1, 2. Ndungenyi kayi ludi nalu batendeledi ba Yehowa?

BATENDELEDI ba Yehowa mbindile ne lutulu luonso dikumbana dia milayi ya buprofete. Tshilejilu, Yelemiya uvua mutekemene ne: bena Babilona bavua ne bua kubutula tshimenga tshia Yuda, ne ke tshiakenzeka mu tshidimu tshia 607 kumpala kua Yezu. (Yelemiya 25:8-11) Yeshayi wakalaya ne: Yehowa uvua ne bua kumbusha bena Yuda ku bupika ne kubapingaja mu tshimenga tshiabu, wakamba ne: ‘Bonso badi bamuindila badi bavudijibue disanka.’ (Yeshaya 30:18) Mika uvua mutekemene pende ne: milayi ya Yehowa ivua ne bua kukumbana, wakamba ne: ‘Nentangije mêsu anyi kudi Yehowa.’ (Mika 7:7) Munkatshi mua bidimu bia bungi, batendeledi ba Nzambi bavua batuishibue ne: Masiya mulaya anyi Kristo uvua ne bua kulua.​—Luka 3:15; 1 Petelo 1:10-12. * (Tangila note.)

² Lelu, tudi bindile petu dikumbana dia milayi ya buprofete idi itangila Bukalenge bua Yehowa. Yezu Mukalenge wa Bukalenge ebu neasungile mu katupa kîpi emu bantu ba Nzambi ku bulongolodi bubi ebu. Neabutule bantu babi ne kumbusha ntatu yonso. (1 Yone 5:19) Nunku, tudi ne bua kutungunuka ne kuindila dituku  dia Yehowa dîba kayi dionso dialuadi, ne tudi ne bua kuenza tshionso tshitudi mua kuenza bua kuikala badilongolole.

3. Bituikala bindile nshikidilu kukadi bidimu bia bungi, ndukonko kayi lutudi mua kuikala tukadi tudiela?

³ Tudi bindile ne muoyo kuulu kuulu dituku dikala disua dia Nzambi mua kuenzeka pa buloba. (Matayi 6:10) Kadi bituikala bindile nshikidilu kukadi bidimu bia bungi, tudi mua kuikala tukadi tudiebeja ne: ‘Bua tshinyi tudi ne bua kutungunuka ne kuindila batekemene ne: nshikidilu nealue mu katupa kîpi emu?’

4. Bua tshinyi bidi ne mushinga bua tuetu kushala ‘badimuke’?

⁴ Yezu wakambila bayidi bende bua ‘kudimuka’ ne bua ‘kushala batabale.’ Ke bualu kayi bidi ne mushinga bua tuetu kutungunuka ne kuindila batekemene ne: nshikidilu udi ulua mu katupa kîpi emu. (Matayi 24:42, MNZ; Luka 21:34-36) Bulongolodi bua Yehowa budi kabidi butungunuka ne kutuvuluija bua ‘kuindila ne kulama bimpe mu meji dikalaku dia dituku dia Yehowa’ ne kushala bateke meji etu ku milayi ya Yehowa idi itangila bulongolodi bupiabupia.​—Bala 2 Petelo 3:11-13.

5. Mbualu kayi bukuabu budi butusaka bua kutungunuka ne kuindila dituku dia Yehowa?

⁵ Bikala bayidi ba Yezu ba mu bidimu lukama bia kumpala bavua ne bua kutungunuka ne kuindila dituku dia Yehowa, kuenza nunku kudi ne mushinga wa bungi buetu tuetu lelu. Bua tshinyi? Bualu tshimanyinu tshivua Yezu mufile tshidi tshileja ne: ukadi Mukalenge wa Bukalenge bua Nzambi katshia mu 1914, ne tudi mu matuku a ku nshikidilu, anyi “ku nshikidilu kua ndongoluelu wa malu eu.” Tshilejilu, anu bu muvua Yezu muambe, nsombelu wa pa baloba udi wenda anu unyanguka ne badi bayisha lumu luimpe pa buloba bujima. (Matayi 24:3, 7-14) Yezu kavua muleje bule bua tshikondo tshivua matuku a ku nshikidilu ne bua kunenga to, nunku tudi ne bua kuikala badilongolole bua dîba dionso dialua nshikidilu.

6. Ntshinyi tshidi tshituleja ne: nsombelu wa mu bulongolodi ebu neanyanguke bikole padi nshikidilu wenda usemena?

⁶ Tudiku mua kuamba ne: ‘nshikidilu wa ndongoluelu wa malu eu’ udi uleja tshikondo tshitshilualua, dîba dikala bulongolodi ebu bunyanguke bikole menemene anyi? Bible udi wamba ne: bantu nebanyanguke bikole menemene mu “matuku a ku nshikidilu.” (2 Timote 3:1, 13; Matayi 24:21; Buakabuluibua 12:12) Nunku, nansha mudi malu manyanguke bikole lelu, tudi bamanye ne: neatungunuke amu ne kunyanguka bikole.

7. Matayi 24:37-39 udi utuambila tshinyi bua nsombelu wikalaku pa buloba mu matuku a ku nshikidilu?

⁷ Bamue bantu badi mua kuela meji ne: kumpala kua “dikenga dinene” kutuadija, nekuikale mvita mu ditunga dionso ne bantu ba bungi nebikale basama anyi bafua ne nzala. (Buakabuluibua 7:14) Kadi biobi bienzeke nanku, nebimueneke ku mêsu kua bantu bonso ne: mulayi wa buprofete wa mu Bible udi wenda ukumbana. Bidi mua kumueneka nanku too ne kudi bantu badi kabayi bitaba tshidi Bible wamba. Vuluka ne: Yezu uvua muleje ne: mu matuku a ku nshikidilu bantu ba bungi ‘kabavua ne bua kuteya ntema’ to. Bavua ne bua kuikala benza malu abu a ku dituku ne ku dituku ne bavua ne bua kumvua bibi pavua dituku dia Yehowa dilua. (Bala Matayi 24:37-39.) Bidi bimueneka patoke ne: katuena ne bua kuindila bua malu anyanguke bikole menemene kumpala kua “dikenga dinene” kutuadijadi bua bantu bafike ku ditaba ne: nshikidilu ukadi pabuipi to.​—Luka 17:20; 2 Petelo 3:3, 4.

8. Malu a mu tshimanyinu tshia Yezu atudi tumona adi atujadikila tshinyi?

 ⁸ Tshimanyinu tshivua Yezu mufile tshivua bua kudimuija bayidi bende bua nsombelu uvua ne bua kuikalaku mu tshikondo tshiabu. Bushuwa, bayidi ba Yezu bavua bapete didimuija. (Matayi 24:27, 42) Katshia mu 1914, malu a mu tshimanyinu tshia Yezu adi enda akumbana. Tudi bajadike ne: tudi mu matuku a ku nshikidilu anyi “ku nshikidilu kua ndongoluelu wa malu eu.” Yehowa ukadi mulongolole dîba dikalaye mua kubutula ndongoluelu mubi wa Satana.

9. Bua tshinyi tudi ne bua kutungunuka ne kuindila batekemene ne: nshikidilu udi ulua mu katupa kîpi emu?

⁹ Kadi, bua tshinyi tudi ne bua kutungunuka ne kuindila batekemene ne: nshikidilu nealue mu katupa kîpi emu? Bualu tudi tutumikila Yezu Kristo. Kabidi, tudi tumona patoke ne: tshimanyinu tshivua Yezu mufile bua matuku a ku nshikidilu tshidi tshienda tshikumbana. Tudi bajadike ne: nshikidilu ukadi musemene pabuipi, ki mbualu tudi tuitaba bualu buonso budibu batuambila to, kadi mbualu tudi batuishibue ne: mulayi wa buprofete wa mu Bible udi wenda ukumbana. Tudi ne bua kushala badimuke ne badilongolole bua dilua dia nshikidilu.

10, 11. a) Bua tshinyi Yezu wakambila bayidi bende bua ‘kushalabu batabale’? b) Ntshinyi tshivua Yezu muambile bayidi bende bua kuenza pavuabu bamona ne: nshikidilu kena ulua lukasa bu muvuabu bela meji? (Tangila tshimfuanyi tshia ntuadijilu.)

¹⁰ Ba bungi ba kutudi bakadi benzele Yehowa mudimu ne lulamatu ne bindile ne muoyo kuulu kuulu munkatshi mua bidimu bia bungi dilua dia dituku diende. Nansha tuetu bindile kukadi bidimu bungi kayi, tudi ne bua kutungunuka ne kuindila batekemene ne: dituku edi dikadi pa kulua. Tudi ne bua kuikala badilongolole bua dituku dialua Yezu kubutula ndongoluelu wa Satana. Vuluka tshivua Yezu muambile balongi bende bua kuenza etshi: “Nuikale badimuke, nutabale, bualu kanuena bamanye dîba diakumbana tshikondo tshijadika. Bidi anu bu muntu udi muenze luendu lule, mushiye nzubu wende, mupeshe bapika bende bukokeshi, muntu ne muntu wende mudimu, kuambilaye mulami wa ku tshiibi bua kushala mutabale. Nunku nushale batabale, bualu kanuena bamanye dîba didi Mfumu wa nzubu ufika, ni walua dilolo anyi mundankulu, anyi pa bitala peshi mu dinda menemene, bua pafikaye mu tshimpitshimpi, kanusanganyi balale tulu. Kadi tshindi nnuambila, ndi ntshiambila bantu bonso ne: Nushale batabale.”​—Mâko 13:33-37.

¹¹ Pavua bayidi ba Yezu bajingulule ne: ukadi mubangishe kukokesha mu 1914, bakajingulula ne: nshikidilu uvua mua kulua dîba kayi dionso. Nunku bakadilongolola bua dituku edi pa kuvudija mudimu wa buambi. Yezu uvua muambe ne: uvua mua kulua dilolo, “pa bitala peshi mu dinda menemene.” Pavua bualu ebu mua kuenzeka, ntshinyi tshivua bayidi bende ne bua kuenza? Yezu uvua mubambile ne: “Nushale batabale.” Ke bualu kayi, nansha tuetu bamone ne: tukadi bindile mutantshi mule, kabiena bileja ne: nshikidilu utshidi kule anyi ne: kakulua mu matuku etu aa to.

12. Ntshinyi tshivua Habakuka mulombe Yehowa? Ntshinyi tshivua Nzambi mumuandamune?

 ¹² Muprofete Habakuka wakindila ne lutulu pavuaye uyisha bua dibutuka dia Yelushalema. Baprofete bakuabu bavua kumpala kuende bavua bayishe pabu mukenji eu munkatshi mua bidimu bia bungi. Habakuka wakamona ne: kuvua malu mabi ne kansungansunga ka bungi kupita ne kumpala. Wakalomba Yehowa diambuluisha, kuebejaye ne: ‘Yehowa, nendile kuudi musangu bule bishi bua wewe unkuatshishe?’ Nansha muvua Yehowa kayi muambe dituku divua nshikidilu ne bua kulua, wakalaya Habakuka ne: nshikidilu ‘kena upanga kulua.’ Yehowa wakambila kabidi Habakuka bua kutungunuka ne ‘kuindila.’​—Bala Habakuka 1:1-4; 2:3.

13. Mmeji kayi avua mua kuluila Habakuka? Bua tshinyi bualu ebu buvua mua kumukebela njiwu?

¹³ Fuanyikijabi ne: Habakuka udi udimona mutshioke ne dindila nshikidilu, ne wamba ne: ‘Ndi muindile dibutuka dia Yelushalema kukadi bidimu bia bungi. Nshikidilu utshidi kule. Tshiena nyisha kabidi bua kabutu aka to. Bantu bakuabu benze pabu mudimu eu.’ Ntshinyi tshivua mua kuenzeka bu yeye muele meji mushindu eu? Yehowa kavua mua kumuanyisha kabidi to. Bu yeye kayi mudilongolole bua dilua dia nshikidilu, uvua mua kujimija muoyo wende.

14. Bua tshinyi netuikale ne dianyisha bua mudi Yehowa mutudimuije bua kutungunuka ne kuindila nshikidilu?

¹⁴ Fuanyikija ne: ukadi mu bulongolodi bupiabupia. Malu onso avuabu balaye bua matuku a ku nshikidilu makumbane anu muvua Yehowa muambe. Udi weyemene Yehowa bikole kupita ne kumpala, ne udi kabidi mushindike ne: neakumbaje malu makuabu onso adiye mulaye. (Bala Yoshua 23:14.) Udi ne dianyisha dia bungi bua muvua Yehowa musungule tshikondo tshimpe tshia nshikidilu kulua ne muvuaye mudimuije bantu bende bua kutungunuka ne kutshindila.​—Bienzedi 1:7; 1 Petelo 4:7.

15, 16. Bua tshinyi tudi ne bua kuenza tshionso tshitudi mua kuenza mu mudimu wa kuyisha mu tshikondo tshia ku nshikidilu etshi?

¹⁵ Bulongolodi bua Yehowa nebutungunuke ne kutuvuluija bua tudifile bikole bua kuenzela Yehowa mudimu. Malu adibu butuvuluija aa adi atuambuluisha bua kumona patoke ne: tudi ne bua kuenzela Nzambi mudimu bikole, ne kumona kabidi ne: mukenji wetu ngua kumanyisha ne mitalu. Tudi batuishibue ne: tshimanyinu tshivua Yezu mufile tshidi tshienda  tshikumbana matuku etu aa, ne nshikidilu ukadi pabuipi. Nunku, tudi tuteka Yehowa pa muaba wa kumpala mu nsombelu wetu ne tutungunuka ne kuyisha lumu luimpe lua Bukalenge.​—Matayi 6:33; Mâko 13:10.

¹⁶ Patudi tuyisha bantu bakuabu lumu luimpe, tudi tubambuluisha bua kupandukabu ku kabutu ka bulongolodi bua Satana kakadi pabuipi. Njiwu kampanda minene yakenzeka pa mâyi mu 1945 pavua mazuwa a Wilhelm Gustloff madine mu mâyi. Bantu binunu bia bungi bakafua. Muanetu wa bakaji kampanda ne bayende bakapanduka ku njiwu eyi. Muanetu wa bakaji eu udi uvuluka ne: nansha pavua mazuwa enda adina, mamu kampanda uvua wenda udila wamba ne: “Bibuta bianyi! Bibuta bianyi! Biju bianyi! Biju bianyi bionso bidi muinshi, mu kazubu ka dilamina mabuki. Bintu bianyi bionso biajiminyi!” Bantu bakuabu batuvua tuenza nabu luendu bakajingulula tshivua ne mushinga wa bungi, kuenzabu mudimu mukole bua kusungila mioyo ya bantu. Lelu, mioyo ya bantu idi mu njiwu. Tuetu petu tudi basue kuikala bu bena luendu aba bavua kabayi batangila anu malu abu ne tudi basue kuimanyina pa mudimu wa kuyisha utudi ne bua kuenza ne lukasa. Tudi ne bua kuenza tshionso tshitudi ne bua kuenza bua kuambuluisha bantu bua kupanduka ku nshikidilu kua ndongoluelu wa malu eu.

17. Ntshinyi tshidi tshitujadikila ne: nshikidilu udi mua kulua dîba kayi dionso?

¹⁷ Tudi tumona bimpe ne: mulayi wa  buprofete wa mu Bible udi wenda ukumbana, ne nshikidilu wa ndongoluelu mubi eu ukadi pabuipi menemene. Tudi bindile bua kumona mudi “nsengu dikumi” ne “nyama wa luonji” ikudimukila ntendelelu wa dishima anyi Babilona munene. (Buakabuluibua 17:16) Katuena ne bua kuela meji ne: kutshidi kushale mutantshi mule bua bualu ebu kuenzekabu to. Ikala mumanye ne: Nzambi ‘neateke bualu ebu mu mioyo yabu’ bua kubundabu ntendelelu wa dishima, ne bualu ebu budi mua kuenzeka ne lukasa, dîba kayi dionso. (Buakabuluibua 17:17) Nshikidilu wa ndongoluelu mubi wa Satana ukadi pabuipi menemene. Ke bualu kayi tudi ne bua kutumikila didimuija dia Yezu edi: “Nudimuke bua mioyo yenu kayinemi bujitu ne budiavi ne bunuavi ne tunyinganyinga tua mu nsombelu bua dituku adi kadilu diakamue kunudi mu tshimpitshimpi bu buteyi.” (Luka 21:34, 35; Buakabuluibua 16:15) Tushalayi badimuke ne tutungunukayi ne kuenzela Yehowa mudimu bikole, bajadike ne: udi “ukuatshila badi bamuindila mudimu.”​—Yeshaya 64:4.

18. Ndukonko kayi lutuandamuna mu tshiena-bualu tshialonda?

¹⁸ Patutshidi bindile nshikidilu wa ndongoluelu mubi eu, tudi ne bua kutumikila mubelu uvua muyidi Yuda mufile eu: “Bananga, nudibake mu ditabuja dienu ditambe tshijila ne nusambile ne nyuma muimpe bua nudilame mu dinanga dia Nzambi panudi bindile luse lua Mukalenge wetu Yezu Kristo ludi lufikisha ku muoyo wa tshiendelele.” (Yuda 20, 21) Kadi mmushindu kayi utudi mua kuleja mutudi batekemene ne: bulongolodi bupiabupia bua Nzambi nebulue mu katupa kîpi emu ne tudi babuindile ne muoyo kuulu kuulu? Netuandamune lukonko elu mu tshiena-bualu tshialonda.