Eyemena Yehowa Nzambi wa “bikondo ne bidimu”

‘Yeye udi ukudimuna bikondo ne bidimu; udi umusha bakalenge, udi ujadika bakalenge.’​—DAN. 2:21.

NEWANDAMUNE MUNYI?

Mmunyi mudi bufuki ne milayi ikadi mikumbane bileja ne: Yehowa udi Munemeki munene wa dîba?

Patudi tuitaba ne: Yehowa udi Nzambi wa “bikondo ne bidimu” bidi bitusaka ku dienza tshinyi?

Kalandriye ka Yehowa kakena kalonda malu adi enzeka pa buloba anyi adi bantu balongolola bua tshinyi?

1, 2. Tshidi tshileja ne: Yehowa mmumanye bimpe tshilumbu tshia dîba ntshinyi?

YEHOWA NZAMBI wakenza bintu bidi biambuluisha bua kubala dîba kale kumpala kua kufukaye muntu. Mu dituku dinayi dia bufuki, Nzambi wakamba ne: ‘Bintu bidi bikenka bikale mulu mua diulu bua kutapulula munya kudi butuku; bikale bua bimanyinu ne bua bikondo ne bua matuku ne bua bidimu.’ (Gen. 1:14, 19, 26) Biakenzeka anu muvua Yehowa musue.

² Kadi too ne lelu, bena sianse badi anu batata bua kumanya tshidi dîba. Mukanda kampanda udi wamba ne: “Tshilumbu tshia dîba ntshipite bantu mutu. Muntu nansha umue kena mua kutshiumvuija bimpe to.” Kadi Yehowa mmutshimanye bimpe menemene bualu yeye ke ‘wakafuka diulu, kufuka buloba ne kubuenza.’ Yehowa udi kabidi ‘udianjila kuleja bantu nshikidilu wa bualu ku tshibangidilu tshiabu, ne mu bidimu bia kale mubaleje malu akadi kaayi manji kuenjibua.’ (Yesh. 45:18; 46:10) Bua kukolesha ditabuja dietu kudiye ne kudi Bible Dîyi diende, tukonkononayi mudi bufuki ne milayi ikadi mikumbane ileja ne: Yehowa udi Munemeki munene wa dîba.

BUFUKI BUDI BUTUSAKA BUA KUIKALA NE DITABUJA KUDI MUNEMEKI MUNENE WA DÎBA

3. Mmunyi mudi bintu bidi Nzambi mufuke bileja dinemeka dia dîba?

³ Bintu bidi Nzambi mufuke binene ne bikese, bidi bileja dinemeka dia dîba. Tshilejilu, dinyunguluka dia mabulunge ne mitoto didi dilonda anu dîba dijalame. Mushindu udibi bimueneka mulu mmuambuluishe bantu bua kubala bikondo ne kuenza ngendu. Yehowa Mufuki wa bintu ebi udi ne “bukole” bua bungi ne tudi ne bua kumutumbisha.​—Bala Yeshaya 40:26.

4. Dinemeka dia dîba ditudi tumona mu bantu, nyama ne mitshi didi dileja meji a Nzambi mushindu kayi?

 ⁴ Patudi tutangila bantu, nyama ne mitshi tudi tumona mudibi bileja dinemeka dia dîba. Patudi tutangila bikunyibua, nyunyi ne nyama tudi tumona ne: bidi bilonda dîba kampanda dikosa. Nyunyi ya bungi itu mimanye mu tshingenyingenyi tshikondo tshia kumbuka muaba kampanda kuya muaba kansanga. (Yel. 8:7) Mubidi wa muntu utu pawu ulonda dîba kampanda didi munda muawu ditu diumvuangana misangu ya bungi ne kulondangana kua munya ne butuku mu mêba 24. Tshilejilu, muntu yeye muenze luendu ne ndeke muye mu ditunga mudi dîba dishilangane bikole ne dia kudiye mufumine, mubidi wende neupete lutatu lua kuibidilangana ne dîba dia muaba au. Tudi tumona mu bufuki bilejilu bia bungi bia dinemeka dia dîba bidi bileja bukole ne meji adi nawu Nzambi wa “bikondo ne bidimu.” (Bala Musambu wa 104:24.) Yehowa Munemeki munene wa dîba udi ne meji a bungi ne bukole buonso. Tudi tuitaba ne: udi ne bukokeshi bua kukumbaja tshionso tshidiye musue.

MILAYI IVUA MIKUMBANE ANU PA DÎBA DIAYI IDI ITUSAKA BUA KUIKALA NE DITABUJA

5. a) Mmu mushindu kayi umue utudi mua kumanya malu afikila bantu mu matuku atshilualua? b) Yehowa utu udianjila kuleja malu ne ukosa dîba diakumbanawu bua tshinyi?

⁵ Mukanda wa Genese udi utulongesha malu a bungi pa bidi bitangila ‘ngikadilu idi kayiyi imueneka’ ya Yehowa, kadi kawena wandamuna nkonko ya mushinga bu mudi lua ne: Mmalu kayi afikila bantu mu matuku atshilualua? (Lomo 1:20) Bua kupeta diandamuna dia lukonko elu tudi ne bua kukonkonona malu adi Nzambi muleje mu Bible. Patudi tulonga Bible, tudi tupetamu milayi itu mikumbane anu pa dîba diayi. Yehowa udi mua kutuleja malu adi kaayi manji kuenzeka bualu udi ne bukokeshi bua kumanya bimpe malu atshilualua. Kabidi malu adi Bible udianjila kuamba atu enzeka anu pa dîba diawu bualu Yehowa Nzambi udi mua kuenza bua malu enzeke pa dîba didiye musue bilondeshile disua diende.

6. Tshidi tshileja ne Yehowa mmusue bua tumvue bimpe mudi milayi ya mu Bible ikumbana ntshinyi?

⁶ Yehowa mmusue bua batendeledi bende bumvue milayi ya mu Bible bimpe bua ibambuluishe. Nansha mudi Nzambi kayi ubala dîba mutudi tuetu tudibala, padiye wamba ne: bualu kampanda nebuenzeke pa dîba kansanga, tudi mua kukonkonona bimpe miaku idiye wenza nayi mudimu. (Bala Musambu wa 90:4.) Tshilejilu, mukanda wa Buakabuluibua udi wakula bua ‘banjelu banayi bakadi balongolodibue bua dîba ne dituku ne ngondo ne tshidimu’ mmumue ne: mishindu ya dibala dîba itudi mua kumvua. (Buak. 9:14, 15) Patudi tumona muvua milayi mikumbane pa dîba dijalame, bidi bitusaka bua kuitabuja Nzambi wa “bikondo ne bidimu” ne Dîyi diende. Tukonkononayi bimue bilejilu.

7. Mmunyi mudi dikumbana dia mulayi wa Yelemiya bua Yelushalema ne Yuda dileja ne: Yehowa udi Munemeki munene wa dîba?

⁷ Tshia kumpala, tumone tshiakenzeka mu bidimu bia 600 kumpala kua Yezu. Bible udi wamba ne: ‘Edi ndîyi diakalua kudi Yelemiya bualu bua bantu bonso ba mu Yuda, mu tshidimu tshinayi tshia bukokeshi bua Yehoyakima, muana wa Yoshiya, mukalenge wa Yuda.’ (Yel. 25:1) Yehowa wakamanyisha kabutu ka Yelushalema ne diya dia bena Yuda mu bupika mu Babulona. Muine amu, bavua mua ‘kukuatshila mukalenge wa Babulona mudimu munkatshi mua bidimu mukumi muanda mutekete.’ Basalayi ba bena Babulona bakabutula Yelushalema mu 607 kumpala kua Yezu ne bakaya ne bena Yuda mu bupika mu Babulona. Kadi tshivua ne bua kuenzeka pavua bidimu 70 ne bua kukumbana ntshinyi? Yelemiya wakamba ne: ‘Bualu bua Yehowa udi wamba ne: Pakumbanyina Babulona bidimu makumi muanda mutekete, nendue kunudi, nenshikije dîyi dianyi dimpe dingakunuambila, nennupingaje mu muaba eu.’ (Yel. 25:11, 12; 29:10) Mulayi eu wakakumbana  anu pa dîba diawu, mmumue ne: mu tshidimu tshia 537 kumpala kua Yezu pavua bena Madai ne bena Pelasa bapikule bena Yuda ku bupika mu Babulona.

8, 9. Mmushindu kayi udi milayi ya Danyele idi itangila dilua dia Masiya ne dijadika dia Bukalenge bua Nzambi mu diulu ileja ne: Yehowa udi Nzambi wa “bikondo ne bidimu”?

⁸ Tukonkonone mulayi mukuabu udi utangila batendeledi ba Nzambi ba kale. Bidimu bibidi kumpala kua bena Yuda kumbukabu mu Babulona, Nzambi wakamanyisha muprofete Danyele ne: Masiya uvua ne bua kumueneka bidimu 483 panyima pa dituma dia dîyi bua kuibakulula Yelushalema. Mukalenge wa bena Madai ne bena Pelasa wakatuma dîyi edi mu 455 kumpala kua Yezu. Anu pakakumbana bidimu 483, mmumue ne: mu tshidimu tshia 29, ke pakedibua Yezu wa mu Nazaleta manyi a nyuma muimpe pavuaye mutambule ne kuluaye Masiya. *​—Neh. 2:1, 5-8; Dan. 9:24, 25; Luka 3:1, 2, 21, 22.

⁹ Mpindieu tumone tshikavua Bible muambe bua Bukalenge bua Nzambi. Bible ukavua mulaye ne: Bukalenge bua Masiya buvua ne bua kutuadija kukokesha mu diulu mu 1914. Bible udi ufila “tshimanyinu” tshia dikalaku dia Yezu tshidi tshileja dîba divua Satana ne bua kuipatshibua mu diulu ne muvua bualu ebu mua kukebesha mulawu pa buloba. (Mat. 24:3-14; Buak. 12:9, 12) Bible mmuleje kabidi dîba dijalame divua ‘tshikondo tshia bantu ba bisamba bia bende ne bua kujika’ ne Bukalenge bua Nzambi ne bua kutuadija kukokesha mu diulu.​—Luka 21:24; Dan. 4:10-17. *

10. Mmalu kayi atshilualua ikala ne bua kuenzeka anu pa dîba diawu?

¹⁰ Yezu wakalaya ne: “dikenga dinene” ndituindile kumpala eku. Pashishe, netubuele mu Bukokeshi bua bidimu tshinunu. Kakuyi mpata, malu aa neakumbane anu pa dîba diawu. Pavua Yezu pa buloba, Yehowa ukavua mukose ‘dituku ne dîba’ divuawu ne bua kuenzeka.​—Mat. 24:21, 36; Buak. 20:6.

‘TUDISUMBILE TSHIKONDO PATSHIDITSHIKU’

11. Kumanya ne: tudi mu matuku a ku nshikidilu kudi kutusaka bua kuenza tshinyi?

¹¹ Kumanya ne: Bukalenge bua Nzambi bukadi butuadije kukokesha ne tukadi ku ‘tshikondo tshia ku nshikidilu’ kudi kutusaka ku dienza tshinyi? (Dan. 12:4) Bantu ba bungi mbamone mudi malu enda anyanguka kadi kabena bajingulula mudi malu adi enzeka aa akumbaja tshidi Bible wamba bua matuku a ku nshikidilu to. Badi mua kutekemena ne: dimue dituku bulongolodi ebu nebunyanguke kashidi anyi bela meji ne: bantu badi mua kuenza bua kuikale ‘ditalala, kakuyi bualu bua kutshina.’ (1 Tes. 5:3) Kadi netuambe tshinyi buetu tuetu? Tuetu bajingulule ne: tukadi basemene bikole ku nshikidilu wa bulongolodi bua Satana, katuenaku ne bua kudienzeja bua kukuata  mudimu ne dîba didi dishale bua kuenzela Nzambi wa “bikondo ne bidimu” mudimu ne kuambuluisha bantu bakuabu bua kumumanya anyi? (2 Tim. 3:1) Tudi ne bua kuangata mapangadika mimpe bua mushindu utudi tukuata mudimu ne dîba dietu.​—Bala Efeso 5:15-17.

12. Ntshinyi tshitudi ne bua kulongela ku tshivua Yezu muambe bua matuku a Noa?

¹² Ki mbipepele bua kudisumbila ‘tshikondo patshiditshiku’ mu bulongolodi ebu budi bubueja bantu mu ditanaji to. Yezu wakamba ne: ‘Kulua kua Muana wa muntu nekuikale bu muakadi pa matuku a Noa.’ Matuku a Noa avua mushindu kayi? Bakavua balaye ne: bavua ne bua kubutula bantu ba mu tshikondo atshi. Bantu babi bavua ne bua kubutuka ku mvula wa kabutu. Bu muvua Noa “muambi wa malu mimpe,” wakambila bantu ba mu tshikondo tshiende mukenji wa Nzambi ne muoyo mujima. (Mat. 24:37; 2 Pet. 2:5) Kadi ‘bantu bakadi badia, bakadi banua, bakadi babaka, bakadi babakibua, kabakamanya bualu too ne pakalua mvula ya bungi kubabutula.’ Nunku Yezu wakadimuija bayidi bende ne: ‘Nudilongolole, bualu bua Muana wa muntu nealue pa dîba dinudi kanuyi belangane meji.’ (Mat. 24:38, 39, 44) Tudi ne bua kuidikija Noa pamutu pa kuidikija bantu ba mu tshikondo tshiende. Tshidi mua kutuambuluisha bua kuikala badilongolole ntshinyi?

13, 14. Patutshidi bindile dilua dia Muana wa muntu, tudi ne bua kuvuluka tshinyi pa bidi bitangila Yehowa tshiatuambuluisha bua kumuenzela mudimu ne muoyo mujima?

¹³ Nansha mudi Muana wa muntu ulua pa dîba ditudi katuyi belele meji, tudi ne bua kuvuluka ne: Yehowa udi Munemeki munene wa dîba. Malu adi enzeka pa buloba ne adi bantu bapangadija kaena mua kunyanga kalandriye ka Nzambi to. Yehowa nkayende udi ulombola kalandriye kende ne wenza bua malu akumbane bilondeshile disua diende. (Bala Danyele 2:21.) Nsumuinu 21:1 udi wamba ne: ‘Mutshima wa mukalenge mu bianza bia Yehowa udi bu misulu ya mâyi, yeye udi uwutuma kuonso kudiye musue.’

¹⁴ Yehowa udi mua kuenza bua malu enzeke mu mushindu udiye mua kukumbaja disua diende anu pa dîba. Malu manene a bungi adi enzeka lelu pa buloba adi akumbaja malu adi Bible mulaye, nangananga bua dikumbana dia mudimu wa kuyisha lumu luimpe lua Bukalenge bua Nzambi udi wenzeka pa buloba bujima. Anji vulukabi dikuluka dia bukokeshi bua Union soviétique ne malu avuadi dikebeshe. Bantu ba bungi kabavua batekemene ne: malu a tshididi avua mua kushintuluka ne lukasa mushindu au to. Kadi dishintuluka dia malu edi ndiambuluishe bua lumu luimpe luyishibue mu matunga a bungi avuabu balukandike. Ke bualu kayi, mbimpe tudienzeje bua kudisumbila tshikondo tshia kuenzela Nzambi wa “bikondo ne bidimu” mudimu ne muoyo mujima.

LEJA DITABUJA MU MUSHINDU UDI YEHOWA UKOSA DÎBA

15. Tudi mua kuleja ditabuja padi bulongolodi bushintulula amue malu mushindu kayi?

¹⁵ Bidi bikengela kueyemena mushindu udi Yehowa ukosa dîba bua kutungunuka ne kuyisha mu matuku aa a ku nshikidilu. Bu mudi nsombelu pa buloba wenda ushintuluka, bidi mua kutulomba petu bua kushintulula amue malu mu mushindu utudi tukumbaja mudimu wetu wa kuyisha. Bulongolodi budi imue misangu mua kutulomba bua kuakaja amue malu bua kukumbaja mudimu wetu wa kuyisha bimpe. Tudi mua kuleja mutudi ne ditabuja kudi Nzambi wa “bikondo ne bidimu” patudi tutua mashintuluka aa nyama ku mikolo ne tukuatshila Muanende udi ‘mutu wa tshisumbu’ mudimu ne lulamatu.​—Ef. 5:23.

16. Bua tshinyi tudi ne bua kuitaba ne: Yehowa neatuambuluishe mu tshikondo tshiakanyine?

¹⁶ Yehowa mmusue bua tuikale tumusambila badilekelele, bashindike ne: neatupeshe ‘dikuatshisha mu tshikondo tshia dikengela.’ (Eb. 4:16) Bualu ebu kabuenaku buleja mudiye uditatshisha  ne dinanga bua yonso wa kutudi anyi? (Mat. 6:8; 10:29-31) Tudi tuleja mutudi ne ditabuja kudi Yehowa Nzambi patudi tumusambila misangu yonso bua atuambuluishe ne tuenza malu mu diumvuangana ne malu atudi tumulomba ne mushindu udiye utulombola. Tudi kabidi mua kuikala tusambila bua bena Kristo netu.

17, 18. a) Yehowa neenzele baluishi bende tshinyi mu katupa kîpi emu? b) Mbuteyi kayi butudi ne bua kuepuka?

¹⁷ Etshi ki ntshikondo tshia ‘kulenduka mu bipidia,’ kadi ntshia kukola mu ditabuja. (Lomo 4:20) Satana ne bena diende badi baluisha Nzambi badi bakeba kuimanyika mudimu uvua Yezu mushile bayidi bende. (Mat. 28:19, 20) Nansha mudi Diabolo utuluisha, tudi bamanye ne: Yehowa udi ‘Nzambi udi ne muoyo, udi Musungidi wa bantu bonso, kadi mmutambe kuikala Musungidi wa badi bamuitabuja.’ Kabidi ‘mmumanye mua kupandisha bantu bende bimpe mu mateyi abu.’​—1 Tim. 4:10; 2 Pet. 2:9.

¹⁸ Mu katupa kîpi emu, Yehowa neabutule bulongolodi bubi ebu. Nansha mutudi katuyi bamanye malu onso ne dîba menemene dienzeka bualu ebu, tudi bamanye ne: Kristo neabutule baluishi ba Nzambi ne neabingishe bumfumu bua Yehowa pa dîba dijalame. Nunku, nebikale bibi tuetu bapange kujingulula “bikondo ne bidimu” bitudi mpindieu. Katukuluki nansha kakese mu buteyi bua diela meji ne: ‘Malu onso adi ashala momumue bu muakadiwu ku tshibangidilu tshia bufuki.’​—1 Tes. 5:1; 2 Pet. 3:3, 4.

‘TUINDILAYI’

19, 20. Tudi ne bua kuindila Yehowa bua tshinyi?

¹⁹ Katshia anu ku tshibangidilu, Yehowa uvua mulongolole bua bantu balonge malu ende ne a bintu bimpe bidiye mufuke bua kashidi. Muambi 3:11 udi wamba ne: ‘Yeye wakafuka tshintu tshionso tshiakane mu tshikondo tshiatshi; wakateka lungenyi [lua kuikalaku kashidi] mu mitshima ya bantu, kadi kabena bamanye mua kujingulula mudimu wa Nzambi wakenzaye ku tshibangidilu tshia buloba too ne ku nshikidilu kuabu.’

²⁰ Tudi ne disanka bua mudi Yehowa kayi mushintulule tshivuaye mulongoluele bantu. (Mal. 3:6) Kudi Nzambi ‘kakuena dikudimuka anyi mundidimbi wa tshintu tshidi tshinyunguluka.’ (Yak. 1:17) Kalandriye kende kakena kalonda mushindu udi bantu babala dîba ku diambuluisha dia bintu kampanda bu mudi dinyunguluka dia buloba to. Yehowa udi ‘Mukalenge wa tshiendelele.’ (1 Tim. 1:17) Nunku, ‘tuindile Nzambi wa lupandu luetu.’ (Mika 7:7) Bua bualu ebu, ‘nuikale ne bukole, ne mitshima yenu ikale ne dikima, nuenu bonso badi bindila Yehowa.’​—Mus. 31:24.

[Mêyi adi kuinshi]

[Nkonko ya dilonga]

[Tshimfuanyi mu dibeji 19]

Danyele uvua witaba ne: milayi ya Nzambi neikumbane

[Tshimfuanyi mu dibeji 21]

Utuku ukuata mudimu bimpe ne dîba diebe bua kuenza disua dia Yehowa anyi?