1, 2. Ntshinyi tshidi Yezu wenza padiye musombe ne bapostolo bende musangu wa ndekelu? Bua tshinyi mêba a ndekelu aa adi ne mushinga kudiye?

 PADI Yezu udisangisha ne bapostolo bende mu nzubu kampanda wa kulu mu Yelushalema, mmumanye ne: ke musangu wa ndekelu udiye udisangisha nabu kumpala kua kufuaye. Dîba dia kupingana kudi Tatuende dikadi pabuipi. Mu mêba makese emu, nebamukuate ne nebatete ditabuja diende mu mushindu mukole mutambe. Kadi nansha mudiye mumanye ne: ukadi pa kufua udi anu utabalela bapostolo bende.

² Ukavua mubambile ne: ukadi pa kubashiya, kadi utshidi ne malu a bungi a kubambila bua kubalongolola ku ntatu idi mibindile. Nunku udi upitshisha mêba makese adi mamushadile bua kubalongesha malu a mushinga adi mua kubambuluisha bua kushalabu ne lulamatu. Udi ubambila malu atuye kayi muanji kubambila adi aleja mudiye mubanange bikole ne adi abatangila anu bobu. Kadi bua tshinyi Yezu udi uditatshisha bikole bua bapostolo bende kupita mudiye uditatshisha buende yeye? Bua tshinyi mêba a ndekelu adiye upitshisha nabu adi ne mushinga wa bungi kudiye? Tudi mua kuandamuna ne: bualu uvua mubanange bikole.

3. Bua tshinyi tudi tuamba ne: Yezu kavua muindile anu dilolo dia ndekelu bua kuleja muvuaye munange bayidi bende?

³ Bidimu bia bungi pashishe, pavua mupostolo Yone ulonda malu avua menzeke dilolo adi, wakatuadija wamba ne: ‘Diambedi disanka dia Kupita kua Yehowa kadiyi dianji kulua, Yezu wakamanya ne: Dîba dianyi dia kumuka pa buloba bua kuya kudi Tatu diakufika, yeye mumane kusua bende mene bakadi pa buloba, wakabasua too ne ku nshikidilu.’ (Yone 13:1) Yezu kavua muindile anu dilolo adi bua kuleja  muvuaye munange bayidi ‘bende’ to. Wakaleja muvuaye mubanange mu mishindu mishilangane pavuaye wenda uyisha. Mbimpe tukonkonone imue mishindu ivuaye muleje muvuaye munange bayidi bende, bualu patudi tumuidikija tudi tuleja mutudi bayidi bende balelela.

4, 5. (a) Bua tshinyi Yezu uvua dijinga ne lutulu kudi bayidi bende? (b) Ntshinyi tshiakenzaye pavua bapostolo bende basatu bapangile mua kushala batabale mu budimi bua Getesemane?

⁴ Dinanga ne lutulu bitu bienda pamue. Kolinto wa kumpala 13:4 udi wamba ne: ‘Dinanga didi dikenga musangu mule,’ mbuena kuamba ne: didi ne lutulu. Yezu uvuaku dijinga ne kuikala ne lutulu kudi bayidi bende anyi? Eyowa. Anu mutuvua bamone mu nshapita 3, bapostolo bende bavua ne lutatu lua kudipuekesha. Bavua ne tshibidilu tshia kukokangana bua kumanya uvua mutambe bakuabu. Ntshinyi tshivua Yezu wenza? Uvuaku ufika munda ne ubamba mêyi mabi anyi? Tòo, kadi uvua ubeleshisha meji ne lutulu luonso nansha pavuabu ‘belangane mpata’ bikole bua bualu ebu dilolo dia ndekelu divuaye mudisangishe nabu.​—Luka 22:24-30; Matayo 20:20-28; Mâko 9:33-37.

⁵ Anu buobu butuku abu pavua Yezu muye mu budimi bua Getesemane ne bapostolo bende 11 ba lulamatu, kuakenzeka kabidi bualu buvua bumulomba bua kuikala ne lutulu. Wakashiya bapostolo muanda mukulu, kuangataye Petelo, Yakobo ne Yone ne kubuela nabu munkatshi mua budimi. Kubambilaye ne: ‘Mutshima wanyi udi utamba kunyingalala; nushale apa, nuikale nanyi tshitabela.’ Wakaya katantshi ne kutuadija kusambila ne muoyo mujima. Yeye mumane kusambila mutantshi mule, wakapingana muaba uvua bapostolo basatu abu. Ntshinyi tshiakasanganaye? Dîba divuaye mu lutatu lukole lutambe alu, bobu bavua balale tulu tukole. Uvuaku mubatandishe bua muvuabu kabayi bashale batabale anyi? Tòo, kadi wakabakankamija ne lutulu luonso. Mêyi mimpe akabambilaye akaleja muvuaye umvua dibungama divuabu nadi ne  mateketa abu. * Ke yeye kuamba ne: “Mutshima udi musue nunku, kadi mubidi udi mutekete.” Yezu wakashala ne lutulu butuku abu nansha pakapinganaye misangu mikuabu ibidi ne ubasangana anu balale.​—Matayo 26:36-46.

6. Mmushindu kayi utudi mua kuidikija Yezu mu disomba dietu ne bantu bakuabu?

⁶ Bidi bitukolesha ku muoyo bua kumona ne: Yezu kavua mutekete mu mikolo bua bapostolo bende to. Lutulu luende luakalua kufuta, bualu bayidi bende ba lulamatu bakalua kulonga mushinga wa kudipuekesha ne kushala batabale. (1 Petelo 3:8; 4:7) Mmushindu kayi utudi mua kuidikija Yezu mu disomba dietu ne bantu bakuabu? Bakulu ke badi ne bua kuikala nangananga ne lutulu. Tshilejilu, muena Kristo udi mua kuya kukuatshila mukulu malu adi mamutonde dîba didi mukulu mupungile anyi muikale ne ende malu adi mamutonde. Misangu mikuabu bantu badibu babela kabatu batumikila mibelu diakamue to. Nansha nanku, bakulu badi ne lutulu nebadimuije bantu ne ‘mutshima mupuekele’ ne kubenzela malu ne dinanga. (2 Timote 2:24, 25; Bienzedi 20:28, 29) Baledi badi pabu ne bua kuikala ne lutulu bu Yezu bualu bana batu imue misangu ne lujoko ku ditumikila mibelu idibu babapesha. Dinanga ne lutulu nebiambuluishe baledi bua kubenga kuteketa mu mikolo bua kutungunuka ne kulongesha bana babu. Lutulu lua nunku lutu lulua kupetesha masanka a bungi.​—Musambu 127:3.

7. Tela mishindu ivua Yezu mutabalele majinga a ku mubidi a bayidi bende.

⁷ Dinanga ditu dimuenekela ku malu adi muntu wenza kayi utekemena bua bamuenzele pende. (1 Yone 3:17, 18) ‘Kaditu didikebela bintu.’ (1 Kolinto 13:5) Dinanga diakasaka Yezu bua kutabalela majinga a ku mubidi a bayidi bende. Uvua ubambuluisha nansha pavuabu kabayi banji kumuambila  majinga abu. Tshilejilu, pakamonaye ne: bavua bapungile, wakabambila bua baye nende ‘nkayabu muaba wa patupu, bikishe tshitupa.’ (Mâko 6:31) Pakamonaye ne: bavua ne nzala, wakakeba tshia kuenza bua kubadisha bobu pamue ne bisumbu bia bantu bavua balue kuteleja malongesha ende.​—Matayo 14:19, 20; 15:35-37.

8, 9. (a) Ntshinyi tshidi tshileja ne: Yezu uvua mumanye muvua bayidi bende ne dijinga dia kumanya malu a Nzambi? Ntshinyi tshiakenzaye bua kudikumbaja? (b) Pavua Yezu pa mutshi, mmushindu kayi uvuaye muleje ne: uvua uditatshisha bikole bua mamuende?

⁸ Yezu uvua mumanye ne: bayidi bende bavua dijinga ne kumanya malu a Nzambi ne wakabalongeshawu. (Matayo 4:4; 5:3) Pavuaye ulongesha bantu ba bungi, uvua utamba kubatabalela bobu. Wakenza Muyuki wa pa mukuna nangananga bua kubambuluisha bobu. (Matayo 5:1, 2, 13-16) Pavuaye ulongesha bantu ne bilejilu, uvua ‘ujinguluila bayidi bende malu au onso pa nkayabu.’ (Mâko 4:34) Yezu uvua muambe ne: neateke ‘mupika wa lulamatu ne wa budimu’ bua atungunuke ne kupesha bayidi bende malongesha a Nzambi mu matuku a ku nshikidilu. Mupika wa lulamatu eu mmuenza ne kasumbu  kakese ka bana babu ne Yezu ba balume bela manyi batshidi pa buloba, udi utungunuka ne kupesha bayidi ba Yezu malongesha anyi ‘biakudia mu dituku diabi’ katshia ku 1919.​—Matayo 24:45, NW.

⁹ Dituku dia lufu luende, wakaleja mu mushindu udi ulenga ku muoyo muvuaye musue bua bantu bavuaye munange bashale mu malanda mimpe ne Nzambi. Ela meji ku bualu budi bulonda ebu. Yezu udi ku mutshi wa makenga, ukenga bibi bitambe. Udi udisakila ne makasa ende bua kupuyakana. Padiye wenza nanku, bidi bimusama bikole bualu bujitu bua mubidi wende budi budiundisha mputa ya miaba idibu bakume misonso ku makasa ne mputa idi pa muongo wende idi ifita ku mutshi. Udi wakula ne lutatu lua bungi bualu kuakula kutu kulomba kupuyakana. Nansha nanku, kumpala kua kukulaye muoyo udi wamba mêyi adi aleja mudiye munange mamuende bikole. Padiye umona mamuende muimane pabuipi ne mupostolo Yone, udi umuambila ne dîyi didi diumvuika kudi bantu badi bimane muaba au ne: ‘Mukaji, muanebe nyeye au.’ Pashishe udi wambila Yone ne: ‘Mamuebe nyeye au.’ (Yone 19:26, 27) Yezu uvua mumanye ne: mupostolo wa lulamatu au nealame mamuende Mariya bimpe ne  neamuambuluishe bua kutungunuka ne kuenzela Nzambi mudimu. *

10. Mmushindu kayi udi baledi bidikija Yezu padibu bakumbaja majinga a bana babu?

¹⁰ Baledi badi banange bana babu badi ne bua kuela meji pa tshilejilu tshia Yezu. Tatu muimpe udi ne bua kukumbaja majinga a ku mubidi a bena mu dîku diende. (1 Timote 5:8) Udi kabidi ulongolola bikondo bia bena mu dîku diende kuikisha ne kujikija lutetuku. Kadi baledi bena Kristo badi nangananga ne bua kulongesha bana babu malu a Nzambi. Mushindu kayi? Badi ne bua kuikala balonga Bible mu dîku pa tshibidilu ne kuenza muabu muonso bua bikondo bia dilonga bikale bikondo bia disanka bidi bikolesha ditabuja dia bana babu. (Dutelonome 6:6, 7) Baledi badi balongesha bana babu ku diambuluisha dia mêyi abu ne tshilejilu tshiabu ne: kuyisha kudi ne mushinga wa bungi ne kulongolola bisangilu bia bena Kristo ne kubuelamu mmalu adi ne mushinga wa bungi mu ntendelelu wabu.​—Ebelu 10:24, 25.

11. Ntshinyi tshivua Yezu mulongeshe bayidi bende bua difuilangana luse?

¹¹ Kufuila muntu luse kudi kuleja mutudi bamunange. (Kolosai 3:13, 14) Bible udi wamba mu 1 Kolinto 13:5 ne: dinanga ‘kadiena dibala malu mabi adibu badienzela.’ Misangu ne misangu, Yezu wakalongesha bayidi bende buimpe bua kufuilangana luse. Wakababela bua kufuilangana luse ki nganu ‘misangu muanda mutekete, kadi too ne ku makumi muanda mutekete misangu muanda mutekete,’ tuambe ne: misangu bungi kabuyi kubala. (Matayo 18:21, 22) Wakabalongesha ne: badi ne bua kufuila muntu udi muenze bibi ne unyingalala padibu bamubela luse. (Luka 17:3, 4) Yezu kavua bu Bafalese bena mpala ibidi to, bualu bobu bavua balongesha anu ne mêyi a mukana, kadi yeye uvua ulongesha kabidi  bantu ku tshilejilu tshiende. (Matayo 23:2-4) Tumone muvua Yezu muleje mutuye musue kufuilangana luse nansha pavua mulunda wende mumuenzele bibi.

12, 13. (a) Mmushindu kayi uvua Petelo muenzele Yezu bibi butuku buakamukuatabu? (b) Leja mudi malu akenza Yezu pakabikaye ku lufu aleja ne: kavua anu wambila bantu bua kufuilangana luse to, kadi uvua ulufuilangana.

¹² Yezu uvua upetangana bikole ne Petelo. Petelo uvua muntu muimpe wa musangelu, kadi imue misangu kavua wela meji kumpala kua kuenza bualu to. Yezu uvua mumanye ngikadilu milenga ivuaye nayi ne wakamupesha majitu a pa buawu. Petelo ne Yakobo ne Yone bavua bamone bimue bishima bivua bapostolo bakuabu kabayi bamone to. (Matayo 17:1, 2; Luka 8:49-55) Anu mutudi bambe kulu eku, Petelo uvua munkatshi mua bapostolo bavua Yezu mubuele nabu munkatshi mua budimi bua Getesemane butuku buakamukuatabu. Kadi anu bobu butuku abu, pavuabu batungile Yezu ne balue kumukuata, Petelo ne bapostolo bakuabu bakamunyema, kumushiya nkayende. Pashishe, Petelo wakaleja muvuaye ne ndambu wa dikima bualu wakalua kuimana pambelu pavuabu balumbuluisha Yezu. Kadi wakalua kumvua buôwa ne kuenza bualu bubi menemene bua kuvila Yezu misangu isatu mijima. (Matayo 26:69-75) Yezu wakenza tshinyi? Kadi wewe, uvua mua kuenza tshinyi bu mulunda webe munene mukuvile mushindu eu?

¹³ Yezu uvua mudilongolole bua kufuila Petelo luse. Uvua mumanye ne: Petelo uvua mumvue bibi menemene bua bubi buende abu, bualu wakanyingalala ne ‘kubanga kudila bikole.’ (Mâko 14:72) Dituku diakabika Yezu ku lufu, wakamuenekela Petelo, pamuapa bua kumukolesha ku muoyo ne kumujadikila ne: kavua mumubenge to. (Luka 24:34; 1 Kolinto 15:5) Ngondo mitue ku ibidi pashishe mu dituku dia Pentekoste, Yezu wakatua Petelo mushinga bualu wakitaba bua kuikalaye wa kumpala mu diyisha bisumbu bia bantu mu Yelushalema. (Bienzedi 2:14-40) Tumanye kabidi ne: Yezu kavua mushale mulamine bapostolo bende bonso tshiji bualu bavua banyeme bamushiye nkayende to. Kadi nansha pakabikaye ku lufu, wakatungunuka  ne kubabikila ne: “Bana betu.” (Matayo 28:10) Bualu ebu budi buleja ne: Yezu kavua anu wambila bantu bua kufuilangana luse to, kadi yeye muine uvua ulufuilangana.

14. Bua tshinyi tudi ne bua kumanya mua kufuila bakuabu luse? Mmushindu kayi utudi mua kuleja ne: tudi badilongolole bua kubafuila luse?

¹⁴ Tuetu bayidi ba Kristo tudi ne bua kumanya mua kufuilangana luse. Bua tshinyi? Tudi bashilangane ne Yezu bualu tuetu tudi bena mapanga ne bantu badi mua kutuenzela bibi mbena mapanga pabu. Ku musangu ne ku mukuabu, tuetu bonso tutu tutupakana ku mêyi ne mu bienzedi. (Lomo 3:23; Yakobo 3:2) Patudi tufuila bakuabu luse padibi bikengela, bidi bituambuluisha bua Nzambi kutufuilaye petu luse. (Mâko 11:25) Kadi mmushindu kayi utudi mua kudilongolola bua kufuila bantu badi batuenzela bibi luse? Misangu ya bungi, dinanga ditu dituambuluisha bua kulengulula tulema anyi tu malu tubi tudi bakuabu batuenzela. (1 Petelo 4:8) Padi bantu badi batuenzela bibi banyingalala ne muoyo mujima anu bu muvua Petelo muenze, tudi ne bua kuidikija Yezu ne kubabuikidila. Pamutu pa kulamina muntu tshiji, mbimpe tumulekele bubi buende. (Efeso 4:32) Patudi tuenza nunku, bidi bituambuluisha bua kusomba mu ditalala mu tshisumbu ne kuikala ne ditalala dia mu muoyo.​—1 Petelo 3:11.

15. Bua tshinyi Yezu uvua weyemena bayidi bende nansha muvuabu benza bilema?

¹⁵ Dinanga ditu dienda pamue ne dieyemenangana. Dinanga ‘didi ditabuja malu onso.’ * (1 Kolinto 13:7) Diakasaka Yezu bua kueyemena bayidi bende nansha muvuabu benza bilema. Uvua mutuishibue ne: bavua banange Yehowa ne muoyo wabu mujima ne bavua basue kuenza disua diende. Nansha pavuabu benza bilema, Yezu kavua wamba muvuabu kabayi banange Nzambi to. Tshilejilu, pavua mupostolo  Yakobo ne Yone baye kukeba mamuabu bua alue kubalombela bua kusombabu ku luseke lua Yezu mu Bukalenge buende, kavua muambe ne: bavua bapange lulamatu anyi mubumushe munkatshi mua bapostolo bende to.​—Matayo 20:20-28.

16, 17. Mmajitu kayi avua Yezu mupeshe bayidi bende?

¹⁶ Yezu wakaleja muvuaye weyemena bayidi bende pavuaye mubapeshe majitu a bungi. Misangu yonso ibidi ivuaye muvudije biakudia mu tshishima bua kudisha bisumbu bia bantu, wakapesha bayidi bende bujitu bua kubiabanya. (Matayo 14:19; 15:36) Wakatuma Petelo ne Yone mu Yelushalema bua kulongolola tshibilu tshiende tshia ndekelu tshia Kupita kua Yehowa. Bakakeba mukoko, mvinyo, mampa avua kaayi mela luevene, bisekiseki bia bululu ne bintu bikuabu bivuabu nabi dijinga. Kauvua mudimu wa bantu bapuekele to, bualu Mikenji ya Mose ivua ilomba bantu bua kuenza tshibilu tshia Kupita kua Yehowa mu mushindu muimpe ne Yezu uvua ne bua kulonda mikenji ayi. Pashishe Yezu wakalua kuangata mvinyo ne mampa kaayi mela luevene au bua kubanjija nabi Tshivulukilu tshia lufu luende.​—Matayo 26:17-19; Luka 22:8, 13.

¹⁷ Yezu wakamona ne: bivua bimpe bua kupesha bayidi bende majitu makuabu a bungi. Anu mutukadi bamone, wakapesha kasumbu kakese ka bayidi bende bela manyi batshidi pa buloba bujitu bunene bua kulongolola malongesha a mu Bible ne kuapesha bena Kristo bonso. (Luka 12:42-44) Tuvuluke kabidi ne: wakapesha bayidi bende mudimu munene wa kuyisha ne kuvuija bantu bayidi. (Matayo 28:18-20) Nansha mudiye kayi umueneka lelu ne ukokeshila mu diulu, mmuteke bantu badiye mumone ne: mbakumbane ne badiye mufile bu ‘mapa’ mu tshisumbu bua kutshilama.​—Efeso 4:8, 11, 12.

18-20. (a) Mmushindu kayi utudi mua kuleja mutudi tueyemena bena Kristo netu? (b) Mmushindu kayi utudi mua kupesha bakuabu majitu bu Yezu? (c) Ntshinyi tshitualonga mu nshapita udi ulonda?

¹⁸ Mmushindu kayi utudi mua kuidikija Yezu mu disomba dietu ne bantu bakuabu? Patudi tueyemena bena Kristo netu, tudi tuleja mutudi babanange. Katupu muoyo ne: dinanga ditu dikeba malu mimpe a bakuabu pamutu pa kukeba bilema  biabu. Bantu bakuabu nebatuenzele bibi ku musangu ne ku mukuabu, kadi dinanga neditukande bua kubelela meji mabi ne lukasa luonso. (Matayo 7:1, 2) Tuetu tutungunuka ne kuelela bena Kristo netu meji mimpe, netubenzele malu adi abakolesha mu mikolo pamutu pa kubatekesha.​—1 Tesalonike 5:11.

¹⁹ Tudiku mua kuidikija Yezu ne kupesha bakuabu majitu anyi? Mbimpe bantu badi ne majitu mu tshisumbu bapeshe bakuabu midimu ya mushinga bilondeshile bidibu mua kuenza, bajadike ne: nebayenze ne muoyo wabu mujima. Nunku, bakulu badi ne dimanya dia bungi badi ne bua kulongesha bimpe bansonga badi bakumbane badi ‘basue’ kuambuluisha mu tshisumbu. (1 Timote 3:1; 2 Timote 2:2) Dilongesha edi didi ne mushinga wa bungi. Bu mudi Yehowa wendesha lukasa mudimu wa disangisha mikoko, nekuikale dijinga dinene dia kulongesha bantu badi bakumbane bua kuyilama.​—Yeshaya 60:22.

²⁰ Yezu mmutushile tshilejilu tshimpe tshia mushindu wa kunanga bantu. Ku malu onso atudi mua kuenza bua kuikala bayidi bende, kuidikija dinanga diende ke bualu bua mushinga wa bungi. Mu nshapita udi ulonda, netuakule bua mudiye mulambule muoyo wende bua bualu buetu bua kuleja mudiye mutunange bikole.