata. Bamue bantu ba mu tshikondo tshia Paulo bavua ‘bafikishibue mu meji’ abu bakalua ‘kabayi mua kufua bundu kabidi, bakadifila ku masandi bua kuenzabu malu a bundu onso ne lukuka lukole.’​Ef. 4:18, 19.

Paulo wakakula kabidi bua ‘meji mabi’ anyi malu a bukoya mu Galatia 5:19. Mumanyi wa malu a mu Bible kampanda wa mu ditunga dia Angleterre wakamba ne: ‘muaku eu udi mua kumvuija nangananga nkuka yonso mibi.’ Mmuena Kristo kayi udi mua kuamba ne: malu a bundu adi atangila diangatangana atukadi batele aa kaena aleja ‘nkuka mibi’ ne kaena mabi matambe? Paulo udi ujikija mêyi adi mu Galatia 5:19-21 wamba ne: ‘bantu bonso batu benza’ malu a bukoya aa ‘kabena bapiana bukalenge bua Nzambi.’ Nunku, muntu yeye mua kuikala ne tshilele tshia kumona bindidimbi bibi bia bantu kabayi bilamba, pamuapa munkatshi mua tshikondo kampanda tshile, ne kayi unanga bua kunyingalala ne kutshilekela kena mua kushala mu tshisumbu to. Badi ne bua kumuipata bua kulama bukezuke ne kulama lungenyi luimpe lua tshisumbu.​—1 Kol. 5:5, 11.

Bidi bisankisha bua kumanya ne: bamue bantu bavua baditue mu ditangila malu mabi a nunku bavua baye kumona bakulu ne bavua bapete diambuluisha bua buobu kushintuluka. Yezu wakambila bena Kristo ba mu tshisumbu tshia kale tshia Sâdi ne: ‘Ujadike bintu bidi bishala, biakamba kufua, uvuluke bu muwakuangata ne muwakumvua; ulame buudi nabu, ukudimune mutshima webe. Nunku, biwikala kuyi utabala, kuena umanya dîba dindi ndua kuudi.’ (Buak. 3:2, 3) Kudi mushindu wa kunyingalala ne kulekela, bienze anu bu muntu upatuka mu kapia.​—Yuda 22, 23.

Nunku, mbimpe bua muntu yonso wa kutudi adisuike bikole bua kubenga kusemena pabuipi ne malu mabi aa. Bulelela, tudi ne bua kudisuika ne muetu muonso bua kulekela mishindu yonso ya malu a bantu kabayi bilamba.

[Mêyi adi kuinshi]

^ tshik. 8 Bua kumanya dishilangana didi pankatshi pa ‘malu a bukoya, masandi ne buenzavi,’ bala Tshibumba tshia Nsentedi tshia dia 15/7/2006, dibeji dia 29-31.

[Lungenyi lunene lua mu dibeji 30]

Muena Kristo yeye muditue mu bubi ebu udi ne bua kutabuluka bua kukeba diambuluisha dia bakulu