Ndi mpeta disulakana ku nsombelu mubi wa mu bunsonga

Muyuki mulonda kudi Eusebio Morcillo

Mu ngondo wa tshitema wa 1993, ngakaya kutangila bena buloko. Dituku adi muakunyanyi wa bakaji Mariví uvuabu bakuatamu uvua ne bua kutambula. Bamue bena buloko nende ne basalayi bavua batangile mumvua ndombola malu a ntambu. Kadi kumpala kua meme kunumvuija mutuvua meme ne muakunyanyi bafike muaba au, lekelayi nganji kunuambila tshivua nsombelu wetu kale.

BAKANDELELA mu ditunga dia Espagne mu dia matuku 5 a ngondo muitanu wa 1954. Mbatulele 8 kuetu ne meme ke muana wa kumpala. Mariví uvua muana muisatu. Kakuetu mukaji muledi wa mamu wakatukoleshila mu Katolike ne ntshidi muvuluke mumvua mudifile bikole mu malu a Nzambi ku buana patuvua nende. Kadi kuetu katuvua ne nsombelu muimpe to. Tatu uvua ne tshibidilu tshia kukuma mamu, kutukuma ne tuetu bana. Tuvua ne buôwa bua bungi ne mvua ngumvua bibi menemene pamvua mmona mamu ukenga.

Bavua kabidi batukengesha mu kalasa bikole. Mulongeshi wetu mukuabu uvua mumpere uvua utukuma mitu ku tshimanu patuvua katuyi tukuata ku nkonko yende. Mukuabu pende uvua utombola bana ba bakaji pavuaye ulonga nabu kumbelu. Kunyima kua matuku, malongesha a bena Katolike bu mudi dia inferno wa kapia diakatuadija kundubakaja ne kungenza buôwa. Meme kutuadija kulekela malu a Nzambi.

Ndi nditua mu buenzavi

Bu mumvua tshiyi mupete malongesha avua mua kumfikisha ku dienza malu adi asankisha Nzambi, ngakatuadija kupitshisha dîba dianyi mu disomba ne bantu ba bikadilu bibi ne ba tshikisu mu miaba ya manaya ne mijiki. Misangu ya bungi mvita ivua ijuka ne bantu bavua baluangana ne tuele, shene, milangi ne tutambua. Nansha mumvua tshiyi mbuela panyi mu mvita ayi, dituku dikuabu ngakapapukila nkadi mulale mufue tshipuka.

Panyima pa matuku, ngakalekela kuya mu miaba ayi ne kukeba mikuabu ivua mimpe. Nansha mu miaba ayi kabidi, bavua banuamu diamba. Kadi pamutu pa diamba kumpeteshadi  disanka ne ditalala dia mu lungenyi, ngakatuadija kulotakana ne kusama mutu bikole.

Nansha mumvua tshiyi ne nsombelu wa disanka, ngakakoka muakunyanyi wa balume José Luis ne mulunda wanyi wa pa muoyo Miguel mu nsombelu umvua nende. Mu tshikondo atshi tuvua baditue mu buenzavi ne bansonga bakuabu ba mu Espagne. Mvua ngenza muanyi muonso bua kupeta makuta a kusumba nawu diamba. Bantu kabavua kabidi bannemeka to.

Yehowa udi unsungila

Tshikondo atshi, ngakayukila bikole ne balunda banyi bua dikalaku dia Nzambi ne bua tshitudi tuenza pa buloba. Meme kutuadija kukeba Nzambi pa kukeba muntu umvua mua kuambila mumvua ndiumvua. Meme kufika ku dimona ne: muena mudimu wetu mukuabu diende Francisco uvua mushilangane ne bakuabu. Uvua umueneka muntu muimpe wa disanka, ke meme kumuambila malu avua mantonde. Francisco uvua Ntemu wa Yehowa, ke yeye kumpeshaye Tshibumba tshia Nsentedi tshivua ne tshiena-bualu tshivua tshiakula bua diamba.

Panyima pa meme mumane kubala tshiena-bualu atshi, ngakasambila bua Nzambi angambuluishe, meme kumuambila ne: “Mukalenge, ndi mumanye ne: udiku, ndi musue bua kukumanya ne kuenza disua diebe. Ngambuluishaku.” Francisco ne Bantemu bakuabu bakankolesha ku muoyo bikole ne Bible ne kumpesha mikanda yabu ya Bantemu bua meme kubala. Meme kufika ku dimona ne: mbampeshe diambuluisha dimvua mulombe kudi Nzambi. Matuku makese pashishe, meme kutuadija kuambila balunda banyi ne muakunyanyi José Luis malu amvua ndonga.

Dituku dikuabu patuvua tufuma ku ditangila mijiki itubu bimba ne mutoyi wa bungi ne balunda banyi, ngakumbuka kudibu, meme kutuadija kuenda pa nkayanyi. Meme kubatangidila pa bule ne kumona muvua dinua dia diamba dinyanga nsombelu wetu. Dituku adi, meme kuangata dipangadika dia kulekela nsombelu au bua kulua Ntemu wa Yehowa.

Meme kulomba Francisco Bible, yeye kumpeshaye, kumpesha kabidi ne mukanda wa Bulelela budi bufikisha ku muoyo wa kashidi. * Pangakabala mudi Nzambi mulaye bua kukupula binsonji bionso ku mêsu kua bantu ne kumbusha lufu, ngakamona ne: ndi mupete bulelela budi mua kupikula bantu. (Yone 8:32; Buakabuluibua 21:4) Pashishe, meme kubuela mu bisangilu bia Bantemu ba Yehowa ku Nzubu wa Bukalenge. Mushindu uvuabu bakidilangana ne disanka wakankemesha bikole.

Bu mumvua musue kuambila bakuabu malu amvua mumone mu Nzubu wa Bukalenge, ngakaya diakamue kudi José Luis ne balunda banyi ne meme kubambila malu onso. Matuku makese pashishe tuetu bonso kulua kubuela mu bisangilu. Muana wa bakaji mukuabu uvua musombe kumpala kuetu wakakudimuka ne kututapa dîsu. Uvua mua kuikala mubazuke bua kumona kasumbu ka bansonga abu bavua ne nsuki mile, kadi kakakudimuka tshiakabidi bua kututangila to. Bivua mua kuikala bimukemeshe pakatumonaye tupingana mu Nzubu wa Bukalenge lumingu luakalonda kadi bikale ne nsuki mikosa bimpe.

Matuku makese pashishe, meme ne Miguel tuakabuela kabidi mu mpuilu wa tshijengu wa Bantemu ba Yehowa. Katshia katuvua banji kumona bantu ba mishindu yonso, bakulumpe ne bana basombe mu buobumue mushindu au to.  Bualu bukuabu buvua butukemeshe mbua ne: mpuilu au uvua wenzekele anu mu muaba utuvua baye kutangila mijiki ya mutoyi mukole au. Kadi musangu eu, kakuvua mitoyi to, ne mijiki ituakumvua yakatukija lungenyi luetu.

Tuetu bonso tuakatuadija kulonga Bible. Ngondo mitue ku 8 pashishe, tuambe ne: mu dia 26 a ngondo wa 7 mu 1974, meme ne Miguel tuakatambula. Tuvua ne bidimu 20. Balunda betu bakuabu banayi kutambulabu ngondo mikese pashishe. Dimanya dia mu Bible dimvua mupete diakansaka bua kutuadija kuambuluisha mamuanyi uvua ne lutulu mu midimu ya ku nzubu ne kumuambila bulelela bumvua mupete. Tuakalua kunangangana bikole be! Mvua ndienzeja kabidi bikole bua kuambuluisha bakunyi banyi.

Pakapita matuku, mamu ne bana betu bonso pa kumbusha anu umue wa balume bakalonga Bible, kutambula ne kulua Bantemu ba Yehowa. Mu 1977 ngakasela Soledad. Yeye ke muana wa bakaji wakabazuka pavuaye mutumone mu bisangilu mu Nzubu wa Bukalenge bua musangu wa kumpala au. Panyima pa ngondo mikese, meme ne Soledad tuakalua bampanda-njila.

Mulela wanyi udi upikudibua

Bakalala ku bukole ne muakunyanyi wa bakaji Mariví patshivuaye muana, ne bualu ebu buakamunyangila nsombelu bikole. Pakaluaye nsongakaji, wakaditua mu buenzavi, uvua unua diamba, wiba ne wenda bundumba. Pakakumbajaye bidimu 23, bakamuela mu buloko, kadi muine amu wakatungunuka anu ne buenzavi.

Tshikondo atshi nkavua mutangidi wa tshijengu, mmumue ne: mutangidi muena ngendu wa Bantemu ba Yehowa. Mu 1989, bakatutuma meme ne Soledad muaba uvua buloko buvuabu bele Mariví. Bamfumu ba mbulamatadi bavua bafuma ku dimunyenga muanende ne kumutuma muaba mukuabu, kushalaye ne kanyinganyinga ka bungi. Dituku dikuabu ngakaya kumutangila ne kumuambila bua tuetu kutuadija kulonga nende Bible, yeye kuitaba. Tuetu bamane kulonga nende ngondo umue, wakalekela kunua diamba ne makanya. Biakankemesha bikole bua kumona muvua Yehowa mumupeshe bukole bua kushintulula nsombelu wende.​—Ebelu 4:12.

Matuku makese panyima pa Mariví mumane kutuadija kulonga, wakatuadija kuambila bena buloko nende ne basalayi bivuaye ulonga. Nansha muvuabu bamumbusha mu ebu buloko bamutuma mu bukuabu, wakatungunuka anu ne kuyisha. Mu buloko bukuabu wakayisha too ne ku kazubu ne kazubu konso ka buloko. Panyima pa bidimu, wakatuadija kulonga Bible ne bena buloko nende ba bungi anu mu buloko amu.

Dituku dikuabu Mariví kungambilaye ne: uvua musue kudilambula kudi Yehowa ne kutambula. Kadi kabavua bamuitabile bua kupatukaye mu buloko to, ne kakuvua muntu nansha umue mu buloko amu uvua mua kumutambuisha to. Wakatantamena kabidi nsombelu mubi uvua mu buloko amu munkatshi mua bidimu binayi bijima. Ntshinyi tshiakamuambuluisha bua kulama ditabuja diende? Pa dîba divua bena tshisumbu tshia muaba au benza bisangilu biabu, yeye pende uvua ulonga wowu malu amue au mu kazubu kende ka buloko. Uvua kabidi ne tshibidilu tshia kulonga Bible ne kusambila.

Pashishe, kuluabu kutuma Mariví mu buloko butubu balama bantu ne dîsu dikole, muomu amu bavua benzamu kabidi tshina tshia mâyi. Yeye kumona ne: mpindieu kudi mushindu wa kutambulaye. Bivua nanku bualu ndekelu wa bionso bakamuitabila. Ke tshikondo tshingakadimona nkayanyi mmuenzela muyuki wa ntambu. Mvua ku luseke luende mu tshikondo atshi tshia mushinga mukole mu nsombelu wende.

Bua bundumba buvua Mariví muende kumpala, wakapeta Sida. Nansha nanku, nsombelu muimpe ukavuaye nende wakamufikisha ku dipatuka mu buloko matuku makese pashishe mu ngondo muisatu wa 1994. Wakaya kusomba ne mamu ku nzubu ne kushalaye muena Kristo wa tshisumi too ne muakafuaye bidimu bibidi pashishe.

 Ndi ntantamena ntatu ya didiumvua bibi

Meme panyi ndi mushalaku ne tshimanyinu tshia nsombelu umvua nende kale. Dinkengesha divuabu bankengeshe kudi tatu ne nsombelu mubi umvua nende mu bunsonga mbishiya ne katanyi kampanda. Pangakakola, mvua ngumvua dibungama dikole ne ndiumvua tshiyi ne mushinga. Tshikondo atshi ngakateketa ku muoyo bikole. Kadi Dîyi dia Nzambi diakangambuluisha bua kuluangana ne ngenyi mibi eyi. Kuela meji bikole pa mvese bu mudi wa Yeshaya 1:18 ne Musambu 103:8-13 munkatshi mua bidimu bia bungi kuakangambuluisha bua kumbusha ngenyi mibi eyi mu mutu wanyi ne kukepesha dibungama dimvua nadi.

Disambila diakangambuluisha padi bikole bua kuluisha lungenyi lua didiumvua tshiyi ne mushinga. Misangu ya bungi mvua nsambila Yehowa ne binsonji ku mêsu. Kadi mêyi adi mu 1 Yone 3:19, 20 akankolesha bikole, adi amba ne: ‘Mu muanda eu netumanye ne: tudi ba bulelela, netupoleshe mitshima yetu ku mêsu kuende; bua bikala mitshima yetu itupisha, Nzambi udi upita mitshima yetu bunene ne udi mumanye malu onso.’

Bu mumvua nsambila Nzambi ne muoyo mujima ne mutshima wa ‘majiya ne udi unyingalala,’ ngakafika ku dimona ne: tshivua muntu mubi menemene bu mumvua ngela meji to. Bible udi ujadikila bonso badi bakeba Yehowa ne: kêna ulekela bantu badi banyingalala ne muoyo mujima bua mibi ivuabu benze kale ne bayilekela bua kuenza disua diende to.​—Musambu 51:17.

Nansha mutubi bingenzekela bua kuanji kuelakana, ntu ndienzeja bua kuuja lungenyi luanyi ne malu mimpe a buena adibu bambe mu Filipoi 4:8. Ndi mukuate mêyi adi mu Musambu wa 23 ne Muyuki wa Yezu wa pa mukuna wonso mujima ku muoyo. Patu ngenyi idi mua kuntekesha ku muoyo induila, ntu ngambulula mêyi adi mu mvese eyi. Mvese eyi itu itamba kungambuluisha nangananga pantu tshiyi mpeta tulu butuku bua ngenyi mibi eyi.

Tshikuabu tshintu tshidi tshingambuluishe ke kalumbandi kavuabu bangela kudi mukajanyi ne kudi bakuabu bena Kristo bashindame. Nansha muvuabi binkolele kumpala bua kuitaba mêyi avuabu bankankamija nawu, Bible mungambuluishe bua kumvua ne: dinanga didi ‘ditabuja malu onso.’ (1 Kolinto 13:7) Pashishe, ngakalonga ku kakese ku kakese bua kuitaba ne budipuekeshi mateketa anyi.

Kadi didiumvua tshiyi ne mushinga edi ndingambuluishe bua kuikala mutangidi muena ngendu udi uditeka pa muaba wa bakuabu. Meme ne mukajanyi tukadi ne bidimu bitue ku 30 mu mudimu wa ku dîba ne ku dîba. Disanka dindi mpeta mu diambuluisha bakuabu ndingambuluishe bua kumbusha ngenyi mibi ya nsombelu mubi umvua nende kale mu lungenyi luanyi.

Mpindieu pandi ntangila panyima ne ngela meji bua masanka onso adi Yehowa mumpeteshe, ndi ngumvua anu bu muakamba muimbi wa Misambu ne: ‘Vudijila Yehowa disanka, udi ukubuikidila malu mabi ebe onso, udi ujikija mabedi ebe onso; udi upikula muoyo webe ku dibutuka, udi ukuteka luse lujalame ne dinanga pamutu pebe.’​—Musambu 103:1-4.

[Mêyi adi kuinshi]

[Lungenyi lunene lua mu dibeji 30]

Mvua ngumvua dibungama dikole ne ndiumvua tshiyi ne mushinga, kadi Dîyi dia Nzambi ndingambuluishe bua kulekela ngenyi mibi eyi

[Bimfuanyi mu dibeji 27]

Muakunyanyi José Luis ne mulunda wanyi Miguel bakalonda tshilejilu tshianyi tshibi ne tshimpe

[Tshimfuanyi mu mabeji 28, 29]

Dîku dietu mu 1973

[Tshimfuanyi mu dibeji 29]

Mariví pavuaye mu buloko

[Tshimfuanyi mu dibeji 30]

Meme ne mukajanyi Soledad