Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Mu bintu bietu bia kale

Dienza ngendu ne bendakanyi

Dienza ngendu ne bendakanyi

“TSHIENA nkokesha bua kuyisha ku nzubu ne ku nzubu to.” Ke muvua Balongi ba Bible ba bungi batshivua bapiabapia bumvue pavuabu babalombe bua kuyisha bantu. Kadi mêyi aa ngavuabu bambe kudi mulongeshi wa Bible mukuabu uvua ne dimanya dia bungi ne uvua wenza miyuki mimpe kumpala kua bantu uvuabu babikila ne: pèlerin, mmumue ne: muendakanyi (muendakanyi mmuntu uvua uya mu bisumbu anu mudi mutangidi wa tshijengu lelu).

Bantu ba bungi bavua babala Tshibumba tshia Nsentedi tshia Siona bakumbuka mu bitendelelu bivuabu bua kudisangisha ne bantu bavua basue kupeta bulelela bua mu Bible. Tshibejibeji etshi tshiakakankamija kabidi bantu bavua batshibala bua kukeba bantu bakuabu bavua pabu ne dijinga dia kumanya bulelela bua kuikala badisangisha nabu bua kulonga Bible pa tshibidilu. Kutuadijila bu mu 1894, bulongolodi buetu buakatuadija kutuma bantu bua kukumbula tusumbu tuvua dijinga ne dikoleshibua. Bana betu ba balume aba bavua ne dimanya dia bungi ne benza mudimu mukole. Bavua basungula aba bavua ne budipuekeshi, dimanya dia Bible, bangamba-malu bavua balongesha bimpe ne baleje muvuabu banyisha mulambu wa Yezu udi upikula bantu. Bavua bakumbula tusumbu bua dituku dijima anyi abidi. Balongi ba Bible ba bungi bavua baya mu buambi bua musangu wa kumpala bua kuabanya mabeji a dibikila nawu bantu bua kuteleja muyuki wa patoke wa pèlerin. Pavua Hugo Riemer, wakalua pashishe muena mu Kasumbu Kaludiki mujikije muyuki wende mu kasumbu kampanda dilolo, wakandamuna nkonko ya malu a mu Bible too ne munda nkulu. Nansha muvuaye mutshioke, uvua ne disanka. Wakamba muvua tshisangilu atshi “tshimpe.”

Tshibumba tshia Nsentedi tshiakaleja ne: “tshipatshila tshinene” tshia bana betu bendakanyi aba tshivua tshia kukolesha “bantu bavua banyishe bulelela” ku diambuluisha dia bisangilu bivuabu benzela mu nzubu ya bamue ba kudibu. Balongi ba Bible bavua mu misoko ya pabuipi bavua balua kuteleja miyuki ne bitupa bia nkonko ne mandamuna. Pashishe bavua bikisha bua kudia. Patshivua Maude Abbott nsongakaji, wakalua kuteleja muyuki wa mu dinda, pakajikawu bakadisangisha bonso ku mêsa manene pambelu. Wakamba ne: “Biakudia bivua bilenga: kuvua munyinyi wa nguluba, nzolo mukanga, mampa a mishindu yonso, misabu ne tuto. Muntu yonso uvua udia bivuaye musue, ne pa dîba 2 mu mapingaja tuvua tudisangisha bua kuteleja muyuki mukuabu. Kadi panyima, bantu bonso bakavua babungila ne tulu.” Muendakanyi mukuabu wa matuku a bungi diende Benjamin Barton wakamba musangu mukuabu ne: ‘Bu meme ndia bintu bimpe bionso bivuabu bampesha, nunku nkadi mufue kale.’ Biro bietu bidi bilombola mudimu pa buloba bujima bia ku Brooklyn biakatuma mukanda bua kudimuija bana betu ba bakaji bua kupesha ba-pèlerin “biakudia bia pa tshibidilu bilamba bimpe” ne “kuikisha bimpe.”

Bendakanyi bakapiluka mu dilongesha ne dienza mudimu ne tablo ya dilongesha nayi, bimfuanyi anyi bintu bikuabu bivuabu nabi bua kulengeja miyuki yabu. Miyuki ivua Richard Barber wenza “ivua mimpe be.” Walter Thorn uvua wakula “bu musadidi kampanda wa Nzambi wa kale.” Dimue dituku pavua Shield Toutjian mu kashinyi kampanda mu luendu, wakela dîyi ne: “Imana.” Wakatuluka mu kashinyi, kutulaye bilongo ne kutuadijaye kulongesha bantu bavuaye nabu bua bifukibua bia Yehowa.

Mudimu wa bendakanyi uvua ne ntatu ya bungi, nangananga bua aba bakavua ne bidimu bipatshila ku 60 anyi kupita apu. Kadi bua bamue, lutatu luabu lunene luvua lua dishintuluka dia tshipatshila tshia mudimu wabu. Mpindieu bavua babalombe bua bikale bantunga-mulongo mu mudimu wa kuyisha ku nzubu ne ku nzubu. Tshibumba tshia Nsentedi tshia dia 15 ngondo 3 mu 1924 (mu Anglais) tshiakaleja ne: “Umue wa ku midimu minene” ya bena Kristo balelela “ngua kuyisha lumu luimpe lua bukalenge. Mbatume bendakanyi bua mudimu eu.”

Bidi bimueneka ne: bamue bendakanyi bakumvua bibi, bualu bakalekela mudimu eu; bamue mene bakenza biabu bitendelelu. Robie Adkins wakamba ne: muendakanyi kampanda uvua wenza miyuki mimpe wakanyingalala bibi wamba ne: “Ndi mumanye anu mua kuenza miyuki ku tshiakuidi. Tshiena nkokesha bua kuyisha ku nzubu ne ku nzubu to.” Muanetu Adkins wakamba ne: “Ngakalua kumumona kabidi mu mpungilu uvua muenzeke mu Columbus mu Ohio mu 1924. Yeye ke muntu umuepele uvua mubungame bikole munkatshi mua bana betu ba bungi bavua ne disanka, uvua muimane nkayende mu ditalaji muinshi mua kamutshi. Tshiakamumona kabidi to. Wakalekela bulongolodi matuku makese pashishe.” Ku lukuabu luseke, “bana betu ba bungi bavua ne disanka bavua bapita bambule mikanda mu mashinyi abu” bivua bimueneka ne: bavua ne disanka bua kuyisha ku nzubu ne ku nzubu.​—Bien. 20:20, 21.

Nansha muvua bendakanyi ba bungi ne aba bavuabu balongesha bumvue bibi bua dipangadika adi, bakalua kudifila ne muabu muonso. Muendakanyi mukuabu diende Maxwell Friend Freschel uvua wakula tshiena-Allemagne wakafunda bua mudimu wa diyisha ku nzubu ne ku nzubu ne: “Mudimu eu wakapeta bendakanyi uvua musakidile masanka makuabu pa avuabu nawu.” Pèlerin mukuabu diende John Bohnet wakamba muvua bana betu mu tshibungi bitabe ne muoyo mujima muvuabu bambe bua mudimu wa diyisha Bukalenge. Buende yeye, bantu ba bungi bavua “ne tshisumi tshia bungi bua kuikala ba kumpala mu mudimu eu.”

Mu bidimu bionso bidi bipite ebi, bana betu ba lulamatu aba bavua basaka bana betu bakuabu bua kuenza malu mimpe. Norman Larson udi Ntemu wa matuku a bungi wakamba ne: “Nansha muntshivua muana, ngakamona ne: mushinga ne malu mimpe a ba-pèlerin ki mbia diela mpata to. Bakenza malu a bungi bua kungambuluisha.” Too ne lelu, bana betu bendakanyi abu ne batangidi bena ngendu ba lelu badi bambuluisha bena Kristo nabu bua kuamba ne: “Tudi tukokesha bua kuyisha ku nzubu ne ku nzubu.”

[Lungenyi lunene lua mu dibeji 32]

Bivua bienza disanka pavua pèlerin ulua kututangila

[Tshimfuanyi mu dibeji 31]

Mu 1905 Benjamin Barton uvua ne miaba 170 ya kukumbula

[Tshimfuanyi mu dibeji 32]

Walter Thorn uvua muendakanyi uvuabu bamanye bikole bu Pappy bualu uvua wenza malu bu tatu muimpe udi mufuane Kristo

[Tshimfuanyi mu dibeji 32]

J. Browne wakatumabu bu muendakanyi mu 1902 bua kukolesha ne kukankamija tusumbu 14 tua mu Jamaïque

[Tshimfuanyi mu dibeji 32]

Mudimu wa buendakanyi uvua ukolesha ditabuja, buobumue bua bena Kristo ne ukoka bana betu pabuipi ne bulongolodi