Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

NSHAPITA 4

“Bifukibua bidi ne muoyo bidi ne mpala inayi” bidi bileja tshinyi?

“Bifukibua bidi ne muoyo bidi ne mpala inayi” bidi bileja tshinyi?

YEHEZEKELE 1:15

LUNGENYI LUNENE: Bifukibua binayi ne malu adibi bitulongesha

1, 2. Bua tshinyi Yehowa uvua uleja bantu bende bintu bidi bimueneka pavuaye ubalongesha?

 FUANYIKIJA bena mu dîku kampanda didi ne bana batekete, basombe ku mêsa balonga Bible. Tatuabu udi ubaleja bimfuanyi bua bafike ku diumvua bulelela bua mu Bible bimpe. Padi bana baseka ne bandamuna bimpe bidi bileja mudibu bumvue dilongesha adi. Bu mudiye ubaleja bimfuanyi, udi ubambuluisha bua kumvua malongesha a Yehowa avuabu kabayi mua kumvua bipepele bua bukole budibu.

2 Bia muomumue, Yehowa mmuleje bantu bende bintu bidi bimueneka bua bamanye malu adi enzeka mu diulu avuabu kabayi mua kumvua. Tshilejilu, Yehowa wakaleja Yehezekele tshikena kumona tshia dikema bua kumumanyisha malu male ende. Tumonayi bualu bukuabu busunguluke bua mu tshikena kumona atshi, ne mudibu butuambuluisha bua kusemena pabuipi menemene ne Yehowa.

“Ngakamona . . . tshivua tshienze bu bifukibua binayi bidi ne muoyo”

3. a) Bilondeshile Yehezekele 1:4, 5, Yehezekele uvua mumone tshinyi mu tshikena kumona? (Tangila tshimfuanyi tshia ku ntuadijilu kua nshapita.) b) Mushindu udi Yehezekele mufunde muvuaye umvua udi ukuleja tshinyi?

3 Bala Yehezekele 1:4, 5. Yehezekele udi ufuanyikija “tshivua tshienze bu bifukibua binayi bidi ne muoyo” atshi ne tshimuenekelu tshia muanjelu, tshia muntu, ne tshia nyama. Mona mudiye umvuija tshivuaye mumone ne bujalame buonso wamba ne: “tshivua tshienze bu” bifukibua bidi ne muoyo. Paudi ubala tshikena kumona tshijima tshidi mu Yehezekele nshapita wa 1, neumone mudi Yehezekele wambulula biambilu bu mudi: “tshienze bu,” “tshivua anu bu,” “tshifuanangane ne.” (Yeh. 1:13, 24, 26) Yehezekele uvua mujingulule ne: bivuaye mumone bivua anu bifuanyikijilu patupu bia malu a mu diulu adi kaayi amueneka.

4. a) Malu avua Yehezekele mumone ne mumvue mu tshikena kumona avua mamuenzele tshinyi? b) Ntshinyi tshivua Yehezekele mua kuikala mumanye bua bakeluba?

4 Malu avua Yehezekele mumone ne mumvue mu tshikena kumona avua ne bua kuikala mamukemeshe bikole. Tshimuenekelu tshia bifukibua binayi bidi ne muoyo tshivua bu tshia “makala a kapia adi atema.” Diya ne dialukila diabi divua bu “diela dia mupenyi.” Tshiona tshia mapuapua abi tshivua bu “tshiona tshia mâyi a nkuaka mukole” ne tshiona tshia luendu luabi tshivua bu “tshiona tshia tshiluilu.” (Yeh. 1:13, 14, 24-28; bala kazubu ka ‘Mvua ntangila bifukibua bidi ne muoyo.’) Yehezekele wakalua kuleja mu tshikena kumona tshikuabu ne: bifukibua binayi bivua ne muoyo abi bivua “bakeluba” anyi banjelu ba bukole. (Yeh. 10:2) Bu muvuaye muledibue mu dîku dia bakuidi, uvua mua kuikala mumanye ne: bakeluba mbanjelu badi baleja dikalaku dia Nzambi bu mudibu pabuipi menemene nende bamuenzela mudimu.​—1 Kul. 28:18; Mis. 18:10.

“Tshionso tshivua ne mpala inayi”

5. a) Mmunyi muvua bakeluba ne mpala yabu inayi bileja bukole bua Yehowa ne butumbi buende? b) Mmunyi mudi tshikena kumona etshi tshituvuluija diumvuija dia dîna dia Nzambi? (Tangila dimanyisha.)

5 Bala Yehezekele 1:6, 10. Yehezekele wakaleja kabidi ne: mukeluba yonso uvua ne mpala inayi: wa muntu, wa ntambue, wa ngombe mulume, ne wa nyunyi wa mukanku. Kumona mpala inayi ayi kuvua ne bua kuikala kulongeshe Yehezekele malu a bungi bua bukole ne butumbi bua Yehowa, bualu tshifukibua tshionso tshivua ne dikima, bukole, ne makanda. Ntambue nnyama wa tshisuku udi ne dikima, ngombe mulume nnyama udi bantu bamuna udi ne bukole bua bungi, nyunyi wa mukanku nnyunyi wa makanda a bungi, ne muntu ntshifukibua tshia dikema mu bifukibua bionso bidi Nzambi mufuke pa buloba, udi ne bukokeshi ku mutu kuabi. (Mis. 8:4-6) Kadi mu tshikena kumona etshi, Yehezekele udi umona bifukibua binayi bia bukole bidi bileja bufuki bua Nzambi buonso. Bifukibua abi bivua bileja kudi mpala inayi ya mukeluba yonso. Wakabimona muinshi mua nkuasa wa bukalenge wa Mfumu mutambe bunene Yehowa udi ku mutu kua bionso. Bualu ebu budi buleja bimpe ne: Yehowa udi mua kuenza bua bifukibua biende bionso bikumbaje disua diende! * Bidi nanku bualu mufundi wa Misambu udi wamba bua Yehowa ne: “Bunene buende budi pa mutu pa buloba ne diulu.”​—Mis. 148:13.

Bifukibua binayi bidi ne muoyo ne mpala yabi inayi bidi bitulongesha tshinyi bua bukole budi nabu Yehowa, bua butumbi buende, ne bua ngikadilu yende? (Tangila tshikoso 5 ne tshia 13)

6. Ntshinyi tshivua mua kuikala tshiambuluishe Yehezekele bua kumanya tshivua mpala inayi ayi ileja kabidi?

6 Pakalua Yehezekele kuela meji a malu avuaye mumone, uvua mua kuikala muvuluke ne: batendeledi ba Yehowa bavua kumpala kuende bavua pabu bafuanyikije nyama ne bintu bikuabu anyi bantu. Tshilejilu, nkambua Yakoba wakafuanyikija pende muanende Yuda ne ntambue, kufuanyikijaye kabidi Benyamina wende ne mbua wa ditu. (Gen. 49:9, 27) Bualu ntambue ne mbua wa ditu bidi bileja ngikadilu ivua bana bende abu ne bua kulua kuleja. Bu muvua Yehezekele ne bilejilu bia mu Mifundu abi mu lungenyi, bivua mua kuikala bimufikishe ku dijingulula ne: mpala ya bakeluba ayi ivua kabidi ileja ngikadilu ya pa buayi. Nngikadilu kayi ayi?

Ngikadilu ya Yehowa ne ya dîku diende dia mu diulu

7, 8. Patutu tuakula bua mpala inayi ya bakeluba tutu tutamba kumona ngikadilu kayi?

7 Bafundi ba Bible bavua ne muoyo kumpala kua Yehezekele bavua baleje ne: ntambue, nyunyi wa mukanku, ne ngombe mulume bitu ne ngikadilu kayi? Anji tangila biambilu bia mu Bible ebi: “Muntu wa dikima udi ne muoyo bu wa ntambue.” (2 Sam. 17:10; Nsu. 28:1) “Nyunyi wa mukanku [udi] ubanda muulu,” ne “mêsu ende adi amona kule menemene.” (Yobo 39:27, 29) “Bukole bua ngombe budi bupatula bia kunowa bia bungi.” (Nsu. 14:4) Mikanda yetu itu itamba kuamba ne: bilondeshile mvese eyi, mpala wa ntambue udi uleja buakane budi ne dikima; wa nyunyi wa mukanku udi uleja meji a bungi adi amona kule, ne wa ngombe mulume udi uleja bukole budi kabuyi kutua tshiadi.

8 Kadi netuambe tshinyi bua “mpala wa muntu”? (Yeh. 10:14) Udi ne bua kuikala uleja ngikadilu udi nyama nansha umue kayi nende, kadi anu bantu, bualu Nzambi wakabafuka mu tshimfuanyi tshiende. (Gen. 1:27) Ngikadilu udi anu kudi bantu au, udi umuenekela mu mikenji ya Nzambi ibidi eyi: “Udi ne bua kunanga Yehowa Nzambi webe ne muoyo webe wonso” ne “udi ne bua kunanga mukuebe muudi mudinange.” (Dut. 6:5; Lew. 19:18) Patudi tutumikila mikenji eyi, tulejangana dinanga dilelela, tudi tuleja mutudi ne dinanga dia buena dia Yehowa. Anu muvua mupostolo Yone mufunde, “tudi tunanga, bualu yeye uvua mudianjile kutunanga.” (1 Yone 4:8, 19) Nunku, “mpala wa muntu” udi uleja dinanga.

9. Mpala ya bakeluba idi ileja ngikadilu ya nganyi?

9 Ngikadilu eyi nya nganyi? Bu mudi mpala mikale ya bakeluba, ngikadilu eyi idi kudi bonso badi bakeluba aba baleja, mmumue ne: bifukibua bia Yehowa bionso bia mu nyuma bia lulamatu. (Buak. 5:11) Kabidi, bu mudi Yehowa mufuke bakeluba, mbangatshile ngikadilu yabu ayi kudiye. (Mis. 36:9) Nanku, mpala ya bakeluba idi ileja ngikadilu ya Yehowa. (Yobo 37:23; Mis. 99:4; Nsu. 2:6; Mika 7:18) Tumonayi mishindu mikese patupu itu Yehowa uleja ngikadilu ya pa buayi eyi.

10, 11. Amba mudi ngikadilu ya pa buayi inayi ya Yehowa mikuambuluishe.

10 Buakane. Bu mudibi ne: Yehowa “mmunange kulumbuluisha kuakane,” kena “wenzela muntu nansha umue malu ne kansungansunga” to. (Mis. 37:28; Dut. 10:17) Nunku bantu ba mishindu yonso badi mua kulua batendeledi bende ne kupeta masanka a kashidi. Meji. Bu mudiye Nzambi “udi ne meji mu muoyo,” mmutupeshe mukanda udi ne “meji adi ambuluisha.” (Yobo 9:4; Nsu. 2:7) Kutumikila mibelu ya mu Bible kudi kutuambuluisha bua kutantamena ntatu ya ku dituku ne kuikala ne nsombelu wa nsongo. Bukole. Bu mudi Yehowa ne “bukole bua bungi,” udi utuambuluisha ne nyuma wende muimpe bua kutupesha “bukole budi bupite bua pa tshibidilu.” Bukole ebu budi butukolesha bua kutantamena ntatu yonso idi mua kutukuata.​—Nah. 1:3; 2 Kol. 4:7; Mis. 46:1.

11 Dinanga. Bu mudibi ne: Yehowa “mmuwule tente ne dinanga dia lulamatu,” kena mua kulekela batendeledi bende ba lulamatu to. (Mis. 103:8; 2 Sam. 22:26) Nansha tuetu babungame bualu disama anyi bukulakaje bidi bitupangisha bua kuenzela Yehowa mudimu bu kumpala, kumanya ne: Yehowa udi uvuluka mudimu utuvua bamuenzele ne dinanga kudi kutukolesha. (Eb. 6:10) Bushuwa, Yehowa ukadi mutuleje buakane, meji, bukole, ne dinanga. Ngikadilu yende inayi ya pa buayi eyi mmituambuluishe bikole, neyitungunuke ne kutuambuluisha kabidi kumpala eku.

12. Tudi mua kumanya ngikadilu yonso ya Yehowa anyi? Umvuija.

12 Mbimpe tumanye ne: bu mutudi bantu, malu atudi bamanye bua ngikadilu ya Yehowa adi “anu mielelu ya njila yende patupu.” (Yobo 26:14) “Katuena mua kufika ku dijingulula Wa Bukole Buonso to,” bualu “bunene buende kabuena kujingulula.” (Yobo 37:23; Mis. 145:3) Nanku tudi tumona ne: katuena mua kumanya ngikadilu ya Yehowa yonso anyi kuyitapulula ne mikuabu to. (Bala Lomo 11:33, 34.) Ntshitupa kayi tshia tshikena kumona tshidi tshileja bualu ebu?

‘Mpala inayi, mapuapua anayi, ne nseke inayi’

13, 14. Mpala inayi ya bakeluba idi ileja tshinyi? Tshidi tshitufikisha ku diamba nanku ntshinyi?

13 Yehezekele uvua mumone ne: mukeluba yonso kavua ne mpala umue to, kadi inayi. Bualu ebu budi buleja tshinyi? Vuluka ne: mu Bible, nomba inayi utu pa tshibidilu uleja tshintu tshidi tshiakanangane anyi tshikumbanangane. (Yesh. 11:12; Mat. 24:31; Buak. 7:1) Bualu bua mushinga budi ne: Yehezekele mmutele nomba inayi misangu mitue ku 11 mijima mu tshikena kumona etshi! (Yeh. 1:5-18) Mpindieu, tuambe bishi? Anu mudi bakeluba banayi baleja bifukibua bionso bia mu nyuma bia lulamatu, ke mudi kabidi mpala inayi ya bakeluba abu miangata mu bungi buayi buonso ileja ngikadilu yonso idi Yehowa nayi. *

14 Bua tuetu kumona ne: mpala inayi ya bakeluba idi ileja ngikadilu mipite pa inayi, tuyifuanyikije ne nkata inayi ya mu tshikena kumona atshi. Lukata luonso luvua lukemesha, kadi patudi tuyisangisha yonso inayi, tshimuenekelu tshiayi tshivua tshilua kukemesha bikole. Yoyi ke ivua miambule ditempu. Bia muomumue, mpala inayi ya bakeluba kayena ileja anu ngikadilu inayi ya pa buayi ayi to, kadi patudi tuyisangisha yonso inayi, idi ileja ngikadilu yonso idi yenza tshitupa tshinene tshia bumuntu bua Yehowa budi bukemesha, ne inayi ayi idi payi munkatshi muayi.

Yehowa udi mu malanda makole ne batendeledi bende ba lulamatu bonso

15. Tshikena kumona tshia Yehezekele tshivua tshimulongeshe bualu kayi bua mushinga?

15 Tshikena kumona tshia kumpala etshi tshivua tshilongeshe Yehezekele bualu bua mushinga buvua butangila malanda ende ne Yehowa. Mbualu kayi abu? Mbuvua Yehezekele muambe mu mêyi a ntuadijilu a mukanda wende. Yeye mumane kuamba ne: uvua “mu buloba bua bena Kasada,” wakamba kabidi ne: “Kuoku aku tshianza tshia Yehowa tshiakalua pambidi pende.” (Yeh. 1:3) Mona ne: Yehezekele wakafunda ne: uvua mumone tshikena kumona, ki mmu Yelushalema to, kadi kuoku aku, mmumue ne: mu Babilona. * Bualu abu buvua bumulongeshe tshinyi? Buvua bumulongeshe ne: nansha muvuaye muntu tshianana mukuata muya nende kule ne Yelushalema ne ntempelo, kavua kule ne Yehowa ne ntendelelu wende to. Bu muvua Yehowa mumuenekele Yehezekele mu Babilona, bivua bimuleje ne: bua yeye kutendelela Yehowa mu mushindu mukezuke, kabivua bilomba anu ikale muaba kampanda anyi ikale muntu wa mushindu kansanga to. Kadi bivua bimulomba bua ikale muntu muakane ne ikale ne dijinga dia kuenzela Yehowa mudimu.

16. a) Mmunyi mudi tshikena kumona tshia Yehezekele etshi tshitukolesha? b) Tshidi tshikusaka bua kuenzela Yehowa mudimu ne muoyo mujima ntshinyi?

16 Mmunyi mudi bualu buvua Yehezekele mulonge ebu butukolesha lelu? Budi butujadikila ne: tuetu tuenzela Yehowa mudimu ne muoyo mujima, neashale pabuipi netu nansha tuetu muaba kayi anyi mu nsombelu kayi. (Mis. 25:14; Bien. 17:27) Bu mudi Yehowa muwule tente ne dinanga dia lulamatu bua batendeledi bende, udi netu lutulu lua bungi. (Ekes. 34:6) Ke bualu kayi, katu upangila bua kutuleja dinanga diende dia lulamatu to. (Mis. 100:5; Lomo 8:35-39) Bualu bukuabu, tshikena kumona etshi tshidi tshileja mudi Yehowa munsantu muikale ne bukole bua bungi tshidi tshituvuluija ne: anu yeye ke wa kutendelela. (Buak. 4:9-11) Bushuwa, tudi ne dianyisha bua mudi Yehowa muleje bantu bende bikena kumona ebi bua kutuambuluisha bua tumvue malu male ende ne tujingulule ngikadilu yende! Tuetu bamanye ngikadilu ya Yehowa bimpe menemene, netusemene pabuipi nende, netumutumbishe, ne netumuenzele mudimu ne muoyo wetu wonso ne bukole buetu buonso.​—Luka 10:27.

Yehowa kakupangila bua kutuleja dinanga dia lulamatu to (Tangila tshikoso tshia 16)

17. Netuandamune nkonko kayi mu nshapita idi ilonda?

17 Kadi bia dibungama, ntendelelu mukezuke uvua munyanguke mu matuku a Yehezekele. Tshivua tshienzeke ntshinyi? Ntshinyi tshiakenza Yehowa bua bualu abu? Malu avua menzeke kale au adi atulongesha tshinyi lelu? Netuandamune nkonko eyi mu nshapita idi ilonda.

^ tshik. 5 Mushindu udi Yehezekele umvuija tshidi bifukibua ebi udi utuvuluija diumvuija dia dîna dia Nzambi, Yehowa, didi diumvuija ne: “Yeye udi uvuija.” Anu mudi dîna edi diumvuija mu umue mushindu, Yehowa udi mua kuenza bua bifukibua biende bionso bilue tshionso tshidi tshikengedibua bua kukumbaja disua diende.​—Tangila Tshisakidila tshia A4 mu Nkudimuinu wa Bulongolodi bupiabupia.

^ tshik. 13 Kukadi bidimu bia bungi bidi mikanda yetu miakule bua ngikadilu ya Yehowa mitue ku 50.​—Tangila Index des publications des Témoins de Jéhovah pa dîna dia Jéhovah mu katshiena-bualu ka “Qualités par leur nom.”

^ tshik. 15 Mumvuiji kampanda wa malu a mu Bible udi wamba ne: tshiambilu tshia ne: “kuoku aku, tshidi tshileja muvua Yehezekele mukeme bikole tshikondo atshi. . . . Nzambi uvua kuoku aku ku Babilona! Bualu ebu buvua bumukoleshe!”