1. Mushindu utudi tuenzela bantu malu patudi tuyisha, udiku ne mushinga anyi? Fila tshilejilu. (Tangila tshimfuanyi.)

KUKADI bidimu bikese, muanetu kampanda wa balume ne mukajende ba mu Fidji bavua benda babanya mabeji a dibikila nawu bantu mu Tshivulukilu tshia lufu lua Kristo. Pavuabu bayukila ne mamu kampanda pambelu, mvula wakatuadija kuloka. Muanetu wa balume wakapesha mamu au dikumbi, yeye ne mukajende kudibuikilabu dikumbi dimue. Bana betu aba bakasanka pakamonabu mamu au mulue mu Tshivulukilu. Mamu au wakamba ne: kavua muvuluke malu a bungi avua Bantemu abu bamuyishe to. Kadi mushindu uvuabu bamuenzele malu wakamukemesha bikole, ke kumusakabi bua kulua mu Tshivulukilu. Tshivua tshipatuishe bipeta bimpe ebi ntshinyi? Muanetu wa balume eu ne mukajende bavua balonde tshitutu tubikila misangu yonso ne: Mubelu munene.

2. Mubelu munene, mmubelu kayi? Mmunyi mutudi mua kuwutumikila?

² Mubelu munene eu mmubelu kayi? Mmubelu uvua Yezu mufila wa ne: “Malu onso anudi basue bua bantu banuenzele, nudi ne bua kubenzelawu penu.” (Mat. 7:12) Mmunyi mutudi mua kutumikila mubelu eu? Nnangananga pa kuenza malu abidi aa: Bua  kumpala, tudi ne bua kudiebeja ne: ‘Bu meme muikale pa muaba wa muntu mukuabu, mvua mua kusanka bua bangenzele malu mushindu kayi?’ Buibidi, tudi ne bua kuenza malu adi bantu bakuabu basue bikalaku mushindu.​—1 Kol. 10:24.

3, 4. a) Umvuija bua tshinyi Mubelu munene kawena anu bua mushindu utudi tuenzela bena Kristo netu malu. b) Nnkonko kayi ituandamuna mu tshiena-bualu etshi?

³ Misangu ya bungi tutu tutumikila Mubelu munene eu patutu tuenzela bena Kristo netu malu. Kadi Yezu ki mmuambe ne: tudi ne bua kuenzela anu Bantemu netu nkayabu malu mimpe to. Wakafila Mubelu munene eu pavuaye wakula bua mushindu wa kuenzela bantu bonso malu, too ne bena lukuna betu. (Bala Luka 6:27, 28, 31, 35.) Bu mutudi ne bua kutumikila Mubelu munene eu patudi tuenzela bena lukuna betu malu, netuambe tshinyi bua bantu batudi tuyisha badi ba bungi ba munkatshi muabu “badiakaje bua kupeta muoyo wa tshiendelele”?​—Bien. 13:48.

⁴ Mpindieu netuandamune nkonko inayi itudi ne bua kulama mu lungenyi patudi tuya mu buambi eyi: mbanganyi bandi nyisha? Nkuepi kundi mbayishila? Ndîba kayi didi dimpe bua meme kuyisha bantu? Mmushindu kayi undi mua kuyukila nabu? Anu mutuabimona, nkonko eyi idi mua kutuambuluisha bua kumona mudi bantu batudi tuyisha badiumvua ne mushindu utudi mua kuenza malu bilondeshile nsombelu wabu.​—1 Kol. 9:19-23.

5. Nnkonko kayi itudi mua kudiela?

⁵ Patudi mu buambi, tutu misangu yonso tuyukila ne bantu. Muntu yonso udi ne wende nsombelu ne ende malu adi amutonda. (2 Kul. 6:29) Paudi ujinga kuyisha muntu lumu luimpe, diebeje ne: ‘Bu ne: muntu eu ke udi unyisha, mvua mua kusua bua ammone bishi? Mvuaku mua kusanka bu yeye ummona bu muntu wa tshianana wa mu njila anyi? Peshi mvuaku mua kujinga bua angangate ne mushinga?’ Kudiela nkonko eyi kudi mua kutuambuluisha bua kuenzela muntu yonso malu mu mushindu muimpe.

6, 7. Tudi ne bua kuenza tshinyi bikala muntu utudi tuyukila nende mutuandamune bibi?

⁶ Kakutu muntu utu musue bamuambe ne: mmuntu mubi to. Tshilejilu, bu mutudi bena Kristo, tudi tudienzeja ne muetu muonso bua kulonda mubelu udi utulomba bua ‘kuikala misangu yonso ne mêyi masheme.’ (Kolos. 4:6) Kadi bu mutudi bena mibi, tutu imue misangu tuamba malu atu alua kutunyingalaja pashishe. (Yak. 3:2) Tuetu bambe muntu dîyi dibi pamuapa bualu tuvua bajuke bibi dituku adi, katutu anu basue bua batuambe ne: tudi bena malu makole anyi ne: katuena ne kanemu to. Netuikale batekemene ne: bantu batumvuile. Katuenaku petu mua kuenzela bantu bia muomumue anyi?

⁷ Muntu yeye mutuandamune bibi patudi mu buambi, katuenaku mua kumumvuila ndambu anyi? Bidi mua kuikala nanku bualu udi ne lutatu kampanda ku mudimu peshi mu kalasa anyi? Udi ne disama dikole anyi? Misangu ya bungi, bantu bavua kumpala babenga lumu luimpe bavua balue kuitaba bualu bantu ba Yehowa bavua babenzele malu ne bulenga ne kanemu.​—Nsu. 15:1; 1 Pet. 3:15.

8. Bua tshinyi tudi ne bua kuyisha “bantu ba mishindu yonso” mukenji wa Bukalenge?

⁸ Mu buambi tutu tuyisha bantu badi ne nsombelu mishilashilangane. Tshilejilu, anu mu bidimu bikese bishale ebi, mbapatule mu Tshibumba tshia Nsentedi miyuki mipite pa 60 mu biena-bualu bia ne: “Bible utu ushintulula bantu.” Bamue ba ku bantu badibu batele mu miyuki eyi bavua kumpala bivi, bakuatshiki ba maluvu, benzavi ne banu ba bintu bia lulengu. Bakuabu bavua bena tshididi, bamfumu ba bitendelelu peshi bantu bavua badifile bikole mu midimu yabu. Bakuabu bavua mene baditue  mu nsombelu wa tshiendenda. Kadi bonso buabu bakumvua lumu luimpe, kuitababu bua kulonga Bible, kushintululabu nsombelu wabu ne kuluabu Bantemu. Nunku, katuena mua kuela meji ne: bamue bantu kabena mua kuitaba mukenji wa Bukalenge to. (Bala 1 Kolinto 6:9-11.) Nunku tumanye ne: “bantu ba mishindu yonso” badi mua kuitaba lumu luimpe.​—1 Kol. 9:22.

9. Bua tshinyi tudi ne bua kuleja kanemu ku nzubu ya bende?

⁹ Nkuepi kututu tupetela bantu ba kuyisha? Misangu ya bungi, nku nzubu yabu. (Mat. 10:11-13) Tutu tuanyisha patu bantu banemeka nzubu yetu ne bintu bietu. Nunku buetu tuetu, nzubu wetu udi ne mushinga. Tutu basue bua ikale muaba wetu wa tshisokomenu ne wa bukubi. Tudi ne bua kuleja bantu netu kanemu ka muomumue. Patudi tuyisha ku nzubu ne ku nzubu, mbimpe tuele meji bua mushindu utudi mua kuleja kanemu ku nzubu yabu.​—Bien. 5:42.

10. Mmalu kayi adi mua kutonda bantu atudi katuyi ne bua kuenza patudi tuyisha?

¹⁰ Mu bulongolodi ebu budi buule tente ne tshikisu, bantu ba bungi batu ne buôwa bua bantu benyi. (2 Tim. 3:1-5) Tudi mua kuepuka bua kuvudija buôwa pa budibu nabu. Tshilejilu, fuanyikija ne: udi ubuela kua muntu ne ukokoka ku tshîbi. Muntu yeye kayi muandamune tudi mua kumvua bitusaka bua kuya kutangila ku dididishi peshi kutuadija kunyunguluka mu lupangu lua bende tuenda tukeba muena ku nzubu. Mu teritware wenu, kuenza nunku kutu kutonda bantu anyi? Muena nzubu neele meji kayi? Bulelela tudi ne bua kuenza mudimu wetu wa buambi bimpe menemene. (Bien. 10:42) Tudi basue kumanyisha mukenji wetu ne lukasa ne lungenyi luetu nduimpe. (Lomo 1:14, 15) Kadi nansha biobi nanku, ne budimu buonso tudi ne bua kubenga kuenza bualu kayi buonso budi mua kutonda bantu mu teritware wetu. Mupostolo Paulo wakamba ne: “Katuena tulenduisha muntu mu bualu nansha bumue, bua mudimu wetu kawubandibu.” (2 Kol. 6:3) Tuetu tuleja kanemu ku nzubu ya bende mu teritware wetu, bienzedi bietu bidi mua kukoka bamue bantu ku bulelela.​—Bala 1 Petelo 2:12.

11. Bua tshinyi tutu basue padi bakuabu banemeka programe wetu?

¹¹ Bu mutudi bena Kristo, ba bungi ba kutudi badi ne bia bungi bia kuenza. Bua kukumbaja majitu etu, tudi ne bua kumanya malu adi ne mushinga ne kulongolola malu etu bimpe menemene. (Ef. 5:16; Filip. 1:10) Bualu kampanda buobu bunyange programe wetu, bidi mua kututonda. Nunku tutu basue bantu bakuabu banemeke programe wetu, bikale ne nkatshinkatshi padibu bayukila netu ne kabatuangatshi dîba dietu dia bungi to. Bilondeshile Mubelu munene, mmunyi mutudi mua kuleja ne: tudi tunemeka bantu batudi tuyisha?

12. Mmunyi mutudi mua kumanya dîba dimpe dia kuyisha bantu mu teritware wetu?

¹² Tudi ne bua kudienzeja bua kumanya dîba dimpe ditudi ne bua kuyukila ne bantu. Mu teritware wetu, ndîba kayi ditu bantu ku nzubu yabu? Ndîba kayi ditubu bamueneka bu badi bateleja? Mbimpe tuakaje programe wetu bilondeshile nsombelu wabu. Mu imue miaba, mudimu wa ku nzubu ne ku nzubu utu upatula bipeta bimpe mu mapingaja anyi ku dilolo. Bikalabi nanku muaba unudi, kuenaku mua kulongolola bua uyishe ku nzubu ne ku nzubu mu mêba a nunku anyi? (Bala 1 Kolinto 10:24.) Tuikale bashindike ne: Yehowa neabeneshe malu atudi tuenza bua kuyisha pa dîba didi dimpe bua teritware wetu.

13. Mmunyi mutudi mua kuleja kanemu kudi muntu?

¹³ Mmunyi mutudi kabidi mua kuleja ne: tudi tunemeka muntu? Patudi tupeta muntu  udi ututeleja, tudi ne bua kumuyisha bimpe, kadi katumuangatshi dîba dia bungi to. Muntu au udi mua kuikala mulongolole bua kuenza bualu bukuabu budiye umona ne mushinga dîba adi. Yeye mutuambile ne: udi ne mudimu, tudi mua kumuambila ne: netuakule nende mu tshikoso, nanku tukumbaje tshitudi bambe. (Mat. 5:37) Patudi tujikija kuyukila ne muntu, mbimpe tumuebeje dîba didiye umona dikumbane bua tuetu kulua kumutangila kabidi. Bamue bamanyishi batu bamona bimpe bua kuamba ne: “Ndi musue kulua bua tuyukile kabidi. Nebikalaku bimpe meme mukufundile mesaje anyi mukubikile ku telefone kumpala kua meme kulua anyi?” Patudi tudilongolola bua kuyisha bantu badi mu teritware bilondeshile programe wabu, tudi tulonda tshilejilu tshia mupostolo Paulo uvua ‘kayi ukeba disanka diende nkayende, kadi dia ba bungi, bua bamone mua kusungidibua.’​—1 Kol. 10:33.

14-16. a) Bua tshinyi tudi ne bua kuambila muntu kendela ketu? Fila tshilejilu. b) Mbuelelu kayi uvua mutangidi muena ngendu kampanda mumone muimpe?

¹⁴ Fuanyikija ne: dimue dituku badi bakubikila ku telefone kadi kuena mumanye dîyi dia muntu udi ukubikila to. Dîyi edi ndia muntu muenyi kadi udi ukuebeja bua umuambile biakudia biutu musue. Udi udiebeja bua kumanya udi mukubikile ne tshidiye ukeba menemene. Bua kanemu, udi pamuapa mua kuyukila nende mu tshikoso, kadi pashishe udi mua kumuambila bua nukoseshe muyuki. Ku lukuabu luseke, fuanyikijabi ne: udi mukubikile udi udimanyisha kuudi, ukuambila ne: udi  wenza mudimu mu tshiapu tshia biakudia ne udi ukuambila ne bulenga buonso ne: mmusue kukuambila amue malu adi mua kukuambuluisha. Kakuyi mpata neumuteleje ne ntema ya bungi. Nunku, tutu tusanka patu bantu badimanyisha bimpe kutudi ne padibu batuambila malu. Mmunyi mutudi mua kubaleja petu bulenga bua mushindu eu patudi tubayisha?

¹⁵ Mu teritware ya bungi, tudi ne bua kuambila bantu kendela ketu. Bushuwa tudi ne malu a bungi adi muntu kayi nawu to, kadi elabi meji ne: katuena tudimanyisha kudi muntu, kadi tutuadija diakamue kumuela nkonko bu mudi: “Bu wewe mukumbane bua kujikija ntatu ya bantu, ndutatu kayi luwajikija?” Tudi bamanye ne: tshitudi belele lukonko elu mbua muntu atuambile tshidiye wela meji ne pashishe tutuadije nende muyuki wa malu a mu Bible diakamue. Nansha nanku, muntu udi anu mua kudiebeja ne: ‘Nnganyi eu? Udi ungela lukonko elu bua tshinyi? Tshidiye ukeba ntshinyi?’ Nanku tudi ne bua kuditatshisha bua kuenza bua muntu ikale mudilekelele. (Filip. 2:3, 4) Ntshinyi tshitudi mua kuenza?

¹⁶ Mutangidi muena ngendu kampanda wakamona ne: kutuadija muyuki ne muntu bilondeshile malu adi alonda aa kuvua kuimpe. Yeye mumane kuela muntu muoyo, uvua umupesha trakte wa Kuenaku musue kupeta mandamuna a nkonko eyi anyi? ne pashishe wambila muntu eu ne: “Tudi tupesha bantu bonso ba mu teritware eu mabeji aa lelu. Mudi nkonko isambombo itu bantu ba bungi badiela. Diebe dibeji ndiodi edi.” Muanetu eu udi wamba ne: bantu ba bungi bavua badiumvua badilekelele bualu bavua bamanye kendela ketu. Dîba adi, bivua bipepele bua kutungunuka ne muyuki bimpe. Mutangidi au uvua webeja muntu pashishe ne: “Utuku pebe ukadi mudiele lumue lua ku nkonko eyi anyi?” Muntu yeye musungule lukonko kampanda, muanetu eu uvua ubulula trakte ne wambila muntu tshidi Bible wamba bua lukonko alu. Anyi uvua usungula nkonko ne utungunuka ne kuyukila ne muntu kayi umutatshisha. Eyowa, kudi mishindu ya bungi ya kutuadija muyuki ne muntu. Mu imue miaba, muena ku nzubu udi mua kuenza amue malu kumpala kua tuetu kumuambila kendela ketu. Tshia mushinga, nkuakaja mushindu utudi tuyukila ne muntu bilondeshile muaba utudi.

17. Anu bu mutudi babilonge mu tshiena-bualu etshi, mmu malu kayi mutudi mua kulonda Mubelu munene?

¹⁷ Mmu malu kayi mutudi mua kulonda Mubelu munene patudi mu buambi? Tudi tutua muntu yonso mushinga. Tudi tunemeka nzubu ya bende. Tudi tudifila bua kuyisha mêba atudi mua kupeta bantu ba bungi ku nzubu ne adibu mua kututeleja. Tudi tumanyisha kendela ketu mu mushindu muimpe bilondeshile mutu bantu benza muaba utudi.

18. Mmasanka kayi atudi tupeta patudi tuenzela bantu badi mu teritware wetu malu atudi basue bua batuenzele?

¹⁸ Patudi tuenzela bantu ba mu teritware wetu malu mutudi basue ne batuenzele, tudi tupeta masanka a bungi. Tuetu tuenza malu ne bulenga ne tunemeka bakuabu, tudi tuenza bua butoke buetu bukenkeshe, tuleja mushinga udi nawu mikenji ya mu Bible ne tudi tutumbisha Tatu wetu wa mu diulu. (Mat. 5:16) Tudi mua kukoka bantu ba bungi mu bulelela bilondeshile mushindu utudi tuyukila nabu. (1 Tim. 4:16) Nansha bantu batudi tuyisha bitabe anyi babenge, tudi ne disanka bua kumanya ne: tudi benze tshituvua ne bua kuenza bua kukumbaja mudimu wetu. (2 Tim. 4:5) Tuetu bonso tuidikijayi mupostolo Paulo wakafunda ne: ‘Ndi ngenza malu onso bua lumu luimpe, bua meme kuluyisha bakuabu.’ (1 Kol. 9:23) Nunku, tuikalayi misangu yonso tulonda Mubelu munene eu patudi tuyisha.