Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Yehowa udi muaba wetu wa kushikamina

Yehowa udi muaba wetu wa kushikamina

‘Mukalenge, wewe udi muikale muaba wa tuetu [kushikamina wa bushuwa, NW] mu bikondo bionso.’​—MUS. 90:1.

1, 2. Mmunyi mudi batendeledi ba Nzambi badiumvua mu bulongolodi ebu? Mmu mushindu kayi udibu ne wabu muaba?

 UTUKU udiumvua mudilekelele mu bulongolodi ebu anyi? Biwikale kuyi udiumvua nanku, manya ne: udi ku luseke lua muntu muimpe. Katshia anu ku kale, bantu bavua banange Yehowa menemene bavua badiumvua anu bu benyi ne bena luendu mu bulongolodi ebu. Tshilejilu, pavua batendeledi ba Nzambi ba lulamatu bumbuka pa muaba baya muaba mukuabu mu Kanâna, bavua ‘bamba patoke muvuabu benyi ne bena luendu pa buloba ebu.’​—Eb. 11:13.

2 Bia muomumue, bena Kristo bela manyi badi ne ‘kuabu kuikale mu diulu’ badi badimona bu “benyi ne bena luendu” mu bulongolodi ebu. (Filip. 3:20; 1 Pet. 2:11) “Mikoko mikuabu” ya Kristo kayena payi ‘ya pa buloba, bu muvua Yezu kayi wa pa buloba.’ (Yone 10:16; 17:16) Nansha nanku, bantu ba Nzambi badi ne wabu muaba. Bushuwa, tudi mu muaba muimpe wa bukubi utudi mua kumona ne mêsu a ditabuja. Mose wakafunda ne: ‘Mukalenge, wewe udi muikale muaba wa tuetu [kushikamina wa bushuwa] mu bikondo bionso.’ (Mus. 90:1) Mmushindu kayi uvua Yehowa muleje muvuaye ‘muaba wa kushikamina wa bushuwa’ bua bantu bende ba lulamatu mu bikondo bia kale? Mmunyi mudiye ‘muaba wa kushikamina wa bushuwa’ kudi bantu badi ne dîna diende lelu? Mmunyi muikalaye muaba umuepele wa bukubi muimpe mu matuku atshilualua?

YEHOWA UVUA ‘MUABA WA KUSHIKAMINA WA BUSHUWA’ BUA BANTU BENDE BA KALE

3. Leja tshiena-bualu, tshimfuanyi ne bualu budi bupetangana bidi mu Musambu wa 90:1.

3 Anu bu mutu miaku ya bungi ya mu Bible ne bimfuanyi, Musambu wa 90:1 udi ne tshiena-bualu, tshimfuanyi ne mushindu udibi bipetangana. Tshiena-bualu n’Yehowa. Tshimfuanyi ntshia muaba wa kusombela. Kudi malu a bungi adi aleja mudi Yehowa muikale muaba eu. Tshilejilu, Yehowa udi ukuba bantu bende. Bualu ebu budi bupetangana ne mushindu udiye tshimfuanyi tshia dinanga. (1 Yone 4:8) Udi kabidi Nzambi wa ditalala udi wenza bua bantu badi bamulamate ‘basombe talalaa.’ (Mus. 4:8) Tshilejilu, tumonayi malu avuaye muenzele bantu ba kale bavua bamulamate; tutuadije ne Abalahama.

4, 5. Nzambi uvua muleje muvuaye ‘muaba wa kushikamina wa bushuwa’ kudi Abalahama mushindu kayi?

4 Tudi mua kufuanyikija muvua Abalahama uvuabu babikila kumpala ne: Abalama mumvue pavua Yehowa mumuambile ne: ‘Umuka mu musoko webe ne kudi bana benu. Ya biebe mu muaba undualua kukuleja.’ Bikalabi ne: Abalahama uvua mumvue buôwa, kakuyi mpata buôwa buende buakajika pakumvuaye mêyi a Yehowa aa: ‘Nenkuvuije tshisamba tshinene, nenkusankishe, nemvuije dîna diebe dinene. Nensankishe bantu badi bakuvudijila wewe disanka; nengele muntu mulawu udi ukuela wewe mulawu.’​—Gen. 12:1-3.

5 Mu mêyi aa Yehowa wakaleja muvuaye muaba wa bukubi kudi Abalahama ne kudi ndelanganyi yende. (Gen. 26:1-6) Yehowa wakakumbaja mulayi wende. Tshilejilu, wakapangisha Palô wa mu Ejipitu ne Abimeleke mukalenge wa mu Gelâ bua kulala ne Sala ku bukole ne bua kabashipi Abalahama. Wakakuba kabidi Izaka ne Lebeka mu mushindu wa muomumue. (Gen. 12:14-20; 20:1-14; 26:6-11) Bible udi wamba ne: ‘Yehowa kakitabuja bua muntu umue kubenzela bibi. Ee, wakabela bakalenge bualu buabu. Wakamba ne: kanulengi bantu banyi bedibue manyi pa mutu tshianza, kanuenzedi baprofete banyi bibi.’​—Mus. 105:14, 15.

“Tshiena nkulekela”

6. Izaka uvua muambile Yakoba bua kuenza tshinyi? Yakoba uvua mua kuikala mudiumvue mushindu kayi?

6 Mu baprofete abu muvua Yakoba, muikulu wa Abalahama. Pakakumbana dîba bua Yakoba kukeba mukaji, tatuende Izaka wakamuambila ne: ‘Kubaki mukaji wa bana bakaji ba bena Kanâna. Bika biebe, ya ku Padana-alama, ku nzubu wa Betuele tatu wa mamuebe; wangataku mukaji wa bana bakaji ba Labana.’ (Gen. 28:1, 2) Yakoba wakatumikila diakamue Izaka. Yakoba wakashiya dîku diabu muvuaye mu bukubi mu Kanâna, kuyaye pamuapa nkayende kilometre ya bungi ku Halana. (Gen. 28:10) Pamuapa uvua muele meji ne: ‘Nengenze matuku bungi kayi? Manseba neangakidilaku bimpe ne kumpesha mukaji udi utshina Nzambi anyi?’ Bikalabi ne: Yakoba uvua welakana mushindu eu, kakuyi mpata dielakana diende diakajika pakafikaye ku Luze, mu kilometre 100 kumbukila ku Bêsheba. Tshiakenzeka ku Luze ntshinyi?

7. Nzambi wakajadikila Yakoba tshinyi mu tshilota?

7 Pakafika Yakoba ku Luze, Yehowa wakamumuenekela mu tshilota umuambila ne: ‘Ndi nebe, nenkulame kuonso kuwaya, nenkupingaje ku buloba ebu kabidi, tshiena nkulekela too ne pangajikija kukuenzela malu onso angakukuambila.’ (Gen. 28:15) Kakuyi mpata, mêyi aa avua ne bua kuikala makoleshe Yakoba. Udiku mua kudifuanyikijila mudiye mu luendu mutekemena bua kumona muvua Nzambi mua kukumbaja dîyi diende anyi? Biwikale mushiye dîku dienu pamuapa bua kuenza mudimu mu ditunga dienyi, udi mua kumvua bimpe muvua Yakoba mudiumvue. Kakuyi mpata udi mua kuikala mudimuene mudi Yehowa mukutabalele.

8, 9. Mmushindu kayi uvua Yehowa muleje muvuaye ‘muaba wa kushikamina wa bushuwa’ kudi Yakoba? Bualu ebu budi butulongesha tshinyi?

8 Pakafika Yakoba mu Halana, mansebende Labana wakamuakidila bimpe ne kumupeshaye Lea ne Lakele bu bakaji bende. Kadi pakapita matuku, Labana wakenzeja Yakoba mudimu bikole, kukudimunaye difutu diende misangu dikumi. (Gen. 31:41, 42) Kadi Yakoba wakatantamena malu onso aa mujadike ne: Yehowa uvua anu ne bua kutungunuka ne kumutabalela; ke tshiakenzeka. Bushuwa, pakambila Nzambi Yakoba bua kupingana ku Kanâna, Yakoba uvua ne ‘bisumbu bia bimuna, ne bena mudimu ba bakaji ne bena mudimu ba balume, ne tumelo ne tubalu.’ (Gen. 30:43) Yakoba wakasambila bua dianyisha dikole divuaye nadi wamba ne: ‘Tshiena ne buimpe bua kudiangatshila tshitupa tshia luse ne bulelela biwakaleja muntu webe; ngakasabuka musulu eu wa Yadene anu ne dikombo, katataka ngakulua bisumbu bibidi bia bintu.’​—Gen. 32:10.

9 Mêyi avua Mose muambe mu disambila aa avua bushuwa malelela: ‘Mukalenge, wewe udi muikale muaba wa tuetu [kushikamina wa bushuwa] mu bikondo bionso.’ (Mus. 90:1) Mêyi aa adi kabidi akumbana lelu bualu Yehowa, udi kudiye ‘kakuyi dikudimuka anyi mundidimbi wa tshintu tshidi tshinyunguluka’ utshidi anu muaba muimpe ne wa bukubi kudi bantu bende badi bamulamate. (Yak. 1:17) Tumonayi mudiye wenza nunku.

YEHOWA UDI ‘MUABA WA KUSHIKAMINA WA BUSHUWA’ KUTUDI LELU

10. Tshidi tshitujadikila ne: Yehowa udi utungunuka ne kuikala muaba wa bukubi bua batendeledi bende ntshinyi?

10 Fuanyikija ne: udi ku kabadi uleja mudi bulongolodi kampanda bua pa buloba bujima buenza malu mabi. Mfumu wa bulongolodi ebu udi ne meji a bungi, ne bukole bua bungi, muena mafi ne mushipianganyi munene. Neumvue bishi paudi umbuka ku kabadi aku dilolo? Neudiumvue mu bukubi anyi? Nansha kakese. Kakuyi mpata neujinge bua wikale mu bukubi. Bualu ebu budi buleja nsombelu wa batendeledi ba Yehowa badi bamanyisha malu ende ne bela muluishi wende munene Satana patoke kabayi batshina. (Bala Buakabuluibua 12:17.) Satana mmufikaku ku dipuwisha bantu ba Nzambi anyi? Tòo. Kadi tudi tutungunuka ne kukola mu nyuma, bualu ebu budi buleja ne: Yehowa utshidi anu tshisokomenu tshietu ne ‘muaba wa kushikamina wa bushuwa’ kutudi nangananga mu matuku a ku nshikidilu aa. (Bala Yeshaya 54:14, 17.) Kadi kabiena biumvuija ne: Yehowa neikale muaba wa bukubi kutudi tuetu tulekela Satana utumbusha mu muaba wetu eu to.

Banjelu ba Nzambi batu bambuluisha batendeledi bende ne babakuba

11. Ndilongesha kayi ditudi tupetela kudi bantu ba Nzambi ba kale?

11 Tupetayi kabidi dilongesha dikuabu kudi bantu ba Nzambi ba kale. Nansha muvuabu mu Kanâna, bakashala batapuluke ne bantu ba mu buloba abu bavua benza malu mabi ne a tshiendenda; malu avuabu bakine. (Gen. 27:46) Bavua babalombola kudi mêyi manene, kabavua dijinga ne liste wa malu a kuenza ne a kubenga kuenza to. Malu a Yehowa ne bumuntu buende bivuabu bamanye bivua bikumbane. Bu muvuaye muaba wabu wa kusomba, kabavua basue kusemena pabuipi ne bulongolodi bubi nansha kakese to. Kadi, bakenza muabu muonso bua kusemena kule nabu. Mbatushile tshilejilu tshimpe. Udiku udienzeja bua kuidikija bantu ba Nzambi ba kale bavua ne lulamatu paudi usungula bantu ba kusomba nabu ne mushindu wa kujikija lutetuku anyi? Bia dibungama, bamue bena Kristo badi baleja ne: badi badiumvua badilekelele mu bulongolodi bua Satana ebu mu mushindu kampanda. Biwikale udiumvua mushindu eu nansha kakese, sambila bua bualu ebu. Vuluka ne: bulongolodi ebu mbua Satana. Budi buleja lungenyi luende lubi lua kukeba anu malu adi amusankisha.​—2 Kol. 4:4; Ef. 2:1, 2.

12. a) Yehowa mmulongolole malu kayi bua bantu bende? b) Utu udiumvua mushindu kayi bua malu aa?

12 Bua tuetu kukandamena mateyi a Satana, tudi ne bua kuenza bua malu adi Yehowa mulongoluele bantu badi bamuitabuja, badi bamuangata bu muaba wabu wa kusomba atuambuluishe. Mu malu aa mudi: bisangilu bia bena Kristo, ntendelelu wa mu dîku ne “bantu bu mapa” anyi balami badi Nzambi muteke bua kutusamba ne kutukolesha patudi tuluangana ne ntatu idi itukuata. (Ef. 4:8-12) Muanetu George Gangas uvua muenze ndambu wa bidimu mu Kasumbu kaludiki wakafunda ne: “Pandi munkatshi mua [bantu ba Nzambi] ntu ndiumvua bimpe anu bu udi musombe kuanyi ne bena mu dîku dianyi, mu mparadizu wa mu nyuma.” Ke muutu udiumvua pebe anyi?

13. Ndilongesha kayi dia mushinga ditudi tupeta mu Ebelu 11:13?

13 Ngikadilu mukuabu muimpe uvua nende bantu ba Nzambi ba kale utudi mua kuidikija ndijinga diabu dia kuikala bashilangane ne bantu bavua babanyunguluke. Anu mutuvua bamone mu  tshikoso tshia 1, bavua ‘bambe patoke muvuabu benyi ne bena luendu pa buloba ebu.’ (Eb. 11:13) Udiku pebe mudisuike bua kuikala mushilangane ne bena mu bulongolodi ebu anyi? Bushuwa, kabitu anu bipepele bua kuenza nanku to. Kadi, udi mua kuenza nanku ne diambuluisha dia Nzambi ne dia bena Kristo nebe. Vuluka ne: kuena nkayebe to. Bantu bonso badi basue kuenzela Yehowa mudimu badi baluangana mvita. (Ef. 6:12) Kadi tudi mua kutshimuna mvita eyi tuetu beyemene Yehowa ne benze bua ikale muaba wetu wa kushikamina wa bukubi.

14. Batendeledi ba Yehowa bavua bindile “musoko” kayi?

14 Bualu bukuabu bua mushinga budi ne: udi mua kuidikija Abalahama wewe mutuishile mêsu ebe ku difutu. (2 Kol. 4:18) Mupostolo Paulo wakafunda ne: Abalahama “uvua muindile tshimenga tshidi ne bishimikidi bilelela, tshidi Nzambi muikale muenji ne muibaki.” (Eb. 11:10) Biakamueneka muvua “musoko” au muikale Bukalenge bua Masiya. Bushuwa Abalahama uvua ne bua kuindila “musoko” au. Mu mushindu kampanda tuetu katuena tuwindila to, ukadi ukokesha mpindieu mu diulu. Bualu bukuabu, kudi tshijadiki tshinene tshidi tshileja ne: mu katupa kîpi emu, neukokeshe buloba. Utuku umona Bukalenge ebu bu bualu bulelela anyi? Budiku ne buenzeji kampanda mu mushindu uutu umona malu a mu nsombelu, bulongolodi ebu ne malu audi wangata ne mushinga anyi?​—Bala 2 Petelo 3:11, 12.

‘MUABA WETU WA KUSHIKAMINA WA BUSHUWA’ BU MUDI NSHIKIDILU USEMENA

15. Ntshinyi tshienzekela bantu badi beyemene bulongolodi ebu?

15 Bu mudi bulongolodi bua Satana buenda bufika ku nshikidilu wabu, “tunyinganyinga” tudibu bukebesha netukole bikole. (Mat. 24:7, 8) Malu neanyanguke bikole menemene mu dikenga dinene. Malongolodi a bantu neakuluke, ne bantu nebumvue buôwa bua tshikala nsombelu wabu. (Hab. 3:16, 17) Bu muikalabu kabayi ne muaba wa kusokomena, nebenze anu bu badi bakeba bukubi mu “mbuebe ne mu mabue manene a ku mikuna” (Buak. 6:15-17) Kadi mbuebue miena dîna nansha malongolodi a tshididi ne malu a mpetu adi bu mikuna kabiakubakuba nansha kakese.

16. Tudi ne bua kumona tshisumbu tshia bena Kristo mushindu kayi? Bua tshinyi?

16 Kadi bantu ba Yehowa nebatungunuke ne kukubibua mu muaba wabu wa ‘kushikamina wa bushuwa’ udi muikale Yehowa Nzambi. Anu bu muprofete Habakuka, ‘nebasanke mu Yehowa, nebatumbile mu Nzambi wa lupandu luabu.’ (Hab. 3:18) Mmu mishindu kayi muikala Yehowa ‘muaba wa kushikamina wa bushuwa’ mu tshikondo tshikole atshi? Tudi ne bua kuindila bua kumona tshienzeka. Kadi tudi ne bua kuikala bashindike ne: Anu bu bena Isalele pavuabu mu tshimuangi, “musumba munene” neutungunuke ne kuikala mulongolola ne ulonda buludiki bua Nzambi. (Buak. 7:9; Bala Ekesode 13:18.) Nzambi neafile bulombodi pamuapa ku diambuluisha dia tshisumbu. Nunku, bisumbu binunu ne binunu bidi pa buloba bujima bidi anu bu ‘nzubu’ ya munda idi ikuba ikavuabu baleje mu Yeshaya 26:20. (Bala.) Utuku wangata bisangilu ne mushinga wa bungi anyi? Utuku utumikila bulombodi budi Yehowa ufila ku diambuluisha dia tshisumbu anyi?​—Eb. 13:17.

17. Mmu mushindu kayi mudi Yehowa muikale ‘muaba wa kushikamina wa bushuwa’ too ne kudi bantu bavua bamulamate bakadi bafue?

17 Nansha bantu badi ne lulamatu bafua kumpala kua dikenga dinene kutuadijadi, badi bashala mu bukubi bua Yehowa udi ‘muaba wa kushikamina wa bushuwa’ kudibu. Mushindu kayi? Pakafua bantu ba Yehowa ba kale, Yehowa wakambila Mose matuku a bungi mamane kupita ne: ‘Ndi bianyi Nzambi wa Abalahama, Nzambi wa Isaka, Nzambi wa Yakoba.’ (Ekes. 3:6) Pakatela Yezu mêyi aa, wakasakidila ne: “Yeye kena Nzambi wa bafue, kadi udi Nzambi wa badi ne muoyo, bualu buonso buabu badi ne muoyo ku mêsu kuende.” (Luka 20:38) Bushuwa, ku mêsu kua Yehowa bantu badi bafue ne lulamatu kudiye badi anu bu badi ne muoyo; bualu kakuyi mpata nebikale ne bua kubishibua.​—Muam. 7:1.

18. Mmunyi muikala Yehowa mu mushindu wa pa buawu ‘muaba wa kushikamina wa bushuwa’ kudi bantu bende mu bulongolodi bupiabupia?

18 Mu bulongolodi bukadi pabuipi, Yehowa nealue ‘muaba wa kushikamina wa bushuwa’ kudi bantu bende mu mushindu mukuabu. Buakabuluibua 21:3 udi wamba ne: “Tangilayi! Ntenta wa Nzambi udi ne bantu, ne yeye neasombe nabu.” Tshia kumpala, Yehowa neasombe ne bantu bende ba pa buloba ku diambuluisha dia Yezu Kristo. Ku ndekelu kua bidimu tshinunu, Yezu neapingajile Tatuende Bukalenge ne neikale mumane kukumbaja disua dia Nzambi bua buloba. (1 Kol. 15:28) Pashishe, bantu bapuangane aba kabakuikala kabidi dijinga ne Yezu bua abatuangaje ne Nzambi to, Yehowa neikale nabu. Aa ke masanka atudi bindile kumpala eku. Kadi, mu dindila tshikondo atshi, tudienzejayi bua kuidikija bantu ba lulamatu ba kale patudi tuenza bua Yehowa ikale ‘muaba wa kushikamina wa bushuwa’ kutudi.