Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

‘Enzayi nunku bua kumvuluka’

‘Enzayi nunku bua kumvuluka’

‘Yeye mumane kusakidila Nzambi, wakatshibula diampa, kuambaye ne: “Etshi tshidi tshileja mubidi wanyi wafidibua bua bualu buenu. Tungunukayi ne kuenza nunku bua kumvuluka.”’​—1 KOL. 11:24.

1, 2. Mmunyi muvua bapostolo mua kuikala bele meji bua tshikondo tshivuabu benza luendu batangile ku Yelushalema?

‘BU MUDI kuulu kutoke, tudi mua kumona kangondo. Dilolo dishale, batentekedi ba mu Yelushalema bavua mua kuikala bamone pabu muvua ngondo mubale. Pakamanya bena ku Tshilumbuluidi tshinene bualu ebu, bakamanyisha ntuadijilu wa ngondo mupiamupia wa Nisana. Pashishe bamanyishi ba mukenji badi batangalaja lumu. Nansha bantu ba muaba utudi eu mbapete pabu lumu elu. Bushuwa, Yezu neajinge bua kuya ku Yelushalema bua kufika kumpala kua Pasaka kutuadija.’

2 Tudi mua kufuanyikija muvua bamue bantu bavua ne Yezu mu Peleya (dishiya dia Yadene) mua kuikala bele meji mushindu eu pavuaye mu luendu luende lua ndekelu mutangile mu Yelushalema. (Mat. 19:1; 20:17, 29; Mâko 10:1, 32, 46) Diakamue pakamanyishabu dituku dia kumpala dia ngondo wa bena Yuda wa Nisana, Pasaka uvua ne bua kuenzeka panyima pa matuku 13, mmumue ne: panyima pa dibuela dia dîba mu dia 14 Nisana.

3. Bua tshinyi bena Kristo batu baditatshisha bua kumanya dituku didi Pasaka wenzeka?

3 Dituku dia Didia dia dilolo dia Mukalenge didi dipetangana ne dituku dia Pasaka nedienzeke mu dia 14 ngondo 4 wa 2014 panyima pa dibuela dia dîba. Dituku adi nedikale dia pa buadi bua bena Kristo balelela ne bua bantu badisangisha nabu. Bua tshinyi? Mbua tshitudi tubala mu 1 Kolinto 11:23-25 etshi: “Butuku buvuabu ne bua kutungila Mukalenge Yezu, wakangata diampa, yeye mumane kusakidila Nzambi, wakaditshibula, kuambaye ne: ‘Etshi tshidi tshileja mubidi wanyi wafidibua bua bualu buenu. Tungunukayi ne kuenza nunku bua kumvuluka.’ Wakenza kabidi bia muomumue ne dikopo.”

4. a) Nnkonko kayi itudi mua kudiela bua bidi bitangila Tshivulukilu? b) Mmushindu kayi ututu tumanya dituku dia Tshivulukilu tshidimu tshionso? (Tangila kazubu ne: “ Tshivulukilu tshia 2014.”)

4 Kakuyi mpata newikale mu tshibilu tshimue tshivua Yezu muambe bua bayidi bende kuikala benza tshidimu tshionso. Dianjila kudiebeja ne: ‘Mmushindu kayi undi mua kudilongolola bua dilolo adi? Mbintu kayi bienzabu nabi mudimu? Malu neenzeke mushindu kayi mu tshibilu atshi? Tshibilu ne bintu bienzabu nabi mudimu nebikale ne diumvuija kayi kundi?’

DIAMPA NE MVINYO

5. Yezu uvua mutume dîyi bua balongolole malu kayi bua Pasaka wa ndekelu uvuaye muenze ne bapostolo bende?

5 Pavua Yezu muambile bapostolo bua kulongololabu nzubu wa kuenzela Pasaka, kavua muleje muvua nzubu mua kuikala mulengeja to, kadi pamuapa uvua musue nzubu mukumbane uvua ne mankenda muikale muaba uvua mua kukumbana bua bantu bavua ne bua kubuelamu. (Bala Mâko 14:12-16.) Bavua ne bua kulongolola bintu kampanda bua didia adi kusangisha ne diampa kadiyi diela luevene ne mvinyo mukunze. Panyima pa bobu bamane kudia Pasaka, Yezu wakatuma ntema ku bimanyishilu bibidi abi.

6. a) Ntshinyi tshivua Yezu muambe bua diampa pakajikijabu Pasaka? b) Ndiampa dia mushindu kayi ditubu benza nadi Tshivulukilu?

6 Matayi uvua pende mu tshibilu atshi ne wakafunda pashishe ne: “Yezu wakangata diampa, yeye mumane kusakidila Nzambi, wakaditshibula, kudipeshaye bayidi, e kuamba ne: ‘Angatayi nudie. Etshi tshidi tshileja mubidi wanyi.’” (Mat. 26:26) “Diampa” kadivua diela luevene to, anu muvuabi bua dia Pasaka. (Ekes. 12:8; Dut. 16:3) Bavua benza diampa ne bukula bua mampa ne mâyi kabayi belamu luevene nansha lua mushindu kayi peshi kabayi bela bintu bia kutuisha nabi bu mudi luepu. Bu muvua diampa kadiyi diela luevene, kadivua mua kutuntumuka to. Divua ne bua kuikala diume ne divuabu mua kukosa bipepele mu tutupa tutupa. Lelu, bu mudi Tshivulukilu tshisemena pabuipi, bakulu badi mua kulomba muntu bua enze diampa dia nunku ne bukula bua mampa ne mâyi, kudioshila mu dilata dia mampa dilaba tufuta tukese. (Nuenu kanuyi mua kupeta bukula bua mampa, nudi mua kuenza ne bukula bua losa, bua orge, bua matala anyi bua ntete mikuabu ya buena eyi.) Peshi nudi mua kuenza mudimu ne diampa dia bena Yuda (didibu babikila ne: matzoth) ditubu benza kabayi bela misela, diyi anyi matungulu.

7. Yezu uvua muakule bua mvinyo wa mushindu kayi? Mmvinyo wa mushindu kayi utudi mua kuenza nende mudimu lelu bua Tshivulukilu?

7 Matayi udi utungunuka wamba ne: ‘Yezu wakangata dikopo, wakasakidila Nzambi, kubapeshadi wamba ne: “Nuayi bonso buenu.”’ (Mat. 26:27, 28) Tshivua Yezu muambule tshivua dikopo dia mvinyo mukunze. (Kavua mvinyo uvuabu batshikaminaku to, bualu tshikondo tshia kupuola tumuma tshikavua tshimane kupita.) Mvinyo kavua munkatshi mua bintu bivuabu benze nabi Pasaka wa kumpala uvuabu benze mu Ejipitu to, kadi Yezu kavua mubenge bua kuenza mudimu ne mvinyo eu mu Pasaka uvuabu benze to. Uvua mene muenze mudimu ne ndambu wa mvinyo eu mu Didia dia dilolo dia Mukalenge. Nunku bena Kristo batu benza mudimu ne mvinyo bua Tshivulukilu. Bu muvuabi kabiyi ne mushinga bua kuela bintu kampanda mu mashi a Yezu bua kukolesha mushinga wawu, mvinyo uvuabu benze nende mudimu kavua muela bintu kampanda bua kumukolesha to. Tudi ne bua kuenza mudimu ne mvinyo mukunze kayi muela tshintu, mvinyo mudienzela peshi udibu bapana mu tshisalu bu mudi chianti, bourgogne peshi bordeau.

TSHIDI DIAMPA NE MVINYO BIUMVUIJA

8. Bua tshinyi bena Kristo badi baditatshisha bua kumanya tshidi diampa ne mvinyo biumvuija?

8 Mupostolo Paulo wakaleja patoke ne: bena Kristo bakuabu bavua kabayi bapostolo bavua pabu mua kutungunuka ne kuenza Didia dia dilolo dia Mukalenge. Wakafundila bena Kristo nende ba mu Kolinto ne: ‘Ngakangata kudi Mukalenge bualu bundi munupeshe penu ne: Mukalenge Yezu, wakangata diampa, yeye mumane kusakidila Nzambi, wakaditshibula, kuambaye ne: “Etshi tshidi tshileja mubidi wanyi wafidibua bua bualu buenu. Tungunukayi ne kuenza nunku bua kumvuluka.”’ (1 Kol. 11:23, 24) Bia muomumue, bena Kristo ba lelu badi benza tshibilu tshia pa buatshi etshi tshidimu tshionso ne badi baditatshisha bua tshidi diampa ne mvinyo biumvuija.

9. Ndungenyi kayi lua dishima lutu nalu bamue bantu bua bidi bitangila diampa divua Yezu muenze nadi mudimu?

9 Bamue bena mu bitendelelu batu baleja ne: Yezu uvua muambe ne: ‘Etshi tshidi mubidi wanyi,’ nunku badi bitaba ne: diampa divua dikudimuke mu tshishima ne dilue mubidi mulelela wa Yezu. Kadi kabivua nanku to. * Yezu uvua muaba au kumpala kua bapostolo ba lulamatu, ne kuvua kabidi diampa divua kadiye diela luevene divuabu ne bua kudia. Bidi biumvuika patoke ne: Yezu uvua wakula mu tshimfuanyi anu muvuaye muakule misangu mikuabu ya bungi.​—Yone 2:19-21; 4:13, 14; 10:7; 15:1.

10. Diampa divuabu benze nadi Didia dia dilolo dia Mukalenge divua diumvuija tshinyi?

10 Diampa divua bapostolo bamone dikavuabu pa kudia divua dileja mubidi wa Yezu. Mmubidi kayi? Umue musangu batendeledi ba Nzambi bakela meji mushindu eu bualu Yezu wakatshibula diampa kadi mufuba wende nansha umue kawuvua mutshibula to, diampa divua diumvuija “mubidi wa Kristo,” mmumue ne: tshisumbu tshia bela manyi. (Ef. 4:12; Lomo 12:4, 5; 1 Kol. 10:16, 17; 12:27) Kadi, pakenzabu makebulula a bungi, bakalua kumona ne: diampa didi dileja mubidi wa Yezu muena dîna. Mifundu idi payi yakula misangu ya bungi bua muvua Yezu “mukenge mu mubidi,” kumupopelabu too ne pa mutshi. Nunku, mu Didia dia dilolo dia Mukalenge, diampa didi tshimfuanyi tshia mubidi mulelela wa Yezu uvua “muambule mibi yetu.”​—1 Pet. 2:21-24; 4:1; Yone 19:33-36; Eb. 10:5-7.

11, 12. a) Ntshinyi tshiakamba Yezu bua bidi bitangila mvinyo? b) Mvinyo uvuabu benze nende Didia dia Mukalenge dia dilolo uvua uleja tshinyi?

11 Bualu ebu budi butuambuluisha bua kumvua tshivua Yezu mulue kuamba pashishe bua mvinyo. Tudi tubala ne: “Wakenza kabidi bia muomumue ne dikopo, yeye mumane kudia biakudia bia dilolo, wakamba ne: ‘Etshi tshidi tshileja tshipungidi tshipiatshipia tshienza ne mashi anyi. Musangu wonso unudi nudinua, tungunukayi ne kuenza nunku bua kumvuluka.’” (1 Kol. 11:25) Bible ya bungi mmifuanangane ne nkudimuinu wa Petit Robert udi wamba ne: “Dikopo edi didi tshipungidi tshipiatshipia mu mashi anyi.” (Tuetu ke badi bele mishonyi.) Dikopo divua Yezu nadi ke divua bushuwa tshipungidi tshipiatshipia anyi? Tòo. Muaku “dikopo” uvua uleja bintu bivuamu, mmumue ne: mvinyo. Yezu uvua muambe ne: mvinyo uvua umvuija anyi uleja tshinyi? Uvua uleja mashi ende akapueka.

12 Mu mukanda wa Mâko tudi tusangana mêyi a Yezu aa: “Etshi tshidi tshileja ‘mashi anyi a tshipungidi’ adi ne bua kuya panshi bua bantu ba bungi.” (Mâko 14:24) Eyowa, mashi a Yezu avua ne bua “kuya panshi bua kujimija mibi ya bantu ba bungi.” (Mat. 26:28) Nunku, mvinyo mukunze uvua mukumbane bua kuikala tshimfuanyi tshia mashi a Yezu. Ku diambuluisha dia mashi au tudi mua kupeta dipikudibua ku diambuluisha dia tshia kupikula natshi, mbuena kuamba ne: “dilekeledibua dia bilema bietu.”​—Bala Efeso 1:7.

Bapostolo bakanua mvinyo uvua uleja mashi a Yezu a tshipungidi (Tangila tshikoso tshia 11 ne 12)

KUENZA TSHIVULUKILU TSHIA LUFU LUA KRISTO

13. Umvuija mutubu benza Tshivulukilu tshia lufu lua Kristo tshitu tshienzeka tshidimu tshionso.

13 Biwikala ne bua kubuela mu Tshivulukilu ne Bantemu ba Yehowa bua musangu wa kumpala, ntshinyi tshiudi ne bua kutekemena? Tshibilu etshi netshienzeke pamuapa muaba mulongolola bimpe wa mankenda udi bantu bonso mua kusomba bimpe bua kuteleja. Nebikale pamuapa bateke tubilongo bua kulengeja, kadi kakuakuikala bilengejilu bia mekala a bungi bikala mua kukuteka mu ditanaji to, peshi muenze bu mu difesto nansha. Mukulu udi mukumbane neakonkonone mu mushindu udi umvuika ne mukumbane tshidi Bible wamba bua tshibilu atshi. Neambuluishe bantu bonso bua kuanyisha tshivua Kristo mutuenzele. Wakafua bu tshia kupikula natshi bua tuikale ne muoyo. (Bala Lomo 5:8-10.) Ngamba-malu eu neumvuije mishindu ibidi ya ditekemena idi mileja mu Bible bua bena Kristo.

14. Nebakule bua mishindu kayi ibidi ya ditekemena mu muyuki wa Tshivulukilu?

14 Ditekemena dimue ndia kukokesha ne Kristo mu diulu, ditekemena didi nadi bayidi ba Kristo bakese menemene bu mudi bapostolo ba lulamatu. (Luka 12:32; 22:19, 20; Buak. 14:1) Ditekemena dikuabu ndidi nadi bena Kristo ba bungi badi benzela Nzambi mudimu ne lulamatu mu matuku etu aa. Badi ne ditekemena dia kuikala ne muoyo wa kashidi pa buloba bukudimuna mparadizu. Pashishe, disua dia Nzambi nedienzeke pa buloba bu mudidi dienzeka mu diulu, bualu budi bena Kristo balombe mu disambila kukadi matuku a bungi. (Mat. 6:10) Mifundu idi ileja patoke nsombelu muimpe wikalabu mua kupeta bua kashidi.​—Yesh. 11:6-9; 35:5, 6; 65:21-23.

15, 16. Ntshinyi tshienzabu ne diampa mu Didia dia dilolo dia Mukalenge?

15 Pabuipi ne ku ndekelu kua muyuki au, ngamba-malu nealeje ne: tshikondo ntshikumbane tshia kuenza tshivua Yezu muambile bapostolo bende bua kuenza. Anu mutukadi bamone, nebenze mudimu ne bimanyishilu bibidi: diampa kadiyi diela luevene ne mvinyo mukunze. Bidi ne bua kuikala pa mêsa pabuipi ne ngamba-malu. Neakoke ntema ya bantu ku muyuki wa mu Bible udi uleja tshivua Yezu muambe ne muenze pavuaye mujadike tshibilu etshi. Tshilejilu, tudi tubala mu Matayi ne: “Yezu wakangata diampa, yeye mumane kusakidila Nzambi, wakaditshibula, kudipeshaye bayidi, e kuamba ne: ‘Angatayi nudie. Etshi tshidi tshileja mubidi wanyi.’” (Mat. 26:26) Yezu wakatshibula diampa divua kadiyi diela luevene mu mushindu wa kupesha bapostolo bavuaye nabu bipese bikuabu. Neumone mu tshibilu tshienzeka mu dia 14 ngondo 4 diampa kadiyi diela luevene dimana kukosolola mu tupese tukese ne tuteka mu malonga.

16 Nebenze mudimu ne malonga bungi bukumbane bua bintu ebi kupitabi kudi bantu bonso mu minite mitshintshika. Kabakusakidila ku bualu ebu mikiya kampanda to. Nebenze disambila dîpi, pashishe nebapitshishe malonga mu bulongame bilondeshile muaba unudi. Bantu bakese menemene ke bikala mua kudia diampa (anyi mene muntu nansha umue kakudia to) anu muvuabi bienzeke mu bisumbu bia bungi pavuabu bapitshishe diampa mu tshibilu etshi tshia mu 2013.

17. Mmushindu kayi udibu bidikija mu Tshivulukilu tshivua Yezu muenze ne mvinyo?

17 Pashishe ngamba-malu neakoke ntema ya bantu ku tshivua Matayi mulue kuleja pashishe etshi: “[Yezu] wakangata kabidi dikopo, wakasakidila Nzambi, kubapeshadi wamba ne: ‘Nuayi bonso buenu, bualu etshi tshidi tshileja “mashi anyi a tshipungidi” adi ne bua kuya panshi bua kujimija mibi ya bantu ba bungi.’” (Mat. 26:27, 28) Bua kulonda tshilejilu etshi, nebenze disambila dikuabu ne pashishe nebapitshishe ‘makopo’ a mvinyo mukunze kudi bantu bonso.

18. Bu mudibi ne: bantu bakese ke badi badia pamuapa muntu nansha umue kakudia bimanyishilu, mbua tshinyi bidi ne mushinga bua kubuela mu Tshivulukilu?

18 Bantu ba bungi bikala mu tshibilu etshi kabakudia bimanyishilu ebi padibu babipitshisha to, bualu Yezu uvua muleje ne: anu bantu bakokesha nende mu Bukalenge buende mu diulu ke badi badia. (Bala Luka 22:28-30; 2 Tim. 4:18.) Bantu bakuabu nebikale anu babandidi. Kadi kuikala mu Didia dia dilolo dia Mukalenge kudi ne mushinga bualu kubuelamu kudi kuleja mutudi tuangata mulambu wa Yezu ne mushinga wa bungi. Padibu mu Tshivulukilu emu, badi mua kuelangana meji bua masanka adibu mua kupeta ku diambuluisha dia mulambu wa Yezu udi upikula. Badi ne ditekemena dia kuikala munkatshi mua “musumba munene wa bantu” bikala mua kupanduka ku “dikenga dinene.” Bantu aba mbatendeledi bikala bamane ‘kusukula mizabi yabu, bayitokeshe mu mashi a Muana wa mukoko.’​—Buak. 7:9, 14-17.

19. Ntshinyi tshiudi ne bua kuenza bua kudilongolola bua Didia dia dilolo dia Mukalenge ne bua kukuambuluishadi?

19 Bantemu ba Yehowa pa buloba bujima badi badilongolola bua kuenza tshisangilu tshia pa buatshi etshi. Mu mbingu ya kumpala kua Tshivulukilu, netuditue mu dibikila bantu ba bungi bua balue kubuelamu. Mu matuku a pabuipi ne tshivulukilu, bantu ba bungi ba kutudi nebabale miyuki ya mu Bible ya tshivua Yezu muenze ne malu avua mamufikile mu amue matuku mu tshidimu tshia 33. Netudilongolole bimpe bua kuikala bajadike ne: netubuele mu tshibilu etshi. Mbimpe tufikamu kumpala kua kuimbabu musambu ne kuenza disambila dia ntuadijilu bua tuetu kumona mua kuakidila babikidibue ne kulonda bimpe ndongamu yonso. Buonso buetu, bena mu tshisumbu ne babikidibue netupete malu mimpe patudi tulondesha mu Bible yetu padi ngamba-malu ubadisha malu a mushinga. Bualu bua mushinga mbua ne: dibuela dietu mu Tshivulukilu nedileje mutudi tuanyisha mulambu wa Yezu ne muoyo mujima ne mutudi tutumikila dîyi divuaye mututumine dia ne: “Tungunukayi ne kuenza nunku bua kumvuluka.”​—1 Kol. 11:24.

^ tshik. 9 Mumanyi kampanda wa malu a mu Bible wa mu Allemagne diende Heinrich Meyer udi wamba ne: “Bu mutshivua mubidi wa Yezu kawuyi muanji kutshibula (mutshikale ne muoyo) ne kabidi bu muvua mashi ende kaayi manji kuela panshi, mubikidibue nansha umue [bapostolo] kavua mua kuela meji . . . ne: bavua mu bulelela badia mubidi ne banua mashi bilelela bia Mukalenge to, [nunku] Yezu muine kavua mutekemene bua mêyi ende mapepele au kumvuikawu mu mushindu uvuabu kabayi mua kuitaba to.”