Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Widikije ditabuja dia Mose

Widikije ditabuja dia Mose

Bua ditabuja, pakakola Mose, wakabenga bua kumubikilabu muana wa muana wa bakaji wa Palô.”​—EB. 11:24.

1, 2. a) Pavua Mose ne bidimu 40, wakangata dipangadika kayi? (Tangila tshimfuanyi.) b) Bua tshinyi Mose wakasungula bua kukengeshibua pamue ne bantu ba Nzambi?

MOSE uvua mumanye tshivua Ejipitu mua kumupetesha. Uvua umona miaba minene ya bantu babanji milengeja bimpe. Uvua mu dîku dia mfumu. ‘Bakamulongesha meji onso a bena Ejipitu,’ pamuapa bu mudi malu a dizola, a mabulunge, a makumi ne malu makuabu a sianse. (Bien. 7:22) Uvua ne diakalenga dia kupeta bubanji, bukole ne malu makuabu bivua muena Ejipitu kayi yonso kayi mua kupeta to.

2 Kadi pakakumbaja Mose bidimu 40, wakangata dipangadika divua dikemeshe bena mu dîku dia mfumu wa mu Ejipitu bavua bamukoleshe. Wakasungula bua kuikala mupika pamutu pa nsombelu uvua bena Ejipitu bamona bu muimpe. Bua tshinyi? Bualu uvua ne ditabuja. (Bala Ebelu 11:24-26.) Ditabuja diakambuluisha Mose bua kumona kule pamutu pa kutangila anu bintu bivua bimunyunguluke. Bu muvua Mose munange Nzambi, wakitabuja Yehowa, eu “udi kayi umueneka,” ne uvua muitabuje ne: milayi ya Nzambi ivua ne bua kukumbana.​—Eb. 11:27.

3. Netuandamune nkonko kayi isatu mu tshiena-bualu etshi?

3 Tudi petu ne bua kumona kule pamutu pa kuimanyina pa bintu bidi bimueneka ne mêsu. Tudi ne bua kuikala “munkatshi mua badi ne ditabuja.” (Eb. 10:38, 39) Bua kukolesha ditabuja dietu, tukonkononayi malu adibu bafunde bua Mose mu Ebelu 11:24-26. Patudi tuenda tukonkonona malu aa, keba mandamuna a nkonko eyi: Mmunyi muvua ditabuja diambuluisha Mose bua kubenga kulonda majinga a mubidi? Mmunyi muvua ditabuja dimuambuluishe bua kuanyisha mudimu wende pavuabu bamusendeka? Bua tshinyi Mose uvua “mutuishile mêsu ende ku dipeta dia difutu”?

WAKABENGA KULONDA MAJINGA A MUBIDI

4. Ntshinyi tshivua Mose mumanye bua ‘disanka dia bubi’?

4 Bu muvua Mose ne ditabuja, wakamona ne: ‘disanka dia bubi’ divua dia tshitupa tshîpi. Bamue bantu bavua mua kuela meji ne: nansha muvua ditendelela dia mpingu ne malu a manga bitua ntanga tshibua mu Ejipitu, ke bivua bienze bua Ejipitu ikale bukalenge bua kumpala bua bukole bua pa buloba bujima, pavua eku bantu ba Yehowa bakenga bu bapika. Nansha nanku, Mose uvua mumanye ne: Nzambi uvua mua kushintulula malu. Nansha muvua malu a bamue bantu amueneka bu avua aya kumpala, Mose uvua witabuja ne: bantu babi nebabutuke. Nunku, kavua mulekele “disanka dia tshitupa tshîpi dia bubi” dimushima nansha.

5. Ntshinyi tshitudi mua kuenza bua kukandamena “disanka dia tshitupa tshîpi dia bubi”?

5 Mmunyi muudi mua kukandamena “disanka dia tshitupa tshîpi dia bubi”? Uvuluke ne: disanka dia bubi ndia lupitapita. Ikala ne mêsu a ditabuja bua kumona ne: “buloba budi bupita ne majinga abu kabidi.” (1 Yone 2:15-17) Ela meji bua tshiafikila bantu babi badi kabayi banyingalala. Badi pa ‘muaba wa busenu, nebajimijibue tshiendelele.’ (Mus. 73:18, 19) Paudi kumpala kua diteta dia kuenza bubi kampanda, udiebeje ne: ‘Ndi musue bua malu kayi amfikile mu matuku atshidi alua?’

6. a) Bua tshinyi Mose wakabenga bua “kumubikilabu muana wa muana wa bakaji wa Palô”? b) Ntshinyi tshidi tshikuleja ne: Mose uvua muangate dipangadika dimpe?

6 Ditabuja dia Mose diakamuambuluisha kabidi bua kusungula mudimu wa kuenza. “Bua ditabuja, pakakola Mose, wakabenga bua kumubikilabu muana wa muana wa bakaji wa Palô.” (Eb. 11:24) Mose kavua muele meji ne: uvua mua kuenzela Nzambi mudimu bu muena mu lubanza lua mukalenge ne pashishe kuambuluisha bana babu bena Isalele ne bubanji ne diakalenga bivuaye upeta to. Kadi Mose uvua mudisuike bua kunanga Yehowa ne mutshima wende wonso, ne muoyo wende wonso ne bukole buende buonso. (Dut. 6:5) Dipangadika dia Mose diakamukuba ku tunyinganyinga tua bungi. Mu katupa kîpi bena Isalele bakapawula bubanji bua bena Ejipitu buvuaye mulekele. (Ekes. 12:35, 36) Bakapuekesha Palô milongo ne kufuaye. (Mus. 136:15) Kadi Mose yeye wakashala ne muoyo ne Nzambi wakenza nende mudimu bua kulombola tshisamba tshijima bua kuikalatshi mu bukubi. Muoyo wende uvua bushuwa ne tshipatshila.

7. a) Bilondeshile Matayi 6:19-21, bua tshinyi tudi ne bua kutangila masanka a matuku atshilualua? b) Londa bualu budi buleja dishilangana didi pankatshi pa masanka a ku mubidi ne a mu nyuma.

7 Biwikala nsonga Ntemu wa Yehowa, mmunyi mudi ditabuja mua kukuambuluisha bua kusungula mudimu wa kuenza? Wewe mulongolole kumpala kua dîba tshiwenza, neuleje ne: udi ne meji. Kadi, kuitabuja milayi ya Nzambi nekukusakaku bua kudibutshila bintu bua tshitupa tshîpi anyi, peshi bua tshiendelele? (Bala Matayi 6:19-21.) Sophie, uvua muji wa maja mumanyike uvua pende mudiele lukonko elu. Bakamupesha makuta mu tshilongelu tshiabu ne kumubandisha muanzu ne kumutekabu ku mutu kua bisumbu bia baji ba maja bia mu États-Unis mujima. Udi wamba ne: “Bivua bingenza disanka bua muvua bantu bantumbisha. Mvua mu bulelela ndimona mupite bena mulongo nanyi bonso. Kadi tshivua ne disanka to.” Pashishe Sophie wakatangila filme wa Les jeunes s’interrogent​—Que vais-je faire de ma vie? Udi wamba ne: “Ngakamona ne: bulongolodi ebu buvua buenze bua nshintakaje ntendelelu wanyi wa Yehowa ne muoyo mujima ku diakalenga ne butumbi bivua bantu bampesha. Ngakasambila bikole. Pashishe ngakalekela mudimu wanyi wa dija maja.” Sophie udi umvua bishi bua dipangadika divuaye muangate? Udi wamba ne: “Nsombelu wanyi wa kale katu unsamina muoyo to. Lelu ndi ne disanka diya ne panshi. Meme ne bayanyi tudi bampanda-njila. Katuena bende lumu to, ne tudi ne bintu bikese bia ku mubidi. Kadi tudi ne Yehowa, tudi ne balongi ba Bible ne tudi ne bipatshila bia mu nyuma. Tshiena nyingalala nansha kakese.”

8. Mmubelu kayi wa mu Bible udi mua kuambuluisha nsonga bua kusungula tshia kuenza ne muoyo wende?

8 Yehowa mmumanye tshiudi natshi dijinga. Mose wakamba ne: ‘Yehowa Nzambi wenu udi musue nuenze malu kayi? Mbua kutshina Yehowa Nzambi wenu ne kuenda mu njila yende yonso, ne bua kumusua ne bua kuenzela Yehowa Nzambi wenu mudimu ne mitshima yenu yonso, ne bukole buenu buonso, ne bua kutumikila mikenji ya Yehowa ne mêyi ende angakunuambila lelu bua nuenu kukuma dikasa dimpe.’ (Dut. 10:12, 13) Pautshidi nsonga, nsungula mudimu wakambuluisha bua kunanga Yehowa ne kumuenzela mudimu ne ‘mutshima webe wonso ne bukole buebe buonso.’ Ikala mushindike ne: kuenza nunku ‘nekukukumishe dikasa dimpe.’

UVUA WANYISHA MUDIMU WENDE

9. Leja bua tshinyi bivua mua kuikala bikolele Mose bua kukumbaja mudimu wende.

9 Mose “wakamona bundu bua Kristo buikale bubanji bunene kupita biuma bia mu Ejipitu” (Eb. 11:26) Bavua bapeshe Mose mudimu wa kuikala “Kristo” anyi wa “Muela manyi” bualu Yehowa nkayende uvua mumusungule bua kupatula bena Isalele mu Ejipitu. Mose uvua mumanye ne: tshivua mudimu mukole kabidi wa “bundu.” Muena Isalele mukuabu wakamuambila ne kapeja ne: ‘Wakukuteka mukalenge wetu ne mulumbuluishi wetu nganyi?’ (Ekes. 2:13, 14) Panyima pa matuku, Mose nkayende wakebeja Yehowa ne: ‘Mmunyi muikala Palô mua kunteleja?’ (Ekes. 6:12, NWT) Mose wakaleje Yehowa ntatu ne buôwa bivuaye nabi bua kudilongolola ne kutantamena bipendu. Mmunyi muvua Yehowa muambuluishe Mose bua kukumbaja mudimu wende mukole eu?

10. Mmunyi muvua Yehowa muambuluishe Mose bua mudimu uvuaye mumupeshe?

10 Tshia kumpala, Yehowa wakajadikila Mose ne: “Nengikale nebe.” (Ekes. 3:12) Tshibidi, Yehowa wakamupesha dishindika pakamupeshaye dimue dia ku diumvuija dia dîna diende. Wakamuambila ne: ‘Nendue tshindi nsungula bua kulua.’ * (Ekes. 3:14, NWT) Tshisatu, wakapesha Mose bukole bua kuenza bishima, bualu buvua bujadika ne: Nzambi uvua bushuwa mumutume. (Ekes. 4:2-5) Tshinayi, Yehowa wakapesha Mose Alona bu muleji mpala bua kumuambuluisha bua kukumbajaye mudimu wende. (Ekes. 4:14-16) Pakavua Mose mikolo ku tshina, uvua mushindike ne: Nzambi uvua wambuluisha batendeledi bende bua kukumbajabu mudimu kayi wonso udiye ubapesha, ne wakashindikila Yoshua uvua ne bua kumupingana ne: ‘Yehowa mene uyaya kumpala kuebe, yeye neikale nebe, kena ukupanga, kena ukulekela: kutshinyi, kuzakadi.’​—Dut. 31:8.

11. Ntshinyi tshivua tshienze bua Mose angate mudimu wende ne mushinga wa bungi?

11 Bu muvua Yehowa muambuluishe Mose, wakangata ne mushinga mudimu wende uvua wenza buôwa ne kuwumona bu ‘mupite biuma bia mu Ejipitu.’ Tuanji kuambabi, tshivua tshipite tshikuabu, nkuenzela Palô mudimu anyi kuenzela Nzambi wa Bukole buonso? Tudiku mua kufuanyikija kuikala muana wa mukalenge wa mu Ejipitu ne kuikala “Kristo” anyi muela manyi wa Yehowa anyi? Bakafuta Mose bua lungenyi luende luimpe. Wakapeta diakalenga dia kudia bulunda bua pa buabu ne Yehowa, wakamuambuluisha bua kuleja bukole budi bukemesha bantu pavuaye ulombola bena Isalele mu Buloba bulaya.​—Dut. 34:10-12.

12. Mmidimu kayi idi Yehowa mutupeshe itudi ne bua kuangata ne mushinga?

12 Tudi petu ne mudimu. Yehowa mmutupeshe mudimu wa kuyisha ku diambuluisha dia Muanende anu muvuaye mupeshe mupostolo Paulo ne bakuabu. (Bala 1 Timote 1:12-14.) Yonso wa kutudi udi ne diakalenga dia kuyisha lumu luimpe. (Mat. 24:14; 28:19, 20) Bamue badi benza midimu ya pa buayi. Bana betu ba balume badi bakumbane badi benzela bakuabu mudimu mu tshisumbu bu bakulu ne basadidi. Kadi bena mu dîku diebe ne bantu bakuabu badi kabayi bena Kristo badi mua kumona midimu eyi bu idi kayiyi ne mushinga peshi kukuamba mêyi mabi muudi udifila bua kuyenza. (Mat. 10:34-37) Bobu bakutekeshe mu mikolo, neutuadije kudiebeja bikala didifila diebe ne mushinga peshi biwikala bushuwa mua kukumbaja mudimu webe. Bualu ebu buobu bukufikile, mmunyi muakuambuluisha ditabuja bua kutantamena?

13. Mmunyi mudi Yehowa utuambuluisha bua kukumbaja midimu idiye mutupeshe?

13 Lomba Yehowa diambuluisha muikale ne ditabuja. Umuleje adi makutonde. Mu bulelela Yehowa ke udi mukupeshe mudimu ne neakuambuluishe bua kuwukumbaja. Mushindu kayi? Anu muvuaye muambuluishe Mose. Tshia kumpala, Yehowa udi ukujadikila ne: “Nenkukoleshe, bulelela, nenkukuatshishe; bulelela, nenkujadike ne tshianza tshianyi tshia balume tshia buakane buanyi.” (Yesh. 41:10) Tshibidi, udi ukuvuluija ne: milayi yende yonso nya kueyemena padiye wamba ne: ‘Bulelela, ngakuamba dîyi dianyi, nendimane; ngakadipangidijila bualu, nembuenze.’ (Yesh. 46:11) Tshisatu, Yehowa udi ukupesha “bukole budi bupite bua pa tshibidilu” bua ukumbaje mudimu webe wa diyisha. (2 Kol. 4:7) Tshinayi, bua kukuambuluisha bua kunanukila mu mudimu webe, Yehowa mmukupeshe bana benu ba pa buloba bujima badi batendeledi balelela badi ‘batungunuka ne kukankamijangana ne kukoleshangana.’ (1 Tes. 5:11) Bu mudi Yehowa ukuambuluisha bua kukumbaja midimu yebe, ditabuja diebe kudiye nedikole ne neumone ne: diakalenga diudi nadi mbubanji bupite mabanji kayi onso a pa buloba.

“UVUA MUTUISHILE MÊSU ENDE KU DIPETA DIA DIFUTU”

14. Ntshinyi tshivua tshijadikile Mose ne: uvua ne bua kupeta difutu?

14 Mose “uvua mutuishile mêsu ende ku dipeta dia difutu.” (Eb. 11:26) Eyowa, nansha muvua Mose ne dimanya dikese dia malu atshivua alua, wakalekela dimanya edi diakaja mushindu uvuaye umona malu. Mose uvua mujadike anu bu nkambua wende Abalahama ne: Yehowa udi mua kujula bafue. (Luka 20:37, 38; Eb. 11:17-19) Kuela meji bua masanka atshivua alua kuvua kuambuluishe Mose bua kubenga kumona bidimu 40 bivuaye muenze mu tshipela bu dijimaja dia dîba. Nansha muvuaye kayi mumanye malu onso bua mushindu uvua Nzambi mua kukumbaja milayi yende, mêsu ende a ditabuja akamona difutu divua kadiyi dimueneka.

15, 16. a) Bua ntshinyi mbimpe kutuishila mêsu pa difutu dietu? b) Mmasanka kayi audi muindile ne muoyo kuulu kuulu mu Bukalenge bua Nzambi?

15 Utuku pebe “mutuishile mêsu” ebe ku difutu diebe anyi? Anu bu Mose, katuena anu bamanye malu onso adi atangila malu adi Nzambi mulaye to. Tshilejilu, katuena “bamanye dîba diakumbana tshikondo tshijadika” tshialua dikenga dinene to. (Mâko 13:32, 33) Kadi, tudi bamanye malu a bungi adi atangila Mparadizu kupita Mose. Nansha katuyi baamanye mu katoba, tudi bamanye milayi ya Nzambi ndambu idi yakula bua nsombelu mu Bukalenge bua Nzambi itudi mua “kutuishila mêsu.” Kuikala ne lumvu luimpe lua muikala bulongolodi bupiabupia nekutusake bua kukeba tshia kumpala Bukalenge. Mushindu kayi? Elabi meji: Udiku mua kusumba lupangu paudi kuyi mulumanye bimpe anyi? Nansha kakese. Bia muomumue, katuena mua kufila muoyo wetu bua kuipatshila ditekemena ditudi katuyi bamanye bimpe to. Bu mutudi ne ditabuja tudi ne bua kumona malu muikalawu mu bukokeshi bua Bukalenge.

Netuikale ne disanka bua kuyukila ne bena lulamatu ba kale bu mudi Mose(Tangila tshikoso tshia 16)

16 Bua wewe kumona muikala malu mu Bukalenge bua Nzambi “tuishila mêsu” pa mushindu wikala nsombelu webe mu Mparadizu. Difuanyikijile malu. Tshilejilu, paudi ubala miyuki ya bena ditabuja ba kale, ela meji bua tshiudi mua kubebeja pikalabu mua kujuka ku lufu. Ela kabidi meji tshidibu mua kukuebeja wewe bua nsombelu webe mu matuku a ku nshikidilu. Ela meji bua disanka diwikala nadi pawatuilangana ne bankambua bebe bakadi bafue kukadi bidimu bia bungi ne pawabalongesha malu onso avua Nzambi mubenzele. Fuanyikija disanka diwikala nadi paudi ulonga bua kumanya nyama ya luonji ya bungi misombe mu ditalala. Ela meji muwadiumvua pabuipi ne Yehowa pawikala wenda ulua mupuangane.

17. Mmunyi mudi kumona bimpe difutu didi kadiyi dimueneka mua kutuambuluisha lelu?

17 Kumona bimpe difutu didi kadiyi dimueneka kudi kutuambuluisha bua kutungunuka, kuikala ne disanka ne kuangata mapangadika adi umvuangana ne muoyo wetu wa matuku atshilualua. Paulo wakafundila bena Kristo bela manyi ne: “Tuetu tutekemena tshintu tshitudi katuyi tumona, tudi tutungunuka ne kutshindila ne muoyo mujima ne dinanukila.” (Lomo 8:25) Ke mudibi kabidi bua bena Kristo bonso badi batekemene muoyo wa tshiendelele. Nansha mutudi katuyi banji kupeta difutu dietu, ditabuja dietu ndikole ne tudi tutungunuka ne kuindila ne lutulu luonso “dipeta dia difutu.” Anu bu Mose, katuena tumona tshidimu nansha tshimue tshitudi tupitshisha mu mudimu wa Yehowa bu kupitshisha kua dîba to. Kadi tudi bajadike ne: “bintu bidi bimueneka mbia tshitupa tshîpi, kadi bintu bidi kabiyi bimueneka mbia tshiendelele.”​—Bala 2 Kolinto 4:16-18.

18, 19. a) Bua tshinyi tudi ne bua kuluangana bikole bua kulama ditabuja dietu? b) Netumone tshinyi mu tshiena-bualu tshidi tshilonda?

18 Ditabuja didi dituambuluisha bua kumona “tshijadiki tshia malu malelela atudi katuyi tumona.” (Eb. 11:1) Muntu wa ku mubidi kena umona kuenzela Yehowa mudimu bu kudi ne mushinga to. Muntu wa mushindu eu, bubanji bua mu nyuma ‘mbupote kudiye.’ (1 Kol. 2:14) Bia muomumue, tudi batekemena bua kupeta muoyo wa tshiendelele ne kumona muajuka bantu ku lufu, malu adi bena panu kabayi mua kumona. Anu bu bena nkindi ba mu matuku a Paulo bavua bamubikila ne “muena biakulakula,” bantu ba bungi lelu badi bela meji ne: ditekemena ditudi tuyisha bantu didi patupu.​—Bien. 17:18.

19 Bu mutudi banyunguluka kudi bantu badi kabayi ne ditabuja, tudi ne bua kuluangana bikole bua kulama ditabuja dietu. Lomba Yehowa “bua ditabuja diebe kaditeketshi.” (Luka 22:32) Ikala mutabale bua kumona bipeta bibi bia bubi, bua kumona mudi kuenzela Yehowa mudimu ne mushinga ne bua kumona ditekemena diebe dia muoyo wa tshiendelele dikumbana. Eyowa, ditabuja dia Mose divua dimuambuluishe bua kumona kule kupita malu aa. Mu tshiena-bualu tshialonda netumone muvua ditabuja diambuluishe Mose bua kumona “Yeye udi kayi umueneka.”​—Eb. 11:27.

^ tshik. 10 Mumanyi wa malu a mu Bible kampanda wakafunda bua mêyi a Nzambi adi mu Ekesode 3:14 ne: “Tshintu nansha tshimue katshiena mua kumupangisha bua kukumbajaye disua diende to . . . Dîna edi [Yehowa] divua tshibumba tshile bua bena Isalele ne lumbu luvua lubapesha ditekemena ne busambi.”