1-3. (a) Yezu wakashiyangana ne bapostolo bende mu mushindu kayi? Bua tshinyi dishiyangana edi kadivua ne bua kubabungamija? (b) Bua tshinyi tudi ne bua kumanya malu adi menzekele Yezu katshia wapingana mu diulu?

 BANTU dikumi ne umue mbimane pa mukuna. Mbatangile muntu wa dikumi ne muibidi ne dinanga dia bungi ne kanemu. Muntu au n’Yezu. Nansha mudiye ne mubidi wa bantu, mmubike ku lufu ne mulue tshiakabidi muanjelu wa Yehowa udi ne bukole kupita banjelu bonso. Yezu mmudisangishe ne bapostolo bende bua musangu wa ndekelu ku mukuna wa Olive.

² Mukuna wa Olive mmukosoloja ku tshimenga tshia Yelushalema kudi tshibandabanda tshia Kidilona ne kakuyi mpata, udi uvuluija Yezu malu a bungi. Tshimenga tshia Betania muvua Yezu mubishe Lazalo ku lufu tshidi ku mpenga kua mukuna eu. Kukadi mbingu mikese, Yezu wakatuadija luendu luende mu tshimenga tshia Bete-fage tshidi pabuipi apu pakabuelaye mu Yelushalema bu mukalenge. Bidi bimueneka kabidi ne: budimi bua Getesemane muvuaye mupitshishe mêba ende a ndekelu kumpala kua kumukuatabu buvua pabu anu ku mpenga kua mukuna wa Olive. Mpindieu anu pa wowu mukuna eu, ke padi Yezu udilongolola bua kushiyangana ne bayidi bende. Udi ubalaya ne mêyi mimpe, ne pashishe udi utuadija kubanda mulu. Bapostolo badi bashala bimane, batangile Mfumuabu udibu banange ubanda too ne padi ditutu dimujika ku mêsu abu ne ujimina.​—Bienzedi 1:6-12.

³ Bualu ebu budiku bukuvuluija disanka ne dibungama bitu muntu umvua padi bualu buimpe butua ku ndekelu anyi padiye ulayangana ne muntu udiye munange anyi? Kabiena nanku  bua Yezu to, bualu anu mudi banjelu babidi bavuluija bapostolo, malu a Yezu ki mmatue ku ndekelu to. (Bienzedi 1:10, 11) Mu mishindu ya bungi, diya diende dia mu diulu didi ntuadijilu wa malu. Bible udi utuambila patoke tshidi tshienzekela Yezu pashishe. Kumanya malu adi mamufikile katshia umbuka pa buloba kudi ne mushinga. Bua tshinyi? Katupu muoyo mêyi avua Yezu muambile Petelo a ne: ‘Wewe’ tungunuka ne ‘kundonda.’ (Yone 21:19, 22) Tuetu bonso tudi ne bua kutumikila mukenji eu, ki mbua matuku makese patupu to, kadi bua kashidi ne tshiendelele. Kadi bua tuetu kuenza nunku, tudi ne bua kumanya tshidi Mukalenge wetu wenza mpindieu ne midimu idi Nzambi mumupeshe mu diulu.

4. Mmushindu kayi uvua Bible mudianjile kuleja tshivua ne bua kuenzeka pavua Yezu upingana mu diulu?

⁴ Bible kena utuambila tshivua tshienzeke pavua Yezu mufike mu diulu, mushindu uvuabu bamuakidile ne muvuabu bapetangane ne Tatuende to. Kadi ukavua mudianjile kuleja tshivua ne bua kuenzeka mu diulu mutantshi mukese panyima pa difika dia Yezu. Udi mua kuikala mumanye ne: munkatshi mua bidimu bitue ku 1 500, bena Yuda bavua ne tshibidilu tshia kumona bualu kampanda bua tshijila buenzeka. Dituku dimue ku tshidimu tshionso, muakuidi munene uvua ubuela Muaba mutambe tshijila wa mu ntempelo bua kumiamina mashi a milambu ivuabu bafila Dituku dia dibuikidila dia mibi pa mushete wa tshipungidi. Dituku adi, muakuidi munene uvua uleja Masiya. Yezu wakakumbaja mulayi eu musangu umue bua kashidi pakapinganaye mu diulu. Wakaya kumpala kua Tatuende Yehowa (anyi muaba mutambe tshijila ku yonso) ne kumupesha mushinga wa mulambu wende. (Ebelu 9:11, 12, 24) Yehowa wakawitaba anyi?

5, 6. (a) Ntshinyi tshidi tshileja ne: Yehowa uvua muitabe mulambu wa Kristo? (b) Mulambu au udi wambuluisha banganyi? Mushindu kayi?

⁵ Tudi tupeta diandamuna patudi tukonkonona tshivua tshienzeke matuku makese Yezu mumane kubanda mu  diulu. Bena Kristo batue ku 120 bavua badisangishe mu nzubu kampanda wa kulu mu Yelushalema pakumvuabu diakamue mutoyi muenze anu bu wa tshipepele tshikole tshipita mu nzubu au. Ndimi mienze bu ya kapia yakamueneka pa mitu yabu, bakuujibua ne nyuma muimpe ne kutuadijabu kuakula mu miakulu mikuabu. (Bienzedi 2:1-4) Bualu ebu buvua bumvuija ne: tshisamba tshipiatshipia tshia Isalele wa mu nyuma tshivua tshiledibue, ne tshiotshi ke tshidi ‘bakuidi ba bukalenge’ ne ‘tshisamba tshisungudibue’ kudi Nzambi bua kukumbaja disua diende pa buloba. (1 Petelo 2:9) Bidi bimueneka patoke ne: Yehowa Nzambi uvua muitabe mulambu wa Kristo ne muwanyishe. Dipueka dia nyuma muimpe edi divua munkatshi mua mabenesha a kumpala avua mulambu wa Kristo mupeteshe bantu.

⁶ Katshia anu tshikondo atshi, mulambu eu mmuambuluishe bayidi ba Yezu pa buloba bujima. Udi utuambuluisha tuetu bonso nansha tuetu bikale munkatshi mua “tshisumbu tshikese” tshia bela manyi bakokesha ne Kristo mu diulu, anyi munkatshi mua ‘mikoko mikuabu’ ikala ne bua kusomba pa buloba bukokesha kudi Kristo. (Luka 12:32; Yone 10:16) Mulambu eu ke udi utupetesha ditekemena bua matuku atshilualua ne utuambuluisha bua Nzambi kutubuikidila mibi yetu. Tuetu tutungunuka ne ‘kuwitabuja’ ne tulonda Yezu matuku onso, netuikale ne kondo ka muoyo kakezuke ne netutekemene malu mimpe kumpala eku.​—Yone 3:16.

7. Nzambi wakapesha Yezu bukokeshi kayi pakapinganaye mu diulu? Mmushindu kayi uudi mua kumutua nyama ku mikolo?

⁷ Yezu udi wenza tshinyi katshia wapingana mu diulu? Udi ne bukokeshi bua dikema. (Matayo 28:18) Yehowa mmumuteke ku mutu kua tshisumbu tshia bena Kristo bua kutshikokesha, ne udi ukumbaja mudimu wende eu ne dinanga ne buakane. (Kolosai 1:13) Anu mukavua Bible muambe, Yezu mmuteke balume bakumbane bua kulama mikoko yende. (Efeso 4:8) Tshilejilu, wakasungula Paulo bua kuluaye “mupostolo kudi bisamba bia bende,” kumutumaye bua kumanyisha  lumu luimpe mu matunga a kule. (Lomo 11:13; 1 Timote 2:7) Ku ndekelu kua bidimu lukama bia kumpala, Yezu wakatumina bisumbu muanda mutekete bia mu provense wa bena Lomo wa Asia mukenji bua kubela kalumbandi, kubabela ne kubalulamija. (Buakabuluibua nshapita 2-3) Udiku witaba ne: Yezu ke Mfumu wa tshisumbu tshia bena Kristo anyi? (Efeso 5:23) Bua kutungunuka ne kumulonda bimpe, udi ne bua kuenza muebe muonso bua kuambuluishangana ne bakulu ba mu tshisumbu tshienu ne kubatumikila.

8, 9. Yezu wakapeta bukokeshi kayi mu 1914? Bualu ebu budi butusaka bua kuangata mapangadika a mushindu kayi?

⁸ Yezu wakapeta kabidi bukokeshi bua bungi mu 1914. Tshidimu atshi, Yehowa wakamuteka Mukalenge wa Bukalenge bua Masiya. Pakatuadija Yezu kukokesha, ‘mvita minene yakenzeka mu diulu.’ Ntshinyi tshiakenzeka pashishe? Satana ne bademon bende bakedibua panshi, ke kukebeshabu makenga pa buloba. Malu mabi adi akengesha bantu lelu bu mudi mvita idi kayiyi ijika, dishipangana, tshikisu, masama, bikumina ne nzala, adi atuvuluija ne: Yezu udi munkatshi mua dikokesha mpindieu mu diulu. Satana utshidi ‘ukokesha buloba ebu’ bua ‘musangu muipi.’ (Buakabuluibua 12:7-12; Yone 12:31; Matayo 24:3-7; Luka 21:11) Kadi Yezu udi upesha bantu ba pa buloba bujima mpunga wa kuitababu bukokeshi bua Kristo.

⁹ Mbimpe tuditeke ku luseke lua Mukalenge Masiya. Tuangate mapangadika adi amusankisha dituku dionso, pamutu pa kukeba bua kusankisha bena pa buloba. Padi ‘Mfumu wa bamfumu, ne Mukalenge wa bakalenge’ utangila bantu, udi umvua tshiji tshikole ne disanka dia bungi. (Buakabuluibua 19:16) Bua tshinyi?

10. Yezu utu pa tshibidilu muntu wa bishi? Kadi mmalu kayi adi amuenza tshiji?

¹⁰ Anu bu Tatuende, Mfumuetu utu muntu wa disanka.  (1 Timote 1:11) Pavua Yezu pa buloba, kavua ulumbuluisha bantu dîba dionso anyi ubalomba malu makole to. Kadi malu a bungi adi enzeka pa buloba lelu adi amuenza tshiji. Kakuyi mpata, udi umvuila bantu bonso badi mu bitendelelu bidi biamba mudibi bileja mpala wende tshiji. Wakadianjila kuamba ne: ‘Bantu batu bambikila ne: Mukalenge, Mukalenge, kabena babuela bonso mu bukalenge bua mu diulu, anu yeye utu wenza bu mudi Tatu wanyi udi mu diulu musue. Dituku adi bantu ba bungi nebangambile ne: Mukalenge, Mukalenge, katuena benze malu a kukema a bungi mu dîna diebe anyi? Dituku adi nembambile ne: Tshiakunumanya; umukayi kundi, nudi benji ba malu mabi.’​—Matayo 7:21-23.

11-13. Bua tshinyi mêyi makole adi Yezu wamba bantu badi benza “malu a kukema a bungi” mu dîna diende adi mua kukemesha bantu bakuabu? Bua tshinyi udi umvua tshiji? Fila tshilejilu.

¹¹ Mêyi a Yezu aa adi ne bua kuikala akemesha bantu ba bungi badi bamba mudibu bena Kristo lelu. Bua tshinyi Yezu udi wamba bantu badi benza “malu a kukema a bungi” mu dîna diende mêyi makole a mushindu eu? Bitendelelu bia mu Bukua buena Kristo mbiambuluishe bakengi ne bapele, mbibake mpitadi ne tulasa ne mbienze midimu mikuabu ya bungi. Bua kumona bua tshinyi badi bafikisha Yezu munda, tuangate tshilejilu.

¹² Tatu ne mukajende mbasue kuya ku luendu. Kabena mua kuya ne bana babu to, ke bualu kayi badi bakeba muntu bua kushala kubalama. Badi bambila muntu au patoke ne: “Ulame bana betu bimpe. Wikale ubapesha biakudia, wenza bua bikale ne mankenda ne bualu bubi kabubenzekedi to.” Kadi padi baledi bapingana, muoyo udi ubasama bualu mbasangane bana bashale anu mbadi. Mbabasangane ne manyanu, basamakana ne benza luse. Badi badidila muntu udi mushale nabu, kadi kena ubatangila to. Bua tshinyi? Bualu mmubande pa tshibandilu usukula mmuenu ya madidishi. Baledi badi bamuebeja tshidi tshienzeka ne tshiji tshionso. Udi ubandamuna ne: “Tangilayi mudimu onso undi muenze!  Mmuenu ki mmitoke anyi? Ndi mulongolueshe kabidi nzubu bua dîku dienu.” Baledi badiku mua kusanka anyi? Nansha kakese! Kabavua bamuambile bua kuenza midimu yonso ayi to. Bavua basue anu bua abalamine bana. Badi bafika munda bikole bualu ki mmuenze tshivuabu bamuambile to.

¹³ Bamfumu ba bitendelelu mbenze anu bu muntu uvuabu bashile bana. Yezu uvua mushile baleji mpala bende mudimu wa kulongesha bantu Dîyi dia Nzambi ne kubambuluisha bua kushala bakezuke mu ntendelelu wabu. (Yone 21:15-17) Kadi bamfumu ba bitendelelu ki mbenze tshivuaye muambe to. Kabena balongesha bantu Dîyi dia Nzambi, ke bualu kayi bantu badi babuejakaja malongesha a dishima ne mbapange too ne malongesha a nshindamenu a mu Bible. (Yeshaya 65:13; Amosa 8:11) Kabena mua kuamba ne: mbapangile bua kuenza mudimu eu bualu bavua baditatshisha bua kulengeja malu a pa buloba to. Malu a pa buloba adi anu bu nzubu ukadibu pa kubumbula. Bible udi uleja patoke ne: bulongolodi bua Satana ebu bukadi pa kubutuka.​—1 Yone 2:15-17.

14. Mmudimu kayi udi usankisha Yezu lelu? Bua tshinyi?

¹⁴ Ku lukuabu luseke, Yezu udi ne disanka dia bungi padiye utangila pa buloba ne umona ne: bantu binunu ne binunu badi bakumbaja mudimu wa kuvuija bantu bayidi uvuaye mushile bayidi bende. (Matayo 28:19, 20) Tudi ne diakalenga dinene dia kusankisha Mukalenge Masiya. Nunku, tudisuikayi bua kutungunuka ne kuambuluisha ‘mupika wa lulamatu ne wa budimu.’ (Matayo 24:45, NW) Kasumbu kakese ka bana babu ne Kristo ba balume bela manyi aka nkashilangane ne bamfumu ba bitendelelu bualu koku kadi katumikila Kristo, kalombola mudimu wa kuyisha ne kulongesha mikoko yende.

15, 16. (a) Ntshinyi tshidi Yezu umvua padiye umona mudi bantu kabayi ne dinanga lelu? Ntshinyi tshidi tshitujadikila bualu ebu? (b) Bua tshinyi bamfumu ba bitendelelu badi bafikisha Yezu munda?

¹⁵ Tudi bashindike ne: Mukalenge udi ufika munda padiye umona mudi bantu kabayi banangangane lelu. Tudi mua  kuvuluka muvua Bafalese bajana Yezu bualu uvua wondopa bantu dituku dia Nsabatu. Bavua ne muoyo mukole bu dibue ne tshitunu bivua bibasaka bua kueyemena anu mushindu wabu wa kumvua tshivua Mikenji ya Mose ne mikuabu ivua kayiyi mifunda yamba. Bishima bia Yezu bivua biambuluishe bantu bikole. Kadi disanka, disulakana, dikolesha dia ditabuja bivua bishima abi bipeteshe bantu kabivua biambila Bafalese bualu to. Yezu uvua umvua tshinyi bua bualu buabu? ‘Mutshima wende wakanyingalala bualu bua mitshima yabu ivua mikole; wakabatangila ne tshiji.’​—Mâko 3:5.

¹⁶ Lelu, Yezu udi umona malu mapite bungi adi amuenza ‘tshiji.’ Bamfumu ba bitendelelu mbafofome mêsu bualu mbadifile bikole ku bilele ne malongesha adi kaayi apetangana ne Bible. Pashishe, badi bafika munda bikole padibu bamona Bantemu bayisha lumu luimpe lua Bukalenge bua Nzambi. Miaba ya bungi pa buloba, bamfumu ba bitendelelu mbakengeshishe bena Kristo badi benza muabu muonso bua kuyisha malu avua Yezu uyisha. (Yone 16:2; Buakabuluibua 18:4, 24) Badi kabidi basaka bena kuitabuja babu bua kuya ku mvita ne kushipa bantu bienze anu bu ne: malu aa adi mua kusankisha Yezu Kristo.

17. Mmushindu kayi udi bayidi balelela ba Yezu bamusankisha?

¹⁷ Kadi bayidi balelela ba Yezu bobu badi benza muabu muonso bua kunanga bantu nabu. Anu muvua Yezu muenze, badi bayisha “bantu bonso” lumu luimpe nansha padibu babaluisha. (1 Timote 2:4) Dinanga didibu banangangane ndia pa buadi; diodi ke didi dileja mudibu bayidi ba Yezu. (Yone 13:34, 35) Badi bushuwa balonda Yezu Mukalenge Masiya ne bamusankisha bualu badi benzela bena Kristo nabu malu ne dinanga, babanemeka ne babatua mushinga.

18. Mbualu kayi budi bunyingalaja Mfumuetu? Kadi ntshinyi tshitudi mua kuenza bua kumusankisha?

¹⁸ Tumanye kabidi ne: Mfumuetu udi unyingalala padi bayidi bende bapangila bua kutantamena mateta, balekela dinanga diabu dia Yehowa dikepa ne balekela kumuenzela mudimu. (Buakabuluibua 2:4, 5) Kadi udi usanka bua bantu  badi bananukila too ne ku nshikidilu. (Matayo 24:13) Nunku, tuenzayi muetu muonso bua kutumikila mukenji wa Kristo wa kutungunuka ne ‘kumulonda.’ (Yone 21:19) Tukonkonone mpindieu amue masanka ikala Mukalenge Masiya ne bua kupesha bantu badi bananukila too ne ku nshikidilu.

19, 20. (a) Mmasanka kayi atudi tupeta kutuadija ku lelu patudi tulonda Yezu? (b) Mmushindu kayi udi kulonda Kristo kukumbaja dijinga dietu dia kuikala ne tatu?

¹⁹ Kulonda Yezu kudi kutupetesha masanka a bungi kutuadija ku lelu. Tuetu bitabe bua Kristo ikale Mfumuetu, tuenza tshidiye utuambila ne tumuidikija, netupete masanka adi bena pa buloba ebu bakeba kadi kabayi bapeta to. Netuikale ne mudimu udi utusankisha, dîku dia bena Kristo badi banangangane bikole, kondo ka muoyo kimpe ne ditalala dia mu mutshima. Mu tshikoso, netuikale ne nsombelu muimpe mutambe. Kadi ki nkujike to.

²⁰ Yehowa mmuteke Yezu bua ikale “Tatu wa Tshiendelele” bua bantu badi ne ditekemena dia kusomba pa buloba bua kashidi. Yezu mmupingane pa muaba wa tatuetu wa kumpala Adama uvua mukebele bana bende bonso dikenga dinene. (Yeshaya 9:6, 7) Patudi tuanyisha bua ikale ‘Tatuetu wa Tshiendelele’ ne tumuitabuja, tudi tupeta ditekemena dia muoyo wa tshiendelele. Tudi kabidi tulua balunda ba Yehowa Nzambi. Anu mutudi balonge, kudienzeja bua kuidikija Yezu dituku dionso kudi kutuambuluisha bua kutumikila mukenji udi wamba ne: ‘Nuidikije kuenza mudi Nzambi wenza bu bana bende bananga.’​—Efeso 5:1.

21. Mmushindu kayi udi bayidi ba Kristo bakenkesha butoke mu buloba budi mu midîma?

²¹ Patudi tuidikija Yezu ne Tatuende Yehowa, tudi tupeta diakalenga dia kuenza bualu bua dikema. Tudi tukenkeshila bantu butoke bukole. Mu buloba budi buwule ne midîma, mudi Satana mupambuishe bantu badi balonda ngikadilu yende bungi kabuyi kubala, tuetu bayidi ba Kristo tudi  tukenkesha butoke bukole bua bulelela budi mu Dîyi dia Nzambi, bua ngikadilu mimpe ya bena Kristo, disanka dilelela, ditalala ne dinanga. Tudi kabidi tulua balunda ba Yehowa ne ke bualu bunene budi muntu yonso ne bua kukeba.

22, 23. (a) Mmasanka kayi apeta bantu badi batungunuka ne kulonda Yezu? (b) Tudi ne bua kudisuika bua kuenza tshinyi?

²² Tuele kabidi meji ku malu adi Yehowa ujinga kutuenzela mu matuku atshilualua ku diambuluisha dia Mukalenge Masiya. Mu matuku makese emu, Mukalenge neele bulongolodi bubi bua Satana mvita ya buakane ne neatshimune. (Buakabuluibua 19:11-15) Pashishe, Kristo neatuadije bukokeshi buende bua bidimu tshinunu pa buloba. Bukalenge bua mu  diulu nebupeteshe bena lulamatu bonso masanka adi afumina ku mulambu wa Kristo ne nebubafikishe ku bupuangane. Fuanyikija ne: Kutshiena kabidi usama; udi ushala nsonga bua kashidi ne wenza mudimu ne disanka pamue ne dîku dia bantu badi mu buobumue bua kuvuija buloba mparadizu. Ku ndekelu kua bidimu tshinunu, Yezu neapingajile Tatuende bukokeshi. (1 Kolinto 15:24) Wewe mutungunuke ne kulonda Kristo neupete disanka dikuabu diudi kuyi nansha mua kuelela meji, bualu neupete “budishikaminyi bua butumbi bua bana ba Nzambi.” (Lomo 8:21) Netupete masanka onso avua nawu Adama ne Eva kadi balue kuajimija. Netuikale bana ba Yehowa ba pa buloba ne katuakuikala kabidi ne bubi bua kudi Adama to. Bushuwa, ‘lufu kaluakuikalaku kabidi’ to.​—Buakabuluibua 21:4.

²³ Tuvuluke nsongalume mubanji utuvua bakuile mu nshapita wa 1. Wakabenga dibikila dia Yezu dia ne: ‘Luaku, undonde meme.’ (Mâko 10:17-22) Kuenji tshilema tshia mushindu eu nansha kakese to! Itaba dibikila dia Yezu edi ne disanka dionso. Ikala mudisuike bua kunanukila too ne ku nshikidilu, kutungunuka ne kulonda Mulami Muimpe wa mikoko dituku dionso, tshidimu tshionso, ne kushala ne muoyo bua kumona mudiye ukumbaja malu onso adi Yehowa mulongolole.