Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

NSHAPITA WA 11

Panyima pa dituku dia dibaka

Panyima pa dituku dia dibaka

“Dinanga kadiena dishikila nansha.”​—1 KOLINTO 13:8.

1, 2. Ntatu ya mu dibaka idiku ileja ne: kuajiki bua dibaka dietu anyi? Umvuija.

DIBAKA ndipa dia kudi Yehowa. Didi mua kupetesha muntu disanka dia bungi. Kadi dibaka dionso ditu ne yadi ntatu. Bidi nansha mua kumueneka bu ne: ntatu ayi kayakujika to, ne mulume ne mukajende badi mua kudiumvua kabatshiyi kabidi balamatangane bu muvuabu kumpala to.

2 Kabiena ne bua kutukemesha tuetu tupeta ntatu mu dibaka dietu ku misangu ne ku misangu to. Kadi ntatu kayena ileja ne: kuajiki bua dibaka dietu to. Nansha bena mabaka bavua ne ntatu mikole mbapete mishindu ya kulengeja malanda abu ne kukolesha mabaka abu. Mushindu kayi?

KUSEMENA PABUIPI NE NZAMBI NE KULAMATANGANA

3, 4. Ntshinyi tshidi mua kuenzeka mu dibaka imue misangu?

3 Dibaka didi disangisha bantu babidi bashilangane, yonso wa kudibu muikale ne biende bidiye munange ne bidiye kayi munange, yende ngenyi, ne yende mishindu ya dienza malu. Mulume ne mukajende badi kabidi mua kufumina miaba mishilangane ne bikale ne nkoleshilu mishilangane. Bitu bilomba matuku a bungi ne didienzeja bua bena dibaka bafike ku dimanyangana bimpe ne ku diditeka pa muaba wa mukuabu.

4 Padi matuku enda apita, muena dibaka yonso udi mua kutuadija kuimanyina anu pa ende malu, bimufikisha ku disemena kule ne mukuabu. Bidi mua kumueneka anu bu ne: muntu yonso udi udienzela ende malu. Ntshinyi tshidi mua kubambuluisha bua kulamatangana kabidi?

Mibelu ya mu Bible idi ne mushinga bua kuikala ne dibaka dimpe

5. (a) Ntshinyi tshidi mua kuambuluisha muena Kristo bua kulamatangana ne muena dibaka nende? (b) Bilondeshile Ebelu 13:4, tudi ne bua kumona dibaka mushindu kayi?

5 Yehowa udi ufila mibelu mimpe idi mua kukuambuluisha wewe ne muena dibaka nebe bua nusemene pabuipi nende bikole ne bua nulamatangane ne muena dibaka nebe. (Misambu 25:4; Yeshaya 48:17, 18) Udi utuambila ne: “Dibaka dinemekibue munkatshi mua bantu bonso.” (Ebelu 13:4) Tshintu tshiudi unemeka ntshiudi wangata ne mushinga wa bungi ne kuena musue kutshijimija to. Udi utshilama bimpe, kuyi wela meji ne: tshidi tshidilama nkayatshi to. Ke mudi Yehowa musue bua tumone dibaka nanku.

KUNANGA YEHOWA KUDI MUA KUKUAMBULUISHA MU DIBAKA DIEBE

6. Bilondeshile Matayi 19:4-6, Yehowa mmusue bua dibaka dikale bishi?

6 Yehowa ke uvua muenze dibaka dia kumpala. Muanende Yezu wakamba ne: “Kanuena babale ne: uvua mubafuke ku tshibangidilu wakabafuka mulume ne mukaji, kuambaye ne: ‘Bua bualu ebu mulume neashiye tatuende ne mamuende, nealamate mukajende, ne bubidi buabu nebalue mubidi umue’ anyi? Nunku kabatshiena kabidi babidi to, kadi bakadi mubidi umue. Bua bualu ebu, muntu kapanduludi tshidi Nzambi musuike kaba kamue to.” (Matayi 19:4-6) Katshia anu ku ntuadijilu, Yehowa uvua musue bua dibaka dikale dia kashidi. Uvua musue bua bena mu mêku bikale balamatangane, bikale ne disanka, ne basombe bimpe.

7. Mmunyi mudi bena dibaka mua kukolesha dibaka diabu?

7 Kadi bantu badi mu mabaka lelu badi bapeta ntatu ya bungi kupita kumpala. Imue misangu ntatu eyi itu ikola menemene ibafikisha too ne ku diela meji ne: badi ne bua kulekelangana bualu kabena ne tshikuabu tshia kuenza to. Kadi kumanya mudi Yehowa umona dibaka kudi mua kutuambuluisha.—1 Yone 5:3.

8, 9. (a) Ndîba kayi ditudi ne bua kulonda mibelu ya Yehowa bua dibaka? (b) Mmunyi mutudi mua kuleja ne: tudi tuangata dibaka dietu ne mushinga?

8 Yehowa utu utupesha mibelu anu bua diakalenga dietu. Anu mutudi babimone, udi utubela ne: “Dibaka dinemekibue.” (Ebelu 13:4; Muambi 5:4) Patudi tulonda mibelu ya Yehowa nansha padibi bikole, nebituambuluishe bushuwa.—1 Tesalonike 1:3; Ebelu 6:10.

9 Bu mutudi tuangata dibaka ne mushinga, katutu tuenza anyi tuamba bualu budi mua kudinyanga to. Kadi tudi tudienzeja bua kukolesha malanda etu ne muena dibaka netu. Tudi mua kuenza nanku bishi?

LEJA MUUDI UNEMEKA DIBAKA DIEBE MU MALU AUDI WAMBA NE WENZA

10, 11. (a) Ndutatu kayi lunene lutu mu mabaka makuabu? (b) Bua tshinyi mushindu utudi tuyukila ne muena dibaka netu udi ne mushinga?

10 Kudi mishindu ya bungi idi muntu mua kunyingalaja muena dibaka nende. Tudi bamanye ne: muena Kristo kena mua kukuma muena dibaka nende anyi kumuenzela bibi to. Kadi tudi mua kutapangana ku muoyo ne mêyi etu. Mêyi adi mua kulua bia mvita binene. Mamu mukuabu wakamba ne: “Bayanyi utu unkuma ne mêyi. Pamuapa tshiena ne mputa pambidi to, kadi mêyi ende atu atapa bu muele bu mudi a ne: ‘Ukadi muntonde be!’ anyi ne: ‘Wewe ke kutupu kua dikema!’ mmanshiye ne bibangu ku muoyo.” Mulume mukuabu wakamba muvua mukajende umupuekesha milongo dîba dionso ne umuamba mêyi mabi. Wakamba ne: “Tshiena mua kuamba munkatshi mua bantu malu atuye ungamba to. Ke bualu kayi tshitu mmuakuisha to, ne ntu mpingana kumbelu baladi bakadi balale. Ndi ne ditalala ku mudimu kupita pandi kumbelu.” Lelu bipendu ne diambangana mêyi mabi adi atapangana ku muoyo mbitangalake bikole.

11 Padi bena dibaka bambangana mêyi mabi, batu batapangana mputa ku muoyo idi kayiyi yuma lukasa. Mbimueneke patoke ne: Yehowa ki mmusue bua bena dibaka bikale benzelangana malu nanku to. Kadi bidi mua kuenzeka ne: utape muena dibaka nebe ku muoyo kuyi mumanye. Udi mua kumona wewe ne: udi umuenzela malu mimpe, kadi yeye udi umona bishi? Malu audi wamba wowu atapa muena dibaka nebe, newitabe bua kushintuluka anyi?—Galatiya 5:15; bala Efeso 4:31.

12. Ntshinyi tshidi mua kunyanga malanda a muena dibaka yonso ne Yehowa?

12 Mushindu uudi wakula ne muena dibaka nebe, munkatshi mua bantu anyi pa nkayenu, udi ne mushinga kudi Yehowa. (Bala 1 Petelo 3:7.) Yakobo 1:26 udi utuvuluija ne: “Bikala muntu wela meji ne: mmutendeledi wa Nzambi, kadi kayi ulama ludimi luende bikole, udi udinga muoyo wende, ne ntendelelu wende udi patupu.”

13. Mmushindu kayi mukuabu udi muntu mua kunyingalaja muena dibaka nende?

13 Bena dibaka badi ne bua kumvuilangana mu malu makuabu kabidi. Tshilejilu, muena dibaka nebe neumvue bishi wewe mutuadije kupitshisha dîba dia bungi ne muntu mukuabu? Nansha mudibi mua kuikala ne: udi wenza nanku ne lungenyi luimpe bu mudi kuyisha ne muntu au anyi kumuambuluisha mu lutatu kampanda, bidi mua kutonda muena dibaka nebe anyi? Mamu mukuabu muena Kristo wakamba ne: “Pantu mmona bayanyi upitshisha dîba dia bungi ne muanetu wa bakaji mukuabu mu tshisumbu ne utamba kumutabalela, bitu binsama ku muoyo be! Tshitu ndimona ne mushinga to.”

14. (a) Mbualu kayi bua mushinga butudi tupeta mu Genese 2:24? (b) Tudi ne bua kudiebeja tshinyi?

14 Tuetu bena Kristo tudi ne bujitu bua kutabalela baledi betu ne bena mu tshisumbu tshietu. Kadi patudi tubuela mu dibaka, bujitu buetu bunene mbua kutabalela bayetu anyi mukajetu. Yehowa uvua muambe ne: mulume “nealamate mukajende.” (Genese 2:24) Mushindu udi muena dibaka netu udiumvua udi ne bua kuikala ne mushinga wa bungi kutudi. Diebeja ne: ‘Ntu mpitshisha dîba dikumbanyine ne muena dibaka nanyi, mmutabalela, ne mmuleja dinanga mu mushindu udibi bikengela ne mudibi bimukumbanyine anyi?’

15. Bua tshinyi bena Kristo badi mu mabaka badi ne bua kuepuka dilamakanangana bikole ne muntu udi kayi muena dibaka nabu?

15 Tuetu balamakanangane bikole ne muntu udi kayi muena dibaka netu, nebifile lutatu mu dibaka dietu. Tudi mua kufika ku dimulamata bikole ne kutuadija kumunanga. (Matayi 5:28) Dinanga edi didi mua kukola ne kukufikisha ku dienza bualu budi mua kunyanga dibaka diebe.

“BULALU BUA DIBAKA KABUNYANGUKI”

16. Mmukenji kayi udi Bible ufila bua dibaka?

16 Bible mumane kuamba ne: “dibaka dinemekibue,” udi wamba kabidi ne: “Bulalu bua dibaka kabunyanguki, bualu Nzambi nealumbuluishe bena masandi ne bena masandi basele.” (Ebelu 13:4) Mu mvese eu “bulalu bua dibaka” budi bumvuija disangila dia mulume ne mukajende. (Nsumuinu 5:18) Mmushindu kayi utudi mua kuleja kanemu bua disangila edi ne kubenga kudinyanga?

17. (a) Mmunyi mudi bantu lelu bamona dienda masandi ne muntu udi kayi muena dibaka nabu? (b) Mmunyi mudi bena Kristo ne bua kumona dienda masandi ne muntu udi kayi muena dibaka nabu?

17 Lelu kutu bantu batu bamona ne: kuenda masandi ne muntu udi kayi muena dibaka nabu ki nkubi to. Ki mbimpe tulonde lungenyi elu to. Yehowa udi uleja patoke ne: mmukine dienda masandi dionso, nansha dia bantu bakadi baselangane. (Bala Lomo 12:9; Ebelu 10:31; 12:29) Tuetu bende masandi ne muntu udi kayi muena dibaka netu, netunyange dibaka dietu. Netuleje mutudi katuyi tunemeka mikenji ya Yehowa, ne netunyange malanda etu nende. Nunku katuena ne bua kuela nansha tshidia tshia kumpala tshidi mua kutufikisha ku dienda masandi to. Tshidia etshi tshidi tshikonga kabidi kubenga kuikala ne majinga mabi a disangila ne muntu mukuabu.—Yobo 31:1.

18. (a) Bua tshinyi pavua muntu wenda masandi ne muntu uvua kayi muena dibaka nende bivua anu bu kutendelela nzambi ya dishima? (b) Mmunyi muvua Yehowa umona dienda masandi dia nanku?

18 Mu Isalele wa kale bilondeshile mikenji ya Mose, muntu yeye muende masandi ne muntu uvua kayi muena dibaka nende bivua mpekatu munene muenze anu bu kutendelela nzambi ya dishima. Dinyoka bua mpekatu yonso ibidi eyi divua lufu. (Lewitiki 20:2, 10) Mmushindu kayi uvua kuenda masandi kua nunku kufuanangane ne kutendelela nzambi ya dishima? Pavua muena Isalele utendelela nzambi ya dishima, kavua ukumbaja mutshipu wende wa kushala mulamate anu Yehowa to. Pavuaye wenda masandi ne muntu uvua kayi muena dibaka nende, kavua ukumbaja mutshipu wende wa kushala anu mulamate muena dibaka nende to. (Ekesode 19:5, 6; Dutelonome 5:9; bala Malaki 2:14.) Bidi bimueneka patoke ne: kale Yehowa uvua umona dienda masandi bu mpekatu munene bikole.

19. Ntshinyi tshidi mua kutuambuluisha bua kudisuika bua kubenga kuenda masandi ne muntu udi kayi muena dibaka netu?

19 Netuambe bishi bua lelu? Nansha mutudi katuyi muinshi mua mikenji ya Mose, mushindu udi Yehowa umona dienda masandi ne muntu udi kayi muena dibaka netu ki mmushintuluke to. Anu bu mutudi katuyi mua kutendelela nzambi ya dishima, katuena kabidi ne bua kuenda masandi ne muntu udi kayi muena dibaka netu to. (Misambu 51:1, 4; Kolosayi 3:5) Tuetu bende masandi, katuakunemeka dibaka dietu anyi Yehowa Nzambi wetu to.—Tangila Dimanyisha dia ku ndekelu dia 26..

TSHIA KUENZA BUA KUKOLESHA DIBAKA DIEBE

20. Leja mudi meji mua kuambuluisha mu dibaka.

20 Mmunyi muudi mua kukolesha dibaka diebe? Dîyi dia Nzambi didi diamba ne: “Ku meji nzubu udi wibakibua, ne ku dijingulula dia malu udi ujadikibua.” (Nsumuinu 24:3) Nzubu udi mua kuikala munda mutupu mukuate mashika, anyi kuikala muaba mukumbane kusombela udi musanguluke ne kawuyi mua kukebesha njiwu. Ke mudibi kabidi bua dibaka. Muntu wa meji neenze bua dibaka diende dikale dishindame, dia disanka ne musangelu.

21. Leja mudi dimanya mua kukolesha dibaka.

21 Bible udi wakula bua Nzubu au wamba kabidi ne: “Ku dimanya bibambalu biende mbiuwujibue ne biuma bia mushinga mukole bidi bisankisha bia mishindu yonso.” (Nsumuinu 24:4) Malu audi ulonga mu Dîyi dia Nzambi adi mua kulengeja dibaka diebe. (Lomo 12:2; Filipoyi 1:9) Panudi nubala Bible ne mikanda yetu pamue mu dibaka, ikalayi nuyukila bua mushindu unudi mua kutumikila malu anudi nulonga. Kebayi mishindu inudi mua kulejangana dinanga ne kanemu, ne ya kuenzelangana malu mimpe ne kutabalelangana. Lomba Yehowa akuambuluishe bua kuikala ne ngikadilu idi mua kukolesha dibaka diebe ne kuenza bua muena dibaka nebe akunange.—Nsumuinu 15:16, 17; 1 Petelo 1:7.

Eyemenayi Yehowa bua anuludike mu ntendelelu wenu wa mu dîku

22. Bua tshinyi tudi ne bua kunanga muena dibaka netu, kumunemeka, ne kumupesha bunême?

22 Tudi ne bua kuenza muetu muonso bua kunanga muena dibaka netu, kumunemeka, ne kumupesha bunême. Dîba adi dibaka dietu nedikale dikole ne dia disanka. Bualu bua mushinga mukole menemene mbua ne: netusankishe Yehowa.—Misambu 147:11; Lomo 12:10.