Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Muntu mubanji ne Lazare

Muntu mubanji ne Lazare

Nshapita wa 88

Muntu mubanji ne Lazare

YEZU udi wakula ne bayidi bende pa mushindu wa kutumika bilenga ne mabanji a ku mubidi, umvuija se: katuena mua kuikala bapika ba mabanji aa ne bapika ba Nzambi popamue. Bafarizeyi badi pabo bamuteleja, ne bu mudibo banangi ba mfranga, badi batuadija kuseka Yezu. Nunku, udi ubambila ne: “Nuenu nkayenu nudi nudibala munudi bakane ku mpala kua bantu, kadi Nzambi mmumanye mitshima yenu; bualu tshidi tshibandishibue munkatshi mua bantu ntshintu tshia muendi ku mesu kua Nzambi.”

Dîba diakumbanyi dia mianda kushintuluka bua diakabi dia aba badi ne mabanji a mu bulongolodi ebu, bukokeshi bua tshididi, buenzeji ne bumfumu mu mianda ya ntendelelu. Badi ne bua kupuekeshibua. Kadi bantu badi bamanye bidibo bakengela mu nyuma badi ne bua kubandishibua. Yezu udi ufunkuna dishintuluka dia mushindu’eu padiye utungunuka ne kuambila Bafarizeyi ne:

“Mikenji ne Baprofete bivuaku too ne ku [difika dia] Yone [Mubatiji]. Kutuadijila apu, bumanyishi budi bufidibua pa bukalenge bua Nzambi bu lumu luimpe, ne bantu ba mishindu yonso badi baluijakaja batangile kudibu. Bushuwa, mbitambe kupepela bua diulu ne buloba kujiminabio kupita katupa kakese ka dileta dia Mikenji bua kushalaku kakayi kakumbane.”

Baskribe ne Bafarizeyi badi badikokola ne lutambishi mudibo balamatshi ba Mikenji ya Mozese. Nuvuluke ne: pakapetesha Yezu muntu kampanda lumonu mu tshishima ku Yeruzaleme, bakaditambisha ne: “Tudi bayidi ba Mozese. Tudi bamanye ne: Nzambi wakakula ne Mozese.” Kadi mpindieu Mikenji ya Mozese yakumbaji tshipatshila tshiayi tshiyifidila tshia kufikisha badipuekeshi kudi Mukalenge musungula kudi Nzambi, Yezu Kristo. Nunku, kubangila ku ntuadijilu wa mudimu wa Yone, bantu ba mishindu yonso, nangananga badipuekeshi ne bapele, badi badikolesha bua kuluabo bakokeshibue ba Bukalenge bua Nzambi.

Bu mudi Mikenji ya Mozese yenda ikumbana mpindieu, dienzejibua dia kuyilama didi padi ne bua kushiya muaba. Mikenji idi yanyisha dishipa dia dibaka bua tubingila kabukabu, kadi Yezu udi wamba mpindieu ne: “Muntu yonso udi upidia mukajende ne usela mukuabo udi wenda masandi, ne eu udi usela mukaji mupidia kudi bayende udi wenda masandi.” Mmushindu kayipu udi mêyi bu nunku ne bua kufikisha Bafarizeyi munda, nangananga bu mudibo banyisha dishipa dia dibaka bua tubingila tuvule!

Utungunuka ne kubambidika Bafarizeyi mêyi, Yezu udi ulonda mufuanu udi wakula bua bantu babidi badi nsombelu wabu ufika ku dishintuluka mu mushindu wa dikema. Udiku mua kujingulula aba badi bantu aba baleja ne tshidi dishintuluka dia nsombelu wabu diumvuija anyi?

“Kadi muntu kampanda uvua mubanji,” Ke mudi Yezu umvuija, “uvua uvuala bilamba bikunzubile ne bia lina ne usanka ku dituku ku dituku mu bunême buende. Kadi mulombi wa ka pa luse kampanda, dîna diende Lazare, uvua utekibua ku tshiibi tshiende, mputa ya lubangu mubidi mujima ne musue kudiukutshisha ne bintu bivua bipona ku mesa a mubanji. Eyowa, kabidi mbua ivua ilua kulaka mputa yende ya lubangu.”

Apa, Yezu mmutumike ne muntu mubanji bua kufunkuna bamfumu ba bitendelelu bena Yuda, badi bakongoloja, ki ng’anu Bafarizeyi ne baskribe, apo kabidi Basaduseyi ne bakuidi banene. Badi babanji pa bidi bitangila masanka a mudimu ne bia-diese kabukabu mu nyuma, kabidi bienzedi biabu bidi’anu bu bia muntu mubanji. Bilamba biabu bikunzubile bia bukalenge bidi bileja muanzu wabu wa bunême, ne lina mutoke ntshimfuanyi tshia buakane budibo badilamika nkayabu.

Kasumbu aka ka mubanji muditambishi kadi kangata tshinsanga tshia bapele ne bapuekele ne kapeja kakole, kababikila ba-‛am ha·’aʹrets, peshi bantu ba pa buloba. Lazare mulombi wa ka pa luse udi yeye uleja bantu aba badi bamfumu ba bitendelelu biimina biakudia bikumbanyine bia mu nyuma ne masanka a mudimu. Nunku, anu bu Lazare muena mputa ya lubangu mubidi mujima, tshinsanga tshia bantu tshidi tshiangatshibua ne kapeja bu tshidi tshisama mu nyuma ne tshikumbanyine kusangishibua ne mbua. Pabi, bena mu kasumbu ka Lazare badi bakenguluka ne nzala ne nyota bua biakudia bia mu nyuma ne nunku mbiimane ku tshiibi, bakeba mua kupeta nansha imue nkototo ya biakudia bia mu nyuma bidi mua kupona ku mesa a mubanji.

Mpindieu, Yezu udi utungunuka pa kuleja mashintuluka adi enzeka mu nsombelu wa mubanji ne wa Lazare. Mmashintuluka kayi au, ne adi mene aleja tshinyi?

Mashintuluka adi enzekela mubanji ne Lazare

Muntu mubanji udi uleja bamfumu ba bitendelelu badi basankishibue ne masanka a mudimu ne bia-diese bia mu nyuma, ne Lazare udi yeye ufunkuna tshinsanga tshia bantu tshidi tshikenga ne nzala ya biakudia bia mu nyuma. Yezu udi utungunuka ne muyuki wende, umvuija dishintuluka dia kukatshila didi dienzeka mu nsombelu ya bantu aba.

“Mu kupita kua bikondo,” ke mudi Yezu wamba, “mulombi wa ka pa luse e kufua ne kuambuibua kudi banjelu too ne mu tshiadi tshia Abrahame. Bia muomumue, mubanji pende e kufua ne kujiikibua. Pavuaye mu Hades, kubandishaye mêsu, bualu uvua mu dikenga, ne kumona Abrahame pa bule, ne Lazare pabuipi nende mu tshiadi tshiende.”

Bu mudi mubanji ne Lazare kabayi bantu bena-dîna kadi bikale bimfuanyi bia tusumbu tua bantu, mbiumvuike bua se: kufua kuabu kudi paku kua mu tshimfuanyi. Kufua kuabu kudi kumvuija peshi kuleja tshinyi?

Yezu udi ufuma ku difunkuna dishintuluka kampanda mu nsombelu yabu pa kuamba ne: ‘Mikenji ne Baprofete bivuaku too ne ku [difika dia] Yone Mubatiji, kadi kutuadijila apu, bumanyishi budi bufidibua pa bukalenge bua Nzambi.’ Nunku, ku buenzeji bua bumanyishi bua Yone ne bua Yezu Kristo ke kudi mubanji ne Lazare bafue pa bidi bitangila nsombelu yabu ya diambedi, anyi tshivuabo kumpala.

Aba ba ku badipuekeshi, banyingaladi bena mu kasumbu ka Lazare mbafue pa bidi bitangila nsombelu wabu wa diambedi wa bupele mu nyuma ne babuejibue pashishe mu nsombelu wa dianyishibua kudi Nzambi. Nansha muvuabo diambedi batangila kudi bamfumu ba bitendelelu bua kupeta nansha nkototo mikese ivua ipona ku mesa abu a mu nyuma, mpindieu, malelela a mu Mifundu adi Yezu ufila adi akumbaja bidibo bakengela. Ke mushindu udibo bambuibue too ne mu nsombelu wa dianyishibua peshi tshiadi tshia Abrahame Munene, Yehowa Nzambi.

Bishilangane, aba badi benza kasumbu ka mubanji badi badibueja mu nsombelu wa dibenga kuanyishibua kudi Nzambi bualu badi bapidia ne tshitshiu tshionso mukenji wa Bukalenge mulongesha kudi Yezu. Nunku, badi bafua pa bidi bitangila nsombelu wabu wa diambedi wa dianyishibua dia ku mêsu. Bushuwa, mbiambibue bua bualu buabu bu badi mu dikenga dia mu tshimfuanyi. Tuteleje mpindieu mudi mubanji wamba:

“Tatu Abrahame, mfuileku luse ne utume Lazare bua atue lusongo lua munu wende mu mâyi ne avue kuntalaja ludimi, bualu ndi mu kasuba mu kapia aka kadi kalaluka.” Mikenji ya dilumbuluisha ya Nzambi mifuane kapia idi bayidi ba Yezu bamanyisha ke tshikengeshi tshia buonso bena mu kasumbu ka mubanji. Bantu aba badi bajinga se: bayidi balekele kumanyisha mikenji eyi bua bapeteshibue ndambu wa disulakana ku makengeshibua abu.

“Kadi Abrahame kuamba ne: ‘Muana we, vuluka se: wakapeta biebe bintu bilenga bibodiame mu matuku a muoyo webe, kadi ku luende luseke, Lazare wakapeta anu bintu bibipe. Nanku mpindieu, yeye udi upeta disambibua kuneku, kadi wewe, udi mu dikengakana. Kusakidila pa bionso ebi, lupongo lunene ndujadika pankatshi petu nenu, bua aba badi bajinga kusambuka kumukila kunu bua kulua kunudi aku peshi badi bajinga kusambuka kumukila aku bua kulua kutudi eku, kabamonyi mua kuenza nunku.’”

Mmushindu kayipu udibi bijalame ne bikumbanyine bua dishintuluka dia dikema dia mushindu’eu kuenzekadi mu nsombelu pankatshi pa kasumbu ka Lazare ne ka mubanji! Dishintuluka edi dia nsombelu dienzekele ngondo mikese pashishe dia Pentekoste wa 33 B.B., pakapingajibua tshiovo tshipiatshipia pa muaba wa tshiovo tshia Mikenji tshikulakaje. Nunku mbimueneke patoke kakuyi kalema ne: bayidi aba ke badi banyishibue kudi Nzambi, apo ki mBafarizeyi ne bakuabu bamfumu ba bitendelelu nansha. “Lupongo lunene” ludi lutapulula mubanji wa mu tshimfuanyi ne bayidi ba Yezu ludi nunku luleja dilumbuluisha diakane ne dikena dishintuluka dia Nzambi.

Pashishe, mubanji udi ulomba “tatu Abrahame” ne: “Tuma [Lazare] ku nzubu wa tatuanyi, bualu ndi ne bana betu ba balume batanu.” Nunku, mubanji udi utonda mudiye mu malanda makole ne tatu mukuabu, udi bushuwa Satana Diabolo. Mubanji eu udi ulomba bua Lazare atekeshe [bukole bua] mikenji ya dilumbuluisha dia Nzambi, bua “bana babo ba balume batanu,” bamfumu ba bitendelelu bena diende, kabavu kuedibua mu “muaba eu wa dikenga.”

“Kadi Abrahame kuamba ne: ‘Badi ne Mozese ne Baprofete; bateleje bine aba!’” Eyowa, biajinga “bana babo ba balume batanu” kuepuka dikenga edi, tshionso tshidibo ne bua kuenza nkukonkonona ne ntema mifundu ya Mozese ne ya Baprofete idi isunguluja Yezu bu Masiya, ne pashishe kuluabo bayidi bende. Kadi mubanji udi upindulula ne: “Tòo, tatu Abrahame, kadi biaya kampanda wa ku bafue kudibo, nebanyingalale.”

Kadi, badi bamuambila ne: “Biabengabo kuteleja Mozese ne Baprofete, kabakuitabuja nansha biajuuka kampanda wa ku bafue.” Nzambi kakuenza bimanyinu anyi bishima bia pa buabi bua kuitabijija bantu nansha. Biasuabo kuanyishibua kudiye, badi ne bua kubala ne kutumikila Mifundu. Luka 16:14-31; Yone 9:28, 29; Matayo 19:3-9; Galatia 3:24; Kolosai 2:14; Yone 8:44, NW.

Bua tshinyi kufua kua mubanji ne kua Lazare kudi ne bua kuikala kua mu tshimfuanyi, ne kufua kuabu kudi kufuanyikija tshinyi?

▪ Ndishintuluka kayi didi Yezu umvuija se: ndienzeke ne ntuadijilu wa mudimu wa Yone?

▪ Ntshinyi tshidi ne bua kushiya muaba panyima pa lufu lua Yezu, ne muanda eu newikale ne buenzeji kayi pa dishipa dia dibaka?

▪ Mu mufuanu wa Yezu, mbanganyi badi bafunkunyibue bu mubanji ne Lazare?

▪ Makenga a mubanji ntshinyi, ne udi ulomba bua kupeteshibua disulakana ku diambuluisha dia tshinyi?

▪ “Lupongo lunene” ludi lufuanyikija tshinyi?

▪ Nnganyi udi tatuende mulelela wa mubanji, ne bana babo ba balume batanu mbanganyi?