Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Tungunuka ne kuelangana meji a malu a mu nyuma

Tungunuka ne kuelangana meji a malu a mu nyuma

“Elela malu aa meji, udifile kudiwu bua bantu bonso bamone muudi uya kumpala.”​—1 TIMOTE 4:15.

MISAMBU: 57, 52

1, 2. Bantu mbashilangane ne nyama ku tshinyi?

BUONGO bua muntu ntshintu tshia pa buatshi. Tshilejilu, bantu mbakumbane bua kulonga muakulu. Muakulu udi utuambuluisha bua kubala, kufunda, kuakula ne kumvua malu adibu batuambila. Udi utuambuluisha kabidi bua kusambila ne kuimbila Yehowa misambu ya kumutumbisha nayi. Bionso ebi bidi bituambuluisha bua kuikala bashilangane ne nyama. Bena malu a sianse kabena mua kumvua bimpe menemene mutu buongo buetu bufika ku dienza malu adi akemesha aa to.

2 Dikala dietu bakumbane bua kuakula muakulu kampanda ndipa dia kudi Yehowa. (Musambu 139:14; Buakabuluibua 4:11) Mmutupeshe kabidi dipa dikuabu didi dienza bua tuikale bashilangane ne nyama. Bantu mbafukibue mu ‘tshifuanyikiji tshia Nzambi.’ Tudi ne tshipedi anyi budikadidi bua kudisunguila malu. Tudi mua kusungula bua kukuata mudimu ne dimanya dia muakulu bua kuenzela Yehowa mudimu ne kumutumbisha.​—Genese 1:27.

3. Ntshinyi tshidi Yehowa mutupeshe bua kutuvuija bena meji?

3 Yehowa mmutuleje mutudi mua kumuenzela mudimu ne kumutumbisha ku diambuluisha dia Bible. Mbapatule Bible mujima anyi tshitupa tshiende mu miakulu mipite pa 2 800. Patudi tuelangana meji bua malu adi Bible wamba, tudi mua kutuadija kuela meji anu bu Nzambi. (Musambu 40:5; 92:5; 139:17) Meji a Yehowa adi atuvuija bena meji ne adi atulombola ku muoyo wa tshiendelele.​—Bala 2 Timote 3:14-17.

4. Kuelangana meji kudi kumvuija tshinyi? Nkonko kayi ituandamuna?

4 Kuelangana meji kudi kumvuija kutuma ntema bikole ku tshintu kampanda ne kunana lungenyi bikole menemene bua tshintu atshi. (Musambu 77:12; Nsumuinu 24:1, 2) Patudi tuelangana meji bua malu atudi tulonga bua Yehowa ne Yezu bidi bituambuluisha bikole. (Yone 17:3) Mu tshiena-bualu etshi netuandamune nkonko eyi: Mmunyi mutudi mua kubala mu mushindu udi utuambuluisha bua kuelangana meji bipepele? Mmalu kayi atudi mua kuelela meji? Ntshinyi tshidi mua kutuambuluisha bua kuikala ne tshibidilu tshia kuelangana meji tshitudi ne bua kunanga?

ENZA BUA DIDILONGELA DIEBE DIKUAMBULUISHE

5, 6. Ntshinyi tshidi mua kukuambuluisha bua kuvuluka ne kumvua bimpe malu audi ubala?

5 Kutuku muanji kumona ne: kudi amue malu audi mua kuenza kuyi nansha wela meji, bu mudi kueyela, kuenda anyi kuendesha dikalu anyi? Diakabi, bidi mua kukufikila imue misangu bua kubala kuyi wela meji. Pamuapa udi mua kutuadija too ne kuela meji a malu makuabu paudi wenda ubala. Ntshinyi tshiudi mua kuenza bua kuepuka tshibidilu etshi? Mbimpe utume ntema ku malu audi ubala ne wele meji bua tshidiwu umvuija. Pashishe, paudi ufika ku ndekelu kua tshikoso anyi kua tshiena-bualu tshia mu mukanda kampanda, wimane katupa ne welangane meji bua biudi ufuma ku dibala. Wele meji bua malu audi mulonge, ne pashishe ukebe bua kumona ni udi muumvue bimpe menemene.

Kubala Bible ne dîyi dikole nekukuambuluishe bua kutuma ntema bimpe ku biudi ubala ne kuvuluka malu a bungi

6 Makebulula adi bamanyi ba malu a sianse benze adi aleja ne: mbipepele menemene bua kuvuluka bualu kampanda patudi tububala ne dîyi dikole. Mufuki wetu mmumanye bualu ebu, ke bua tshinyi wakambila Yoshua bua ‘kuelangana meji’ a mukanda wa Mikenji anyi bua ‘kubala ne dîyi dia panshipanshi’ peshi bitekete bitekete bu mudibu mua kukudimuna kabidi muaku eu mu tshiena Ebelu. (Bala Yoshua 1:8.) Kubala Bible ne dîyi dikole nekukuambuluishe bua kutuma ntema bimpe ku biudi ubala ne kuvuluka malu a bungi.

7. Ntshikondo kayi tshimpe tshia kuelangana meji bua malu a mu Bible? (Tangila tshimfuanyi tshia ntuadijilu.)

7 Bidi bitulomba bua kudienzeja bikole bua kuelangana meji ne kutuma ntema ku malu atudi tulonga. Ke bua tshinyi mbimpe kuelangana meji paudi kuyi mutshioke, ne mbimpe kuikala muaba udi kawuyi mutoyi anyi bintu bidi mua kukubueja mu ditanaji. Davidi mufundi wa Misambu uvua welangana meji pavuaye pa bulalu mutabale munkatshi mua butuku. (Musambu 63:6) Yezu muntu mupuangane uvua usungula miaba ivua kayiyi mitoyi bua kuelangana meji ne kusambila.​—Luka 6:12.

MALU MIMPE AUDI MUA KUELELA MEJI

8. a) Mmalu kayi atudi mua kuelela meji? b) Mmunyi mudi Yehowa umvua patudi tuambila bakuabu malu adi amutangila?

8 Pakumbusha malu audi ubala mu Bible, kudi malu makuabu audi mua kuelela meji. Tshilejilu, paudi utangila bintu bimpe bidi Yehowa mufuke, anji imana katupa ne udiebeje ne: ‘Bintu ebi bidi bindongesha tshinyi bua Yehowa?’ Ngelelu wa meji wa mushindu eu neakusake bushuwa bua kuela Yehowa tuasakidila mu disambila. Paudi usomba ne bantu bakuabu, neujinge kubambila muudi udiumvua. (Musambu 104:24; Bienzedi 14:17) Yehowa udi umona ne usanka patudi tuelangana meji, tusambila ne tuambila bakuabu malu ende. Bible udi utujadikila ne: ‘Mukanda wa tshivulukidi wakafundibua kumpala kuende bua kuanyisha bantu aba bakadi batshina Nzambi ne bakadi [belangana meji, NWT] bua dîna diende.’​—Malaki 3:16.

Utuku wela meji bua mushindu uudi mua kuambuluisha balongi bebe ba Bible anyi? (Tangila tshikoso tshia 9)

9. a) Mmalu kayi avua Paulo muambile Timote bua kuelela meji? b) Mmalu kayi atudi mua kuelela meji patudi tudilongolola bua kuya mu buambi?

9 Mupostolo Paulo wakambila Timote bua kuela meji bua tshivua mêyi ende, bikadilu biende ne dilongesha diende mua kuenzela bantu bakuabu. (Bala 1 Timote 4:12-16.) Udi pebe mua kuelangana meji bua malu aa. Tshilejilu, udi ne bua kukeba dîba dia kuelangana meji paudi udilongolola bua kuya kulonga Bible ne muntu. Ela meji bua mulongi ne keba lukonko anyi tshilejilu tshiamuambuluisha bua kuya kumpala. Paudi udilongolola bua malonga ebe a Bible mushindu eu, udi ukolesha ditabuja diebe ne ulua mulongeshi wa Bible muimpe udi ne disanka dia bungi. Kuelangana meji kumpala kua kuya mu mudimu wa buambi nekukuambuluishe kabidi bikole. (Bala Ezela 7:10.) Pamuapa udi mua kubala nshapita kampanda wa mu mukanda wa Bienzedi udi mua kukuambuluisha bua kuvudija tshisumi bua mudimu wa buambi. Udi kabidi mua kuelangana meji bua mvese iudi mulongolole bua kubadila bantu dituku adi ne bua bibejibeji biudi mulongolole bua kufila. (2 Timote 1:6) Ela meji bua bantu badi mu teritware webe ne bua malu audi mua kubambila ikala mua kubasankisha. Paudi udilongolola mushindu eu, newenze mudimu bimpe menemene ne Bible bua kuyisha bantu bakuabu.​—1 Kolinto 2:4.

Enza bua malu audi ubala abuele mu muoyo webe ne ela Yehowa tuasakidila mu disambila bua malu mimpe audi ulonga

10. Mmalu kayi makuabu mimpe atudi mua kuelela meji?

10 Mmalu kayi makuabu audi mua kuelela meji? Wewe mufunde malu kampanda padibu benza miyuki ya patoke, paudi mu mpuilu ne mu mpungilu, keba dîba dia kuabalulula. Paudi uabalulula, udiebeje ne: ‘Ntshinyi tshidi Dîyi dia Nzambi ne bulongolodi buende bindongeshe?’ Udi kabidi mua kuelangana meji bua malu adibu bapatula mu Tshibumba tshia Nsentedi ne mu Réveillez-vous! ngondo yonso ne adi mu mikanda idibu bapatula mu mpungilu. Paudi ubala mukanda wa Annuaire, wimane katupa paudi ubala bualu bua muntu kampanda, wele meji bua bualu ebu, ne ububueje mu muoyo webe. Paudi ubala mikanda yetu, wele tushonyi pa ngenyi minene anyi ufunde malu kampanda ku nseke ya mukanda. Kuenza nunku nekukuambuluishe paudi udilongolola bua kupinganyina bantu, bua kuenza dikumbula dia bulami anyi bua kuenza muyuki. Bualu budi ne mushinga budi ne: paudi wimana bua kuelangana meji bua malu audi ubala, bidi bikuambuluisha bua kupeta dîba dia kubueja malu au mu muoyo webe ne dia kusambila bua kuela Yehowa tuasakidila bua malu mimpe audi mulonge.

ELANGANA MEJI BUA MALU A MU DÎYI DIA NZAMBI DITUKU DIONSO

11. Mmukanda kayi udi ne mushinga wa bungi udi ne malu atudi mua kuelela meji? Kuelangana meji nekutuambuluishe mushindu kayi? (Tangila kabidi note.)

11 Bulelela, Bible mmukanda wa mushinga wa bungi udi ne malu atudi mua kuelela meji. Kadi ntshinyi tshiudi mua kuenza wewe mu nsombelu uudi kuyi mua kubala Bible? * (Tangila note.) Kakuena muntu nansha umue udi mua kukupangisha bua kuelangana meji bua malu audi nawu mu lungenyi bu mudi mvese iutu munange bikole anyi misambu ya Bukalenge to. (Bienzedi 16:25) Nyuma wa Nzambi neakuambuluishe bua kuvuluka malu auvua mulonge akuambuluisha bua kushala ne lulamatu.​—Yone 14:26.

12. Ngumue mushindu kayi uudi mua kulongolola dibala diebe dia Bible dituku dionso?

12 Ngumue mushindu kayi uudi mua kulongolola bua kuikala ubala Bible dituku dionso? Amue matuku a mu lumingu, udi mua kubala ne kuelangana meji bua malu a mu dibala dia Bible dia ku lumingu dia mu Kalasa ka Mudimu wa Nzambi. Matuku makuabu, udi mua kubala Evanjeliyo wa Matayi, wa Mâko, wa Luka ne wa Yone ne kuelangana meji bua malu avua Yezu muambe ne muenze. (Lomo 10:17; Ebelu 12:2; 1 Petelo 2:21) Tudi kabidi ne mukanda udi uleja mudi malu a mu nsombelu wa Yezu menzeke malondangane. Mukanda eu udi mua kukuambuluisha bua dibala diebe dia Evanjeliyo eyi dikuambuluishe bikole menemene.​—Yone 14:6.

BUA TSHINYI KUELANGANA MEJI KUDI NE MUSHINGA WA BUNGI?

13, 14. Bua tshinyi kutungunuka ne kuelangana meji bua Yehowa ne Yezu kudi ne mushinga wa bungi? Kuenza nunku nekutusake bua kuenza tshinyi?

13 Kuelangana meji bua Yehowa ne Yezu kudi mua kuambuluisha muntu bua kulua muena Kristo mushindame ne kuikala ne ditabuja dikole. (Ebelu 5:14; 6:1) Muntu udi kayi nangananga ne dîba dia kuelangana meji bua Nzambi neanyange malanda ende ne Yehowa ku kakese ku kakese anyi mene kumuela nyima. (Ebelu 2:1; 3:12) Yezu wakamba ne: tuetu katuyi tumvua Dîyi dia Nzambi anyi tuditaba “ne muoyo muakane ne muimpe,” ‘katuakudilama’ to. Kadi, “tunyinganyinga, bubanji ne masanka a muoyo eu” bidi mua kutusesuisha bipepele.​—Luka 8:14, 15.

14 Nunku, tutungunukayi ne kuelangana meji bua malu adi mu Bible bua tufike ku dimanya Yehowa bimpe. Kuenza nunku nekutusake bua kuidikija ngikadilu yende ne bumuntu buende bimpe menemene. (2 Kolinto 3:18) Tudi mua kutungunuka ne kulonga malu a bungi adi atangila Tatu wetu wa mu diulu ne kumuidikija bua kashidi. Kakuena diakalenga dinene dipite edi!​—Muambi 3:11.

Kuelangana meji bua Yehowa ne bua Yezu kudi kukuambuluisha bua kuikala ne tshisumi bua bulelela

15, 16. a) Mmunyi mudi kuelangana meji bua Yehowa ne Yezu kukuambuluishe? b) Bua tshinyi bidi mua kutukolela imue misangu bua kuelangana meji? Kadi bua tshinyi tudi ne bua kutungunuka ne kudienzeja?

15 Kuelangana meji bua Yehowa ne bua Yezu nekukuambuluishe bua kuikala ne tshisumi bua bulelela. Tshisumi tshiebe netshikankamije bena Kristo nebe ne bantu baudi utuilangana nabu mu buambi. Wewe muelangane meji bua malu adi Yehowa mukuenzele padiye mufile mulambu wa Yezu udi upikula, neutungunuke ne kuangata malanda makole audi mudie ne Nzambi ne mushinga. (Lomo 3:24; Yakobo 4:8) Mark muanetu wa balume wa mu Afrike du Sud uvua muenze bidimu bisatu mu buloko bua ditabuja diende wakamba ne: “Tudi mua kufuanyikija kuelangana meji ne bualu budi busankisha. Patudi tuelangana meji bua malu a mu nyuma, tudi tumanya malu mapiamapia adi atangila Yehowa, Nzambi wetu. Misangu mikuabu pantu ndiumvua mutekeshibue mu mikolo anyi nsamisha mutu bua matuku atshilualua, ntu ngangata Bible bua kubala ne kuelangana meji bua mvese kampanda. Ntu ndiumvua bushuwa mukoleshibue.”

16 Muoyo utudi nawu mu bulongolodi ebu mmuwule tente ne malu adi afila ditanaji, bitukolela bua kupeta dîba dia kuelangana meji a malu adi mu Bible. Patrick, muanetu wa balume wa mu Afrike wakamba ne: “Lungenyi luanyi ludi anu bu kashete ka kuela mikanda ya kutuminangana kadi kuule ne malu a mishindu mishilashilangane, mimpe ne adi kayi mimpe adibu ne bua ku kusunguluja dituku dionso. Pantu nkonkonona malu adi mu lungenyi luanyi, misangu ya bungi ntu mpeta ‘meji adi alubakaja,’ ne ntu nganji kusambila Yehowa bua malu aa bua meme kuelangana meji ne lungenyi luimpe. Nansha mutu kuenza nunku kungangata ndambu wa dîba kumpala kua meme kutuadija kuela meji bua biena-bualu kampanda bia malu a mu nyuma, ntu ndiumvua pabuipi ne Yehowa. Ebi bitu biunzulula lungenyi luanyi bua kumvua bulelela bimpe.” (Musambu 94:19, NWT) Eyowa, tudi tupeta malu a bungi mimpe patudi tubala Bible dituku dionso ne tuelangana meji bua malu adimu.​—Bienzedi 17:11.

MMUNYI MUUTU UPETA DÎBA?

17. Mmunyi muutu upeta dîba dia kuelangana meji?

17 Bamue batu babika patshiatshia bua kubala, kuelangana meji ne kusambila. Bakuabu batu benza nunku padibu badia mu munya. Pamuapa, buebe wewe dilolo anyi kumpala kua kulala ke tshikondo tshimpe tshia kubala Bible. Bamue batu basue kubala Bible mu dinda ne kumubala kabidi kumpala kua kulala. (Yoshua 1:8) Bualu budi ne mushinga ‘nkukuata mudimu bimpe menemene ne dîba diebe,’ mmumue ne: kuangata dîba diutu wenza malu adi kaayi ne mushinga wa bungi bua kuelangana meji bua malu a mu Dîyi dia Nzambi dituku dionso.​—Efeso 5:15, 16.

18. Ntshinyi tshidi Bible ulaya bantu badi belangana meji a malu a mu Dîyi dia Nzambi dituku dionso ne batumikila bidibu balonga?

18 Bible mmulaye ne: Yehowa neabeneshe bantu bonso badi belangana meji a malu adi mu Dîyi diende ne badi badienzeja bua kutumikila bidibu balonga (Bala Musambu wa 1:1-3.) Yezu wakamba ne: “Bantu badi bateleja dîyi dia Nzambi ne badilama ke ba diakalenga.” (Luka 11:28) Kadi bualu budi ne mushinga menemene budi ne: kuelangana meji bua Dîyi dia Yehowa dituku dionso nekutuambuluishe bua kuenza malu mu mushindu udi umutumbishisha. Tuetu benze nunku, Yehowa neatupeteshe disanka mpindieu ne neatupeshe muoyo wa tshiendelele mu bulongolodi buende bupiabupia.​—Yakobo 1:25; Buakabuluibua 1:3.

^ tshik. 11 Bala tshiena-bualu tshia ne: ‘Tudi baluangane bikole bua kushala bena Kristo’ mu Tshibumba tshia Nsentedi tshia 1/12/2006.