Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

NSHAPITA WA 6

Mua kusungula mishindu ya dipitshisha kapepe

Mua kusungula mishindu ya dipitshisha kapepe

“Nuenze malu onso bua butumbi bua Nzambi.” —1 KOLINTO 10:31.

1, 2. Bua tshinyi tudi ne bua kuikala ne budimu patudi tusungula mushindu wa dipitshisha kapepe?

FUANYIKIJA ne: udi usua kudia tshimuma, kadi umona ne: ntshibole muaba kampanda. Udi mua kuenza tshinyi? Neutshidie anu nanku au anyi? Neutshimanshe anyi? Peshi neumbushe tshitupa tshidi tshibole bua kudia tshidi tshimpe?

2 Mu mushindu kampanda, dipitshisha kapepe didi anu bu tshimuma atshi. Imue mishindu ya dipitshisha kapepe idi mua kuikala mimpe, kadi ya bungi mmibole bualu idi ne malu a busenji, a tshikisu, anyi a bademon. Ke bualu kayi paudi usungula mushindu wa dipitshisha kapepe, utu wamba ne: “Mbualu budi buntangila anu meme. Ndi mua kusungula mushindu wonso undi musue bua kupitshisha kapepe” anyi? Peshi utu wamba ne: “Mishindu yonso ya dipitshisha kapepe mmibi”? Anyi utu ne budimu paudi usungula mishindu ya dipitshisha kapepe, ubenga idi mibi, usungula idi mimpe?

3. Mbualu kayi butudi ne bua kuelela meji patudi tusungula mushindu wa kupitshisha kapepe?

3 Tuetu bonso tutu basue kudiolola anyi kupitshisha kapepe, ke bualu kayi tudi ne bua kuenza disungula dimpe. Nunku tudi ne bua kudiebeja ne: mishindu itudi tusungula bua kupitshisha kapepe idi mua kuenzela ntendelelu wetu tshinyi?

“NUENZE MALU ONSO BUA BUTUMBI BUA NZAMBI”

4. Ndîyi kayi dinene dia mu Bible didi mua kutuambuluisha bua kusungula mushindu wa dipitshisha kapepe?

4 Patudi tudilambula kudi Yehowa, tudi tumulaya bua kumuenzela mudimu matuku etu onso a muoyo. (Bala Muambi 5:4.) Tudi tulaya ne: ‘Netuenze malu onso bua butumbi bua Nzambi.’ (1 Kolinto 10:31) Bidi biumvuija ne: tudi badilambule kudi Nzambi nansha patudi tudiolola anyi tupitshisha kapepe, ki nganu patudi mu bisangilu anyi mu mudimu wa buambi to.

5. Ntendelelu wetu udi ne bua kuikala mushindu kayi?

5 Bualu buonso butudi tuenza budi butangila malanda etu ne Yehowa. Paulo wakumvuija bualu ebu pakambaye ne: “Nufile mibidi yenu bu mulambu udi ne muoyo, wa tshijila ne udi muanyishibue kudi Nzambi.” (Lomo 12:1) Yezu wakamba ne: “Udi ne bua kunanga Yehowa Nzambi webe ne muoyo webe wonso ne anyima webe yonso ne lungenyi luebe luonso ne bukole buebe buonso.” (Mâko 12:30) Tudi basue kupesha Yehowa tshidi tshitambe buimpe misangu yonso. Mu Isalele wa kale, pavua bantu balambula Yehowa nyama, bavua babalomba bua kufila nyama muimpe. Mulambu au wowu muikale ne tshilema muaba kampanda, Nzambi kavua uwitaba to. (Lewitiki 22:18-20) Mu mushindu wa muomumue, bidi mua kuenzeka bua Yehowa abenge ntendelelu wetu. Mushindu kayi?

6, 7. Mmunyi mudi mushindu utudi tupitshisha kapepe ulenga ntendelelu wetu?

6 Yehowa udi utuambila ne: “Nudi ne bua kuikala ba tshijila, bualu meme ndi wa tshijila.” (1 Petelo 1:14-16; 2 Petelo 3:11) Yehowa neitabe ntendelelu wetu anu yeye wa tshijila anyi mukezuke. (Dutelonome 15:21) Ntendelelu wetu kena mua kuikala mukezuke patudi tuenza malu adi Yehowa mukine, bu mudi: malu a busenji, a tshikisu, anyi adi mu diumvuangana ne bademon to. (Lomo 6:12-14; 8:13) Kadi Yehowa udi mua kunyingalala tuetu tupitshisha kapepe ne malu a nunku. Kuenza nunku kudi mua kuvuija ntendelelu wetu mukoya, kayi muanyishibue kudi Yehowa to, ne kudi mua kunyanga malanda etu nende bikole.

7 Kadi mmunyi mutudi mua kusungula mushindu muimpe wa dipitshisha kapepe? Mmêyi kayi manene atuambuluisha bua kujingulula dipitshisha kapepe dimpe ne didi kadiyi dimpe?

KINA MALU MABI

8, 9. Mmishindu kayi ya dipitshisha kapepe itudi ne bua kuepuka? Bua tshinyi?

8 Kudi mishindu mishilashilangane ya dipitshisha kapepe lelu. Imue ya kudiyi mmikumbane bua bena Kristo, kadi ya bungi ya kudiyi ki mmikumbane to. Tuanji tumanyayi mishindu ya dipitshisha kapepe itudi ne bua kuepuka.

9 Filme ya bungi, site ya ku Enternete, ndongamu ya ku televizion, manaya a video, ne misambu ya bungi bitu ne malu a busenji, a tshikisu, anyi a bademon. Misangu ya bungi batu baleja bintu bibi mu mushindu udi umueneka bu ne: kabiena ne bualu anyi udi usekesha. Kadi bena Kristo badi ne bua kuikala ne budimu bua kubenga mishindu ya dipitshisha kapepe idi ishipa mikenji mikezuke ya Yehowa. (Bienzedi 15:28, 29; 1 Kolinto 6:9, 10) Patudi tubenga mishindu ya dipitshisha kapepe eyi, tudi tuleja Yehowa ne: tudi bakine malu mabi.—Misambu 34:14; Lomo 12:9.

10. Dipitshisha kapepe mu mushindu mubi didi mua kutufikisha ku tshinyi?

10 Kadi bamue bantu badi bela meji ne: ki mbibi bua kupitshisha kapepe ne bintu bidi ne malu a tshikisu, a busenji, anyi a bademon to. Badi bamba ne: ‘Bualu bubi muaba eu buepi? Meme tshiakubienza anu to.’ Tuetu tuela meji mushindu eu, tudi tudishima. Bible udi wamba ne: “Muoyo udi udinga kupita tshintu tshikuabu kayi tshionso ne mmubi mutambe.” (Yelemiya 17:9) Tuetu tupitshisha kapepe ne bintu bidi Yehowa kayi wanyisha, tudi mua kuamba ne: tudi babikine anyi? Tuetu tutamba kupitshisha kapepe ne bintu ebi, netutuadije kubimona bu bimpe. Mu bungi bua matuku, kondo ketu ka muoyo kadi mua kuteketa, kakatshiyi kabidi katudimuija patudi tukeba kuenza bualu bubi to.—Misambu 119:70; 1 Timote 4:1, 2.

11. Mmunyi mudi Galatiya 6:7 utuambuluisha bua kusungula mushindu muimpe wa dipitshisha kapepe?

11 Dîyi dia Nzambi didi dituambila ne: “Tshionso tshidi muntu ukuna, ke tshiapuolaye kabidi.” (Galatiya 6:7) Bushuwa, tuetu tupitshisha kapepe ne bintu bibi, mu bungi bua matuku tudi mua kudimona tukadi tubienza. Tshilejilu, dipitshisha kapepe ne malu a busenji ndinyange bamue bantu, dibafikishe too ne ku dienda masandi. Kadi Yehowa mmutupeshe diambuluisha ditudi nadi dijinga bua kuenza disungula dimpe dia mushindu wa dipitshisha kapepe.

LONDA MÊYI MANENE A MU BIBLE BUA KUANGATA MAPANGADIKA

12. Ntshinyi tshiatuambuluisha bua kuangata mapangadika mimpe bua dipitshisha kapepe?

12 Imue mishindu ya dipitshisha kapepe itu imueneka patoke ne: mmibi ku mêsu kua Yehowa, ne tudi bamanye ne: mbimpe kuyepuka. Kadi netuenze tshinyi yoyi kayiyi imueneka patoke ne: mmibi? Yehowa ki mmutupeshe mulongolongo wa mikenji ya tshitudi mua kumona anyi kubenga kumona, kumvua anyi kubenga kumvua, kubala anyi kubenga kubala to. Kadi mmusue bua tulonde kondo ketu ka muoyo kalongesha kudi Bible. (Bala Galatiya 6:5.) Yehowa mmutupeshe mêyi manene, mmumue ne: bulelela bua nshindamenu budi butulongesha mushindu udiye umona malu. Mêyi manene aa adi alongesha kondo ketu ka muoyo. Adi atuambuluisha bua kumanya “tshidi disua dia Yehowa” bua tumanye mua kusungula tshidi tshimusankisha.—Efeso 5:17.

Mêyi manene a mu Bible adi atuambuluisha bua kusungula mushindu wa dipitshisha kapepe

13. Bua tshinyi bena Kristo batu bangata mapangadika mashilangane mu tshilumbu tshia dipitshisha kapepe? Kadi bena Kristo bonso badi ne bua kuenza tshinyi?

13 Misangu ya bungi, mushindu udi muena Kristo usungula bua kupitshisha kapepe udi mua kushilangana ne wa mukuabu. Bua tshinyi? Bualu muntu yonso utu ne biende bintu bidiye musue. Kabidi, bualu budi muena Kristo kampanda mua kuanyisha ki mbudi mukuabu mua kuanyisha to. Nansha nanku, bua kuangata mapangadika mimpe, bena Kristo bonso badi ne bua kulonda mêyi manene a mu Bible. (Filipoyi 1:9) Mêyi aa neatuambuluishe bua kusungula mushindu wa kupitshisha kapepe udi Nzambi wanyisha.—Misambu 119:11, 129; 1 Petelo 2:16.

14. (a) Mbualu kayi butudi mua kutabalela bua dîba dietu? (b) Mmubelu kayi uvua Paulo mupeshe bena Kristo?

14 Bualu bukuabu bua kutangila mbungi mua mêba atudi tuenza mu dipitshisha kapepe. Bualu ebu budi mua kuleja mushinga udi nawu dipitshisha kapepe kutudi. Buetu tuetu bena Kristo, mudimu utudi tuenzela Yehowa ke bualu budi ne mushinga wa bungi mu nsombelu wetu. (Bala Matayi 6:33.) Kadi tudi mua kubanga kulekela dipitshisha kapepe dituangata dîba dia bungi menemene katuyi bamanye to. Paulo wakabela bena Kristo wamba ne: “Ikalayi badimuke . . . bua mushindu unudi nuenda kawikadi bu wa bantu badi kabayi ne meji, kadi wikale bu wa bena meji, nuenza malu bimpe bitambe ne dîba dienu.” (Efeso 5:15, 16) Nunku tudi ne bua kudikosela bungi bua mêba atudi mua kuenza mu dipitshisha kapepe, tuenza misangu yonso bua ne: mudimu utudi tuenzela Nzambi wikale pa muaba wa kumpala mu nsombelu wetu.—Filipoyi 1:10.

15. Mmunyi mutudi mua kudilama ku dipitshisha kapepe didi mua kunyanga malanda etu ne Yehowa?

15 Bidi bimueneka patoke ne: tudi ne bua kubenga mishindu ya dipitshisha kapepe itudi bamanye ne: Yehowa kena wanyisha to. Kadi netuambe bishi bua mishindu ya dipitshisha kapepe itudi nayi ne dielakana? Bikengela kuikala anu ne budimu anyi? Tuangate tshilejilu etshi: Wewe wendela mu kajila kadi kumpenga kua lupongo, udi mua kuya wenda ulamata ku muelelu menemene wa lupongo anyi? Tòo. Wewe wangata muoyo webe ne mushinga, newendele muaba udi kule ne njiwu. Ke mudibi kabidi bua disungula mushindu wa dipitshisha kapepe. Dîyi dia Nzambi didi dituambila ne: “Umbusha makasa ebe ku malu mabi.” (Nsumuinu 4:25-27) Nunku katuena tuepuka anu dipitshisha kapepe ditudi bamanye ne: ndibi to, kadi netunyeme kabidi dipitshisha kapepe dionso ditudi tumona bu ne: didi mua kuikala dibi ne didi mua kunyanga malanda etu ne Yehowa.

TUMANYE MMUENENU WA YEHOWA

16. (a) Ngamue malu kayi atu Yehowa mukine? (b) Mmunyi mutudi tuleja ne: tudi bakine malu adi Yehowa mukine?

16 Mufundi kampanda wa Misambu wakafunda ne: “Nuenu badi banange Yehowa, kinayi malu mabi.” (Misambu 97:10) Bible udi utuleja mutu Yehowa wela meji ne udiumvua. Diebeja bua kumanya mudi malu audi ulonga mua kukuambuluisha bua kumona malu mutu Yehowa uamona. Tshilejilu, Bible udi utulongesha ne: Yehowa mmukine “ludimi ludi ludinga, ne bianza bidi biela mashi adi kaayi ne bualu panshi, muoyo udi upangadija malu mabi, ne makasa adi aya lubilu ku malu mabi.” (Nsumuinu 6:16-19) Udi utulongesha kabidi ne: tudi ne bua kuepuka “masandi, . . . ditendelela dia mpingu, malu a mîdima, . . . mukawu, biji bikole bia lukasa, . . . dialakana, dikuatshika dia maluvu, bibilu bia bisankasanka ne malu a buena aa.” (Galatiya 5:19-21) Udi mumone mudi mêyi manene a mu Bible aa mua kukuambuluisha bua kusungula mishindu ya dipitshisha kapepe anyi? Tudi basue kulonda mikenji ya Yehowa mu nsombelu yonso, ni mpatudi ne bantu bakuabu anyi patudi pa nkayetu. (2 Kolinto 3:18) Mu bulelela, malu atudi tusungula bua kuenza patudi pa nkayetu atu misangu ya bungi aleja tshitudi menemene.—Misambu 11:4; 16:8.

17. Kumpala kua kusungula mushindu wa dipitshisha kapepe, tudi ne bua kudiela nkonko kayi?

17 Nunku paudi usungula mushindu wa dipitshisha kapepe, diebeja ne: ‘Mushindu undi nsungula bua kupitshisha kapepe eu udi mua kuenzela malanda anyi ne Yehowa tshinyi? Ntshinyi tshidiwu mua kuenzela kondo kanyi ka muoyo?’ Tukonkononayi mêyi manene makuabu adi mua kutuambuluisha bua kusungula mushindu wa dipitshisha kapepe.

18, 19. (a) Mmubelu kayi uvua Paulo mupeshe bena Kristo? (b) Mmêyi manene kayi atuambuluisha bua kusungula mishindu ya dipitshisha kapepe?

18 Patudi tusungula mushindu wa dipitshisha kapepe, tudi tusungula tshitudi basue kubueja mu mutu. Paulo wakafunda ne: “Malu onso adi malelela, malu onso adibu ne bua kuditatshishila bikole, malu onso adi makane, malu onso adi makezuke, malu onso adibu ne bua kunanga, malu onso adibu bakula bimpe bua bualu buawu, malu onso adi mimpe, ne malu onso adibu ne bua kutumbisha, tungunukayi ne kuelela malu aa meji.” (Filipoyi 4:8) Patudi tubueja malu mimpe a nunku mu mutu, tudi mua kuamba ne: “Mêyi a mukana muanyi ne meji andi ngelangana mu muoyo wanyi akusankishe, Yehowa wanyi.”—Misambu 19:14.

19 Diebeja ne: ‘Mmalu kayi antu mbueja mu mutu muanyi? Panyima pa meme mumane kumona filme anyi ndongamu kampanda, ntu mpeta meji mimpe adi ankolesha anyi? Ntu ndiumvua mu ditalala, muikale ne kondo ka muoyo kimpe anyi? (Efeso 5:5; 1 Timote 1:5, 19) Ntu ndiumvua mupepele bua kusambila Yehowa anyi? Peshi ntu ndiumvua bibi? Dipitshisha kapepe edi ndinsake ku diela meji ku malu a tshikisu peshi a busenji anyi? (Matayi 12:33; Mâko 7:20-23) Mushindu wa dipitshisha kapepe undi musungule udi wenza bua “bamfumbe kudi ndongoluelu wa malu eu” anyi?’ (Lomo 12:2) Mandamuna etu malelela adi mua kutuambuluisha bua kumona tshitudi mua kuenza bua kulama malanda etu ne Yehowa makole. Tudi basue kusambila anu bu mufundi wa Misambu uvua muambe mêyi aa: “Umbusha mêsu anyi bua kaatangidi bintu bia patupu.” *Misambu 119:37.

MAPANGADIKA ETU ATU ALENGA BANTU BAKUABU

20, 21. Bua tshinyi tudi ne bua kuela meji ku mushindu udi bakuabu badiumvua patudi tusungula mushindu wa dipitshisha kapepe?

20 Dîyi dikuabu dinene dia mushinga ditudi ne bua kulama mu lungenyi ndiodi edi: “Malu onso mmimpe bilondeshile mikenji, kadi malu onso kaena akolesha to. Muntu yonso katungunuki ne kukeba anu diakalenga diende nkayende, kadi atungunuke ne kukeba dia muntu mukuabu.” (1 Kolinto 10:23, 24) Patudi ne budikadidi bua kuenza bualu kampanda kabiena bisua kumvuija ne: tudi benzejibue anu bua kubuenza to. Tudi ne bua kuela meji ne ntema yonso bua tshidi mapangadika etu mua kuenzela bana betu.

21 Bantu bonso kabatu ne kondo ka muoyo ka muomumue to. Tshilejilu, kondo kebe ka muoyo kadi mua kukuitabila bua kulonda ndongamu kampanda ku televizion. Kadi pashishe udi ulua kumanya ne: ndongamu umue umue au udi utatshisha kondo ka muoyo ka bena Kristo bakuabu. Newenze tshinyi? Nansha wewe ne bukenji bua kulonda ndongamu au, udi mua kuangata dipangadika dia kubenga kumulonda kabidi. Bua tshinyi? Bualu kuena musue bua ‘kuenzela bana benu bibi’ anyi mene ‘kuenzela Kristo bibi’ nansha. (1 Kolinto 8:12) Katuena basue kuenza bualu budi mua kulenduisha bena Kristo netu to.—Lomo 14:1; 15:1; 1 Kolinto 10:32.

22. Mmunyi mutudi mua kuleja ne: tudi ne nkatshinkatshi bua malu adi bena Kristo netu basungula bua kuenza?

22 Kadi udi mua kuenza tshinyi bikala kondo kebe ka muoyo kakayi kakuitabila bua kutangila, kubala, anyi kuenza bualu kampanda budi muntu mukuabu umona ne: mbukumbane? Bu muudi munange muanenu ne umunemeka, kuena mua kumuenzeja bua enze tshiudi wewe musue to. Tshilejilu, muntu utu wendesha mashinyi mmumanye ne: bamue bantu badi mua kuendesha ne lubilu lukole kumupita yeye anyi bitekete bitekete, kadi bikale anu bendesha bimpe. Mu mushindu wa muomumue, wewe ne muena Kristo nebe nudi bonso mua kuikala nulonda mêyi manene a mu Bible, kadi bikale ne mmuenenu mishilangane mu tshilumbu tshia dipitshisha kapepe.—Muambi 7:16; Filipoyi 4:5.

23. Ntshinyi tshiatuambuluisha bua kusungula mushindu muimpe wa dipitshisha kapepe?

23 Nunku ntshinyi tshiatuambuluisha bua kusungula mushindu muimpe wa dipitshisha kapepe? Tuetu tulonda kondo ketu ka muoyo kalongesha kudi mêyi manene a mu Bible ne tutabalela bana betu ne muoyo umue, netuenze disungula dimpe. Netuikale ne disanka bua mutudi tuenza “malu onso bua butumbi bua Nzambi.”

^ tshik. 19 Tudi mua kupeta mêyi manene makuabu adi mua kutuambuluisha bua kusungula mishindu ya dipitshisha kapepe mu Nsumuinu 3:31; 13:20; Efeso 5:3, 4; ne Kolosayi 3:5, 8, 20.