Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Bua tshinyi kuikala ne dianyisha?

Bua tshinyi kuikala ne dianyisha?

Bua tshinyi kuikala ne dianyisha?

“Muanetu Raquel,

Ndi nkuela tuasakidila wa manza tente bua muuvua munkoleshe ku muoyo. Nansha muudi kuyi mua kuikala mumanye, ngikadilu yebe itu inkolesha ne mêyi ebe avua mangambuluishe bikole.”​—Jennifer.

BAKADIKU bakufundile mêyi a dikuleja nawu dianyisha auvua kuyi mutekemene anyi? Bikalabi nanku, mêyi a mushindu eu avua makusankishe bikole. Nansha nanku, muntu yonso utu anu musue bamutuaku mushinga, bamuanyishaku.​—Matayo 25:19-23.

Mêyi a dianyisha atu akolesha bulunda pankatshi pa muntu udi uamba ne udibu baambila. Muntu muena dianyisha udi kabidi ulonda mu makasa a Yezu Kristo. Yezu kavua mutshioke bua kuanyisha malu mimpe a bakuabu to.​—Mâko 14:3-9; Luka 21:1-4.

Bidi bisama ku muoyo bua kumona mudi bantu ba bungi kabatshiyiku ne mêyi a dianyisha mukana ne mu mikanda idibu bafundilangana. Kadi Bible uvua muambe ne: mu matuku a ‘ku nshikidilu’ bantu bavua ne bua kulua ‘kabayi ne kusakidila.’ (2 Timote 3:1, 2) Tuetu katuyi badimuke, dipanga dianyisha didi ditangalake lelu didi mua kutupangisha bua kuleja dijinga ditudi nadi munda.

Mmalu kayi adi baledi ne bua kuenza bua kulongesha bana babu bua kuikalabu bela tuasakidila? Nnganyi utudi ne bua kuela tuasakidila? Bua tshinyi kuela tuasakidila nansha bikala bantu bakuabu kabayi bela tuasakidila?

Mu dîku

Baledi batu benza mudimu mukole bua kukumbaja majinga a bana babu. Kadi imue misangu, baledi badi mua kumona bu se: bionso bidibu benza kabena babiangata ne mushinga to. Ntshinyi tshidi mua kubambuluisha bua kujikija bualu ebu? Kudi malu asatu a kuenza.

(1) Tshilejelu. Kuikala tshilejilu tshimpe, mmushindu muimpe wa kulongesha bana. Bible udi wakula bua mamu wa mu Isalele uvua wenza mudimu mukole ne: “Bana bende badi bajuka, bamuela kalumbandi”; mbuena kuamba ne: bamuela tuasakidila. Nkuepi kuvua bana abu balongele bua kuela tuasakidila? Tshitupa tshia mvese tshidi tshilonda tshidi tshiandamuna. Tshidi tshiamba ne: “Bayende umutumbisha.” (Nsumuinu 31:28, MMM) Baledi badi belangana tuasakidila badi baleja bana babu ne: mêyi a mushindu eu atu asankisha uudi uambila, akolesha malanda mu dîku ne ntshimanyinu tshia dilua muntu mukole.

Tatu mukuabu diende Stephen udi wamba ne: “Mvua ndienzeja bua kuleja bana banyi tshilejilu pamvua ngela mamuabu tuasakidila bua biakudia.” Kuakapatuka bipeta kayi? Stephen udi wamba ne: “Bana banyi bonso babidi ba bakaji bavua bamone bualu ebu; bivua bibambuluishe bua kuikala bela tusakidila.” Biwikale mulume anyi mukaji, utuku ne tshibidilu tshia kuela mukajebe anyi bayebe tuasakidila bua dienza tumidimu tudi tumueneka tukese anyi? Utu wela bana bebe tuasakidila nansha bobu bakumbaja malu atu bana ne bua kuenza anyi?

(2) Dilongesha. Dijinga dia kuela tuasakidila didi anu bu bilongo. Bidi bikengela kubipila ne kubilama bimpe bua kupatula bipeta bimpe. Mmushindu kayi udi baledi mua kuambuluisha bana babu bua kuikalabu ne dianyisha? Mukalenge Solomo wakaleja bualu bumue mu mêyi ende aa: “Muntu muakane udi wela meji a tshidiye mua kuandamuna.”​—Nsumuinu 15:28, MMM.

Nuenu baledi, kanuenaku mua kulongesha bana benu bua kuelaku meji bua didienzeja ne muoyo mulenga bidi bisokome mu dipa kayi dionso didibu bapeta anyi? Kuelangana meji mushindu eu nkuenza anu bu kuela mâyi ku dianyisha bua dikole. Maria udi ne bana basatu, udi wamba pende ne: “Bidi bilomba dîba bua kusomba ne bana bebe ne kubumvuija tshitu bantu bapeshilangana bintu anyi mapa; bidi bileja ne: muntu au udi nebe mu lungenyi, mmusue kukuleja mudiye ukuelela meji malenga. Kadi ndi ngela meji ne: kudi bipeta bimpe.” Miyiki ya mushindu eu idi yambuluisha bana bua kumanya tshidibu mua kuamba padibu bela tuasakidila ne bua tshinyi badi ne bua kutshiamba.

Baledi bimpe badi bambuluisha bana babu bua kulekela lungenyi lua se: baledi badi ne tshia kubapesha bintu bimpe bionso. * Tshidi Bible wamba mu Nsumuinu 29:21 bua bena mudimu tshidi kabidi tshikumbane bua bana. Mvese eu udi wamba ne: ‘Muntu udi wengeleka mupika wende utshidi muana, mupika awu neashale muena kadiwu.’​—MMM.

Mmushindu kayi uudi mua kuambuluisha bana batekete bua kuikala kuela tuasakidila? Mamu Linda udi ne bana bende basatu; udi wamba ne: “Meme ne bayanyi tuvua tukankamija bana betu bua bobu kufundaku pabu abu mêyi a kuela pabu tuasakidila mu dizola tshintu kampanda pa dibeji anyi difunda mêna abu pa foto ne kubiela mu mukanda utudi tutumina muntu kampanda bua kumuela tuasakidila.” Nunku, muana udi mua kufunda nansha bintu biobi bikole bua kubibala, kadi dilongesha didi difumina ku dienza nunku ndinene be!

(3) Dinanukila. Tuetu bonso mbatulele ne muoyo wa kupalangana bintu. Muoyo eu udi mua kutupangisha bua kuikala ne dianyisha. (Genese 8:21; Matayo 15:19) Bible udi ubela batendeledi ba Nzambi ne: ‘Nuvuijibue bapia-bapia mu nyuma wa meji enu. Nudivuadike muntu mupia-mupia wakafukibua mu tshifuanyikiji tshia Nzambi.’​—Efeso 4:23, 24.

Baledi bakadi bamonamone malu mbamanye ne: kuambuluisha bana bua ‘kudivuadika bumuntu bupiabupia’ ki nkupepele to. Stephen utukadi batele udi wamba ne: “Bua kulongesha bana betu ba bakaji bua kuikala kudielela tuasakidila katuyi tubavuluija kuvua kuangata matuku a bungi.” Kadi Stephen ne muena kuende kabavua batshioka to. Stephen udi utungunuka wamba ne: “Bua tshisumi tshietu bana bakamanya mua kudielela tuasakidila. Mpindieu tudi ne disanka mudibu baleja bantu bakuabu dianyisha.”

Kadi bua balunda ne bena mutumba?

Tudi mua kupangila mua kuela muntu tuasakidila anu bua bipua muoyo petu bikale ne tshibidilu tshia kusakidila bantu. Kadi tshitu ne mushinga nkuanyisha patupu bulenga bua tshintu munda munda kadi kuyi uleja muudi wanyisha tshidi muntu muenze anyi? Bua kuandamuna lukonko alu, tuangata tshilejilu tshia Yezu ne bantu bavua ne disama dia nsudi.

Pavua Yezu uya ku Yelushalema, wakapetangana ne bantu dikumi bavua ne disama dia nsudi. Bible udi wamba ne: ‘Bakela mbila ne: Mukalenge Yezu, utufue luse. Pakabamonaye, wakabambila ne: Ndayi nudimueneshe kudi bakuidi ba Nzambi. Pakadibu baya, bakalengejibua. Mukuabu pakamonaye ne: Ndi mulengejibue, wakapingana utumbisha Nzambi ne dîyi dikole; wakadiponena, wakatua mpala wende panshi ku makasa a Yezu, wakamusakidila; yeye wakadi Muena Samalea.’​—Luka 17:11-16.

Yezu uvuaku mubuikile mêsu pa dipangila diabu dia kuleja dianyisha anyi? Bible udi utungunuka wamba ne: ‘Yezu wakakonka ne: Bantu dikumi kabena balengejibue anyi? Apu tshitema tshidi penyi? Mmunyi kabakutangila muntu mukuabu mupingane bua kutumbisha Nzambi, anu muntu eu wa bende?’​—Luka 17:17, 18.

Bantu bakuabu 9 abu kabavua bantu babi to. Kumpala kua kubondopabu, bakambila Yezu mudibu bamuitabuja ne basue kutumikila biambaye bionso bu mudi: kuenza luendu bua kuya kudileja kudi bakuidi ba Nzambi ku Yelushalema. Kadi, nansha muvuabu bumvua disanka bua tshivua Yezu mubenzele, bavua bapangile bua kumuela tuasakidila. Tshivuabu benze tshivua tshitonde Kristo. Kadi tuetu? Padi muntu kampanda mutuenzele bualu buimpe, tutuku tumuela tuasakidila ne lukasa, ne padiku mushindu tumutumina nansha mukanda wa kumuela nawu tuasakidila anyi?

Bible udi wamba ne: dinanga “kadiena dipanga bukalanga, kadiena dikeba diakalenga diadio.” (1 Kolinto 13:5, MMM) Nanku, kuela tuasakidila kakuena anu tshimanyinu tshia bukalanga to, kadi tshidi kabidi tshia dinanga. Tshilejilu tshia bena nsudi aba tshidi tshitulongesha bualu kapanda: bantu badi basue kusankisha Kristo badi ne dinanga dia mushindu eu, badi ne dianyisha kudi bantu bonso kabayi batangila ditunga diabu, dikoba anyi tshitendelelu tshiabu.

Udiebeje ne: ‘Ndîba kayi dia ndekelu dimvua muele muena mutumba tuasakidila anyi muena mudimu nanyi, mulongi netu, munganga, mupanyishi wa mu makazin anyi muntu kayi mukuabu yonso uvua mungambuluishe?’ Kuenaku mua kubadika bungi bua misangu iudi muelangane tuasakidila ne mêyi anyi mu mishindu mikuabu bua dituku dijima anyi bua abidi anyi? Wewe muenze mushindu eu, nebikuambuluishe bua kumanya malu audi mua kuakaja pautu uleja dianyisha diebe.

Kadi muntu udi mukumbane menemene bua tuetu kuela tuasakidila misangu ne misangu udi Yehowa Nzambi. Yeye ke mufidi wa ‘Kupa kuonso kuimpe ne dipa dionso diakane tshishiki.’ (Yakobo 1:17) Ndîba kayi diuvua muele Nzambi tuasakidila ne muoyo mujima bua musangu wa ndekelu bua malu kampanda avuaye mukuenzele?​—1 Tesalonike 5:17, 18.

Bua tshinyi kuikala ne dianyisha nansha bakuabu kabayi nadi?

Bantu bakuabu badi mua kubenga kuleja dianyisha patudi tubenzela bualu kampanda buimpe. Kadi, bua tshinyi tudi ne bua kuikala ne dianyisha nansha bantu bakuabu kabayi nadi? Tuangatayi anu bualu bumue.

Patudi tuenzela bantu badi kabayi ne dianyisha malu mimpe, tudi tuidikija Mufuki wetu Yehowa Nzambi, bualu utu upeshangana bintu. Nansha mutu bantu ba bungi kabayi banyisha malu malenga adi Yehowa muenze, Yehowa katu ubenga kubenzela malu mimpe to. (Lomo 5:8; 1 Yone 4:9, 10) Bible udi wamba Nzambi ne: ‘Utu wabandishila bantu babi ne bantu bimpe dîba, yeye kabidi utu watumina bantu bakane ne bantu babi mvula.’ Tuetu tudienzeja bua kuikala bena dianyisha nansha mutudi mu buloba budi ne bantu badi kabayi ne kusakidila, netudileje mutudi ‘bana ba Tatu wetu udi mu diulu.’​—Matayo 5:45.

[Mêyi adi kuinshi]

^ tshik. 14 Baledi ba bungi bakadi babale ne bana babu, bayikile nabu malu adi mu mukanda wa Longa malu kudi Mulongeshi Munene; Bantemu ba Yehowa ke badi bapatule mukanda eu. Tangila nshapita wa 18 udi ne tshiena-bualu ne: “Utuku uvuluka bua kuela tuasakidila anyi?

[Lungenyi lunene lua mu dibeji 15]

Udi mua kubadika bungi bua misangu iudi muelangane tuasakidila ne mêyi anyi mu mishindu mikuabu bua dituku dijima anyi bua abidi

[Tshimfuanyi mu dibeji 15]

Ikala tshilejilu tshimpe kudi bana bebe: ikala welangana tuasakidila

[Tshimfuanyi mu dibeji 15]

Nansha bana bakese badi mua kulonga pabu kuelangana tuasakidila