Nshapita wa 43

Dilongesha ne mifuanu

BIDI bimueneka se: Yezu udi mu Kapernaume dîba didiye ukanyina Bafarizeyi. Pashishe dine dituku adi, udi umuka ku nzubu ne uya ku Mbuu wa Ngalileya udi pabuipi apu, ne kuineku bantu mbasangile misumba mivule. Udi ubuela mu buatu, usemena kakese munkatshi mua mâyi ne utuadija kulongesha bantu badi badikungije ku mpata pa bidi bitangila Bukalenge bua mu diulu. Udi ulongesha ku diambuluisha dia mulongolongo wa mifuanu, anyi bimfuanyi, biashila pa nsombelu wa bantu.

Diambedi, Yezu udi wakula bua mumiaminyi udi umiamina mamiinu. Amue mamiinu adi apona ku muelelu wa njila ne nyunyu idi iazokola. Makuabu adi apona mu buloba bua mabue. Bu muvua miji kayiyi mua kuya muinshi mua buloba, tuana tua mitshi tudi tuuma bua munya mukole. Makuabu pawu adi apona mu mêba, adi anyengela tuana tua mitshi paditu tutoloka. Ndekelu wa bionso, amue adi apona mu buloba bulenga ne akuama bimuma, amue lukama, makuabu makumi asambombo ne makuabu kabidi makumi asatu pa umue.

Mu mufuanu mukuabu, Yezu udi ufuanyikija Bukalenge bua Nzambi ne muntu udi umiamina mamiinu. Mu kupita kua matuku, padiye mulale ne padiye mutabale, mamiinu adi enda akola. Muntu eu kêna ujingulula mushindu udiwu akola. Adi adikolela nkayawu ne akuama ntete. Padi ntete ipia, muntu eu udi uyinowa.

Yezu udi ulonda mufuanu muisatu, wa muntu udi umiamina mamiinu malengele; kadi, “padi bantu balale,” muluishi kampanda udi ulua ne umiamina bisonsa bibi munkatshi mua blé. Basadidi ba muntu eu badi bamuebeja né badi mua kutuula bisonsa bibi. Kadi udi ubandamuna ne: ‘Tòo, binuenza nanku nenutuule imue blé popamue. Lekelayi bikole pamue too ne ku dinowa. Nengambile banowi bua kusungula bisonsa bibi ne kubiosha, kadi kuela blé mu diyeba.’

Utungunuka ne kuyukidila misumba idi ku mpata, Yezu udi ulonda mifuanu mikuabu ibidi. Udi umvuija se: “bukalenge bua mu diulu” budi bu katete ka mutarde kadi muntu ukuna. Nansha mudiku katete kapite bukese ku mamiinu wonso, ke mudiye wamba, mu kukola kuaku kadi kapita bikunyibua bionso. Kadi kavua mutshi munene udi nyunyu ilua kupeta pa kuikishila mu matamba awo.

Lelu, bamue badi batontolola ne: kudi ntete mipite ya mutarde bukese. Kadi, Yezu kêna ufila dilongesha pa malu a bikunyibua to. Mu matuku ende, ku ntete ivua bena Ngalileya bamanye, lua mutarde ke luvua lupite bukese bushuwa. Nunku, badi bajingulula bimpe muanda wa kudiunda kua dikema udi Yezu umvuija mu mufuanu.

Bu tshia ndekelu, Yezu udi ufuanyikija “bukalenge bua mu diulu” ne ntuntumuna udi mukaji wangata ne usambakaja ku bipiminu binene bisatu bia bukula. Kupita mutantshi, ke mudiye wamba, ntuntumuna eu udi ubondakana mu ditapi dionso.

Mumane kulonda mifuanu eyi itanu, Yezu udi ulaya misumba ne upingana ku nzubu kudiye musombele. Diakamue, bapostolo bende 12 ne bantu bakuabu badi balua kudiye.

Dipetela masanka ku mifuanu ya Yezu

Padi bayidi balua kudi Yezu panyima pa dienzela misumba muyuki ku muelelu wa mâyi, badi bakengela kumanya bivule pa ndongeshilu wende mupiamupia. Bushuwa, bakaadi bamumvue ulongesha ne mifuanu, kadi ki nya bungi mushindu’eu to. Nunku badi bamuebeja ne: “Bua tshinyi udi wakula nabu mu mifuanu?”

Bu kamue ka ku tubingila, mbua kukumbaja mêyi a muprofete adi alonda aa: “Nenkangule mukana muanyi ne mifuanu, nemmanyishe malu masokoka katshia ku ntuadijilu wa bukua-bantu.” Kadi, ki ng’anu bua kabingila aka nkayaku to. Ditumika diende ne mifuanu didi diambuluisha bua kusokolola ngikadilu ya mitshima ya bantu.

Bushuwa, bavule badi basesela Yezu anu bualu udi ntoyi munene ne muenji wa bishima, kadi ki mbu eu udi mukumbanyine kusadila bu Mukalenge ne bu wa-kulonda kabiyi bua majinga a budinangi. Ki mbasue bua dilongesha dilenga mitshima yabu mushindu wa kushintulula mmuenenu yabu ne nsombelu wabu to. Ki mbasue bua mukenji ukumbaje mudimu bu nunku kudibo nansha.

Nunku Yezu udi wamba ne: “Monayi bua tshinyi ndi mbambila malu mu mifuanu, bualu padibo batangila, badi batangila patupu, ne padibo bumvua, badi bumvua patupu, kabena bajingulula tshidibi biumvuija; ne mulayi wa Yeshaya ùdì ulond’eu udi ubakumbanyina: ‘. . . Bualu mutshima wa bantu aba watambi kupapa.’”

“Kadi,” ke mudi Yezu utungunuka ne kuamba, “mêsu enu ng’a diakalenga, bualu adi amona, ne matshi enu bualu adi umvua. Bualu, bushuwa ndi nnuambila ne: baprofete ne bantu bakane ba bungi bakajinga kumona malu anudi numona aa, kadi kabakaamona, ne kumvua malu anudi numvua, kadi kabakaumvua.”

Eyowa, bapostolo 12 ne aba badi nabu badi buobo ne mitshima ya diakidila mukenji. Ke bua tshinyi Yezu udi wamba ne: “Nuenu mbanupa bua kumvua malu masokoka a bukalenge bua mu diulu, kadi bua bantu abu, bujinguludi ebu ki mbubapesha nansha kakese.” Bu mudibo bajinga kupeta bujinguludi, Yezu udi upesha bayidi bende diumvuija dia mufuanu wa mumiaminyi.

“Mamiinu, ndîyi dia Nzambi,” ke mudi Yezu wamba, buloba, mmutshima. Bua mamiinu adi mapone ku muelelu wa njila, mu buloba bukole, udi umvuija ne: “Diabolo udi ulua ne unyenga dîyi didi dibuele mu mitshima yabu, bua kabitabuji ne kabapandishibu.”

Ku lukuabu luseke, mamiinu adi mapone mu buloba bua mabue adi afunkuna mitshima ya bantu badi bakidila dîyi ne disanka. Kadi, bu mudi dîyi kadiyi mua kuela miji miondoke mu mitshima bu nunku, bantu aba badi balenduka lubilu padi mateta peshi dikengeshibua dilua.

Bua mamiinu adi mapone mu mêba, ke mudi Yezu utungunuka, ebi bidi bileja bantu badi bateleja dîyi. Kadi badi basesuishibua kudi tunyinganyinga, biuma ne masanka a mu nsombelu eu, nunku, bidi bibajanguluja tshishiki ne kabena bafikisha tshintu nansha tshimue ku bupuangane.

Bua kujikija, pa bidi bitangila mamiinu mamiamina mu buloba buimpe, Yezu udi wamba ne: ng’aba badi, panyima pa diteleja dîyi ne mutshima muakane ne mulenga, bàdi badilama ne bakuama mamuma ne dinanukila.

Nkubeneshibua kayipu bua bayidi aba pa kuya kudi Yezu bua kupeta diumvuija dia malongesha ende! Yezu udi utekemena se: bantu nebajingulule mifuanu yende bua kuabanyangana bulelela ne bakuabu. “Kabena batuala muendu bua kuubuikila mu tshisaka anyi kuuteka muinshi mua bulalu, ki mmuomu anyi?” ke mudiye webeja. Tòo, “badi bawutuala bua kuwuteka pa tshitekedi tshia muendu.” Ke padi Yezu usakidila ne: “Nanku, nutabalele mushindu unudi nuteleja.”

Babeneshibue ne dilongesha dipuàngaji

Bamane kupeta diumvuija difila kudi Yezu pa mufuanu wa mumiaminyi, bayidi mbasue kumanya kabidi bivule. Badi balomba Yezu ne: “Tumvuijaku mufuanu wa tshisonsa tshibi mu budimi.”

Ndishilangana kayipu pankatshi pa mmuenenu wa bayidi ne wa bantu misumba bavua ku muelelu wa mâyi! Bantu aba kabavua baleja dijinga dilelela dia kupeta bujinguludi bua mifuanu, kadi bavua basanka anu ne ngumvuilu wa pa mutu pa mutu wa miaku ivuabo bumvua. Yezu udi uleja dishilangana didi pankatshi pa bateleji bavua ku muelelu wa dijiba ne bayidi bende badi balue kudiye mu nzubu ne dijinga dia kumanya bia bungi mu mêyi aa:

“Nebanupimine ne tshipimu tshinudi nupima natshi, eyowa, nebanusakidile kabidi.” Bayidi badi bapimina Yezu pa kuleja dijinga dijima dia kupeta bujinguludi ne ntema ya bushuwa, nunku badi babeneshibua pa kupeta dilongesha dipuàngaji. Pa kuandamuna ku lukonko lua bayidi bende, Yezu udi umvuija ne:

“Mumiaminyi wa mamiinu malenga, mMuana wa muntu; budimi, mbukua-bantu; mamiinu malenga, mbana ba bukalenge; kadi bisonsa bibi, mbana ba mubi, ne muluishi udi mubimiamine, nDiabolo. Dinowa, nkomenu wa ndongoluelu kampanda wa malu, ne banowi, mbanjelu.”

Yeye mumane kubapesha diumvuija dia tshintu tshionso tshia mufuanu wende, Yezu udi umvuija tshienzeka ku ndekelu. Ku nkomenu wa ndongoluelu wa malu, banowi, peshi banjelu, nebatapulule bena nkristo ku dîna, badi bu bisonsa bibi ku “bana ba bukalenge” balelela. Pashishe, “bana ba mubi” nebatuibue tshimanyinu bua kabutu, kadi bana ba Bukalenge bua Nzambi, “bakane,” nebakenke ne bukenke buvule mu Bukalenge bua Tatuabu.

Pashishe, Yezu udi usankisha dijinga dia kumanya bivule dia bayidi bende pa kubapesha mifuanu mikuabu isatu. Pa kufila wa kumpala, udi wamba ne: “Bukalenge bua mu diulu budi bu tshiuma tshisokoka mu budimi, tshidi muntu kampanda umona ne usokoka pende; bua disanka udi uya kusumbisha biende bionso ne usumba buine budimi ebu.”

“Kabidi,” ke mudiye utungunuka, “bukalenge bua mu diulu budi bu ngenda-mushinga muena ngendu udi ukebakeba busanga bulengele. Padiye upeta busanga bua mushinga mukole, udi uya diakamue kusumbisha bionso bidiye nabi ne ubusumba.”

Yezu yeye muine udi bu muntu udi wangula tshiuma tshisokoka, ne bu ngenda-mushinga muena ngendu udi upeta busanga bua mushinga mukole. Wakasumbisha biende bionso, mu ngumvuilu kampanda, pa kushiya muaba wa butumbi mu diulu bua kulua muntu mupuekele. Pashishe, bu muntu pa buloba, kusuyibua ne bipendu ne kukengeshibua kua tshikisu, e kudileja mukumbane tshishiki bua kulua Mfumu wa Bukalenge bua Nzambi.

Balondi ba Yezu mbalombibue pabo bua kupana bionso bidibu nabi bua kupeta difutu dia mushinga mukole dia kuikala bakokeshi pamue ne Kristo anyi pa buloba bu bakokeshibue ba Bukalenge. Netuangate kuikala ne muaba mu Bukalenge bua Nzambi bu tshintu tshia mushinga mukole kupita tshintu kayi tshionso mu nsombelu wetu, bu tshiuma katshiyi kutua mushinga peshi bu busanga bua mushinga mukole anyi?

Bua kujikija, Yezu udi ufuanyikija “bukalenge bua mu muulu” ne kapamba ka nyunguluilu kadi kasangisha mishipa ya mishindu yonso. Padibo batapulula mishipa, ya patupu idi imanshibua, kadi mimpe bayilama. Nunku, ke mudi Yezu wamba, ke muikalabi ku nkomenu wa ndongoluelu wa malu; banjelu nebatapulule babi ne bimpe, balaminyine babi bua kabutu.

Yezu yeye nkayende udi utuadija diloba edi, pa kubikila bayidi bende ba kumpala bua kuikala “balobi ba bantu.” Ku buludiki bua banjelu, mudimu wa diloba udi utungunuka munkatshi mua siekele mivule. Ku ndekelu, dîba didi dikumbana dia kukoka “kapamba” ku mpata, kine aka ntshimfuanyi tshia malongolodi wonso a pa buloba adi adibala mudiwu mena nkristo, kusangisha ne tshisumbu tshia bena nkristo bela manyi.

Nansha mudi mishipa ya patupu imanshibua mu kabutu, diakalenga ‘mishipa mimpe’ idi ilamibua. Anu bu bayidi ba kumpala ba Yezu, bitualeja dijinga dilelela dia kumanya ne kujingulula bivule, netubeneshibue kabiyi anu pa kupeta dilongesha dipuàngaji, kadi, ne pa kupeta kabidi dibenesha dia Nzambi dia muoyo wa kashidi. Matayo 13:1-52; Mâko 4:1-34; Luka 8:4-18; Musambu wa 78:2; Yeshaya 6:9, 10, NW.

▪ Ndîba kayi ne mmuaba kayi udi Yezu wakula ne misumba mu mifuanu?

▪ Mmifuanu kayi itanu idi Yezu ulondela misumba mpindieu?

▪ Bua tshinyi Yezu udi wamba ne: katete ka mutarde nkatambe bukese ku mamiinu wonso?

▪ Bua tshinyi Yezu udi wakula mu mifuanu?

▪ Mmunyi mudi bayidi ba Yezu badileja bashilangane ne misumba ya bantu?

▪ Ndiumvuija kayi didi Yezu ufila pa mufuanu wa mumiaminyi?

▪ Ntshinyi tshidi tshisunguluja bayidi ne misumba idi ku muelelu wa mâyi?

▪ Nnganyi peshi ntshinyi tshidi tshíléjá kudi mumiaminyi, budimi, dimiinu dilenga, muluishi, dinowa, ne banowi?

▪ Mmifuanu kayi mikuabu isatu idi Yezu ulonda pashishe, ne ndilongesha kayi ditudi tupetelaku?