Mukanda mufume ku Nicaragua

“Paudi ufika ku musulu wa Coco, uye ku dia balume”

“BIDI bikengela bua wikale ne mashinyi a bukole bua bungi, ne nshinga wa dikoka nende mashinyi padiwu ajama, ne kasolonyi ka bungi kalama ku mpenga. Wikale mumanye tshia kuenza bua kupita mu bitotshi biafika too ne ku kadre ka mashinyi. Paudi ufika ku musulu wa Coco, uye ku dia balume.”

Ndi nnuambila ne: bu mumvua ndieyemena, tshiakajinga bua kuteleja mibelu ya misionere nanyi eyi nansha kakese. Nanku, dituku dikuabu mu Dibidi mu dinda, meme kuasa luendu muntangile ku tshimenga tshia Wamblán tshia ku Nord kua ditunga dia Nicaragua bua kubuela mu masangisha manene a Bantemu ba Yehowa.

Ngakatuadija luendu pa dindadinda ne mashinyi anyi a kale atshivuaku ne bukole, meme kulonda njila munene udi umuka mu ditunga dia Alaska too ne mu dia Chili. Pangakafika mu tshimenga tshia Jinotega, ngakalonda njila wa buloba uvua bena musoko babikila ne: feo, mbuena kuamba ne: mubi. Kumpala kua meme kupatuka mu tshimenga atshi, ngakamona makazen abidi; makazen amue mafunda dîna ne: Tshishima tshia Nzambi, makuabu mafunda ne: Dibika.

Njila au uvua ne bibenda bipite bungi, kabidi uvua anu wa dibanda dipueka. Nkavua ngenda ngendesha anu bitekete bitekete mu mikuna ne bibandabanda. Meme kupitshila ku muelelu wa dijiba dia mâyi dile dia mu tshibandabanda tshia ku mukuna mule uvua mubuikila kudi mabungi. Kuinaku meme kumuona mitshi mu mabungi ivua ne bilongo mibuikila kudi bisosa bitu bilambila pambidi pa mitshi mikuabu.

Mpatuka anu mu tshibenda tshikuabu tshikole, meme kuamba kututakana ne bise uvua ulua munkatshi mua njila. Tshibise atshi tshivua tshipatula muishi mufika wa dikema ne nkata yatshi ivua yenda ibafula mabue. Mu Nicaragua, udi mua kumona bafunde ku mmuenu ya kumpala kua bise mêna a makumbu a bendeshi ba mashinyi ba matata, bu mudi: Mutshimunyi, Kaminyiminyi, nyoka wa Mmuoma anyi Tshilembi.

Patuambi kufika mundamunya, nkavua mutangile dia muamua dia mpata wa Pantasma. Meme kupita nzubu mukuabu wa mitshi mu lupangu lukomba bimpe, e kumonamu tatu mukulumpe musombe pa tshibasa, kabua kalale muinshi mua mutshi, ne ngomba ibidi mimane misuikila ku ditempu dia nkata ya mitshi. Mu musoko mukuabu pamu, meme kumona kabidi tshisumbu tshia bana bafuma mu kalasa. Bavua bavuale iniforme wa ble, batangalake mu njila munene mujima.

Ngakafika pabuipi ne musoko wa Wiwilí mu nkankala wa munya, meme kumona musulu wa Coco wanyi musangu wa kumpala. Musulu eu munene uvua muangate tshitupa tshinene tshia musoko au. Meme kuvuluka mibelu ivuabu bampeshe, e kulonda diboko dia balume mu njila mubi uyaya mu kilometre 37 ku tshimenga tshia Wamblán.

Mumvua mpitshila mu njila ya mpuishi, bitotshi, mabue ne binina, mashinyi anyi avua enda azankuka asampula mâyi miaba mitue ku 8 anyi 9. Pangakajinga kuenda kuepuka binina bia miaba ikavua bitotshi biume, ngakabanga kujula mpuishi mipite  bungi. Ke meme kunua mpuishi bushuwa! Ndekelu wa bionso, meme kufika mu tshimenga tshia Wamblán tshimvua nya, mu tshibandabanda tshivua muinshi mua mitshi ya bungi.

Dituku divua dilonda, bantu bonso bavua benze anu bu babike pa dîba 4:30 wa patshiatshia. Nzolo ivua isama kumbisha pa bitala, meme kupatuka kuya mu njila munene. Kapepa ka ku mukuna kavua kalua ne muenya wa tuto tuenza ne mayi ne bukula bua matala, tuoshila mu mfulu ya mabue.

Miaba kabukabu meme kumona bazole bimfuanyi bia mparadizu bia mekala a bungi ku bimanu kudi bazodi ba mu musoko au. Kuvua bimanyinu ku nzubu ya dipanyina bintu ya mu bibenda bia njila (pulperías), bileja muvuabu bapana maluvu a nsukadi. Bimanyinu abi bivua bivuluija bantu bintu bivuabu babalaye kudi mbulamatadi isatu ikavua mipite. Kuvua kabidi tunkumba tua malata tutenteka pa bibeton.

Tshia kumpala, ngakabanga kuela bantu muoyo mu tshiena Nicaragua ne: Adiós. Bantu bavua batua mimuemue, banyikidisha ne disanka dionso. Tuvua tuyikila ne dîyi dikole bua mitoyi ivuaku ya bikono bia nyama ya tubalu ne ya mpunda ivua bena musoko benda nayi.

Mu Ditanu dilolo, bantu ba bungi kubanga kukafika ne mêku abu bua mpuilu wa matuku abidi. Bamue bavua balua ku makasa, banga pa tubalu, bakuabu pabu ku mashinyi. Bana bakuabu batekete bavua bende ku makasa mêba 6 majima, bavuale tulatu (tusandale) tua ndundu. Nansha muvuabu bafuane kudiata tubulubulu tua mishinda (tungoma) tuvua tujika miaba ya disabukila misulu ne kusumika misundu ivua mu majiba a mâyi, bakalua anu kusabuka kupita. Bamue bavua bafumine miaba ya kule bavua balue ne biakudia bikese, bu mudi: losa lulamba ne mafuta a ngulube. Tshivuabu balue kuenza ntshinyi?

Bavua balue bua kukolesha ditekemena dia malu mimpe atshilualua. Bavua balue kabidi kumvua dilongesha dia malu a mu Bible, ne bua kusankisha Nzambi.

Mpindieu kutshiabu mu Disambombo. Bantu bapite pa 300 kuluabu kusomba pa bibasa bia mitshi ne mu tunkuasa tua ndundu muinshi mua musaka mututa malata kulu. Bamamu bavua badisha bana babu. Ku bena mutumba kuvua mpata wa dimunyina bimuna, nguluba ipumaku yenza mutoyi, tuzolo tua bitala patu tusama.

Pakakola munya, luya luakabanda bikole menemene. Nansha nanku, bantu bavua anu ne ntema yonso, bateleja mibelu ne malongesha bivuabu bafila. Pavua muenji wa muyuki ubala mvese mu Bible, bavua balondesha pabu; kuimbabu misambu ivua ne malu mangatshila mu Bible, e kulondabu masambila avuabu babenzele ne kanemu kuonso.

Dilolo panyima pa mpuilu, meme kuya kuyukila ne bamue bantu, e kunaya kabidi diepu ne bana batekete. Pashishe tuetu kubalulula malu a mu mpuilu avua bana bafundaku pabu. Meme kubaleja foto ya mitoto ne ya bisumbu bia mitoto mu ordinatere wanyi, ke bana abu kusanka kutua mimuemue, baledi babu kusanka pabu.

Katupa kakese, mpuilu e kujika, bantu bonso kubanga kumuangalaka bua kupingana ku mabu. Meme kujuka panyi mu dinda bua kupingana ne malu mimpe a bungi mu mutu muanyi, mulue kunanga kabidi balunda banyi bapiabapia abu bikole! Nunku ndi musue kubidikija ne kumanya mua kusanka ne bindi nabi ne mua kueyemena anu Nzambi.

[Tshimfuanyi mu dibeji 23]

Bantu ba bungi bakenza ngendu mile bua kuya mu mpuilu wa ku Wamblán