Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

“Bena luendu” mbasangishibue mu ntendelelu mulelela

“Bena luendu” mbasangishibue mu ntendelelu mulelela

‘Bantu ba ku maloba a ba bende nebikale bendeshi benu ba lukasu ludibu badima nalu ne balengeji ba mionji yenu ya tumuma tua mvinyo. Kadi nuenu nenubikidibue ne: bakuidi ba Yehowa.’​—YESH. 61:5, 6.

1. Bamue bantu batu bamona benyi mushindu kayi? Bua tshinyi lungenyi luabu elu ndubi?

ANU bu mutuvua balonge mu tshiena-bualu tshishale, bantu batu bakula bibi bua bantu “ba ku maloba a ba bende” anyi benyi, babapetula peshi kabayi babamona ne mushinga. Kuangata benyi bu bashadile kudi bena ditunga nkupanga kanemu. Lungenyi elu elu ludi kabidi luleja mudi muntu kayi mumanye amue malu. Mukanda kampanda udi wamba ne: “Bantu bonso badi benza tshidi Bible ubikila ne: bana ba muntu.” (Les races de l’humanité [angl.]) Misangu ya bungi bana ba muntu batu bashilangane ndambu, kadi batu anu bana ba muntu.

2, 3. Yehowa utu umona benyi mushindu kayi?

2 Bushuwa, nansha tuetu basombele muaba kayi, kudi anu benyi munkatshi muetu. Ke muvuabi kabidi bua bena Isalele wa kale bavua badie malanda a pa buawu ne Yehowa ku diambuluisha dia tshipungidi tshia Mikenji. Manême a bantu bavua kabayi bena Isalele avua mashadile kudi a bena Isalele, kadi bavua balombe bena Isalele bua kubanemeka ne kubenzela malu mu mushindu muimpe. Ntshilejilu tshimpe tshitudi mua kulonda. Bena Kristo balelela kabena ne bua kuikala ne kansungasunga ne ditapulula dia bisamba munkatshi muabu to. Bua tshinyi? Mupostolo Petelo wakamba ne: “Mpindieu ndi mujingulule bulelela ne: Nzambi kena ne kansungasunga to, kadi udi witaba muntu wa mu tshisamba tshionso udi umutshina, udi wenza malu makane.”​—Bien. 10:34, 35.

3 Benyi ba mu Isalele wa kale bavua bapeta masanka a bungi bua bulunda buvuabu badie ne bena Isalele ba ku tshilelelu. Bualu ebu budi buleja lungenyi ludi nalu Yehowa mu tshilumbu etshi luvua mupostolo Paulo mulue kuleja pashishe pavuaye muebeje bua Yehowa wamba ne: “Nzambi udi anu Nzambi wa bena Yuda anyi? Kena kabidi Nzambi wa bantu ba bisamba bikuabu anyi? Eyowa, udi Nzambi wa bantu ba bisamba bikuabu kabidi.”​—Lomo 3:29; Yoe. 2:32.

4. Bua tshinyi tudi mua kuamba ne: kakuena benyi mu “Isalele wa Nzambi”?

4 Ku diambuluisha dia tshipungidi tshipiatshipia, tshisumbu tshia bena Kristo bela manyi tshiakapingana pa muaba wa Isalele wa ku mubidi ne kuluatshi tshisamba tshivua Nzambi mua kudia natshi malanda a pa buawu. Ke bua tshinyi badi batshibikila ne: “Isalele wa Nzambi.” (Gal. 6:16) Anu muvua Paulo muleje, mu tshisamba tshipiatshipia etshi “kakuena ni mmuena Greke, ni mmuena Yuda, ni nditengudibua, ni ndibenga kutengudibua, ni mmuenyi, ni mmuena Sekutiya, ni mmupika, ni mmuntu mudikadile, kadi Kristo udi malu onso ne mu malu onso.” (Kolos. 3:11) Nunku, mu mushindu eu kakuvua ne bua kuikala benyi mu tshisumbu tshia bena Kristo nansha.

5, 6. a) Ndukonko kayi lutudi mua kudiela bua bidi bitangila Yeshaya 61:5, 6? b) “Bakuidi ba Yehowa” ne bantu “ba ku maloba a ba bende” badibu batele mu Yeshaya mbanganyi? c) Bisumbu bibidi ebi bidi bienza mudimu kayi wa muomumue?

5 Kadi muntu udi mua kuakula bua Yeshaya nshapita wa 61 udi wakula bua mulayi udi ukumbanyina tshisumbu tshia bena Kristo. Mvese 6 wa nshapita eu udi uleja aba benza mudimu bu “bakuidi ba Yehowa.” Kadi mvese 5 udi yeye wakula bua bantu “ba ku maloba a ba bende” anyi benyi bavua ne bua kuambuluisha ne kuenza mudimu ne “bakuidi.” Mmushindu kayi utudi mua kumvua bualu ebu?

6 Tudi tumvua ne: “bakuidi ba Yehowa” aba mbena Kristo bela manyi badi bapeta “dibishibua dia ku lufu dia kumpala” ne bikale “bakuidi ba Nzambi ne ba Kristo, ne nebakokeshe nende bu bakalenge bidimu 1 000.” (Buak. 20:6) Kudi kabidi bena Kristo ba lulamatu ba bungi badi ne ditekemena dia kupeta muoyo pa buloba. Kadi nansha mudibu benza mudimu ne badisangishe ne aba baya kuenza mudimu mu diulu, mbenyi mu ngumvuilu wa mu tshimfuanyi. Badi bakuatshisha “bakuidi ba Yehowa” ne benza mudimu pamue nabu, badi benza mudimu bu ‘bendeshi babu ba lukasu ludibu badima nalu’ ne ‘balengeji ba mionji yabu ya tumuma tua mvinyo.’ Bulelela, badi bambuluisha bantu bua kupeta ngikadilu ya dimuma dia nyuma bua butumbi bua Nzambi, babasangisha ne babalama. Mu bulelela, bela manyi ne “mikoko mikuabu” badi bapeta bantu bimpe badi basue kuenzela Nzambi mudimu bua kashidi ne babalama ne dinanga.​—Yone 10:16.

“BENA LUENDU” ANU BU ABALAHAMA

7. Mmunyi mudi bena Kristo ba lelu bafuanangane ne Abalahama ne bantu ba lulamatu ba kale?

7 Anu mutuvua bamone mu tshiena-bualu tshishale, bena Kristo balelela badi anu bu benyi anyi bena luendu mu bulongolodi bubi bua Satana. Nunku badi anu bu bantu ba kale bavua balamate Nzambi bavuabu bambe bua bualu buabu “muvuabu benyi ne bena luendu pa buloba ebu.” Abalahama udi pende mu bantu aba. (Eb. 11:13) Nansha tuetu ne ditekemena kayi bua matuku adi alua, tudi ne diakalenga dia kuikala mu malanda ne Yehowa a buena avuaye mudie ne Abalahama. Yakobo udi wamba ne: ‘Abalahama wakitabuja Yehowa, bakamubadila bualu ebu bu buakane, bakalua kumubikila ne: “Mulunda wa Yehowa.”’​—Yak. 2:23.

8. Mmulayi kayi uvuabu balaye Abalahama? Wakamona dikumbana diawu mushindu kayi?

8 Nzambi wakalaya ne: ku diambuluisha dia Abalahama ne ndelanganyi yende, mêku onso a pa buloba avua ne bua kubeneshibua ki ntshisamba anu tshimue to. (Bala Genese 22:15-18.) Nansha muvua mulayi wa Nzambi eu mua kukumbana mu matuku atshivua alua, Abalahama uvua mujadike ne: mulayi eu uvua ne bua kukumbana. Munkatshi mua bidimu bipite pa tshia bibidi tshia matuku a muoyo wende, yeye ne dîku diende kabavua ne muaba umue wa kusomba to. Nansha nanku, Abalahama wakalama bulunda buvuaye mudie ne Yehowa.

9, 10. a) Mmu mishindu kayi itudi mua kuidikija tshilejilu tshia Abalahama? b) Ndibikila kayi ditudi tumanyisha kudi bantu bakuabu?

9 Nansha muvua Abalahama kayi mumanye bungi bua matuku avuaye ne bua kuindila bua dikumbana dia ditekemena diende, dinanga ne didifila diende kudi Yehowa kabiakateketa to. Wakatuishila mêsu pa malu atshivua alua, kayi uteketa mu mikolo ne ujinga kusomba kashidi mu tshisamba kampanda. (Eb. 11:14, 15) Mbimpe tuidikije tshilejilu tshia Abalahama pa kuikala ne nsombelu mupepele, katuyi tuditatshisha bikole bua bintu bia ku mubidi, tudifundila bipatshila bia kupeta tente mu nzubu tente pambelu, kulua muntu kampanda anyi bua kuikala ne nsombelu muimpe. Bua tshinyi kuditatshisha bua kuikala ne nsombelu udi bena panu bamona bu muimpe mu bulongolodi ebu bukadi pa kujimina? Bua tshinyi kuditatshisha bikole bua bintu bidi bia tshitupa tshîpi? Anu muvuabi bua Abalahama, tudi bindile tshintu tshitambe buimpe. Tudi ne bua kuikala ne lutulu ne kuindila too ne pakumbana ditekemena dietu.​—Bala Lomo 8:25.

Neushalaku mutuishile mêsu pa dikumbana dia milayi ya Nzambi anu bu Abalahama anyi?

10 Yehowa utshidi ubikila bantu ba mu bisamba bionso bua kubeneshibuabu ku diambuluisha dia kankanunuina ka Abalahama. “Bakuidi ba Yehowa” bela manyi ne mikoko mikuabu idi bantu “ba ku maloba a ba bende” badi babikila pabu bantu ba pa buloba bujima mu miakulu mipite pa 600.

TUMBUSHE MIKALU YA BUENA DITUNGA

11. Mbualu kayi buakamba Solomo buvua butangila bena Isalele ne bantu bakuabu?

11 Mu diumvuangana ne mulayi uvua Yehowa mulaye Abalahama, Solomo wakamona ne: bantu ba mu bisamba bionso bavua ne bua kudisangisha bua kutumbisha Yehowa pavuaye ubanjija ntempelo mu 1026 kumpala kua Yezu. Wakamba mu disambila divuaye muenze ne muoyo mujima ne: ‘Bualu bua muntu wa kua bende udi kayi wa munkatshi mua bantu bebe bena Isalele, pafumaye mu buloba bua kule bua dîna diebe (bualu bua bobu nebumvue lumu lua dîna diebe dinene, ne lua tshianza tshiebe tshikole ne lua diboko diebe dia balume), paluaye bua kukutendelela ku nzubu eu, umumvuile mu diulu kuudi ushikama, wenzele muntu wa bende malu onso adiye ukulomba; bua bantu bonso ba pa buloba bamanye dîna diebe, bua kukutshina bu mudi bantu bebe bena Isalele benze.’​—1 Bak. 8:41-43.

12. Bua tshinyi bamue bantu batu bamona Bantemu ba Yehowa bu bantu ba wabu mushindu anyi bu benyi?

12 Muenyi utu nangananga muntu udi mu ditunga didi kadiyi diabu peshi udi mulue mu tshisamba kampanda tshidi katshiyi tshiabu. Ke mudibi bua Bantemu ba Yehowa. Badi bakokela kumpala kua bionso mbulamatadi wa mu diulu anyi Bukalenge bua Nzambi budi Kristo ulombola. Nunku badi babenga ne muoyo umue bua kubuelakana mu malu a tshididi nansha bantu bakuabu babamona bu ne: kabena ne muaba mu bulongolodi budiku lelu.

Ku mêsu kua Yehowa muntu nansha umue wa kudibu ki mmuenyi

13. a) Bua tshinyi tudi mua kuamba ne: batu bamona muntu ne: mmuenyi bilondeshile lungenyi ludi nalu muntu? b) Yehowa uvuaku mulongolole bua bantu bikale bamona bakuabu bu benyi anyi? Umvuija.

13 Batu bamanyina benyi misangu ya bungi ku malu atubu benza bualu mmashilangane ne a bantu bakuabu. Bidi mua kuikala bua muakulu udibu bakula, bilele biabu, tshimuenekelu tshiabu nansha bua wabu mushindu wa divuala. Kadi malu adibu benza atu bantu bakuabu bonso benza adi ne mushinga wa bungi kupita malu adi abatapulula nabu nansha bobu bikale ba muaba kayi. Nunku mu kuamba kuimpe, batu bamona muntu ne: mmuenyi bualu mmushilangane ne bantu bakuabu mu amue malu. Tuetu katuyi tuimanyina pa malu malelela anyi a mafi adi atutapulula ne bakuabu, muaku muenyi kawakutamba kutuambila bualu to. Bu bantu bonso ba pa buloba bikale ku bukokeshi bua mbulamatadi umue, kakuvua muntu uvua mua kuikala muenyi mu ngumvuilu wa bena mbulamatadi. Ku ntuadijilu, Yehowa ukavua mulongolole bua bantu bonso basangishibue bu bena mu dîku dimue ne bakokeshibue kudi mbulamatadi umue, mmumue ne: mbulamatadi wende. Kudiku tshintu kampanda lelu tshidi mua kuenza bua bantu ba mu bisamba bionso bikale mu buobumue anyi?

14, 15. Ntshinyi tshidi Bantemu ba Yehowa banyisha?

14 Bidi bienza disanka bua kumona bantu babenga kuimanyina pa mikalu ya buena ditunga mu bulongolodi ebu budi ne bantu bena budisu ne banangi ba matunga abu. Kadi, bitu bikole bua kumbusha kansungasunga. Ted Turner uvua muenze kadiomba ka CNN udi wamba bua mudimu uvuaye muenze ne bantu bakuabu ba mu matunga mashilashilangane bavua ne dimanya dia bungi ne: “Kuenza mudimu ne bantu aba kuvua kundongeshe bualu bua mushinga mukole. Ngakalua kumona ne: bantu bavua bafumine mu matunga makuabu kabavua ‘benyi’ to kadi, bavua bantu netu ba pa buloba. Ngakatuadija kumona muaku ‘muenyi’ anyi wa ku ba bende bu tshipendu, ne ngakela mukenji ku kadiomba kanyi bua bena mudimu kabikadi bautela anyi bawamba mu miyiki padibu ku mudimu to. Kadi, bikale bakula bua ‘muntu udi mulue kutukumbula.’”

15 Pa buloba bujima anu Bantemu ba Yehowa ke batu ne lungenyi lua Nzambi. Bu mudibu balonge bua kumona malu anu mudi Yehowa uamona, mbafike ku diumbusha mikalu ya buena ditunga mu lungenyi ne mu meji abu. Pamutu pa kubenga kueyemena bantu ba mu bisamba bikuabu, kubapepeja anyi mene kubakina, batu bamona malu ne bilele bidi nabi bantu aba bu tshintu tshimpe. Utuku pebe wenza nunku anyi? Mmasanka kayi audi mupete bua dienzela bantu bakuabu malu mushindu eu?

BULONGOLODI BUDI KABUYI NE BENYI

16, 17. Dikumbana dia mêyi adi mu Buakabuluibua 16:16 ne adi mu Danyele 2:44 nedikusaka bua kuenza tshinyi?

16 Mu katupa kîpi emu, bisamba bia bantu bidiku lelu nebiluishe bumfumu bua Nzambi ne nebiluangane ne Yezu Kristo ne biluilu biende bia mu diulu mu mvita ya ndekelu idibu “babikila mu tshiena Ebelu ne: Armagedone.” (Buak. 16:14,16; 19:11-16) Nyuma muimpe wakenzeja muprofete Danyele kukadi bidimu bipite pa 2 500 bua kudianjila kuleja tshivua ne bua kufikila makalenge a bantu avua kaayi apetangana ne tshivua Nzambi mulongolole. Wakamba ne: ‘Mu matuku a bakalenge aba Nzambi wa mu diulu neajadike bukalenge bukuabu budi kabuyi bubutudibua tshiendelele. Bukokeshi buabu kabuena bupianyibua kudi bantu bakuabu, kadi nebutshibule makalenge aa onso bitupa bitupa, nebuabutule, ne buobu nebujalame tshiendelele.’​—Dan. 2:44.

17 Udiku mumanye tshikala dikumbana dia bualu ebu mua kukuenzela anyi? Mikalu ya matunga idi bantu badielele idi yenza lelu bua muntu yonso ikale muenyi kayakuikalaku to. Dishilangana dionso didi nadi bantu ku tshimuenekelu anyi ku bimanyinu kampanda bia ku mubidi bidi kabiyi bibi nebileje buimpe bua mishindu mishilangane ya bintu bidi Nzambi mufuke. Bualu butudi batekemene ebu budi ne bua kusaka yonso wa kutudi bua kutungunuka ne kutumbisha Mufuki wetu Yehowa Nzambi ne kumunemeka ne muende muonso.

Udiku mutekemene tshikondo tshikalaku kakuyi kabidi mikalu ya buena ditunga ne kakuyi lungenyi lua kuangata bantu bu ‘benyi’ anyi?

18. Mbualu kayi budi buenzeke matuku mashale aa budi buleja ne: lungenyi lua kutapulula bantu nelujike?

18 Mbibi bua kuitaba ne: bualu bua mushindu eu budi mua kuenzeka anyi? Tòo. Kadi, mbimpe kuitaba ne muoyo mujima ne: bualu ebu nebuenzeke. Bu mudi Bantemu ba Yehowa kabayi batamba kuimanyina pa bisamba bia bantu badi munkatshi muabu, kabatshitu bangata bantu bakuabu bu bantu “ba ku maloba a ba bende” to. Tshilejilu, matuku mashale aa, mbasangishe muaba umue imue Betele ya bungi ivua mikese bua kupepeja mudimu wa kutangila ne kuakaja mushindu wa kukumbaja mudimu wa diyisha lumu luimpe lua Bukalenge. (Mat. 24:14) Bu muvua mikenji ya mu matunga aa mianyishe bualu ebu, mikalu ya buena ditunga ivua miumbushibue pavuabu basangishe Betele eyi. Bualu ebu ntshilejilu tshikuabu tshidi tshileja ne: Yezu Kristo mukalenge udi Yehowa muteke udi ukosoloja mikalu idi pankatshi pa bantu ne yeye ke wikala ne bua “kushikija ditshimuna diende” mu katupa kîpi emu.​—Buak. 6:2.

19. Muakulu mukezuke mmufikishe ku tshinyi?

19 Nansha mudi Bantemu ba Yehowa bafumine mu bisamba bia bungi ne bakula miakulu mishilangane, badi badienzeja bua kutua muakulu mukezuke wa bulelela nyama ku mikolo. Kuenza nunku kudi kubambuluisha bua kukolesha bikole buobumue buabu budibu kabayi mua kunyanga. (Bala Sefanya 3:9.) Badi benza dîku dimue dia pa buloba bujima didi mu bulongolodi ebu bubi kadi ditapuluke nabu. Dîku didi mu buobumue edi didi mpindieu dileja muikala bulongolodi bualua kabuyi ne benyi. Nunku, muntu yonso wabuela mu bulongolodi abu neamone muvua mêyi a mu mukanda atuvua batele aa malelela: “Bantu bonso badi benza tshidi Bible ubikila ne: bana ba muntu.”​—Les races de l’humanité (angl.).