Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Enza malu mu diumvuangana ne disambila dia tshilejilu​—Tshitupa tshia 1

Enza malu mu diumvuangana ne disambila dia tshilejilu​—Tshitupa tshia 1

“Dîna diebe ditumbishibue.”​—MAT. 6:9.

1. Mmunyi mututu tuenza mudimu ne disambila didi mu Matayi 6:9-13 mu mudimu wetu wa buambi?

BANTU ba bungi badi mua kuambulula disambila dia Tatu wetu ku muoyo. Patutu tuyisha ku nzubu ne ku nzubu, tutu misangu ya bungi tuakula bua disambila edi bua kuambuluisha bantu bua bumvue ne: Bukalenge bua Nzambi mmbulamatadi mulelela washintulula malu pa buloba. Anyi tutu tuakula bua dilomba dia kumpala dia mu disambila edi bua kuleja bantu ne: Nzambi utu ne dîna didibu ne bua kutumbisha anyi ‘kuitaba ne: ndinsantu.’​—Mat. 6:9, note.

2. Ntshinyi tshidi tshileja ne: Yezu kavua musue bua tuikale tuambulula disambila edi ku muaku ku muaku dîba dionso ditudi tusambila?

2 Yezu uvuaku musue kuleja ne: dîba dionso ditudi tusambila tudi ne bua kuambulula disambila edi ku muaku ku muaku bu mutu bena bitendelelu bikuabu benza anyi? Tòo. Kumpala kua Yezu kulongesha disambila dia tshilejilu edi, uvua muambe ne: “Panudi nusambila, kanuambuludi malu amue amue” to. (Mat. 6:7) Musangu mukuabu, wakambulula disambila edi kadi mu mêyi mashilangane. (Luka 11:1-4) Nunku Yezu mmutuambuluishe bua kumanya malu atudi ne bua kulomba ne dilondangana diawu bilondeshile mushinga wawu. Mbikumbane bua kubikila disambila edi ne: disambila dia tshilejilu.

3. Nnkonko kayi itudi mua kuelela meji patudi tukonkonona disambila dia tshilejilu?

3 Mu tshiena-bualu etshi ne mu tshidi tshilonda, netukonkonone malu adi mu disambila dia tshilejilu. Patudi tuenda tukonkonona malu aa, udiebeje ne: ‘Mmunyi mudi disambila dia tshilejilu mua kungambuluisha bua kuakaja masambila anyi? Lukonko lunene luudi mua kudiebeja ludi ne: ndiku ngenza malu mu diumvuangana ne disambila edi anyi?’

“TATU WETU UDI MU DIULU”

4. Patudi tuamba ne: “Tatu wetu” bidi bileja tshinyi? Mmu ngumvuilu kayi mudi Yehowa muikale “Tatu” kudi bena Kristo badi ne ditekemena dia kusomba pa buloba?

4 Patudi tuamba ne: “Tatu wetu” kadi katuyi tuamba ne: “Tatu wanyi,” bidi bileja ne: tudi mu ‘tshisumbu tshia bana betu’ badi banangangane bikole. (1 Pet. 2:17) Edi ndiakalenga dinene ditudi nadi! Bena Kristo bela manyi badi bangatshibue bu bana ba Nzambi badi ne ditekemena dia kuya mu diulu mbakumbane bua kuangata Yehowa bu “Tatu” wabu menemene. (Lomo 8:15-17) Bena Kristo badi ne ditekemena dia kusomba kashidi pa buloba badi pabu bangata Yehowa bu “Tatu” wabu. Yeye ke Mubapeshi wa muoyo, ne udi ukumbajila batendeledi bende bonso balelela majinga abu ne dinanga dionso. Aba badi ne ditekemena dia kusomba pa buloba nebalue bana ba Nzambi mu ngumvuilu mulelela paluabu bapuangane ne pashalabu ne lulamatu mu diteta dia ndekelu.​—Lomo 8:21; Buak. 20:7, 8.

5, 6. Ndipa kayi dimpe didi baledi mua kupesha bana babu? Ntshinyi tshidi muana yonso ne bua kuenza ne dipa edi? (Tangila tshimfuanyi tshia ntuadijilu.)

5 Baledi batu bapesha bana babu dipa dimpe padibu babalongesha bua kusambila ne babambuluisha bua kuangata Yehowa bu Tatuabu wa mu diulu udi ubatabalela. Muanetu wa balume udi mpindieu mutangidi wa tshijengu mu Afrique du Sud udi wamba ne: “Patuakalela bana betu ba bakaji, mvua nsambila nabu butuku buonso pamvua kumbelu. Bana betu ba bakaji aba batu bamba ne: kabatu bavuluka miaku menemene imvua ngamba mu disambila to. Kadi, badi bavuluka mushindu utuvua patuvua tusambila, muvua kuyukila ne Yehowa Tatu wetu kuikale kua tshijila ne mutuvua tudiumvua mu ditalala ne mu bukubi. Pakafikabu tshikondo tshia kumanya mua kusambila, mvua mbakankamija bua kusambila ne dîyi dikole bua ngikale ngumvua muvuabu baleja Yehowa majinga abu ne tunyinganyinga tuabu. Uvua mushindu muimpe wa kumanya amue malu avua mu mioyo yabu. Pashishe mvua mbalongesha mua kubueja malu a mushinga a mu disambila dia tshilejilu mu masambila abu bua ikale ne tshishimikidi tshimpe.”

6 Kabiena bikemesha bua mudi bana ba bakaji ba muanetu eu baye bikole kumpala mu malu a mu nyuma to. Badi mpindieu mu mabaka mimpe, bobu ne babayabu badi benza disua dia Nzambi mu mudimu wa ku dîba ne ku dîba. Dipa dinene didi baledi mua kupesha bana babu nkubambuluisha bua kuikala mu malanda makole ne Yehowa. Bushuwa, muana nkayende ke udi ne bua kulama malanda ende ne Nzambi. Kuenza nunku kudi kulomba kulonga bua kunanga dîna dia Nzambi, kudinemeka bikole.​—Mus. 5:11, 12; 91:14.

“DÎNA DIEBE DITUMBISHIBUE”

7. Ndiakalenga kayi didi nadi bantu ba Nzambi? Didi ditulomba bua kuenza tshinyi?

7 Tudi ne diakalenga dinene dia kumanya dîna dia Nzambi ne dia kuikala ‘bantu badi ne dîna diende.’ (Bien. 15:14; Yesh. 43:10) Tudi tulomba Tatu wetu wa mu diulu bua ‘dîna diende ditumbishibue.’ Paudi ulomba Yehowa bualu ebu, bidi mua kukusaka bua kumulomba bua akuambuluishe bua kubenga kuenza anyi kuamba bualu kayi buonso budi mua kupendesha dîna diende dinsantu. Katuena basue kuikala bu bamue bantu ba mu bidimu lukama bia kumpala bavua kabayi benza malu avuabu bayisha. Mupostolo Paulo wakamba bua bualu buabu ne: “Dîna dia Nzambi didi dipendibua bua bualu buenu munkatshi mua bisamba bia bende.”​—Lomo 2:21-24.

8, 9. Fila tshilejilu tshia mudi Yehowa ubenesha aba badi baditatshisha bua kutumbisha dîna diende.

8 Tudi basue kutumbisha dîna dia Nzambi. Muanetu wa bakaji kampanda wa mu Norvège wakafuisha bayende ne kushalaye udikoleshila muanende wa balume wa bidimu bibidi. Udi wamba ne: “Tshivua tshikondo tshikole mu nsombelu wanyi. Mvua nsambila dituku dionso, bu panyima pa dîba dijima bua kulomba bukole buvua mua kungambuluisha bua kulama ditalala dia mu lungenyi bua tshipeteshi Satana mpunga wa kuyobola Yehowa biobi bimfikile bua kuangata dipangadika dibi anyi kupanga lulamatu. Mvua musue kutumbisha dîna dia Yehowa ne mvua musue bua muananyi wa balume alue kupetangana kabidi ne tatuende mu Mparadizu.”​—Nsu. 27:11.

9 Yehowa uvuaku muandamune masambila aa anyi? Eyowa. Muanetu wa bakaji eu wakapeta diambuluisha pavuaye udisangisha ne bena Kristo nende bavua bamutabalela. Bidimu bitanu pashishe, bakamusela kudi mukulu. Muanende udi mpindieu ne bidimu 20 ukadi mutambule. Muanetu wa bakaji eu udi wamba ne: “Ndi ne disanka dia bungi bua mudi bayanyi mungambuluishe bua kumukolesha.”

10. Bidi bikengela tshinyi bua bantu bonso kutumbishabu dîna dia Nzambi?

10 Bidi bikengela tshinyi bua bantu bonso kutumbishabu dîna dia Nzambi ne kubengabu kudipendesha? Bua bualu ebu kuenzekabu, Yehowa udi ne bua kubutula bantu bonso badi babenga bumfumu buende. (Bala Yehezekele 38:22, 23.) Bantu nebalue bapuangane ku kakese ku kakese. Tudi bindile ne muoyo kuulu kuulu tshikondo tshikala bifukibua bionso bidi ne meji mua kuangata dîna dia Yehowa bu dinsantu. Ndekelu wa bionso, Tatu wetu wa mu diulu udi ne dinanga neikale ‘tshintu tshionso’ kudi muntu yonso.​—1 Kol. 15:28.

“BUKALENGE BUEBE BULUE”

11, 12. Mbutoke kayi buvua bena Kristo bapete ku ndekelu kua bidimu bia 1800?

11 Kumpala kua Yezu kubanda mu diulu, bapostolo bende bakamukonka ne: “Mukalenge, udi upingajila Isalele bukalenge mpindieu anyi?” Diandamuna dia Yezu diakaleja ne: katshivua tshikondo tshia bobu kumanya dîba divua Bukalenge bua Nzambi mua kutuadija kukokesha to. Wakambila bayidi bende bua kutamba kuimanyina pa mudimu wa bumanyishi udi ne mushinga uvuabu ne bua kuenza. (Bala Bienzedi 1:6-8.) Nansha nanku, Yezu wakalongesha bayidi bende bua kuindila ne muoyo kuulu kuulu dilua dia Bukalenge bua Nzambi. Nunku, katshia mu matuku a bapostolo, bena Kristo batu anu basambila bua Bukalenge ebu bulue.

12 Pakakumbana dîba bua Yezu kutuadija kukokesha mu diulu mu Bukalenge bua Nzambi, Yehowa wakambuluisha bantu bende bua kujingululabu tshikondo tshivua malu aa ne bua kuenzeka. Mu 1879, Charles Taze Russell wakapatula tshiena-bualu kampanda mu tshibejibeji tshia Mukonkononyi wa Bible (Angl.). Tshiena-bualu atshi tshivua tshiamba ne: “Bikondo bia bantu ba bisamba bia bende nebijike dîba kayi?” tshiakaleja muvua tshidimu tshia 1914 tshikale tshidimu tshia mushinga mukole. Tshiena-bualu etshi tshiakaleja dipetangana didi pankatshi pa ‘bikondo muanda mutekete’ bia mu mêyi a buprofete a Danyele ne ‘bikondo bijadika bia bisamba’ bivua Yezu muakuile. *​—Dan. 4:16; Luka 21:24.

13. Ntshinyi tshivua tshienzeke mu 1914? Malu adi menzeke pa buloba katshia ku tshidimu atshi adi ajadika tshinyi?

13 Mu 1914, mvita yakenzeka pankatshi pa matunga a ku Mputu ne kutangalakayi pa buloba bujima. Pakajikayi mu 1918, kuakenzeka biyole bikole bia nzala ne tshipupu tshia gripe wa bena Espagne tshivua tshishipe bantu ba bungi kupita bavua bafue mu mvita. Nunku, “tshimanyinu” tshivua Yezu mufile bua bantu kujingululabu dikalaku diende didi kadiyi dimueneka bu Mukalenge mupiamupia wa buloba tshiakatuadija kukumbana. (Mat. 24:3-8; Luka 21:10, 11) Tshijadiki tshinene tshiakamueneka mu 1914, tshidimu tshivuabu bapeshe Mukalenge Yezu Kristo “tshifulu tshia butumbi.” Yeye “kuyaye wenda utshimuna bua kushikija ditshimuna diende.” (Buak. 6:2) Wakakezula diulu pavuaye muluangane ne Satana ne bademon bende, mubatshimune ne mubimanshe pabuipi ne buloba. Katshia ku tshikondo atshi, bantu badi bamona mudi mêyi mafundisha ku nyuma wa Nzambi aa malelela: “Diakabi kudi buloba ne mbuu, bualu Diabolo mmupueke kunudi, muikale ne tshiji tshikole, mumanye ne: udi ne tshikondo tshîpi.”​—Buak. 12:7-12.

14. a) Bua tshinyi bitshidi ne mushinga bua kusambila bua Bukalenge bua Nzambi bulue? b) Mmudimu kayi utudi ne bua kuenza?

14 Mulayi wa buprofete udi mu Buakabuluibua 12:7-12 udi umvuija bua tshinyi diledibua dia Bukalenge bua Nzambi didi dipetangana menemene ne ntuadijilu wa malu makole adi atungunuka ne kukengesha bantu. Yezu, Mukalenge wa Bukalenge bua Nzambi wakatuadija kukokesha munkatshi mua bena lukuna bende. Mu dindila tshikondo tshikalaye mua kujikija ditshimuna diende ne kumbusha malu mabi onso pa buloba, tudi tutungunuka ne kusambila bua Bukalenge bua Nzambi bulue. Tudi kabidi tuenza malu mu diumvuangana ne masambila etu aa patudi tuenza tshietu tshitupa mu dikumbana dia bualu bunene bua mu “tshimanyinu.” Yezu wakamba ne: “Nebayishe lumu luimpe elu lua Bukalenge pa buloba bujima budi bantu basombe bua luikale bujadiki kudi bisamba bionso, pashishe, nshikidilu nealue.”​—Mat. 24:14.

‘DISUA DIEBE DIENZEKE PA BULOBA’

15, 16. Mmunyi mutudi mua kuenza malu mu diumvuangana ne dilomba dietu dia ne: disua dia Nzambi dienzeke pa buloba?

15 Kukadi mpindieu bidimu bitue ku 6 000, disua dia Nzambi divua dienzeka pa buloba bimpe menemene. Ke bualu kayi Yehowa wakatangila nsombelu muimpe uvuaye mupeteshe bantu ku ntuadijilu ne kuambaye ne: “Biakadi bimpe be!” (Gen. 1:31) Pashishe Satana wakatomboka, ne katshia anu tshikondo atshi, bantu bakese menemene ke badi benza disua dia Nzambi pa buloba. Kadi lelu tudi ne diakalenga dia kuikala ne muoyo mu tshikondo tshidi Bantemu batue ku miliyo 8 basambila bua disua dia Nzambi dienzeke pa buloba ne badienzeja bua kuenza malu mu diumvuangana ne disambila edi. Badi benza nunku mu bienzedi biabu ne ku tshisumi tshidibu natshi bua mudimu wa kuvuija bantu bayidi.

Udiku wambuluisha bana bebe bua benze malu mu diumvuangana ne dilomba dia ne: disua dia Nzambi dienzeke pa buloba anyi? (Tangila tshikoso tshia 16)

16 Tshilejilu, muanetu wa bakaji kampanda uvua mutambule mu 1948 ne uvua muenze mudimu bu misionere mu Afrike, udi wamba ne: “Mu diumvuangana ne dilomba dia mu disambila dia tshilejilu edi, ntu nsambila bua bantu bonso badi bu mikoko bapetangane ne bantu badi mua kubambuluisha bua kumanya Yehowa patshidiku dîba. Kabidi, pantu nkeba kuyisha muntu, ntu ndomba Yehowa meji bua ndenge muoyo wende. Bua bantu badi bu mikoko batukadi bayishe, ntu ndomba Yehowa bua abeneshe madikolela atudi tuenza bua kubatabalela.” Kabiena bikemesha bua mudi muanetu wa bakaji wa bidimu 80 eu mupatule bipeta bimpe mu mudimu wende wa buambi to. Ku diambuluisha dia bana betu bakuabu, mmuambuluishe bantu ba bungi bua kuluabu Bantemu ba Yehowa. Kakuyi mpata, udi mua kuela meji bua bilejilu bikuabu bimpe bia bana betu badi badienzeja bua kuenza disua dia Nzambi nansha mukadibu bakulakaje.​—Bala Filipoyi 2:17.

17. Udi umvua bishi bua tshienza Yehowa bua kuandamuna ku dilomba dietu dia ne: disua diende dienzeke pa buloba?

17 Tudi tutungunuka ne kusambila bua disua dia Nzambi dienzeke too ne tshikondo tshikalabu mua kumbusha baluishi ba Bukalenge bua Nzambi pa buloba. Pashishe netumone muenzeka disua dia Nzambi bimpe menemene pajulabu bantu miliyo ya bungi ku lufu bua kupeta muoyo mu mparadizu pa buloba. Yezu wakamba ne: “Kanukemi bua bualu ebu, bualu dîba didi dilua diumvua bantu bonso badi mu nkita dîyi [dianyi], nebapatuke.” (Yone 5:28, 29) Netshikale tshikondo tshilenga bua kuikala ne muoyo bua kuakidila bantu batudi bafuishe! Nzambi “neakupule tshinsonji tshionso ku mêsu” kuetu. (Buak. 21:4) Bantu ba bungi babishabu ku lufu nebikale bantu “badi kabayi bakane,” bavua ne muoyo ne bafue kabayi bamanye Yehowa Nzambi ne Muanende. Netuikale ne diakalenga dia kulongesha bantu babishabu ku lufu disua dia Nzambi ne malu adiye mulongolole, kubambuluisha bua bikale bakumbane bua kupeta “muoyo wa tshiendelele.”​—Bien. 24:15; Yone 17:3.

18. Mmajinga kayi manene adi nawu bantu?

18 Bua ditalala ne buobumue kuikalabi pa buloba bujima bidi bikengela Bukalenge bua Nzambi butumbishishe dîna dia Yehowa. Majinga manene a bantu bonso neakumbane pikala Nzambi muandamune ku malu onso asatu a kumpala a mu disambila dia tshilejilu. Mu dindila tshikondo atshi, tudi ne majinga makuabu manene adi Yezu mutele mu malu anayi a ndekelu a mu disambila diende dia tshilejilu. Netukonkonone malu aa mu tshiena-bualu tshidi tshilonda.

^ tshik. 12 Bua kupeta diumvuija dia muvua mêyi a buprofete aa makumbane mu 1914 pavua Bukalenge bua Nzambi budi Masiya ukokesha buledibue, bala mukanda wa Bible utu ulongesha tshinyi menemene? mu dibeji dia 215-218.