Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

NSHAPITA WA 1

“Yehowa Nzambi webe ke uudi ne bua kutendelela”

“Yehowa Nzambi webe ke uudi ne bua kutendelela”

MATAYI 4:10

LUNGENYI LUNENE: Mushinga udi nawu dijadikulula ntendelelu mukezuke

1, 2. Yezu uvua mufike mu tshipela tshia Yudaya mu tshidimu tshia 29 P.Y., mushindu kayi? Ntshinyi tshivua tshimufikilamu? (Tangila tshimfuanyi tshia ku ntuadijilu kua nshapita.)

 TUDI bu ku ndekelu kua ngondo wa 10 anyi ku ntuadijilu kua wa 11 mu tshidimu tshia 29, Yezu udi mu tshipela tshia Yudaya lua ku nord kua Mbuu Mufue. Nyuma muimpe ke uvua mumulombole too ne muaba au panyima pa batismo wende ne diedibua diende dia manyi. Yezu ukavua muenze matuku 40 mu tshipela tshiume ntshiontshiontshio tshivua ne mabue ne bipongopongo atshi, kayi mudie anyi munue, kadi usambila ne welangana meji. Pamuapa tshikondo atshi, Yehowa uvua uyukila ne Muanende au, umulongolola bua malu avua mamuindile.

2 Mpindieu, pavua nzala miotole Yezu apu, Satana wakalua. Malu adi enzeka pashishe adi atangila bantu bonso badi banange ntendelelu mukezuke, akutangila ne wewe pebe.

“Biwikala muana wa Nzambi . . .”

3, 4. a) Mmêyi kayi avua Satana mutuadije nawu diteta dia kumpala ne dibidi? Ndielakana kayi divuaye musue bua Yezu apete? b) Mmunyi mudi Satana utungunuka ne mayele au lelu?

3 Bala Matayi 4:1-7. Satana wakatuadija diteta dia kumpala ne dibidi ne mêyi a budimu a ne: “Biwikala muana wa Nzambi.” Satana uvuaku ubenga ne: Yezu ki mmuana wa Nzambi anyi? Tòo. Bu mudi muanjelu munyanguke eu pende muana wa Nzambi, uvua mumanye bimpe ne: Yezu mMuanabute wa Nzambi. (Kolos. 1:15) Kakuyi mpata, Satana uvua mumvue kabidi mêyi avua Yehowa muakule dîba dia batismo wa Yezu a ne: “Eu udi Muananyi, munanga, undi muanyishe.” (Mat. 3:17) Pamuapa Satana uvua musue bua Yezu atuadije kuelakana bikala Tatu wende uvua muntu wa kueyemena, ne bikalaye uvua umutabalela bulelela. Mu diteta dia kumpala dia kuandamuna mabue bua alue mampa, Satana uvua bushuwa wamba ne: ‘Bu muudi Muana wa Nzambi, bua tshinyi Tatu webe kena ukupesha biakudia mu tshipela emu?’ Mu diteta dibidi dia kudiela panshi umbukila kuulu kua Ntempelo, Satana uvua mua kuikala umuebeja ne: ‘Bu muudi muana wa Nzambi, udiku mutuishibue ne: Tatu webe neakukube anyi?’

4 Nansha lelu, Satana ki mmushintulule mayele au to. (2 Kol. 2:11) Mutetshianganyi eu udi windila too ne padi batendeledi balelela bazengela anyi bateketa mu maboko, pashishe udi ubabunda, misangu ya bungi mu mishindu misokome. (2 Kol. 11:14) Mmusue kutushima bua tuele meji ne: Yehowa ki mmutunange ne kena utuanyisha to. Mmusue kabidi bua tuele meji ne: Yehowa ki mmuntu wa kueyemena, ne kakukumbaja malu adiye mulaye mu Dîyi diende to. Aa mmafi mabi be! (Yone 8:44) Mmunyi mutudi mua kuabenga?

5. Tshivua Yezu muenze pavuabu bamutete misangu yonso ibidi ayi ntshinyi?

5 Tumone tshivua Yezu muenze pavuabu bamutete misangu yonso ibidi ayi. Kavua wela mpata ne: Tatu wende uvua mumunange to, uvua mumueyemene ne muoyo mujima. Yezu wakatela mêyi mafundisha ku nyuma a mu Mifundu ya Tatu wende bua kukandamena Satana kayi welakana. Wakenza anu tshivua tshikengela, kutelaye mvese ivua ne dîna dia Nzambi, Yehowa. (Dut. 6:16; 8:3) Pavua Yezu mutele dîna dia Tatu wende, tshivua mushindu mutambe buimpe wa kuleja muvuaye mumueyemene. *

6, 7. Tudi mua kukandamena buluishi bua muinshimuinshi bua Satana mushindu kayi?

6 Tuetu tubala Dîyi dia Yehowa bikole ne tuelangana meji a tshidi dîna diende diumvuija, tudi mua kukandamena buluishi bua muinshimuinshi bua Satana. Mu Mifundu mudi mêyi adi aleja mudi Yehowa munange batendeledi bende bonso, nansha badi ne muoyo musunsuke, ne ubatabalela. Tuetu tumona ne: mêyi au adi atutangila petu, tudi mua kubenga mafi a Satana a ne: Yehowa kena mua kutunanga anyi kutuanyisha to. (Mis. 34:18; 1 Pet. 5:8) Tuetu balame kabidi mu meji etu lungenyi lua ne: Yehowa utu misangu yonso wenza malu bua kubingisha dîna diende, katuakuelakana nansha kakese bua kumueyemena to, bualu utu anu ukumbaja milayi yende.​—Nsu. 3:5, 6.

7 Mbualu kayi bunene budi Satana wipatshila? Mmusue kupeta tshinyi menemene kutudi? Diteta diende divuaye muele Yezu didi dileja patoke tshidiye ujinga.

‘Diela panshi wenze tshienzedi tshia dinkukuila’

8. Mmunyi muvua diteta disatu dileje patoke tshivua lungenyi lua Satana?

8 Bala Matayi 4:8-11. Mu diteta disatu, Satana udi ulekela kuenza malu muinshimuinshi, uleja patoke tshidi lungenyi luende. Satana wakaleja Yezu “makalenge onso a pa buloba ne butumbi buawu,” (pamuapa mu tshikena kumona) kadi kayi umuleja bubi buawu to. Kumuambilaye ne: “Nenkupeshe bintu ebi bionso, wewe mudiele panshi, muenze tshienzedi tshia dinkukuila.” * Tshivua Satana ukeba menemene mbua bantu bamutendelele! Uvua musue bua Yezu abenge Tatu wende ne amuvuije yeye nzambi wende. Satana uvua uleja Yezu njila uvua umueneka bu wa tshikoso. Uvua uleja ne: Yezu uvua mua kukokesha bisamba bionso ne kupeta butumbi buabi, kabiyi anu bikengela ne: akenge, bamuase tshifulu tshia mêba, bamuele mfimbu, ne bamukudike ku mutshi wa makenga to. Satana uvua umutetelamu. Yezu uvua mujadike ne: Satana udi ku mutu kua mbulamatadi yonso ya pa buloba! (Yone 12:31; 1 Yone 5:19) Bushuwa, Satana uvua mudisuike bua kupesha Yezu tshintu kayi tshionso anu bua kumumbusha ku ntendelelu mukezuke wa Tatu wende.

9. a) Satana udi ukeba tshinyi menemene kudi batendeledi balelela? Mmunyi mudiye ututeta? b) Ntendelelu wetu udi ukongoloja malu kayi? (Tangila kazubu ka “Kutendelela ntshinyi?”)

9 Bia muomumue kabidi lelu, Satana mmusue bua tumutendelele, nansha buludiludi anyi muinshimuinshi. Bu mudiye “nzambi wa ndongoluelu wa malu eu,” ntendelelu yonso wa dishima udi ufumina kudi bitendelelu bia Babilona Munene udi uya kudiye. (2 Kol. 4:4) Kadi ki mmuanji kukuta ne ntendelelu wa dishima udi bantu miliyare ne miliyare bamupesha to, mmusue kuteta batendeledi balelela bua kuenza malu adi kaayi apetangana ne disua dia Nzambi to. Udi utusaka bua kukeba bubanji ne butumbi bia panu pamutu pa kulonda njila wa buena Kristo udi pamuapa mua kututuadila makenga “bua bualu bua buakane.” (1 Pet. 3:14) Tuetu bakuluke mu buteyi bua Satana bua kulekela ntendelelu mukezuke ne balue bena mu bulongolodi buende, tudi mu bulelela tumukukuila ne tumuenzela tshienzedi tshia dimutendelela, tumuvuija nzambi wetu. Mmunyi mutudi mua kukandamena diteta dia nunku?

10. Ntshinyi tshivua Yezu muenze pavua Satana mumutete musangu muisatu? Bua tshinyi uvua muenze nanku?

10 Mona muvua Yezu mukandamene diteta disatu. Wakaleja muvuaye ne lulamatu lua bungi kudi Yehowa, kuipataye Mutetshianganyi au diakamue, wamba ne: “Umbuka, Satana!” Anu bu mukavua Yezu mukandamene diteta dia kumpala ne dibidi, wakatela kabidi mvese wa mu Dutelonome uvua ne dîna dia Nzambi mu diteta disatu adi, kuambaye ne: “Mbafunde ne: ‘Yehowa Nzambi webe ke uudi ne bua kutendelela, ne yeye nkayende ke uudi ne bua kuenzela mudimu wa tshijila.’” (Mat. 4:10; Dut. 6:13) Yezu kakalekela butumbi bua panu bua tshitupa tshîpi ne nsombelu muimpe uvua kayi ne makenga bikoka ntema yende to. Uvua mumanye ne: anu Tatu wende ke uvuaye ne bua kutendelela, kabidi ne: bu yeye muenze ‘tshienzedi nansha tshimue tshia dikukuila’ Satana, bivua bileja muvuaye umukokela. Yezu wakabenga wosha ne munu muiku bua kuvuija Mutetshianganyi mubi au nzambi wende. Bu muvua Yezu mubenge kuenza tshivua Diabolo muambe, ‘Diabolo wakamushiya.’ *

“UMBUKA, SATANA!” (Tangila tshikoso tshia 10)

11. Tudi mua kukandamena Satana ne mateta ende mushindu kayi?

11 Tudi mua kukandamena Satana ne mateta a mu bulongolodi bubi ebu bualu, anu bu Yezu, tudi petu ne budikadidi bua kudisunguila tshia kuenza. Yehowa ke udi mutupeshe dipa dia mushinga mukole edi. Ke bualu kayi, muntu nansha umue, nansha mutetshianganyi mubi wa mu nyuma udi ne bukole au, kena mua kutuenzeja ku bukole bua tulekele ntendelelu mukezuke to. Patudi ‘tukandamena Satana, bashindame mu ditabuja’ ne lulamatu luonso, tudi anu bu badi bamba ne: “Umbuka, Satana!” (1 Pet. 5:9) Vuluka ne: Satana wakashiya Yezu pavuaye mumukandamene ne muoyo mujima. Bia muomumue, Bible udi utujadikila ne: “Kandamenayi Diabolo, ne yeye neanunyeme.”​—Yak. 4:7.

Tudi mua kukandamena mateta a mu bulongolodi bua Satana (Tangila tshikoso tshia 11 ne tshia 19)

Muluishi wa ntendelelu mukezuke

12. Mu Edene, mmunyi muvua Satana muleje ne: yeye ke muluishi wa ntendelelu mukezuke?

12 Mu diteta dia ndekelu, Satana wakaleja mudiye muluishi wa kumpala wa ntendelelu mukezuke. Bidimu binunu bia bungi kumpala, mu budimi bua Edene, Satana wakanji kuleja muvuaye mukine ntendelelu wa Yehowa. Wakasesuisha Eva, Eva pende kusaka Adama ku dibenga kutumikila mukenji wa Yehowa, ke muakabateka Satana ku bukokeshi ne bulombodi buende. (Bala Genese 3:1-5; 2 Kol. 11:3; Buak. 12:9) Mu bulelela, wakalua nzambi wabu, bobu pabu kulua batendeledi bende, nansha muvuabu kabayi bamanye muntu uvua ubapambuisha au bimpe menemene. Bualu bukuabu, pakajula Satana buntomboji mu Edene, kavua anu mueleshe bukenji bua Yehowa bua kukokesha mpata patupu to, kadi wakaluisha kabidi ntendelelu mukezuke. Mushindu kayi?

13. Tshilumbu tshia bukenji bua Yehowa bua kukokesha tshidi tshitangila ntendelelu mukezuke mushindu kayi?

13 Tshilumbu tshia bukenji bua Yehowa bua kukokesha etshi tshidi tshitangila kabidi ntendelelu mukezuke. Anu Mutambe Bunene “wakafuka bintu bionso” ke udi mukumbane bua tuetu kutendelela. (Buak. 4:11) Pavua Yehowa mufuke Adama ne Eva, bantu bapuangane, mubateke mu budimi bua Edene, uvua mulongolole bua buwuje buloba tente ne bantu bapuangane bavua ne bua kumutendelela mu ntendelelu mukezuke bikale ne muoyo mutoke, kabayi benzeja. (Gen. 1:28) Satana wakaluisha bumfumu bua Yehowa bualu uvua walakana ntendelelu uvua mukumbanyine anu Mukalenge Mutambe Bunene Yehowa nkayende.​—Yak. 1:14, 15.

14. Satana uvuaku mukumbaje tshipatshila tshiende tshia kunyanga ntendelelu mukezuke anyi? Umvuija.

14 Satana uvuaku mukumbaje tshipatshila tshiende tshia kunyanga ntendelelu mukezuke anyi? Wakakokesha bua kusemeja Adama ne Eva kule ne Nzambi. Katshia anu pine apu, mmuele ntendelelu mukezuke mvita, ujinga kupambula bantu bungi tshianana kudi Yehowa Nzambi. Satana wakatungunuka ne kuteta batendeledi ba Yehowa bavua ne muoyo kumpala kua Yezu. Mu bidimu lukama bia kumpala P.Y., Satana wakajula butontolodi mu tshisumbu tshia bena Kristo, buobu kutshinyanga, ne ntendelelu mukezuke kuenza bu mujimine. (Mat. 13:24-30, 36-43; Bien. 20:29, 30) Kutuadijila mu bidimu bia 100 P.Y., Babilona Munene udi nsangilu wa bitendelelu bia dishima bia pa buloba bujima, wakakuata batendeledi ba Nzambi ku bupika bua mu nyuma munkatshi mua bidimu bia bungi. Kadi Satana ki mmukokeshe bua kupangisha disua dia Nzambi didi ditangila ntendelelu mukezuke bua kukumbanadi to. Kakuena tshidi mua kupangisha Nzambi bua kukumbaja malu adiye mulongolole nansha. (Yesh. 46:10; 55:8-11) Bualu ebu budi butangila dîna diende, kadi utu anu wenza malu bilondeshile diumvuija dia dîna diende. Yehowa katu upanga kukumbaja malu adiye mulongolole to!

Muimanyinyi wa ntendelelu mukezuke

15. Mmalu kayi avua Yehowa muenze mu Edene bua kujikijangana ne bantomboji, ne bua kukumbaja disua diende?

15 Yehowa wakadiangatshila diakamue malu mu bianza bua kujikijangana ne bantomboji abu, ne bua kukumbaja disua diende. (Bala Genese 3:14-19.) Patshivua Adama ne Eva mu budimi bua Edene apu, Yehowa wakakosela bantomboji basatu abu tshibawu, bilondeshile muvuabu balondangane mu dienza mpekatu, kutuadijaye ne Satana, pashishe Eva, kujikijaye ne Adama. Mu mêyi avua Yehowa muambile Satana mujudi wa buntomboji uvua Adama ne Eva kabayi mua kumona au, wakakula bua dilua dia ‘muana’ uvua ne bua kujikija malu avua buntomboji abu bukebeshe. ‘Muana’ uvuabu balaye au uvua ne bua kuenza mudimu wa bungi mu dikumbaja dia disua dia Yehowa bua ntendelelu mukezuke.

16. Panyima pa buntomboji bua mu Edene, Yehowa wakatungunuka ne kuenza tshinyi bua disua diende dikumbane?

16 Panyima pa buntomboji bua mu Edene abu, Yehowa wakatungunuka ne kuenza bua disua diende dikumbane. Anu mutuamona mu nshapita udi ulonda, Yehowa wakalongolola bua bantu bapange bupuangane bamutendelele mu mushindu udiye wanyisha. (Eb. 11:4–12:1) Wakenza kabidi bua bantu bu mudi Yeshaya, Yelemiya, ne Yehezekele bafunde milayi mimpe mitambe ya dijadikulula dia ntendelelu mukezuke ku diambuluisha dia nyuma wende. Dijadikulula adi ke tshiena-bualu tshinene tshia mu Bible. Milayi ayi neikumbane ku diambuluisha dia ‘muana’ udibu balaye. Yezu Kristo ke tshitupa tshia kumpala tshia ‘muana’ au. (Gal. 3:16) Mushindu uvua Yezu muandamune Diabolo pavuaye mumutete musangu muisatu udi uleja ne: yeye ke muimanyinyi wa ntendelelu mukezuke. Bushuwa, Yezu ke udi Yehowa musungule bua kukumbaja milayi ya dijadikulula ntendelelu mukezuke. (Buak. 19:10) Uvua ne bua kumbusha bantu ba Nzambi ku bupika bua mu nyuma ne kujadikulula ntendelelu mukezuke pa muaba wende.

Newenze tshinyi?

17. Bua tshinyi mêyi a buprofete a mu Bible adi akula bua dijadikulula dia ntendelelu mukezuke adi ne mushinga wa bungi kutudi?

17 Kukonkonona mêyi a buprofete a mu Bible adi akula bua dijadikulula dia ntendelelu mukezuke kudi kuenza disanka ne kukolesha ditabuja dietu. Mêyi a buprofete au adi ne mushinga wa bungi kutudi bualu tudi bindile ne muoyo kuulu kuulu pikala bifukibua bionso bia mu diulu ne bia pa buloba bisangisha mu ntendelelu mukezuke wa Mukalenge Mutambe Bunene Yehowa. Adi atupesha kabidi ditekemena bualu adi ne amue mêyi a mu Bible adi akolesha ku muoyo. Yonso wa kutudi mmuindile ne muoyo kuulu kuulu dikumbana dia milayi ya Yehowa, bu mudi wa dibishibua dia bafue, divuija buloba mparadizu, ne wa kupeta muoyo wa kashidi. Ki mmuomu anyi?​—Yesh. 33:24; 35:5, 6; Buak. 20:12, 13; 21:3, 4.

18. Mbualu kayi butuakuila mu mukanda eu?

18 Mu mukanda eu, netuakule bua mêyi a buprofete a mu mukanda wa Yehezekele. A bungi a kudiwu adi akula bua dijadikulula dia ntendelelu mukezuke. Netumone kabidi mudiwu apetangana ne mêyi a buprofete makuabu a mu Bible, muakumbanawu kupitshila kudi Kristo, ne mudiwu atutangila petu.​—Bala kazubu ka “Ngenyi minene idi mu mukanda wa Yehezekele.”

19. Udi mudisuike bua kuenza tshinyi? Bua tshinyi?

19 Pavua Yezu mu tshipela tshia mu Yudaya mu tshidimu tshia 29 P.Y., Satana wakapangila bua kumufikisha ku diela ntendelelu mukezuke nyima. Kadi tuetu? Satana mmudisuike bikole kupita too ne kumpala bua kutumbusha ku ntendelelu mukezuke. (Buak. 12:12, 17) Mukanda eu utuambuluishaku bua kukolesha dipangadika dietu dia kukandamena Mutetshianganyi mubi eu. Kabidi tuenzaku bua mêyi ne bienzedi bietu bileje mutudi tuitabuja mêyi a ne: “Yehowa Nzambi webe ke uudi ne bua kutendelela.” Dîba adi, netutekemene bua kumona muakumbana ndekelu wa bionso disua dia Yehowa dia ne: muntu yonso mu diulu ne pa buloba atendelele Yehowa mu ntendelelu mukezuke ne muoyo mutoke!

^ tshik. 5 Bua bamue bantu, dîna Yehowa didi diumvuija “Yeye udi uvuija.” Diumvuija edi ndikumbanyine mudimu wa Yehowa bimpe bu Mufuki wa bintu bionso ne Mukumbaji wa disua diende.

^ tshik. 8 Mukanda kampanda wa malu a mu Bible udi wamba bua mêyi a Satana ne: “Mu diteta dia kumpala divua Adama ne Eva bakuluke . . . , tshilumbu tshivua tshimanyine pa disungula bua kuenza disua dia Satana anyi kuenza dia Nzambi, mmumue ne: pavuabu benza disua dia umue wa kudibu, bavua bamutendelela. Bushuwa, Satana mmusue bua bantu bamuangate anu bu nzambi pa muaba wa Nzambi mulelela.”

^ tshik. 10 Evanjeliyo wa Matayi mmutele mateta avuabu batete nawu Yezu anu muvuawu malondangane, kadi Luka yeye ki mmuatele nanku to. Kudi malu asatu adi atusaka bua kuamba nanku: 1) Matayi udi utuadija diteta dibidi ne muaku wa ne: “Pashishe” bua kuleja ne: diteta dibidi adi divua dilondele dikuabu. 2) Mbikumbane bua kuamba ne: bu muvua diteta dia kumpala ne dibidi avua atuadija ne mêyi a ne: “Biwikala muana wa Nzambi” mikale asokoka lungenyi luvua nalu Satana (lua kusaka Yezu bua kushipa mukenji wa kumpala), disatu divua diodi dilue kuela lungenyi alu patoke divua ne bua kuikala dilue panyima pa abidi awu. (Ekes. 20:2, 3) 3) Mushindu uvua Yezu wamba mêyi a ne: “Umbuka, Satana!” aa udi uleja ne: uvua muambe panyima pa diteta disatu divua dia ndekelu.​—Mat. 4:5, 10, 11.