Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

NSHAPITA WA 18

“Tshiji tshianyi tshikole netshiteme”

“Tshiji tshianyi tshikole netshiteme”

YEHEZEKELE 38:18

LUNGENYI LUNENE: Mvita idi Goga wela bantu ba Nzambi idi ikebesha tshiji tshia Yehowa; Yehowa udi uluila bantu bende mu mvita ya Armagedone

1-3. a) ‘Tshiji tshikole’ tshia Yehowa netshimufikishe ku dienza tshinyi? (Tangila tshimfuanyi tshia ku ntuadijilu kua nshapita.) b) Netumone tshinyi mpindieu?

 BALUME, bakaji, ne bana bimane pamue, bimba musambu wa Bukalenge. Pashishe mukulu udi wenza disambila ne muoyo mujima, usengelela Yehowa bua abakube. Bantu bonso mu tshisumbu mbatuishibue ne: Yehowa neabatabalele, kadi batshidi anu dijinga ne busambi ne dikankamija. Badi bumvua mitoyi mikole pambelu ya bantu baluangana mvita. Mvita ya Armagedone ikadi mituadije!​—Buak. 16:14, 16.

2 Mu mvita ya Armagedone, Yehowa neabutule bantu mu ‘tshiji tshikole.’ (Bala Yehezekele 38:18.) Nealombole biluilu biende bia bukole mu tshiji tshiende tshikole bua kuluisha bantu bungi tshianana badi basombele pa buloba, kadi ki mbua kuluisha tshiluilu tshimue anyi tshisamba tshimue to. Bantu badi Yehowa ushipa dituku adi “nebikale kumbukila ku ditengu dimue dia buloba too ne ku ditengu dikuabu dia buloba.”​—Yel. 25:29, 33.

3 Ntshinyi tshidi tshienza bua Yehowa, Nzambi wa dinanga udi Bible wamba mudiye Nzambi “wa luse udi uditeka pa muaba wa bakuabu,” ne udi kayi “ukuata tshiji lukasa” enze bualu bua nunku diakamue ne ‘tshiji tshikole’? (Ekes. 34:6; 1 Yone 4:16) Tumonayi mudi diandamuna dia lukonko elu mua kutupetesha busambi bua bungi, kuvudija dikima dietu, ne kutusaka bua kuyisha lelu.

Ntshinyi tshidi tshikebesha ‘tshiji tshikole’ tshia Yehowa?

4, 5. Tshiji tshia Nzambi ntshishilangane ne tshia bantu bapange bupuangane ku tshinyi?

4 Tshia kumpala tudi ne bua kumanya ne: tshiji tshia Yehowa katshiena bu tshia bantu bapange bupuangane to. Padi muntu ufiika munda bikole ne bimufikisha ku dienza malu kampanda, misangu ya bungi utu wenza anu malu adiye kayi muelele meji adi apatula bipeta bibi. Tshilejilu, Kayina muana wa kumpala wa Adama “wakafiika munda bikole” bualu Yehowa kavua muanyishe mulambu wende to, kadi uvua muanyishe anu uvua Abele mufile. Tshiakenzeka ntshinyi? Kayina wakashipa muanabu uvua muntu muakane. (Gen. 4:3-8; Eb. 11:4) Ela kabidi meji bua Davidi udi Bible wamba muvuaye muntu uvua usankisha muoyo wa Yehowa. (Bien. 13:22) Nansha nanku, uvua musue kuenza bualu bubi butambe pavuaye mumvue ne: Nabala muntu mubanji uvua ne madimi mmumuandamune yeye ne bantu bende bibi. Davidi ne basalayi bende bakafiika munda bikole ‘kusuikabu miele yabu ya mvita’ bua kuya kushipa Nabala uvua kayi muena dianyisha ne muntu mulume yonso wa mu nzubu muende. Diakalenga, Abigayila mukaji wa Nabala wakafika ku dikanda Davidi ne bantu bende bua kubenga kudisombuela. (1 Sam. 25:9-14, 32, 33) Mbiakanyine bua muvua Yehowa musake Yakobo bua kufunda ku bukole bua nyuma ne: “Tshiji tshia muntu katshiena tshikebesha buakane bua Nzambi to.”​—Yak. 1:20.

Yehowa mmumanye mua kukanda tshiji tshiende misangu yonso, kadi kudi malu mumvuike adi enza bua afiike tshiji

5 Yehowa mmushilangane ne bantu, bualu mmumanye mua kukanda tshiji tshiende misangu yonso, kadi kudi malu mumvuike adi enza bua afiike tshiji. Nansha patu Yehowa umvua tshiji tshikole utu wenza malu ne buakane buonso. Padiye uluangana ne muluishi kampanda, katu ushipa “bantu bakane ne bantu babi popamue” to. (Gen. 18:22-25) Bualu bukuabu, kudi malu adi asaka Yehowa bua kufiika tshiji. Tukonkononayi malu abidi ne tumone malongesha atudi tupetelamu.

6. Ntshinyi tshidi Yehowa wenza padibu banyanga dîna diende?

6 Bua kumpala: Mbanyange dîna dia Yehowa. Bantu badi badiamba mudibu bena mudimu ba Nzambi, kadi eku benza malu mabi badi banyanga lumu luende ne bakebesha bushuwa tshiji tshiende. (Yeh. 36:23) Anu mutukadi bamone mu nshapita mishale ya mukanda eu, tshisamba tshia Isalele tshiakapendeshisha dîna dia Yehowa bikole. Bushuwa, mushindu uvua bena Isalele bela meji ne benza malu biakafiikisha Yehowa tshiji. Kadi Yehowa uvua mumanye mua kukanda tshiji tshiende, mbuena kuamba ne: wakanyoka bantu bende mu mushindu mukumbane kayi wela kalele nansha. (Yel. 30:11) Nunku Yehowa yeye mumane kukumbaja bualu buvua bumufiikishe tshiji, katu ulaminangana kabidi munda to.​—Mis. 103:9.

7, 8. Mushindu uvua Yehowa wenzela bena Isalele malu udi utulongesha tshinyi?

7 Malongesha: Mushindu uvua Yehowa wenzela bena Isalele malu ndidimuija dia mushinga mukole kutudi. Anu bu bena Isalele ba kale tudi ne diakalenga dia kubikidibua ku dîna dia Yehowa. Tudi Bantemu ba Yehowa. (Yesh. 43:10) Malu atudi tuamba ne tuenza adi aleja buludiludi ne: tudi baleji mpala ba Nzambi. Katuena basue musangu nansha umue bua kuenza malu mabi adi apendeshisha dîna dia Yehowa to. Kuikala ne nsombelu wa mpala ibidi nekukebeshe tshiji tshia Yehowa, nansha ku tototo nansha ku ndandanda Yehowa neenze bua kulama lumu luende.​—Eb. 3:13, 15; 2 Pet. 2:1, 2.

8 Didimuija dia ne: Yehowa udi ukuata “tshiji tshikole” didi mua kutupangisha bua kudia nende bulunda anyi? Tòo. Tudi bamanye ne: Yehowa utu ne lutulu ne utu ubuikidilangana. (Yesh. 55:7; Lomo 2:4) Tudi bamanye kabidi ne: utu utunyoka padibi bikengela. Bushuwa, tudi tudienzeja bua kumunemeka bikole batuishibue ne: tshiji tshiende netshiteme bua kuluisha bantu badi bapapisha mioyo yabu mu dienza dia mpekatu ne kakuitaba bua bashale munkatshi mua bantu bende to. (1 Kol. 5:11-13) Yehowa mmutuleje patoke malu atu amufiikisha tshiji. Nunku tuetu ke badi ne bua kuepuka ngelelu wa meji ne bienzedi bidi bimunyingalaja.​—Yone 3:36; Lomo 1:26-32; Yak. 4:8.

9, 10. Ntshinyi tshidi Yehowa wenza padibu bafunyina bantu bende badi ne lulamatu? Fila bilejilu.

9 Buibidi: Badi bafunyina batendeledi ba Yehowa ba lulamatu. Yehowa udi ufiika tshiji padi bena lukuna baluisha bantu badi ne lulamatu badi banyemena kudiye bua abakube. Tshilejilu, pakavua bena Isalele bapatuke mu Ejipitu, Pâlo ne tshiluilu tshiende tshia bukole bakalonda bantu abu bavua bamueneka kabayi ne wa kubasungila bimane ku muelelu kua Mbuu Mukunze. Kadi pavua tshiluilu tshia bukole atshi tshilonde bena Isalele lubilu lukole bua kubakuata pavuabu bapitshila pa buloba bume, Yehowa wakabanga kutula nkata ya matempu a mvita ne kuinaye bena Ejipitu mu Mbuu. “Nansha umue wa kudibu kakashala ne muoyo to.” (Ekes. 14:25-28) Tshiji tshia Yehowa tshiakatema bua kuluisha bena Ejipitu bualu uvua munange bantu bende ne “dinanga dia lulamatu.”​—Bala Ekesode 15:9-13.

Anu muvua muanjelu mukube bantu ba Nzambi kudi bena Ashû mu tshikondo tshia Hezikiya, banjelu nebatukube petu (Tangila tshikoso tshia 10 ne tshia 23)

10 Bia muomumue, dinanga didi Yehowa munange bantu diakamusaka bua kuenza malu kampanda mu tshikondo tshia Mukalenge Hezikiya. Tshiluilu tshia bukole tshia bena Ashû tshivua ne tshikisu tshia bungi tshikondo atshi tshiakatshintshimika tshimenga tshia Yelushalema. Difunyina batendeledi ba Yehowa adi ne dibatshintshimika divua mua kubafikisha ku lufu lubi lutambe. (2 Bak. 18:27) Nunku Yehowa wakatuma anu muanjelu umue; kushipaye basalayi ba bena Ashû 185000 mu butuku bumue patupu! (2 Bak. 19:34, 35) Anji fuanyikijabi muvua malu menzeke mu tshitudilu tshia bena Ashû pakatshiabu! Mafuma, ngabu, ne miele ya mvita mbilekelela panshi. Kakuena mpungi wa kubisha nende bantu. Kakuena muntu udi utuma dîyi bua kusangisha basalayi. Mu tshitudilu mmutalale talalaa, ne bitalu bidiadije miaba yonso.

11. Bilejilu bia mu Bible bidi bileja muvua Yehowa muenzele bantu bende malu pavuabu babafunyina bidi bitukolesha ne bitupetesha dikima mushindu kayi?

11 Malongesha: Bilejilu bidi bileja muvua Yehowa muenze malu pavuabu bafunyina bantu bende bidi bifila didimuija dikole edi kudi baluishi bende: “Mbualu budi bukuatshisha buôwa bua kukuluka mu bianza bia Nzambi wa muoyo” padibu bakebesha tshiji tshiende. (Eb. 10:31) Bilejilu ebi bidi kabidi bitukolesha ne bivudija dikima dietu. Tudi tukoleshibua patudi tumanye ne: Satana muluishi wetu munene kakututshimuna to. Mu matuku makese emu “tshikondo tshîpi” tshia bukokeshi buende netshitue ku tshibungubungu. (Buak. 12:12) Mu dindila tshikondo atshi, tudi mua kuenzela Yehowa mudimu ne dikima batuishibue ne: kakuena muntu, anyi bulongolodi kampanda peshi mbulamatadi udi mua kutupangisha bua kuenza disua dia Nzambi to. (Bala Misambu 118:6-9.) Mupostolo Paulo wakaleja pende dishindika dia muomumue edi, pavuaye mufunde ku bukole bua nyuma ne: “Bikala Nzambi ku tshietu, nnganyi watuenzela bibi?”​—Lomo 8:31.

12. Mu dikenga dinene, ntshinyi tshienza bua Yehowa atemeshe tshiji tshiende?

12 Mu dikenga dinene didi dilua, Yehowa neatukube anu muvuaye mukube bena Isalele bavuabu bakuate kudi bena Ejipitu, ne bena Yuda bavua mu Yelushalema bavuabu batshintshimike kudi bena Ashû. Padi baluishi betu bateta bua kutubutula, dinanga dikole didi Yehowa mutunange nedimusake bua kubafiikila tshiji. Bantu bajinga kutuluisha nebikale mu bulelela anu bu badi basue kulenga kamonyi ka dîsu dia Yehowa. Neenze malu ne lukasa luonso. (Zek. 2:8, 9) Bantu bikale mua kufua nebikale ba bungi bikole kupita bakatu bafue mu mvita. Kadi baluishi ba Nzambi kabakuikala ne bualu nansha bumue buikala mua kubakemesha pabatemeshila Yehowa tshiji tshiende. Bua tshinyi?

Mmadimuija kayi akadi Yehowa mufile?

13. Mmadimuija kayi akadi Yehowa mufile?

13 Yehowa katu “ukuata tshiji lukasa,” mmufile madimuija a bungi a ne: neabutule bantu badi bamuluisha yeye ne bafunyina batendeledi bende. (Ekes. 34:6, 7) Yehowa wakakuata mudimu ne baprofete bu mudi: Yelemiya, Yehezekele, Danyele, Kristo Yezu, ne bapostolo bu mudi Petelo, Paulo, ne Yone bua kudimuija bantu bua mvita minene ya katshia ne katshia.​—Tangila kazubu ka “Yehowa udi utudimuija bua mvita minene idi ilua.”

14, 15. Mmudimu kayi udi Yehowa muenze? Bua tshinyi?

14 Yehowa wakafundisha madimuija au mu Dîyi diende. Wakenza kabidi bua Bible ikale mukanda wa katshia ne katshia udibu batamba kukudimuna ne kuabanyina bantu pa buloba. Pa buloba bujima, Nzambi udi ne tshiluilu tshia bena budisuile badi bambuluisha bantu bakuabu bua kuikala nende mu malanda mimpe, ne kubadimuija bua “dituku dinene dia Yehowa” didi dilua. (Sef. 1:14; Mis. 2:10-12; 110:3) Udi usaka bantu bende bua kukudimuna mikanda ya kulongesha nayi Bible mu miakulu nkama ya bungi. Udi ubasaka kabidi bua kuenza mêba miliyo nkama ya bungi tshidimu tshionso bua kuambila bantu milayi ne madimuija bidi mu Dîyi diende.

15 Yehowa mmuenze bua mudimu wonso eu wenzeke “bualu ki mmusue bua muntu nansha umue abutudibue, kadi mmusue bua bonso bafike ku dinyingalala bua mpekatu yabu.” (2 Pet. 3:9) Ndiakalenga kayipu ditudi nadi dia kuikala baleji mpala ba Nzambi wa dinanga udi ne lutulu, ne dia kuenza tshietu tshitupa tshia kumuangalaja mukenji wende! Kadi mu matuku makese emu, bantu badi kabayi bateya ntema ku madimuija a Nzambi kabakupeta kabidi mpunga wa kuenza mashintuluka adi akengela to.

Ndîba kayi ‘diatema’ tshiji tshia Yehowa?

16, 17. Yehowa ukadi musungule dituku dienzeka mvita ya ndekelu anyi? Umvuija.

16 Yehowa ukadi musungule dituku dienzeka mvita ya ndekelu. Ukadi mumanye tshikondo tshiatuadijabu kuluisha bantu bende. (Mat. 24:36) Mmunyi mudi Yehowa mumanye dîba dikala baluishi bende mua kuela bantu bende mvita?

17 Anu mutukavua bamone mu nshapita mushale wa mukanda eu, Yehowa udi wambila Goga ne: “Nengele ndobo mu mbanga yebe.” Neasake bisamba bua kuelangana mvita ya katshi ku dînu. (Yeh. 38:4) Bualu ebu kabuena buleja ne: Yehowa ke udi utuadija mvita eyi to; kabuena kabidi buleja ne: mmunyenge bantu badi bamuluisha budikadidi buabu bua kudisunguila malu nansha. Kadi budi buleja ne: Yehowa udi ubala mu mioyo ya bantu, mmumanye tshikala baluishi bende mua kuenza mu mvita eyi.​—Mis. 94:11; Yesh. 46:9, 10; Yel. 17:10.

18. Bua tshinyi bantu nebaluishe Wa Bukole Buonso?

18 Bikalabi ne: Yehowa ki ngudi utuadija mvita eyi anyi usaka baluishi bende bua kuyituadija, kadi bua tshinyi bantu betu ba patupu aba nebadisange pamue bua kuluisha Wa Bukole Buonso nkayende? Bumue bua ku malu budi ne: tshikondo atshi nebadiambile pamuapa ne: Nzambi katuku to, anyi ne: kakuela dîyi mu malu a bantu to. Pamuapa nebele meji mushindu eu, bualu nebikale bakadi babutule bitendelelu bionso bia dishima bidi pa buloba. Nunku badi mua kudiambila ne: bu Nzambi muikalaku uvua bushuwa mua kuluangena bena mu bitendelelu bavua badiamba mudibu bena mudimu bende. Kabakujingulula ne: Nzambi ke uvua muteke lungenyi alu mu mioyo yabu bua babutule bena mu bitendelelu bavua badiamba ne muoyo mujima muvuabu baleji mpala bende to.​—Buak. 17:16, 17.

19. Ntshinyi tshikala mua kuenzeka pabutulabu bitendelelu bia dishima?

19 Matuku ndambu panyima pa Yehowa mumane kubutula bitendelelu bia dishima, neenze bua bantu bende bamanyishe mukenji mukole udi mukanda wa Buakabuluibua ufuanyikija ne mvula mukole wa mabue, dibue dionso dikale ne bujitu bua kilo 20. (Buak. 16:21, dim.) Mukenji eu udi mua kuikala dimanyisha dia ne: ndongoluelu wa malu a tshididi ne a bungenda ukadi pa kubutuka, ne newunyingalaje badi bawuteleja bafika too ne ku dipenda Nzambi. Pamuapa mukenji eu ke wikala mua kufikisha bisamba ku diluisha bantu ba Nzambi, ku ditupuwisha musangu umue bua kashidi. Nebele meji ne: katuena ne wakutusungila ne badi mua kutukuata bipepele bua kutubutula. Netshikale tshilema tshibi tshitambe!

Yehowa nealeje tshiji tshiende mushindu kayi?

20, 21. Goga nnganyi? Ntshinyi tshiamufikila?

20 Anu mutuvua bamone mu nshapita wa 17 wa mukanda eu, Yehezekele wakatela muanzu wa buprofete wa “Goga wa mu buloba bua Magoga,” bua kuakula bua bisamba bidisange bikala mua kutubunda. (Yeh. 38:2) Kadi bena mu bisamba bidisange nebadisuike pamuapa bua kuenza tshintu tshimue. Nansha mudibi bimueneka ne: badi mua kueleshangana diboko, lungenyi lua ditembangana, lua buena muetu ne lutambishi nebitungunuke anu ne kuikalaku. Nebikale bipepele bua Yehowa kuenza bua muele wa mvita wa yonso wa kudibu ‘uluishe muanabu.’ (Yeh. 38:21) Kadi nebimueneke patoke ne: dibutuka dia bisamba kadiena difumina kudi bantu to.

21 Kumpala kua kubutulabu baluishi betu, nebamone tshimanyinu tshia Muana wa muntu, pamuapa dimueneka dia dikema dia bukole bua Yehowa ne bua Yezu. Baluishi betu nebamone malu ikala mua kubakebela kanyinganyinga kakole. Anu mukavua Yezu muambe, “bantu nebafue bipuka bua buôwa ne dindila dia malu adi alua pa buloba budi bantu basombele.” (Luka 21:25-27) Bua kanyinganyinga kakole aku, nebajingulule ne: bavua bele meji bibi pavuabu babunde bantu ba Yehowa. Nebadimone benzejibue bua kumanya ne: Yehowa ke Mufuki wetu, yeye ke mfumu wa basalayi udi ulombola biluilu bia bukole bia mu diulu. (Mis. 46:6-11; Yeh. 38:23) Kakuyi mpata, Yehowa nealombole biluilu bia mu diulu ne makole adi mu bintu bidiye mufuke bua kukuba batendeledi bende ba lulamatu padiye eku ubutula baluishi bende.​—Bala 2 Petelo 2:9.

Yehowa neenze mudimu ne biluilu biende bia mu diulu bua kutemesha tshiji tshiende tshikole padibu bafunyina bantu bende (Tangila tshikoso tshia 21)

22, 23. Mbanganyi bakuba bantu ba Nzambi? Nebadiumvue pamuapa mushindu kayi bua mudimu wabu?

Kumanya dituku dia Yehowa kudi ne bua kutusaka bua kuenza tshinyi?

22 Anji elabi meji mudi Yezu muindile ne muoyo kuulu kuulu bua kubutula baluishi ba Nzambi ne kukuba bantu badi banange Tatuende ne bamuenzela mudimu. Ela kabidi meji muikala bela manyi mua kudiumvua dîba adi. Tshikondo kampanda kumpala kua mvita ya Armagedone kutuadijayi, bashadile bela manyi bikale pa buloba nebafue ne nebabishibue bua kuya mu diulu bua buonso buabu 144 000 badisange ne Yezu mu mvita ayi. (Buak. 17:12-14) Kakuyi mpata, bela manyi ba bungi nebikale bamane kushemeja malanda ne bana betu ba mu mikoko mikuabu bua muvuabu benza nabu mudimu mu matuku a ku nshikidilu. Ku Armagedone, bela manyi nebikale ne bukokeshi ne bukole bua kukuba bantu bavua babatue mpanda ne lulamatu luonso mu ntatu yabu.​—Mat. 25:31-40.

23 Banjelu nebikale pabu mu tshiluilu tshia Yezu tshia mu diulu. (2 Tes. 1:7; Buak. 19:14) Bakavua bamuambuluishe bua kumbusha Satana ne bademon bende mu diulu. (Buak. 12:7-9) Bakavua kabidi bambuluishe bua kusangisha bantu badi basue kutendelela Yehowa pa buloba. (Buak. 14:6, 7) Mbikumbane muikala Yehowa ne bua kuanyishila banjelu bua kukuba bena lulamatu abu! Bualu bua mushinga mukole budi ne: bonso badi benza tshiluilu tshia Yehowa nebadimone ne diakalenga dia kujidila dîna diende anyi kubingisha lumu luende, padibu bambuluisha bua kubutula baluishi bende.​—Mat. 6:9, 10.

24. Bena mu musumba munene wa mikoko mikuabu nebenze malu mushindu kayi?

24 Bena mu musumba munene wa mikoko mikuabu kabakuikala ne bualu nansha bumue budi mua kubatshingisha to, bualu badi ne tshiluilu tshinene tshia bukole tshikala mua kubakuba. Bushuwa, ‘nebimane tendee, nebajule mitu yabu muulu, bualu dipikudibua diabu didi dienda disemena pabuipi.’ (Luka 21:28) Nunku bidi ne mushinga bua tuetu kuambuluisha bantu ba bungi bua bafike ku dimanya Tatu wetu wa luse utu ukuba bantu bende, bamunange kumpala kua dituku dia Yehowa kuluadi.​—Bala Sefanya 2:2, 3.

Ku mvita ya Armagedone, bantu ba Yehowa kabakuluangana to. Banjelu nebabakube padi eku baluishi babu baluishangana nkayabu.​—Yeh. 38:21. (Tangila tshikoso tshia 22-24)

25. Netumone tshinyi mu nshapita udi ulonda?

25 Panyima pa mvita ya bana ba bantu, kutu anu makenga ne malu atu anyanguka bikole menemene. Kadi panyima pa mvita ya Armagedone, bantu nebikale ne disanka mu bulongame. Malu neikale mushindu kayi padi tshiji tshia Yehowa tshijika? Ntshinyi tshienzeka padi baluanganyi bende ba mvita bapingaja miele yabu ya mvita pa muaba wayi? Malu neikale kabidi mushindu kayi pikala ngumu ya malu adi mvita minene mikebeshe yenda ijika? Mu nshapita udi ulonda netumone malu malenga au enzeka kumpala eku.