Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

MALU A MU NSOMBELU

Tudi bapete mudimu udi ne difutu dinene

Tudi bapete mudimu udi ne difutu dinene

MEME ne Gwen tuakatuadija kulonga maja patuvua ne bidimu bitanu. Katuvua banji kumonangana to. Kadi patuakakola, tuakangata dipangadika dia kuvuija maja a kuja ku nsongo ya makasa mudimu wetu munene. Patukavua baye bikole mu malu a maja, tuakalekela bionso. Tshiakatufikisha ku diangata dipangadika edi ntshinyi?

David: Mvua muledibue mu 1945 mu provense wa Shropshire, mu Angleterre. Tatuanyi uvua ne muaba wa dilamina bimuna ne wa kudima mu musoko muimpe. Patuvua tupatuka mu kalasa, mvua nya kuelela nzolo biakudia, nsangisha mayi ne ndama ngombe ne mikoko. Mu dikisha, mvua nya kupola bia pa madimi ne imue misangu ngenza mudimu ne tutumba tuetu tua madimi.

Kadi, bualu bukuabu buakatuadija kunsankisha. Tatu uvua mumone ne: pantshivua mupuekele, mvua musue kuja maja muaba wonso umvua ngumvua bimba misambu. Nunku pangakakumbaja bidimu bitanu, wakambila mamuanyi bua kumfundisha mu tshilongelu tshia maja tshia muaba utuvua bua meme kulonga maja a kukuma makasa panshi. Mulongeshi wetu wakamona ne: mvua ne tshipedi tshia kulua muji wa maja a ku nsongo ya makasa, ne wakaandongesha kabidi. Pangakakumbaja bidimu 15, ngakakuata mu malu a maja, kuntumabu mu tshilongelu tshinene tshia mu Londres tshia malu a maja tshidibu babikila ne: Royal Ballet, tshiotshi ke tshivua tshimfutshila. Muomu emu, ke mutuakapetangana ne Gwen, tuetu kutuadija kuja nende maja pamue.

Gwen: Mvua muledibue mu 1944 mu tshimenga tshia mu Londres tshidi ne bantu ba bungi. Pantshivua muana, mvua ne ditabuja dikole kudi Nzambi. Mvua mbala Bible, kadi bivua binkolele bua kumumvua. Pantshivua ne bidimu bitanu, ngakaya mu tulasa tua dija dia maja. Bidimu bisambombo pashishe, ngakapatuka wa kumpala mu manaya a maja avuabu balongolole mu Angleterre mujima, ne muntu uvua upatuka wa kumpala bavua bamutuma bua kulonga mu tulasa tua bana tua Royal Ballet. Tulasa etu tuvua mu nzubu uvuabu babikila ne: White Lodge, nzubu muimpe uvua mukalenge George muibakishe mu lupangu lua Richmond ku mikalu ya Londres. Muomu emu, bakandongesha malu makuabu ne maja a ku nsongo ya makasa kudi balongeshi banene. Pangakakumbaja bidimu 16, ngakaya mu tshilongelu tshia Royal Ballet tshia bantu bakole tshivua munkatshi mua Londres, ke tuetu kutuilangana ne David. Mu ngondo mikese, tuvua tuja maja mu nzubu wa misambu uvuabu babikila ne: Royal Opera uvua mu kartshie ka Covent Garden mu tshimenga tshia Londres.

Mudimu wetu wa dija maja wakatuendeshisha miaba ya bungi bua kuja maja

David: Anu mudi Gwen muleje, mudimu wetu wa dija maja wakatufikisha ku dija maja mu nzubu wa misambu muende lumu wa Royal Opera ne mu tshibambalu tshidibu babikila ne: London Festival Ballet (lelu English National Ballet). Umue wa ku bapatudi ba mishindu mipiamipa ya maja ba mu Royal Ballet wakalongolola dingumba dia baji ba maja ba mu matunga mashilashilangane mu Wuppertal mu Allemagne ne kutusungulaye tuetu babidi bua tuikale bimbi ne baji ba maja. Mu mudimu wetu wa dija dia maja eu, tuakaja mu nzubu minene ya pa buloba bujima, tuetu kuenda lumu bu Dame Margot Fonteyn ne Rudolf Nureyev. Nsombelu wa ditembangana eu udi ufikisha muntu ku didiangata ne mushinga wa bungi, ne tuakadifila bikole ku mudimu wetu.

Gwen: Mvua mufile lungenyi luanyi luonso ne mubidi wanyi wonso mu dija dia maja. Meme ne David tuvua ne tshipatshila tshia kuya kule menemene. Mvua musue kuikala ntua biala pa bintu, kuedibua bilongo ne kumvua bantu bantutshila bikashi. Anu bu baji ba maja bakuabu ba pa buloba ebu, mvua ngeyemena manga amvua muenze bua kututa dikasa dimpe. Bantu ba bungi bavua bannyunguluke bavua bena tshiendenda, banu ba makanya ne bakanuayi.

NSOMBELU WETU UDI USHINTULUKA BIKOLE MENEMENE

Dituku dietu dia dibaka

David: Meme mumane kuenza bidimu bia bungi mu mudimu eu, dienza ngendu diakantonda. Bu mumvua mukole ngenza mudimu wa madimi ne wa dimuna, ngakapeta dijinga dikole dia kuikala ne nsombelu mupepele ne kusombela ku musoko. Nunku mu 1967, ngakalekela kuja maja, meme kutuadija kuenza mudimu mu budimi bunene buvua pabuipi ne baledi banyi. Muena budimi wakampesha kazubu ka kufutshila. Pashishe ngakabikila Gwen utshivua yeye uja maja, meme kumuebeja bua kumusela. Bavua bamulaye bua kuikalaye uja nkayende ne uvua uya kumpala mu mudimu wende, nunku uvua kumpala kua dipangadika dikole dia kuangata. Nansha nanku, wakitaba dilomba dianyi, kuluaye muaba umvua mu musoko uvuaye kayi mutambe kumanya bimpe.

Gwen: Eyowa, bivua bikole bua meme kuibidilangana ne nsombelu wa bumunyi ne wa butshidime. Kukama mabele a ngombe, kudisha ngulube ne kuelela nzolo biakudia nansha kuulu kuikale mushindu kayi, nnsombelu umvua tshiyi nende. David wakatuadija kulonga mu tulasa tua malu a madimi ne a dimuna mu ngondo tshitema bua kumanya mishindu mikuabu mipiamipia; mvua nshala nkayanyi too ne pavuaye upingana kumbelu dilolo. Tshikondo atshi ke tshingakalela Gilly, muanetu wa kumpala wa bakaji. David wakandomba bua kulonga mua kuendesha mashinyi. Dimue dituku pamvua muye kuendakana mu tshimenga tshivua pabuipi, tuakapetangana ne Gael. Mvua mumanyangane nende pavuaye wenza mudimu mu magazen kampanda a muaba umvua.

Nsombelu wa dimuna patutshivua tuselelanganaku

Gael wakambikila kuende ne disanka bua kunua tshiayi. Wakandeja foto yabu ya dibaka, mu foto mukuabu muvua tshisumbu tshia bantu bimane pambelu pa nzubu udibu babikila ne: Nzubu wa Bukalenge. Ngakamuebeja bua kumanya ne: ntshitendelelu kayi atshi. Pakangambilaye ne: yeye ne bayende bavua Bantemu ba Yehowa, ngakasanka bikole. Meme kuvuluka ne: tatuanyi mukaji mukuabu uvua Ntemu. Ngakavuluka kabidi muvua tatu umufikisha munda ne umutondesha nsombelu, wimansha mikanda yende mu tshina tshia bukoya. Mvua ndiebeja bua tshinyi tatuanyi uvua muntu muimpe uvua ufikila tatuanyi mukaji munda.

Ndekelu wa bionso, ngakamanya muvua malongesha avua tatuanyi mukaji witabuja mashilangane ne a mu bitendelelu bikuabu. Gael wakandeja tshidi Bible ulongesha menemene. Bivua binkemeshe pangakamanya ne: malongesha a bungi bu mudi dia Busatu bunsantu ne dibenga kufua dia anyima kaena mu Bible to. (Muam. 9:5, 10; Yone 14:28; 17:3) Ngakamona kabidi bua musangu wa kumpala dîna dia Nzambi, Yehowa mu Bible.​—Ekes. 6:3.

David: Gwen wakangambila malu avuaye ulonga. Ngakavuluka muvua tatuanyi ungambila pantshivua muana bua kubala Bible. Nunku, meme ne Gwen tuakitaba bua Gael ne bayende Derrick batulongeshe Bible. Ngondo isambombo pashishe, tuakaya kusombela mu Oswestry mu provense wa Shropshire, bualu tuvua bapete muaba wa kusumba bua kudima bua tshikondo kampanda. Tuakatungunuka ne kulonga Bible ne Deirdre, Ntemu wa muaba au. Ku ntuadijilu dilonga dietu divua dienda ne lujoko. Mudimu wa kulama bimuna uvua utuangata dîba dia bungi. Nansha nanku, bulelela buakela miji mu muoyo wetu ku kakese ku kakese.

Gwen: Lutatu lunene lumvua nalu luvua lua kulekela bitabataba. Yeshaya 65:11 wakangambuluisha bua kumona mudi Yehowa umona bantu badi ‘balongoluela nzambi wakabikilabu ne: Dikasa Dimpe mesa.’ Bivua bikengela dîba ne kusambila bua meme kulekela bintu bianyi bionso bia dikasa dimpe ne bia majimbu. Pangakamanya ne: “Muntu yonso udi udibandisha; nebamupuekeshe, muntu yonso udi udipuekesha, nebamubandishe,” biakangambuluisha bua kumanya bantu badi Yehowa ukeba. (Mat. 23:12) Mvua musue kuenzela Nzambi udi ututabalela bikole ne udi mufile Muanende munanga bu tshia kupikula natshi bantu mudimu. Tuakalela muana mukuabu wa bakaji, ne bivua bituenze disanka bua kumanya ne: dîku dietu divua mua kushala ne muoyo kashidi mu mparadizu pa buloba.

David: Pangakumvua dikumbana dia dikema dia milayi ya mu Bible bu mudi eyi idi mu Matayi nshapita wa 24 ne idi mu Danyele, ngakatuishibua ne: mvua mupete bulelela. Ngakamona ne: kakuvua tshintu nansha tshimue tshia mu bulongolodi ebu tshivua ne mushinga wa muomumue ne malanda mimpe ne Yehowa to. Nunku mu kupita kua matuku, tshivua kabidi njinga malu manene to. Ngakajingulula ne: mukajanyi ne bana banyi bavua ne mushinga anu bu meme. Filipoyi 2:4 wakantuisha ne: tshivua ne bua kutuishila mêsu anu pa malu anyi peshi pa dijinga dianyi dia kupeta budimi bunene to. Kadi, mvua ne bua kuteka mudimu wa Yehowa pa muaba wa kumpala mu nsombelu wanyi. Ngakalekela kunua makanya. Kadi bivua bikole bua kuakajilula malu bua kubuela mu bisangilu bivua bienzeka mu mutantshi wa kilometre 10 mu Disambombo dilolo, bualu ke tshikondo tshituvua ne bua kukama mabele a ngombe. Nansha nanku, Gwen wakatuambuluisha bua katupangidi bisangilu musangu nansha umue; tuvua tuya ne bana betu ba bakaji mu buambi mu Dia lumingu dionso mu dinda tuetu bamane kukama mabele a ngombe.

Dishintuluka dietu kadivua disankishe balela betu to. Tatuende wa Gwen uvua mumujile munkatshi mua bidimu bisambombo. Baledi banyi bakatukandika pabu bua kudisangisha ne Bantemu.

Gwen: Yehowa wakatuambuluisha bua kutantamena ntatu eyi. Mu kupita kua matuku, bana betu ba mu tshisumbu tshia Oswestry bakalua bu dîku dietu dipiadipia, bakatuambuluisha ne dinanga dionso mu ntatu yetu. (Luka 18:29, 30) Tuakadilambula kudi Yehowa ne kutambula mu 1972. Mvua musue kuenza mudimu bikole bua kuambuluisha bantu ba bungi bua bamanye bulelela, ke meme kulua mpanda-njila.

MUDIMU MUPIAMUPIA UDI UPETESHA DIFUTU

David: Bidimu bituvua tuenza mudimu wa dimuna bivua bidimu bia mudimu mukole; kadi tuvua tuditatshisha bua kuikala tshilejilu tshimpe kudi bana betu ba bakaji mu malu a ntendelelu wa Yehowa. Panyima pa matuku, bu muvua mbulamatadi mukandike malu a dimuna imue miaba, tuakalekela kumuna. Bu mutuvua katuyi ne muaba wa kusomba, katuyi mudimu, ne muanetu wa bakaji muisatu utshikumbajilaku tshidimu tshimue, tuakalomba Yehowa bua atuambuluishe ne atulombole. Tuakangata dipangadika dia kuenza mudimu ne dimanya dietu, tuetu kukanguisha nzubu wa maja bua kuambuluisha dîku dietu. Dijinga dietu dia kuteka ntendelelu wa Yehowa pa muaba wa kumpala diakapatula bipeta bimpe. Tuvua ne disanka dia bungi bua muvua bana betu bonso basatu balue bampanda-njila pakajikijabu tulasa. Gwen uvua pende mpanda-njila, nunku uvua wambuluisha bana betu basatu dituku dionso.

Pakaselabu Gilly ne Denise, bana betu ba bakaji babidi ba kumpala, tuakakanga nzubu wa maja. Tuakafundila Betele bua kumulomba muaba utuvua mua kuya kuambuluisha. Bakatutuma mu bimenga bia ku Sud-Est kua Angleterre. Bu mutuvua bashale anu ne muana umue Debbie, ngakatuadija panyi bumpanda-njila. Panyima pa bidimu bitanu, bakatulomba bua kuya kuambuluisha bisumbu bikuabu bivua kule menemene lua ku Nord. Pakaselabu Debbie, tuakapeta diakalenga dia kuenza bidimu dikumi mu mudimu wa luibaku mu Zimbabwe, mu Mordovie, mu Hongrie, ne mu Côte d’Ivoire. Pashishe, tuakapingana mu Angleterre bua kuambuluisha mu dibaka dia Betele wa Londres. Bu mumvua mumanye malu a dimuna, bakandomba bua kulama bimuna bia Betele bivuaku tshikondo atshi. Mpindieu tudi bampanda-njila ku Nord-Ouest kua Angleterre.

Tuakapeta disanka dia bungi mu mudimu wa luibaku mu matunga a bungi

Gwen: Didilambula dietu dituvua benze kumpala bua maja divua ditupeteshe disanka dia tshitupa tshîpi. Didilambula dietu dibidi ditudi benze kudi Yehowa didi ne mushinga wa bungi, nditupeteshe disanka dinene ne dia kashidi. Tutshidi anu tuenza mudimu pamue, ki mbu baji ba maja to, kadi bu bampanda-njila. Kuambuluisha bantu ba bungi bua kulonga bulelela budi bupandisha mioyo ya bantu, nkutupeteshe disanka kadiyi kuamba. Bantu badi bu “mikanda ya kudimanyisha nayi” aba badi ne mushinga wa bungi kupita lumu kayi luonso lua panu. (2 Kol. 3:1, 2) Bu tuetu katuyi bapete bulelela, tuvua mua kuikala anu ne malu atudi tuvuluka, foto ya kale, ne programe ya maja bia mu mudimu wetu wa kale wa dija dia maja.

David: Kuenzela Yehowa mudimu nkushintulule nsombelu wanyi bikole menemene. Nkungambuluishe bua kulua mulume muimpe ne tatu muimpe. Bible udi wamba ne: Mîyama, mukalenge Davidi ne bantu bakuabu bakaja maja bua kuleja disanka diabu. Tuetu petu ne bantu bakuabu ba bungi tudi bindile ne muoyo kuulu kuulu bua kuja maja bua disanka dituikale nadi mu bulongolodi bupiabupia bua Yehowa.​—Ekes. 15:20; 2 Sam. 6:14.