1. Ngamue malu kayi adi mua kukebesha matapuluka mu mêku?

 BENA disanka mbadi mu mêku mudi dinanga, diumvuilangana, ne ditalala. Mbitekemenyibue se: dîku diebe ndia mushindu’eu. Bia dibungama, mêku bungi kabuyi kubala kaena ne nsombelu bu eu ne mmabulukangane bua kabingila kamue anyi kakuabu. Ntshinyi tshidi tshiabuluja mêku? Mu nshapita eu netuyukidilangane pa malu asatu. Mu amue mêku, bena dîku kabena ne ntendelelu umue to. Mu makuabu, bana badi mua kuikala ne baledi bashilangane. Mu makuabu kabidi, disumpakana bua kudidiisha peshi dijinga dia kupeta bintu bia ku mubidi bivule ditu dimueneka diabulula bena dîku. Pabi, mianda idi yabulula dîku dimue kayena mua kuikala ne buenzeji kudi dikuabu. Ntshinyi tshidi tshikebesha dishilangana edi?

2. Nkuepi kudi bamue bakeba buludiki mu nsombelu wa mu dîku, kadi ntshinyi tshidi mpokolo mutambe bulenga wa buludiki bua mushindu’eu?

² Bumue bualu budi mmuenenu wa malu. Biwateta ne muoyo mujima bua kumvua mmuenenu wa mukuabu muntu, udi bumue nangananga mua kujingulula mushindu wa kukuba dîku mu buobumue. Bualu buibidi mmpokolo webe wa buludiki. Bantu bavule badi balonda mibelu ya bena mudimu nabu, bena mutumba, bafundi ba bibejibeji, peshi bakuabu bafidi ba buludiki. Kadi, bamue mbasokolole tshidi Dîyi dia Nzambi diamba pa nsombelu wabu, ne pashishe mbatete kutumikila bidibu balonge. Mmunyi mudi kuenza nunku mua kuambuluisha dîku bua kulama ditalala kumbelu?​—2 Timote 3:16, 17.

3. (a) Bible udi ubela tshinyi pa bidi bitangila disela kampanda muena ditabuja dishilangane? (b) Ngamue mêyi-maludiki kayi a nshindamenu adi afila diambuluisha bikala muena dibaka umue muena kuitabuja ne mukuabu kayi muena kuitabuja?

³ Bible udi utubela bikole bua kubenga kusela kampanda muena ditabuja dishilangane pa malu a Nzambi. (Dutelonome 7:3, 4; 1 Kolinto 7:39) Pabi, bidi mua kuikala se: wakalonga bulelela bua mu Bible kunyima kua disedibua diebe kadi bayebe kakalonga. Tshia kuenza ntshinyi dîba adi? Bushuwa, mitshipu ya dibaka idi anu ishala ne mushinga. (1 Kolinto 7:10) Bible udi uzangika se: tshisuikidi tshia dibaka ntshia kashidi ne udi ukankamija bantu badi basele bua kujikija bilumbu biabu pamutu pa kubinyema. (Efeso 5:28-31; Tito 2:4, 5) Nansha nanku, tshia kuenza ntshinyi bikala bayebe ubenga bikole bua wewe kulonda ntendelelu wa mu Bible? Udi mua kuteta kukupumbisha ku diya mu bisangilu bia tshisumbu, peshi udi mua kuamba ne: kêna musue bua mukajende aye ku nzubu ne ku nzubu, wenda wambilangana malu a Nzambi. Newenze tshinyi?

4. Mmunyi mudi mukaji mua kuleja diditeka pa muaba wa bakuabu bikala bayende kayi ne ditabuja dimue nende?

⁴ Udiebeje ne: ‘Bua tshinyi bayanyi udi ne meji a mushindu’eu?’ (Nsumuinu 16:20, 23) Bikalaye kayi umvua bushuwa tshiudi wenza, udi mua kuikala ne buôwa bua bualu buebe. Peshi udi mua kuikala mufimpakaja kudi balela bende bualu kutshiena wenza bimue bilele bidibu bangata ne mushinga. “Nkayanyi mu nzubu, ngakadiumvua mulekelela,” ke muakamba mulume kampanda. Mulume eu wakela meji ne: uvua wenda upangila mukajende bua bualu bua tshitendelelu. Pabi lutambishi luakamukanda bua kutonda ne: uvua umvua bunkaya. Bayebe udi mua kukengela dimujadikila se: dinanga diebe bua Yehowa kadiena diumvuija ne: dinanga diebe bua bayebe ndikepele mpindieu ku diuvua nadi matuku mashale. Ushindike ne: udi upitshisha dîba pamue nende.

5. Mmmuenenu kayi muakanyine udi mukaji ne bua kuleja padi bayende ne ditabuja dishilangane?

⁵ Nansha nanku, bualu kampanda bua mushinga budi  ne bua kukonkononyibua bua wewe kutantamena nsombelu eu mu mushindu wa meji. Dîyi dia Nzambi didi dikankamija bakaji ne: ‘Nukokele babayenu, ke tshidi tshiakane mu Mukalenge.’ (Kolosai 3:18) Nunku, didi disopuesha bua kuepuka lungenyi lua budikadidi. Kusakidila apa, pa kuamba ne: ‘ke tshidi tshiakane mu Mukalenge,’ mufundu eu udi uleja ne: pa kukokela bayende mukaji kêna ne bua kupua muoyo dikokela diende kudi Mukalenge. Udi ne bua kuleja mmuenenu wa nkatshinkatshi pa bualu ebu.

6. Mmêyi-maludiki kayi adi mukaji muena nkristo ne bua kulama mu lungenyi?

⁶ Bua muena nkristo, dibuela mu bisangilu bia tshisumbu ne difila bumanyishi kudi bakuabu pa bidi bitangila ditabuja diende diashila pa Bible mbitupa bia mushinga bia ntendelelu mulelela bidi kabiyi mua kulenguludibua. (Lomo 10:9, 10, 14; Ebelu 10:24, 25) Nunku, newenze tshinyi bikala muntu ukutumina dîyi buludi bua kukumbaji dilomba kampanda disunguluke dia Nzambi? Bapostolo ba Yezu Kristo bakamba ne: “Tudi ne bua kutumikila Nzambi,  bu mfumu, pamutu pa kutumikila bantu.” (Bienzedi 5:29, NW) Tshilejilu tshiabu tshidi tshipetesha tshitembelu tshia kulonda mu nsombelu mivule. Dinanga bua Yehowa nedikusake bua kumuleja didifila didiye ne bukenji bua se: bamulejadi anyi? Pine apu, dinanga diebe ne kanemu kudi bayebe nebikusake bua kuteta kuenza nunku mu mushindu udiye mua kuanyisha anyi?​—Matayo 4:10; 1 Yone 5:3.

7. Ndipangadika kayi didi mukaji muena nkristo ne bua kuikala nadi?

⁷ Yezu wakaleja ne: ebi kabitu misangu yonso bienzeka to. Wakadimuija ne: bua kuluishibua kua ntendelelu mulelela, bena kuitabuja badi mu amue mêku nebadiumvue bapanduluke, bienza anu bu se: muele wa mvita wakaditeka pankatshi pabu ne bena dîku bakuabu. (Matayo 10:34-36) Mukaji kampanda mu Japon wakapetangana ne bualu bua mushindu’eu. Wakaluishibua kudi bayende bidimu 11. Wakamukengesha bikole ne uvua umukangila tshiibi ne umuladisha pambelu misangu ne misangu. Kadi wakananukila. Balunda mu tshisumbu tshia bena nkristo bakamuambuluisha. Wakatungunuka ne kusambila ne kupetelaye dikankamija divule mu 1 Petelo 2:20. Mukaji eu muena nkristo uvua mushindike ne: biashalaye mushindame, dimue dituku bayende neadisange kudiye bua kusadila Yehowa. Ne ke tshiakenza bayende.

8, 9. Mukaji udi ne bua kuenza tshinyi bua kuepuka kutekela bayende bipumbishi bikena bikumbanyine kumpala?

⁸ Kudi malu mavule a dikuatshisha audi mua kuenza ikala ne buenzeji pa mmuenenu wa muena dibaka nebe. Tshilejilu, bikala bayebe ujula milandu pa tshitendelelu tshiebe, kumupeteshi tubingila tulelela bua kudiabakenaye mu malu makuabu. Ulame nzubu ne mankenda. Utabalele mmuenekelu webe wewe muine. Ikala ne kalolo mu dileja dinanga ne dianyisha. Pamutu pa kudiwula, fila dikuatshisha. Leja ne: udi ukeba bulombodi buende. Kupingaji bubi ku bubi biwikala wela meji ne: mbakuenzele bibi. (1 Petelo 2:21, 23) Umanye ne: udi ne dipanga bupuangane dia bumuntu, ne bikala matandu majuke, ne  budipuekeshi ikala wa kumpala bua kulomba luse.​—Efeso 4:26.

⁹ Bisangilu kabikupangishi mua kumulambila biakudia pa dîba. Udi kabidi mua kusungula bua kuenza mudimu wa buambi wa Buena-nkristo mêba adi bayebe kayi ku nzubu. Mbia meji bua mukaji muena nkristo kudikanda bua kuyisha bayende dîba didiye kayi wanyisha diyisha edi. Bishilangane, udi ulonda mubelu eu wa mupostolo Petelo: “Nuenu bakaji, nukokele kudi babayenu, nunku, bikala bamue kabayi batumikila dîyi, badi mua kupetshibua kakuyi dîyi, ku bienzedi bia bakaji babu, bualu bavua bamonyi ba bienzedi bienu bia budipope pamue ne kanemu kuondoke.” (1 Petelo 3:1, 2, NW) Bakaji bena nkristo badi badikolesha bua kutamba kuleja mamuma a spiritu wa Nzambi.​—Galatia 5:22, 23.

10. Mulume muena kuitabuja udi ne bua kuikala ne bienzedi kayi kudi mukajende bikalaye ne ditabuja dishilangane?

¹⁰ Tshia kuenza ntshinyi bikala mulume muena nkristo mulelela ne mukaji udi kayi ne ditabuja dimue nende? Bible udi ufila buludiki mu nsombelu eyi. Udi wamba ne: ‘Bikala muan’enu ne mukaji udi kayi muena kuitabuja, ne mukaji eu udi [wanyisha, NW] bua kuikala nende, mulume kamulekedi nansha.’ (1 Kolinto 7:12) Udi kabidi ubela balume ne: “Nunange bakaji benu.”​—Bena Kolose 3:19, MMM.

11. Mmunyi mudi mulume mua kuleja busunguluji ne ditshintshikila mu dikokesha mukajende bikalaye kayi muena nkristo?

¹¹ Bikala mukajebe ne ditabuja dishilangane ne diebe, ikala ne ntema ya pa buayi bua kumuleja kanemu ne kuangata ngenyi yende ne mushinga. Bu mudiye mukulumpe, mmukumbanyine ndambu wa budikadidi bua kukumbaja mitabuja a tshitendelelu tshiende, nansha biwikala kuyi uanyisha. Musangu wa kumpala uudi wakula nende pa ditabuja diebe, kutekemenyi bua se: nealekele mitabuja ende a mutantshi mule bua kuitabija bualu bupiabupia. Pamutu pa kuamba diakamue ne: bilele bia  ntendelelu bidiye yeye ne dîku diende basue bikole bua musangu mule mbia dishima, ne lutulu udikolesha bua kumuelesha meji pa Mifundu. Udi mua kudiumvua mulenguludibue biwikala upitshisha dîba dia bungi mu midimu ya tshisumbu. Udi mua kuluisha madikolela ebe bua kusadila Yehowa, kadi lungenyi luende lua mushinga ludi anu mua kuikala se: “Ndi nkengela bua upitshishe dîba diebe divule pamue nanyi!” Ikala ne lutulu. Ku dimutabalela diebe dia dinanga, udi mua kumuambuluisha bua kuitabaye ntendelelu mulelela kunyima.​—Kolosai 3:12-14; 1 Petelo 3:8, 9.

12. Nansha mulume ne mukaji bikale ne mitabuja mashilangane, mmunyi mudibu ne bua kutumika ne mêyi-maludiki a mu Mifundu mu dikela dia bana babu?

¹² Mu dîku ditapuluke mu mianda ya ntendelelu, dishidimuna bana pa malu a Nzambi ditu imue misangu dilua tshilumbu. Mmushindu kayi udi mêyi-maludiki a mu Mifundu ne bua kuenjibua nawu mudimu pa bualu? Bible mmupeshe tatu bujitu bua kumpala bua kushidimuna bana, kadi mamu udi pende ne muaba wa mushinga mu bualu ebu. (Nsumuinu 1:8; fuanyikija ne Genese 18:19; Dutelonome 11:18, 19.) Nansha bikalaye kayi witaba bumfumu bua Kristo, tatu udi anu mfumu wa dîku.

13, 14. Bikala mulume ubenga bua mukajende kuya ne bana mu bisangilu bia bena nkristo peshi kulonga nabu, ntshinyi tshidi mukaji mua kuenza?

¹³ Bamue batatu bakena bena kuitabuja kabatu bajula milandu padi mamu ushidimuna bana pa malu a Nzambi. Bakuabu batu bayijula. Tshia kuenza ntshinyi bikala bayebe ubenga kukushila njila bua kuya ne bana mu bisangilu bia tshisumbu peshi mene ukukandika bua kulonga nabu Bible ku nzubu? Dîba adi udi ne bua kuikala ne nkatshinkatshi pa majitu aa mavule​—bujitu buebe kudi Yehowa Nzambi, kudi mfumuebe ne bayebe, ne kudi bana bebe banangibue. Mmunyi muudi mua kulongamija majitu aa?

¹⁴ Kabiyi mpata neusambile pa bualu ebu. (Filipoi 4:6, 7; 1 Yone 5:14)  Kadi ndekelu wa bionso, wewe ke udi ne bua kupangadija tshia kuenza. Biwenza malu ne ditshintshikila, uleja bayebe patoke ne: kuena utobolola bumfumu buende to, buluishi buende budi mua kuteketa kunyima. Nansha bikala bayebe ukukandika bua kuya ne bana bebe mu bisangilu peshi bua kuenza nabu dilonga dia Bible dilongame, udi anu mua kubalongesha. Ku diyukidilangana diebe dia ku dituku dionso ne ku tshilejilu tshiebe tshimpe, uteta mua kukuna mu bualabale kampanda dinanga dia Yehowa munda muabu, ditabuja dia Dîyi diende, kanemu bua baledi​—kusangisha ne kanemu bua tatuabu—​diditatshisha dia dinanga bua bantu bakuabu, ne dianyisha tshibidilu tshia kuenza mudimu ne muoyo mujima. Ndekelu wa bionso, tatuabu udi mua kumona bipeta bilenga ne kuanyisha mushinga wa madikolela ebe.​—Nsumuinu 23:24.

15. Mbujitu kayi budi nabu tatu muena kuitabuja mu dishidimuna dia bana?

¹⁵ Biwikala mulume muena kuitabuja ne mukajebe kayi muena kuitabuja, nunku udi ne bua kuambula bujitu bua kukolesha bana bebe “mu dibela ne manyoka pamue ne buludiki bua lungenyi bia Yehowa.” (Efeso 6:4, NW) Mu dienza bionso ebi, bushuwa udi ne bua kuikala ne bulenga, dinanga ne ditshintshikila mu disomba ne mukajebe.

16, 17. Mmêyi-maludiki kayi a mu Bible adi bana ne bua kuvuluka bikalabu banyishe ditabuja dishilangane ne dia baledi babu?

¹⁶ Kabitshiena mpukapuka bua kumona nansha bana bakese bitabuja ngenyi ya malu a Nzambi mishilangane ne ya baledi babo. Ke tshiudi muenze anyi? Pikalabi nanku, Bible udi ne mibelu idi ikutangila.

¹⁷ Dîyi dia Nzambi didi diamba ne: ‘Tumikilayi baledi benu mu Mukalenge; bua bualu ebu budi buakane. Unemeke tatuebe ne mamuebe.’ (Efeso 6:1, 2) Ebi bidi bikongoloja kanemu kakanyine bua baledi. Tshidibi, nansha mudi ditumikila baledi dikale ne mushinga, kadiena ne bua kulejibua pa kupanga kanemu bua Nzambi mulelela  to. Padi muana ukola ne ukumbana mua kutuadija kuangata mapangadika, udi wambula bujitu buvule bua bienzedi biende. Bidi nunku ki ng’anu bua mikenji ya mbulamatadi kadi nangananga bua bidi bitangila mikenji ya Nzambi. ‘Buonso buetu muntu ne muntu neadibadile malu ende kudi Nzambi,’ ke mudi Bible wamba.​—Lomo 14:12.

18, 19. Bikala bana mu tshitendelelu tshishilangane ne tshia baledi babu, mmunyi mudibu mua kuambuluisha baledi babu bua kutamba kujingulula ditabuja diabu?

¹⁸ Bikala mitabuja ebe akulomba bua kuenza mashintuluka mu nsombelu webe, teta mua kujingulula mmuenenu wa baledi bebe. Pamu’apa nebasankishibue biwikala mulue, bu tshipeta tshia dilonga diebe ne ditumikila malongesha a mu Bible, muena kanemu kavule, ne butumikidi buvule, ne muena mitalu mivule mu bidibu bakulomba. Kadi, bikala ditabuja diebe dipiadipia dikulomba kabidi bua kulekela mitabuja ne bilele bidibu buobu basue bikole, badi mua kuela meji ne: udi utua bumpianyi budibu bakeba kukupesha miseba. Badi kabidi mua kumvua buôwa bua dikala-bimpe diebe bikala malu audi wenza kaayi manyishibue bikole mu tshinsanga tshia bantu peshi bikalawu atshingulula ntema yebe ku bipatshila bidibu bela meji ne: bidi mua kukuambuluisha bua kulubuluka pa bidi bitangila bintu bia ku mubidi. Lutambishi ludi palu mua kuikala tshipumbishi. Badi mua kuela meji ne: udi ubambila bulelela ne: wewe udi mu njila mululame ne buobu badi mu njila mubi.

¹⁹ Nunku, ne lukasa luonso, teta mua kulongolola bua se: baledi bebe bapetangane ne bamue ba ku bakulu peshi bakuabu Bantemu bakulumpe bapie ba mu tshisumbu tshia muaba uudi. Ukankamije baledi bebe bua kukumbula Nzubu wa Bukalenge bua kudiumvuilabu malu adi akonkononyibuamu ne kudimuenenabu tshidi Bantemu ba Yehowa. Kunyima, mmuenenu wa baledi bebe udi mua kulengela. Nansha padi baledi ne buluishi kabayi bapingana tshianyima, bapasula mikanda miumvuiji ya Bible, ne bakandika bana bua kubuela mu bisangilu bia  bena nkristo, misangu mivule kudi mishindu ya kuyibala miaba mikuabu, kuyukila ne bena nkristo nabu, ne kufila bumanyishi ne kuambuluisha bakuabu mu mpukapuka. Udi kabidi mua kusambila Yehowa. Bamue bansonga badi ne bua kuindila too ne padibu bakola ne bakumbana mua kumbuka ku nzubu kua baledi bua kumonabu mua kuenza bipitshidile apa. Tshidibi, nansha bikalaku nsombelu kayi ku nzubu, kupu muoyo bua ‘kunemeka tatuebe ne mamuebe.’ Wenza tshiudi mua kuenza ku luebe luseke bua kulama ditalala ku nzubu. (Lomo 12:17, 18) Kupita bionso, utungunuke ne kukeba ditalala pankatshi pebe ne Nzambi.

20. Mmeji kayi adi bana mua kuikala nawu bikala tatu peshi mamu muikale muledi wabu ku diselulula?

²⁰ Mu mêku mavule nsombelu udi ne lutatu lukole ki ng’wa malu a Nzambi kadi ndisanganyibuamu dia baledi baselulule. Mêku mavule lelu’eu adi akongakaja bana ba mu mabaka a kumpala ba muledi umue peshi ba baledi bonso babidi. Mu dîku dia mushindu’eu, bana badi mua kuikala ne mutshiawudi ne njiya anyi pamu’apa ne dielakana bua muledi udibu mua kuleja bulamate. Bu tshipeta, badi mua kupetula madikolela menza ne muoyo mujima kudi muledi muselulule bua kuikala tatu anyi mamu mulenga. Ntshinyi tshidi mua kuambuluisha bua kulubuluja dîku dia baselulule?

21. Nansha mudibu mu nsombelu ya pa buayi, bua tshinyi baledi baselulule badi ne bua kukeba mêyi-maludiki adi asanganyibua mu Bible bua kupeta diambuluisha?

²¹ Umanye se: nansha mudiku nsombelu ya pa buayi, mêyi-maludiki a mu Bible adi atuala dilubuluka mu makuabu mêku adi afila kabidi diambuluisha dilenga mu mêku a mushindu’eu kabidi. Dibenga mêyi-maludiki aa didi, bua tshitupa tshîpi, mua kumueneka bu didi ditekesha lutatu kadi nedifikishe pamu’apa ku dibungama kunyima. (Musambu wa 127:1; Nsumuinu 29:15) Ukoleshe meji ne busunguluji​—meji a kutumikila mêyi-maludiki a  Nzambi eku mumanye mu lungenyi bipeta bilenga bialua kunyima, ne busunguluji bua kujandula bua tshinyi bena dîku badi bamba ne benza malu kampanda. Bidi kabidi bikengela diditeka pa muaba wa bakuabu.​—Nsumuinu 16:21; 24:3; 1 Petelo 3:8.

22. Bua tshinyi bana badi mua kumona bikole bua kuitaba eu udi muledi wabu ku diselulula?

²² Biwikala muledi muselulule, udi mua kuvuluka ne: pauvua mulunda wa bena dîku edi, bana bavua pamu’apa bakuakidila bimpe. Kadi paudi mulue muledi wabu muselulule, mmuenenu wabu udi mua kuikala mushintuluke. Bu mudibu bavuluka muledi mubaledi udi katshiyi musombe pamue nabu, bana badi mua kuikala baluangana ne dielakana né badi ne bua kukuleja bulamatshi, imue misangu bela meji ne: udi ujinga kudiapula dinanga didibu nadi bua muledi udi kayiku. Amue matuku, badi mua kukuvuluija ne tshikama ne: kuena tatuabu anyi mamuabu. Mêyi a mushindu’eu atu wosha. Tshidibi, “kukuatshiki tshiji mu mutshima webe lukasa.” (Muambi 7:9) Busunguluji ne diditeka pa muaba wa bakuabu bidi bikengedibua bua kumona mua kuakama midiabilu ya bana.

23. Mmunyi mudi mibelu mua kufidibua mu dîku mudi bana ba muledi muselulule?

²³ Ngikadilu eyi idi ne mushinga mukole padi muntu ufila mibelu. Dibela diakanangane didi ne mushinga. (Nsumuinu 6:20; 13:1) Ne bu mudi bana kabayi mumue bonso, mibelu idi mua kushilangana kudi umue ne kudi mukuabu. Bamue baledi baselulule badi bamona ne: nangananga ku ntuadijilu, bidi mua kuikala bitambe buimpe bua muledi mubaledi akumbaje tshitupa etshi tshia mudimu wa dikolesha bana. Nansha nanku, bidi bia mushinga bua baledi bonso babidi kumvuanganabu pa mibelu ya kufila ne kutuangana nyama ku mikolo, kabayi baleja kansungasunga pankatshi pa muana mulela ne muana wa muena dibaka nende. (Nsumuinu 24:23) Ditumikila didi ne mushinga, kadi divuluka dipanga bupuangane didi dikengedibua. Kuedi kalele. Ufile mibelu ne dinanga.​—Kolosai 3:21.

24. Ntshinyi tshidi mua kuambuluisha bua kuepuka ntatu pa malu a nsombelu wa tshitembu pankatshi pa bena mu dîku dia baselulule balume ne bakaji?

 ²⁴ Diyukidilangana mu dîku didi mua kuambuluisha bikole bua kuepuka tshimvundu. Didi mua kuambuluisha bena dîku bua kutabalela malu a mushinga mukole a mu nsombelu. (Fuanyikija ne Filipoi 1:9-11.) Dine edi didi kabidi mua kuambuluisha muena mu dîku yonso bua kumona mushindu udiye mua kuenza tshiende tshitupa mu dikumbaja bipatshila bia dîku. Kusakidila apa, diyukidilangana mu dîku didi mua kuepula ntatu mu malu a tshitembu. Bana ba bakaji badi bakengela kumanya mushindu wa kuikala ne mvuadilu wa budipope ne bienzedi biakane kumpala kua tatuabu udi muselulule mamuabu ne bana babu ba balume balela kudi muledi mushilangane, ne bana ba balume badi bakengela  mibelu pa bienzedi bilenga kumpala kua mamuabu muselulula ne bana babu ba bakaji bonso balela kudi muledi mushilangane.​—1 Tesalonike 4:3-8.

25. Nngikadilu kayi idi mua kuambuluisha bua kulama ditalala mu dîku dia baselulule?

²⁵ Mu diakama lutatu lua pa bualu lua dikala muledi muselulule, ikala ne lutulu. Kudia malanda mapiamapia kutu kulomba tshikondo tshile. Kufika ku dikumbanyina dinanga ne kanemu bia bana baudi kuyi mulele kudi mua kuikala mudimu mukole. Kadi bidi mua kuenzeka. Mutshima wa meji ne busunguluji, bisangisha ne dijinga dikole dia kusankisha Yehowa, ke nsapi wa ditalala mu dîku dia aba badi baselulule. (Nsumuinu 16:20) Ngikadilu eyi idi kabidi mua kukuambuluisha bua kuakama nsombelu mikuabu.

26. Mmu mishindu kayi mudi ntatu ne mmuenenu pa bidi bitangila bintu bia ku mubidi mua kuabulula dîku?

²⁶ Ntatu ne mmuenenu pa bidi bitangila bintu bia ku mubidi bidi mua kuabuluja mêku mu mishindu mishilangane. Bia dibungama, amue mêku mmakosolokangane bua matandu mashila pa mfranga ne dijinga dia kuikala babanji​—anyi dia kuvudija lupetu. Matapuluka adi mua kudiunda padi bena dibaka babidi benza mudimu wa ku mubidi ne badima mmuenenu wa “aa makuta nnganyi, aa nngebe” pamutu pa kuasangisha bua dîku. Nansha bikala matandu mepukibue, padi bena dibaka bonso babidi benza mudimu badi mua kudisangana ne programe udi ubashila dîba dikese dia kupitshishabu pamue. Tshizungu kampanda tshidi tshienda tshimuangalaka mu matunga mavule ntshia se: batatu batu bashiya mêku abu bua bikondo bile​—ngondo anyi bidimu bivule mene—​bua kupeta mfranga mivule kupita ivuabu mua kupeta pa kushala ku mabu. Ebi bidi mua kufikisha ku ntatu mikole menemene.

27. Ngamue mêyi-maludiki kayi adi mua kuambuluisha dîku didi ne lutatu lua mfranga?

²⁷ Mikenji kayena mua kuedibua pa mushindu wa kupita ne nsombelu eyi, bualu mêku mashilangane adi ne bua kuakama bifinakaji ne makengela bishilangane. Tshidibi, mibelu ya mu Bible idi mua kuambuluisha. Tshilejilu, Nsumuinu 13:10 (NW) udi uleja ne: dikokangana dikena ne kabingila didi mua kuepukibua imue misangu pa “kupangana ngenyi.” Ebi kabiena biumvuija kuamba patupu mmuenenu yebe wewe muine kadi nkukeba mibelu ne kusokolola tshidi mmuenenu wa mukuabu muntu pa bualu kampanda. Kabidi, kuenza dibeji dia ntudilu wa mfranga kudi mua kuambuluisha bua kukuatakaja madikolela a bena dîku. Imue misangu bidi bikengela​—pamu’apa bua tshikondo tshîpi—​bua bena dibaka bonso babidi kuenzabu mudimu pambelu pa dîku bua kukumbaja mfranga ya pa mutu idibu bakengela, nangananga padiku bana peshi bakuabu badi ku bianza biabu. Padiku nsombelu wa nunku, mulume udi mua kushindikila mukajende  ne: udi anu ne dîba dia kupitshisha nende pamue. Yeye pamue ne bana badi mua kuambuluisha ne dinanga ku imue midimu ivua mukaji mua kuenza pa tshibidilu yeye nkayende.​—Filipoi 2:1-4.

28. Mmavuluija kayi, bikalawu manemeka, ambuluisha bena dîku bua kukuata mudimu batangile ku buobumue?

²⁸ Nansha nanku, kupu muoyo ne: nansha mudi mfranga ikengedibua mu ndongoluelu eu wa malu, kayena ituala disanka. Bushuwa kayena ipetesha muoyo. (Muambi 7:12) Bulelela, dizangika dinekesha dia bintu bia ku mubidi didi mua kukebesha kabutu ka mu nyuma ne ka mu malu a tshitembu. (1 Timote 6:9-12) Mmunyipu mudibi bitambe bulenga bua kukeba diambedi Bukalenge bua Nzambi ne buakane buende, ne dishindika dia kuikala ne dibenesha diende pa madikolela etu bua kupeta bitudi tukengela mu nsombelu! (Matayo 6:25-33; Ebelu 13:5) Pa kuteka bipatshila bia mu nyuma kumpala ne kuipatshila diambedi ditalala ne Nzambi, udi mua kumona ne: dîku diebe, nansha dikale pamu’apa diabuluke pa bidi bitangila nsombelu kampanda, nedilue dîku didi disuikakane bushuwa mu malu matambe mushinga.