1-3. Mmushindu kayi udi Yezu ubuela mu Yelushalema? Bua tshinyi bidi bikemesha bamue bantu?

 BENA mu Yelushalema mbunguile ku mpenga kua njila ne badi bayukila ne disanka bualu mbindile muntu munene. Mbindile ne muoyo kulu kulu bua kumuakidila bualu bantu bakuabu badi bamba ne: yeye ke mupianyi wa Mukalenge Davidi ne Mmfumu udi ne bukenji bua kukokesha Isalele. Bamue badi bela malala mulu bua kumuela muoyo, bakuabu badi badija bilamba ne bisalasala bia mitshi mu njila kumpala kuende. (Matayo 21:7, 8; Yone 12:12, 13) Ba bungi badi badiebeja muikalaye ne bua kubuela mu tshimenga.

² Kudi bantu badi bindile bua abuele mu mushindu udi ukemesha. Mbamanye bantu banene bakatu benze nanku. Tshilejilu, Abashaloma muana wa Davidi uvua muditeke nkayende mukalenge, ne wakateka bantu 50 bavua banyema lubilu kumpala kua ditempu diende. (2 Samuele 15:1, 10) Mukalenge Jules César wa mu Lomo wakenza yeye bipitshidile bualu dituku dikuabu uvua muye ku nzubu uvua bena mu tshimamuende wa bukalenge badisangishila, munyunguluka kudi tupumbu 40 tuvua ne miendu. Kadi muntu udi bena mu Yelushalema bindile mmupite bakuabu aba kule ne kule. Nansha bisumbu bia bantu abi bimanye bualu ebu anyi kabiyi bimanye, muntu udibu bindile m’Masiya, muntu mutambe bunene wa katshia ne katshia. Kadi padi muntu udi ne bua kulua Mukalenge eu ubuela mu tshimenga, bamue bantu badi bakema.

³ Kabena bamona matempu, banyemi ba lubilu, tubalu anyi tupumbu to. Kadi Yezu mmubande pa mpunda utu wambula majitu. * Ki mmuvuale bilamba bia mushinga mukole to.  Nansha mpunda wende ki mmulengeja mu mushindu wa pa buawu to; kadi udi anu ne bilamba bikese bidi bayidi bende bateke panyima pende bua Yezu kusombapu. Bua tshinyi Yezu udi ubuela mu Yelushalema mu mushindu mupuekele nunku, padi bantu bashadile kudiye bajinga bua babakidile ne lumu?

4. Ntshinyi tshikavua Bible muambe bua mushindu uvua Mukalenge Masiya ne bua kubuela mu Yelushalema?

⁴ Yezu udi ukumbaja mulayi udi wamba ne: ‘Sanka bikole, wewe muana mukaji wa mu Yelushalema. Mona, Mukalenge webe udi ulua kuudi; yeye udi muakane ne wakutamba badi nende lukuna bukole; udi ne kalolo, udi wenda panyima pa mpunda.’ (Zekâya 9:9) Mulayi eu uvua uleja ne: Muela manyi wa Nzambi anyi Masiya uvua ne bua kumueneka kudi bantu ba mu Yelushalema bu Mukalenge udi Nzambi musungule. Mushindu uvuaye muleje bantu ne: uvua mukalenge ne nyama uvuaye musungule bua kubanda, bidi bileja mudiye ne ngikadilu muimpe wa kudipuekesha.

5. Bua tshinyi didipuekesha dia Yezu didi ditulenga ku muoyo bikole? Bua tshinyi mbimpe tudienzeje bua kumuidikija mu bualu ebu?

⁵ Didipuekesha didi munkatshi mua ngikadilu mimpe ya Yezu itu itamba kusankisha bantu ne ibalenga ku muoyo. Anu mutuvua bamone mu nshapita mushale, Yezu udi nkayende ‘njila ne bulelela ne muoyo.’ (Yone 14:6) Bushuwa, ku bantu bonso kakuena muntu udi munene kupita Muana wa Nzambi to. Kadi Yezu katu muanji kudibandisha, kuditambisha anyi kudiangata ne mushinga wa bungi bu mutu bantu bena mapanga benza to. Bua tuetu kulonda Kristo, tudi ne bua kulekela tshibidilu tshia kudibandisha. (Yakobo 4:6) Tuvuluke ne: Yehowa mmukine didibandisha. Nunku, mbimpe tudienzeje bua kudipuekesha bu Yezu.

6. Kudipuekesha kudi kumvuija tshinyi? Mmushindu kayi uvua Yehowa mumanye ne: Masiya neikale ne didipuekesha?

⁶ Didipuekesha ndibenga kudibandisha anyi dibenga  kudileja. Nngikadilu utu utuadijila mu mutshima ne utu umueneka ku ngakuilu wa muntu, ku bienzedi biende ne ku mushindu udiye wenzela bakuabu malu. Mmushindu kayi uvua Yehowa mudianjile kumanya ne: Masiya neikale ne didipuekesha? Uvua mumanye ne: Muanende uvua ulonda tshilejilu tshiende tshia didipuekesha. (Yone 10:15) Uvua kabidi mumone muvuaye udipuekesha. Mushindu kayi?

7-9. (a) Mmushindu kayi uvua Mikaele mudipuekeshe pavuabu bakokangana ne Satana? (b) Mmunyi mudi bena Kristo mua kudipuekesha bu Mikaele?

⁷ Mukanda wa Yuda udi uleja mu mushindu wa dikema didipuekesha dia Yezu. Udi wamba ne: ‘Mikaele muanjelu mutambe bakuabu bunene, pakadiye ufuilakana ne Diabolo, welangana nende mpata bua mubidi wa Mose, kakadi ne dikima dia kulua ne bipendu bia kumupisha nabi, kadi wakamba ne: Mukalenge akubele.’ (Yuda 9) Mikaele ndîna divua nadi Yezu kumpala kua kuluaye pa buloba ne pakabandaye mu diulu. Badi bamubikila nanku bualu yeye ke mfumu wa banjelu udi ulombola tshiluilu tshia mu diulu tshia banjelu ba Yehowa. * (1 Tesalonike 4:16) Kadi tangila muvua Mikaele mujikije dikokangana diende ne Satana.

⁸ Mukanda wa Yuda kawena utuambila tshivua Satana musue kuenza ne mubidi wa Mose to, kadi bidi bimueneka ne: uvua ne meji mabi. Pamuapa uvua usua kuenza mudimu ne tshitalu tshia muena lulamatu eu mu ntendelelu wa dishima. Mikaele wakakandamena meji mabi a Satana, kadi wakaleja kabidi muvuaye ne didikanda dia bungi. Satana uvua mukumbanyine bua bamutandishe. Kadi bu muvua Mikaele kayi muanji kupeta “bulumbuluishi buonso” tshikondo atshi, uvua mumone ne: anu Yehowa Nzambi ke uvua mua kulumbuluisha Satana. (Yone 5:22) Bu muvua Mikaele mfumu wa banjelu, uvua ne bukokeshi bua bungi. Kadi wakashila Yehowa muaba ne didipuekesha dionso, pamutu pa kukeba bukokeshi bua pa mutu. Kavua anu udipuekesha to, kadi uvua kabidi mumanye malu  avuaye ne bukokeshi bua kuenza ne avuaye kayi ne bukokeshi bua kuenza.

⁹ Nzambi ki mmusake Yuda bua kufundaye bualu ebu patupu to. Mu tshikondo tshiende, kuvua bena Kristo bavua kabayi badipuekesha. Bavua bakula ne lutambishi ‘malu onso avuabu kabayi bamanye.’ (Yuda 10) Bu mutudi bantu bena mapanga mbipepele bua kulua bena lutambishi. Ntshinyi tshitutu tuenza patudi katuyi bumvue bualu kampanda budi buenzeka mu tshisumbu tshia bena Kristo bu mudi dipangadika kampanda didi bakulu bangate? Tuetu batuadije kuakula bibi nansha mutudi katuyi bamanye malu onso adi atangila dipangadika adi, katuenaku tuleja mutudi katuyi ne didipuekesha anyi? Nunku, tuidikijayi Mikaele anyi Yezu pa kubenga kulumbuluisha bakuabu mu malu adi Nzambi kayi mutupeshe bukokeshi bua kubalumbuluisha.

10, 11. (a) Ntshinyi tshidi tshikukemesha mu mushindu uvua Muana wa Nzambi muitabe bua kulua pa buloba? (b) Ntshinyi tshitudi mua kuenza bua kuidikija didipuekesha dia Yezu?

¹⁰ Muana wa Nzambi wakadipuekesha kabidi pakitabaye bua kulua pa buloba. Tumonayi bivuaye ne bua kushiya mu diulu. Uvua mfumu wa banjelu. Uvua kabidi ‘Dîyi’ anyi muleji-mpala wa Yehowa. (Yone 1:1-3) Uvua mu diulu, ‘muaba wa tshijila ne wa butumbi’ udi Yehowa musombele. (Yeshaya 63:15) Kadi Yezu ‘wakadiumushila bimanyinu bia butumbi, kuangataye mubidi wa mupika ne kuluaye mu tshimfuanyikiji tshia bantu.’ (Filipoi 2:7) Elabi meji bua tshivua mudimu wende wa pa buloba ulomba. Nzambi wakumbusha muoyo wende mu diulu ne kuwela mu difu dia nsongakaji muena Yuda utshivua kamama, bua ashale mu difu ngondo tshitema ne aledibue bu muana. Wakaledibua mu dîku dia muena mabaya mupele, kulonga mua kuenda anu bu bana bonso, kulua tshitenda ne pashishe nsongalume. Nansha muvuaye muntu mupuangane, ku buana buende uvua utumikila baledi bende bavua bapange bupuangane. (Luka 2:40, 51, 52) Etshi ntshilejilu tshimpe tshitambe tshia didipuekesha.

¹¹ Tudiku mua kuidikija didipuekesha dia Yezu pa kuitaba bua kuenza midimu idi mua kumueneka bu mipuekele anyi?  Tshilejilu, mudimu wetu wa kuyisha lumu luimpe lua Bukalenge bua Nzambi udi mua kumueneka bu mupuekele padi bantu batulengulula, batuseka anyi babenga kututeleja. (Matayo 28:19, 20) Kadi tuetu bananukile mu mudimu eu, tudi mua kuambuluisha bua kusungila mioyo ya bantu. Nansha tuetu babasungile anyi katuyi babasungile, tumanye ne: netulonge mua kudipuekesha ne netulonde mu makasa a Mfumuetu Yezu Kristo.

12-14. (a) Mmushindu kayi uvua Yezu udipuekesha pavua bantu bamutumbisha? (b) Mmu mishindu kayi muvua Yezu udipuekesha mu malanda ende ne bakuabu? (c) Ntshinyi tshidi tshileja ne: didipuekesha dia Yezu kadivua dia tshidingishilu anyi dia kuleja bukalanga patupu?

¹² Yezu wakadipuekesha ku ntuadijilu too ne ku ndekelu kua mudimu wende pa buloba. Wakaleja muvuaye udipuekesha pavuaye wambila bantu bua kutumbisha Tatuende pamutu pa kumutumbisha yeye. Bantu bavua imue misangu batumbisha Yezu bua mêyi a meji avuaye wamba, bua bishima bivuaye wenza ne bua ngikadilu yende mimpe. Kadi misangu yonso, Yezu kavua witaba bua bamutumbishe yeye to, uvua musue bua batumbishe Yehowa.​—Mâko 10:17, 18; Yone 7:15, 16.

¹³ Yezu uvua uleja kabidi didipuekesha mu mushindu uvuaye wenzela bantu malu. Wakaleja patoke ne: kavua mulue pa buloba bua bantu bamukuatshile mudimu, kadi bua kubakuatshila mudimu. (Matayo 20:28) Wakaleja muvuaye udipuekesha mu mushindu uvuaye wenzela bantu malu ne lutulu. Tshilejilu, pavua bayidi bende kabayi benze tshivuaye mubalombe, kakabakanyina to, kadi wakenza muende muonso bua kulenga mitshima yabu. (Matayo 26:39-41) Pavua bisumbu bia bantu bilue kudiye pavuaye ukeba kuikisha ne kuikala nkayende ne bayidi bende, kakabipata to, kadi wakatungunuka ne kudienzeja bua kubalongesha “malu a bungi.” (Mâko 6:30-34) Pavua mukaji mukuabu uvua kayi muena Isalele mumuele mutoyi bua kuondopaye muanende wa bakaji, Yezu wakanji kuleja ne: kavua musue to. Kakabenga tshivuaye wamba ne tshiji to, kadi anu bu mutualonga mu nshapita wa 14, wakalua kumukumbajila tshivuaye  ujinga bualu mukaji au uvua ne ditabuja dikole.​—Matayo 15:22-28.

¹⁴ Mu mishindu ya bungi, Yezu wakakumbaja mêyi ende a ne: “Ndi mupole malu ne muena bupuekele mu muoyo.” (Matayo 11:29, MMM) Didipuekesha dia Yezu kadivua dia pa mutu pa mutu, dia tshidingishilu anyi bua kuleja anu bukalanga to. Kadi divua difuma munda muende. Nunku kabiena bikemesha bua muvuaye mulongeshe bayidi bende bua kuikalabu badipuekesha.

15, 16. Yezu uvua muleje ne: Ndishilangana kayi divua ne bua kuikala pankatshi pa bamfumu ba panu ne bayidi bende?

¹⁵ Bapostolo ba Yezu bakatata bikole bua kuikala ne didipuekesha. Yezu wakateta misangu ne misangu bua kulenga mioyo yabu. Tshilejilu, dituku dikuabu Yakobo ne Yone bakatuma mamuabu bua abalombele kudi Yezu bua bikale ne miaba mibandile mu Bukalenge bua Nzambi. Yezu wakandamuna ne didipuekesha dionso ne: ‘Kushikama ku tshianza tshianyi tshia balume ne ku tshianza tshianyi tshia bakaji ki mbualu buanyi bua kupa muntu; kushikama nunku kudi bualu bua bantu bakabulongoluelabu kudi Tatu wanyi.’ Bapostolo bakuabu dikumi bakakuatshila Yakobo ne Yone ‘tshiji.’ (Matayo 20:20-24) Yezu wakajikija tshilumbu atshi bishi?

¹⁶ Wakababela bonso buabu ubambila ne: ‘Nudi bamanye ne: Bamfumu ba bisamba bia bende badi babalongolola ne diambu, bantu babu badi banene badi babakokesha. Bualu buenu kabuena nunku; wasua kulua munene munkatshi muenu neikale muena mudimu wenu; wasua kuikala pa mutu penu neikale mupika wenu.’ (Matayo 20:25-27) Bapostolo bavua bamanye bimpe mushindu uvua ‘bamfumu ba bisamba bia bende’ baditumbisha ne basue kuikala ku mutu kua bakuabu. Yezu wakaleja ne: bayidi bende bavua ne bua kushilangana ne bantu bavua banange kukokesha bakuabu mu mushindu mubi abu. Bavua ne bua kuikala ne didipuekesha. Bapostolo bavuaku bumvue dilongesha adi anyi?

17-19. (a) Mbualu kayi bua dikema buvua Yezu muenze butuku bua muladilu wa lufu luende bua kulongesha bapostolo bende didipuekesha? (b) Ndilongesha kayi dia didipuekesha divua Yezu mufile pavuaye pa buloba didi ditambe malongesha onso?

 ¹⁷ Kabivua bualu butekete kudibu to, bualu kauvua musangu wa kumpala anyi wa ndekelu uvua Yezu ubalongesha bua kudipuekesha. Matuku makese kumpala, pavuabu bakokangane bua kumanya uvua mupite bakuabu, Yezu wakateka muana mukese munkatshi muabu ne kubambila bua kuikalabu bu bana, bualu bana kabatu baditambisha, badibandisha ne bakeba mianzu bu mutu bantu bakole benza to. (Matayo 18:1-4) Nansha nanku, butuku bua muladilu wa lufu luende, wakamona ne: bayidi bende batshivua anu bakokangana bua kumanya uvua munene munkatshi muabu. Nunku yeye kubapesha dilongesha divuabu kabayi mua kupua muoyo to. Wakadijingila tshilamba tshia kudikupula natshi mâyi bua kuenza mudimu uvuabu benza kudi muena mudimu wa tshianana. Yezu wakowesha bapostolo bende bonso mâyi ku makasa too ne Yudasa ukavua pa kumutungila.​—Yone 13:1-11.

¹⁸ Yezu wakabambuluisha bua kumvua dilongesha edi pakabambilaye ne: “Ndi munuleje tshilejilu.” (Yone 13:15, MMM) Dilongesha edi divuaku dibalenge anyi? Tòo, bualu anu bobu butuku abu, bakakokangana kabidi bua kumanya uvua munene munkatshi muabu. (Luka 22:24-27) Kadi ne lutulu ne didipuekesha dionso, Yezu wakatungunuka ne kubalongesha. Pashishe wakafila dilongesha dia mushinga mukole ku malongesha onso, bualu ‘wakadipuekesha, wakalua mutumikidi too ne ku lufu, lufu mene lua pa mutshi wa makenga.’ (Filipoi 2:8) Yezu wakitaba bua kufua lufu lua bundu bu muenzavi ne mupendi wa Nzambi. Nunku, Muana wa Nzambi wakaleja muvuaye muntu wa pa buende bualu kakuvua muanjelu anyi muntu mukuabu uvua muleje didipuekesha bu diende to.

¹⁹ Pamuapa tshilejilu tshia ndekelu tshia didipuekesha tshivua Yezu muleje pa buloba etshi ke tshivua tshitambe kulenga bapostolo bende ba lulamatu. Bible udi uleja ne: bapostolo bakatungunuka ne kuenza mudimu wa Nzambi ne didipuekesha dionso munkatshi mua bidimu ne bidimu. Kadi netuambe tshinyi buetu tuetu?

20. Mmushindu kayi utudi mua kumanya ne: tutu tudipuekesha?

²⁰ Paulo udi utubela bua ‘tuikale ne meji aa munda muetu akadi kabidi munda mua Kristo Yezu.’ (Filipoi 2:5) Tudi ne bua kuikala tudipuekesha anu bu Yezu. Kadi mmushindu kayi utudi mua kumanya ne: tutu tudipuekesha? Paulo udi utuvuluija ne: katuena ne bua ‘kuenza muanda bua ditapuluka anyi bua kuditumbisha kua patupu; kadi mu mitshima mipuekele muntu ne muntu abale mukuabu bu muntu udi umutamba yeye buimpe.’ (Filipoi 2:3) Nunku, mushindu utudi tumona bakuabu patudi tudifuanyikija nabu ke udi uleja ni tutu tudipuekesha. Mbimpe tubamone bu batupite ne bikale ne mushinga kutupita. Neutumikile mubelu eu anyi?

21, 22. (a) Bua tshinyi bakulu bena Kristo badi ne bua kuikala badipuekesha? (b) Mmunyi mutudi mua kuleja ne: tudi bavuale didipuekesha?

²¹ Bidimu bia bungi kunyima kua lufu lua Yezu, mupostolo Petelo utshivua anu muvuluke mudi didipuekesha ne mushinga. Wakalongesha bakulu bena Kristo bua kuenza midimu yabu ne didipuekesha, kabayi bakokesha mikoko ya Yehowa bu bamfumu. (1 Petelo 5:2, 3) Muntu kena ne bua kudibandisha bualu udi ne majitu mu tshisumbu to. Kadi muntu udi ne majitu udi ne bua kuikala udipuekesha bikole. (Luka 12:48) Bushuwa, ki nganu bakulu badi ne bua kuikala badipuekesha to, kadi muena Kristo yonso udi ne bua kudipuekesha.

²² Kakuyi mpata, Petelo kavua mupue muoyo butuku buvua Yezu mumuoweshe mâyi ku makasa nansha muvuaye muanji kubenga. (Yone 13:6-10) Wakalua kufundila bena Kristo ne: ‘Buonso buenu nudiluatshishe ne bupuekele bua kukuatshishangana.’ (1 Petelo 5:5) Muaku ‘kudiluatshisha’ udi uleja tshienzedi tshia muena mudimu uvuala tshilamba tshia mudimu bua kuenza mudimu wende. Muaku eu udi mua kuikala utuvuluija muvua Yezu muvuale tshilamba tshia kukupula natshi mâyi kumpala kua kutuaye binu bua kuowesha bapostolo bende mâyi ku makasa. Bu mutudi tulonda Yezu, mmudimu kayi udi Nzambi utupesha utudi mua kumona bu udi kauyi  utukumbanyina? Bantu bonso badi ne bua kumona didipuekesha dietu, bienze anu bu ne: tudi badivuale.

23, 24. (a) Bua tshinyi tudi ne bua kudienzeja bua kulekela lutambishi? (b) Nshapita udi ulonda neatuambuluishe bua kulekela lungenyi kayi lubi ludi nalu bantu bua didipuekesha?

²³ Lutambishi ludi anu bu mulungu. Ludi mua kukebesha ntatu ya bungi. Nngikadilu udi mua kufikisha muntu udi ne bipedi bia bungi bua kulua muntu tshianana ku mêsu kua Nzambi. Kadi didipuekesha diodi didi mua kuvuija muntu udi mushadile ku bonso ne mushinga ku mêsu kua Yehowa. Tuetu tuditatshisha bua kuikala ne ngikadilu eu dituku dionso ne tudienzeja bua kulonda tshilejilu tshia Kristo ne didipuekesha dionso, netupete masanka a bungi. Petelo wakamba ne: ‘Nudipuekeshe kuinshi kua tshianza tshikole tshia Nzambi, bua yeye anubandishe mu tshikondo tshiasungulaye.’ (1 Petelo 5:6) Yehowa wakabandisha Yezu bualu uvua mudipuekeshe mu malu onso. Nzambi wetu neikale ne disanka dia kukufuta bualu udi pebe udipuekesha.

²⁴ Bia dibungama, bamue bantu batu bamona kudipuekesha bu ditebelela. Tshilejilu tshia Yezu tshidi tshituambuluisha bua kumona ne: badi badishima, bualu muntu uvua mupuekele ku bantu bonso uvua kabidi ne dikima dia bungi. Ke bualu butualonga mu nshapita udi ulonda.