1-4. (a) Mmushindu kayi udi Yezu ulongesha mukaji muena Samalea ne mayele a bungi? Ntshinyi tshidi tshienzeka bua bualu abu? (b) Ntshinyi tshidi bapostolo benza padibu bapingana?

 YEZU ne bapostolo bende bakadi bende mêba a bungi. Badi bafumina mu Yudaya batangile mu Galela. Njila wa tshikoso udi wenza matuku asatu udi upitshila mu Samalea. Padi dîba dibanda bikole, badi bafika pabuipi ne musoko wa Suka ne badi bikisha.

² Padi bapostolo baya kusumba biakudia, Yezu udi wikisha pabuipi ne tshina tshia mâyi tshidi pambelu pa musoko. Mukaji kampanda udi ulua bua kusuna mâyi. Yezu uvua mua kuenza anu bu ne: kavua mumumone to, bualu uvua mupungile ne ‘luendu luvua lumutonde.’ (Yone 4:6) Bivua mua kumvuika bu yeye mubuite ku mêsu ne mulekele mukaji muena Samalea usuna mâyi ende ne uya. Anu mutuvua bamone mu nshapita 4, mukaji eu uvua mua kuikala mutekemene ne: muena Yuda yonso amutangile ne kapeja. Kadi Yezu udi utuadija kumuyukidisha.

³ Udi utuadija ne tshilejilu tshiangatshila mu malu atu mukaji au wenza matuku onso, bu tshidiye wenza dîba dine adi. Mmulue bua kusuna mâyi; Yezu udi wakula bua mâyi a muoyo ikala ne bua kujikija bua kashidi nyota yende ya kumanya malu a Nzambi. Mukaji au udi umuela nkonko ya bungi idi mua kujudija matandu. * Kadi Yezu udi ubenga kuyandamuna  ne utungunuka anu ne tshivuaye natshi mu lungenyi. Udi wakula yeye bua ntendelelu mukezuke ne bua Yehowa Nzambi. Malu adiye wamba adi ambuluisha bantu ba bungi, bualu mukaji udi uya kuambila bantu ba mu musoko, ne bobu pabu mbasue kuteleja Yezu.​—Yone 4:3-42.

⁴ Padi bapostolo bapingana, badi badiumvua munyi bua mushindu wa dikema udi Yezu muyishe mukaji eu? Kakuena bualu nansha bumue budi buleja ne: mbasanke to. Badi bakema bua mudi Yezu uyukila nende, ne bidi bimueneka ne: bobu kabena bamuela dîyi to. Padi mukaji uya, badi batuadija kuela Yezu mutoyi bua kudia biakudia bidibu balue nabi. Kadi Yezu udi ubambila ne: ‘Ndi ne biakudia binudi kanuyi bamanye.’ Badi babazuka ne bela meji ne: Yezu udi ne biakudia bietu bia bushuwa ebi. Pashishe Yezu udi ubambila ne: ‘Biakudia bianyi bidi kuenza bu mudi wakuntuma musue ne kujikija mudimu wende.’ (Yone 4:32, 34) Nunku, Yezu udi ubalongesha ne: mudimu wende munene udi ne mushinga kupita too ne kudia. Mmusue bua badiumvue pabu nanku. Mmudimu kayi uvua nawu Yezu?

5. Mudimu munene wa Yezu uvua wa kuenza tshinyi? Mmalu kayi atuakonkonona mu nshapita eu?

⁵ Musangu kampanda Yezu wakamba ne: ‘Bundi nabu mbua kuambila misoko mikuabu lumu luimpe lua bukalenge bua Nzambi; bakantuma bua bualu ebu.’ (Luka 4:43) Nzambi uvua mutume Yezu pa buloba bua kuyisha ne kulongesha anyi kuambila bantu lumu luimpe lua Bukalenge bua Nzambi. * Bayidi ba Yezu badi ne mudimu wa muomumue lelu. Nunku, bidi ne mushinga bua tukonkonone tshivua Yezu uyishila, malu avuaye uyisha ne mushindu uvuaye umona mudimu wende.

6, 7. Mmushindu kayi uvua Yezu musue bua mulongeshi anyi “mufundi yonso” amone tshilumbu tshia kuambila bakuabu lumu luimpe? Fila tshilejilu.

⁶ Tuanji kukonkonona muvua Yezu umona malu avuaye ulongesha, pashishe netukonkonone muvuaye umona bantu bavuaye ulongesha. Yezu wakafila tshilejilu bua kumvuija muvuaye umona kuambila bantu bakuabu malu avua Yehowa mumulongeshe. Wakamba ne: ‘Mufundi yonso wakuvuijabu muyidi mu bukalenge bua mu diulu udi bu muena nzubu udi upatula bintu bipiabipia ne bikulukulu mu tshibutshilu tshiende.’ (Matayo 13:52) Bua tshinyi muena nzubu wa mu tshilejilu etshi udi upatula bintu mu tshibutshilu tshiende?

⁷ Muena nzubu eu kena udisua bua bintu bidiye nabi bu muvua mukalenge Hezikiya muenze ne bualu abu kukebela tshisamba tshijima diakabi. (2 Bakelenge 20:13-20) Bua tshinyi muena nzubu udi wenza nunku? Tuangate tshilejilu: Udi uya kutangila mulongeshi kampanda muende lumu kuende. Udi ukangula kabadi kende ne upatula mikanda ibidi, umue mukunzubile bua bungi bua matuku ne mukuabu mupiamupia. Tatuende ke uvua mumufundile mikanda ayi, wa kumpala patshivuaye nsonga ne mukuabu matuku adi panshi aa. Mpala wende udi ne disanka padiye ukuambila mudiye wanyisha mikanda ayi, ne mudi mibelu idimu mishintulule nsombelu wende ne mudiyi mua kukuambuluisha. Mulongeshi udi wanyisha mikanda ayi bikole ne mmuyinange. (Luka 6:45) Udi ukulejayi, ki mbualu mmusue kudileja anyi kupeta tshintu kampanda to, kadi mbua kukuambuluisha ne kukuleja mudiyi ne mushinga.

8. Bua tshinyi tudi ne bua kuangata malu onso atudi tulonga mu Dîyi dia Nzambi ne mushinga?

⁸ Yezu mulongeshi munene uvua udiumvua mushindu wa muomumue bua kuambila bantu malu a Nzambi. Buende yeye, malu au avua ne mushinga wa bungi menemene. Uvua muanange ne musue kuambila bantu. Uvua musue bayidi bende bonso badiumvue pabu nanku. Ke mututu tudiumvua  anyi? Tudi ne bua kunanga malu onso atudi tulonga mu Dîyi dia Nzambi. Tudi ne bua kunanga malu atuvua balonge ku kale ne adibu bashintulule matuku aa. Anu bu Yezu, tudi tulongesha bantu bua kunanga malu adi Yehowa utulongesha patudi tubambilawu ne disanka dionso ne tudienzeja bua kutungunuka ne kuananga.

9. (a) Mmushindu kayi uvua Yezu umona bantu bavuaye ulongesha? (b) Mmushindu kayi utudi mua kuidikija muvuaye umona bantu?

⁹ Yezu uvua kabidi munange bantu bavuaye ulongesha, anu mutuabimona mu tshitupa 3. Milayi ikavua miambe ne: Masiya uvua ne bua ‘kufuila udi mutekete ne udi ukengela dikuatshisha luse.’ (Musambu 72:13) Bulelela, Yezu uvua uditatshisha bua bantu. Uvua uditatshisha bua malu ne bienzedi bivua mua kubakoka; uvua uditatshisha kabidi bua malu avua abatondesha nsombelu ne avua abapangisha bua kumvua bulelela. (Matayo 11:28; 16:13; 23:13, 15) Tuangate tshilejilu tshia mukaji muena Samalea. Kakuyi mpata biakamulenga bikole bua muvua Yezu muditatshishe buende yeye. Yezu wakajingulula nsombelu wende ne bualu ebu buakasaka mukaji au bua kuitaba muvua Yezu muikale muprofete ne bua kuambila bakuabu bualu buende. (Yone 4:16-19, 39) Bayidi ba Yezu kabena mua kumona malu adi munda mua bantu badibu bayisha to. Kadi tudi mua kuditatshisha bua bantu anu bu Yezu. Tudi mua kuleja mutudi tuditatshisha bua bualu buabu ne kulongolola mêyi etu bua apetangane ne malu adi abasankisha, ntatu yabu ne majinga abu.

10, 11. (a) Ntshinyi tshivua Yezu uyisha? (b) Bua tshinyi kuakamueneka dijinga dia Bukalenge bua Nzambi?

¹⁰ Mmalu kayi avua Yezu uyisha? Wewe mukebe diandamuna mu malongesha a bitendelelu bia bungi bidi biamba mudibi bimulonda, udi mua kuamba ne: uvua uyisha anu bua kujikija ntatu ya bantu. Peshi udi mua kumona ne: uvua wakula bua dishintuluka dia malu a tshididi anyi utamba kuakula bua lupandu luende yeye. Kadi anu mutukadi bamone, Yezu wakamba patoke ne: ‘Bundi nabu mbua kuambila  misoko mikuabu lumu luimpe lua bukalenge bua Nzambi.’ Bivua biumvuija tshinyi menemene?

¹¹ Tuvuluke ne: Yezu uvua mu diulu pavua Satana mueleshe bukenji bua Yehowa bua kukokesha mpata. Uvua mua kuikala mumvue bibi bua kumona Satana ushiminyina Tatuende muakane malu, wamba muvuaye kayi mukokeshi muimpe bualu uvua usokoka bifukibua biende malu mimpe. Uvua kabidi mua kuikala mumvue bibi pakamonaye Adama ne Eva bavua ne bua kulua baledi ba bantu bonso bitaba mashimi a Satana. Muana wa Nzambi wakamona ne: dîku dia bantu divua dinyanguke ne bubi ne lufu bua ditombokela Nzambi adi. (Lomo 5:12) Kadi uvua ne bua kuikala mumvue disanka dia bungi pakumvuaye ne: dimue dituku Tatuende nealongolole malu onso.

12, 13. Bukalenge bua Nzambi nebulongolole malu mabi kayi? Mmushindu kayi uvua Yezu mushindamene pa Bukalenge ebu mu mudimu wende?

¹² Mbualu kayi buvuabu nangananga ne bua kulongolola kupita malu makuabu onso? Satana ne bantu bonso badi ku luseke luende mbapendeshe dîna dia Nzambi, ke bualu kayi didi ne bua kuvuijibua dinsantu anyi kukezudibua. Mushindu udi Yehowa ukokesha udi ne bua kubingishibua. Yezu uvua mumanye muvua malu aa ne mushinga kupita bantu bonso. Mu disambila dia tshilejilu, wakalongesha bayidi bende bua kulomba kumpala bua banemeke dîna dia Nzambi, pashishe bua Bukalenge bua Tatuende bulue ne bua disua dia Nzambi dienzeke pa buloba. (Matayo 6:9, 10) Mu katupa kîpi emu, Bukalenge bua Nzambi budi Kristo ukokesha nebumbushe bulongolodi bubi bua Satana pa buloba ne nebuleje mudi bukokeshi bua Yehowa bulenga mu bikondo bionso.​—Danyele 2:44.

¹³ Bukalenge abu ke buvua Yezu uyisha. Mêyi ende onso ne bienzedi biende bionso biakambuluisha bua bantu bumvue tshidi Bukalenge ebu ne muikalabu ne bua kukumbaja malu adi Yehowa mulongolole. Yezu kakalekela tshintu nansha tshimue tshimupangisha bua kuyisha lumu luimpe lua Bukalenge bua Nzambi to. Pavuaye pa buloba, kuvua bilumbu bia  bungi ne dienzelangana malu mabi, kadi yeye wakashindamena anu pa lumu luvuaye ne bua kuamba ne pa mudimu wende. Tudiku mua kuamba ne: bu muvua Yezu mushindamene anu pa malu au, uvua muntu wa malu makole uvua kayi umvuila bantu ne ubatondesha nsombelu anyi? Nansha kakese!

14, 15. (a) Ntshinyi tshivua Yezu muenze bua kuleja muvuaye “mutambe Solomo”? (b) Mmushindu kayi utudi mua kuidikija Yezu mu malu atudi tuyisha?

¹⁴ Anu mutuamona mu tshitupa etshi, Yezu uvua wenza bua malu avuaye ulongesha ikale asankisha bantu ne kavua wamba anu bintu bia muomumue to. Uvua ulongesha bua kulenga mioyo ya bantu. Udi utuvuluija mukalenge Solomo wakadifila bua kupeta mêyi adi asankisha bantu, mêyi makane ne malelela bua kufunda malu avua nyuma wa Yehowa mumusake bua kufunda. (Muambi 12:10) Yehowa wakapesha muntu muena mapanga au “bunene bua mutshima” bua akule bua malu a bungi bu mudi nyunyi, mishipa, mitshi ne nyama. Bantu bavua bafumina kule bua kulua kuteleja Solomo. (1 Bakelenge 4:29-34) Kadi Yezu uvua “mutambe Solomo.” (Matayo 12:42) Uvua ne meji mamupite ne “bunene bua mutshima” bupite. Pavuaye ulongesha bantu, uvua ubambila malu a mu Dîyi dia Nzambi divuaye mumanye bimpe menemene, a nyunyi, nyama, mishipa, madimi, mivu, malu avua enzeka, malu avua menzeke kale ne ntatu ivua nayi bantu. Nansha muvuaye ne dimanya dia bungi, kavua uditambisha bua kukemesha bantu to. Uvua ulongesha malu mapepele ne avua umvuika bimpe. Kabiena bitukemesha bua muvua bantu bumvua disanka dia kumuteleja.​—Mâko 12:37; Luka 19:48.

¹⁵ Lelu bena Kristo badi bateta bua kulonda mu makasa a Yezu. Katuena ne meji bu ende anyi dimanya bu diende to, kadi tuetu bonso tudi ne ndambu wa dimanya ne bamonemone malu adi mua kutuambuluisha bua kuyisha bakuabu Dîyi dia Nzambi. Tshilejilu, dikolesha bana didi mua kuambuluisha baledi bua kumvuija mudi Yehowa munange bana bende. Bantu bakuabu badi mua kuangata bilejilu bia malu adi  enzeka ku mudimu, mu tulasa peshi bia dimanya diabu dia nsombelu wa bantu anyi malu adi enzeka. Tshidibi, tuikalayi ne budimu bua tshintu nansha tshimue katshitupangishi bua kuenza mudimu wetu wa kuambila bantu lumu luimpe lua Bukalenge bua Nzambi to.​—1 Timote 4:16.

16, 17. (a) Mmushindu kayi uvua Yezu umona mudimu wende? (b) Mmushindu ayi uvua Yezu muleje ne: mudimu wende munene uvua wa kuyisha?

¹⁶ Yezu uvua wangata mudimu wende ne mushinga wa bungi menemene. Uvua usanka pavuaye wambuluisha bantu bua kumona Tatuende wa mu diulu anu mudiye, kayi ulonda mikenji ne bilele bia bantu bivua bimuleja mu mushindu mubi. Yezu uvua musue kuambuluisha bantu bua kudia bulunda ne Yehowa ne kutekemena muoyo wa tshiendelele. Uvua ne disanka dia kuambila bantu lumu luimpe luvua lubapetesha nsombelu muimpe ne disanka. Mmalu kayi avuaye wenza bua kuleja muvuaye udiumvua? Tukonkononayi malu asatu adi alonda aa.

¹⁷ Bualu bua kumpala, Yezu wakenza bua mudimu wende wa kuyisha wikale pa muaba wa kumpala mu nsombelu wende. Mudimu wende munene uvua wa kuyisha Bukalenge. Ke bualu kayi, anu mutuvua bamone mu nshapita 5, Yezu kavua udikebela bintu bia bungi to. Anu muvuaye ubela bantu, uvua ukeba anu malu avua ne mushinga. Kavua uditatshisha bua kusumba bintu bivua mua kumuangata dîba bua kubilama, kulongolola anyi kusumba kabidi bikuabu pavua matuku enda apita to. Kavua ukutakaja nsombelu wende ne bintu bivua mua kumupangisha bua kuenza mudimu wende to.​—Matayo 6:22; 8:20.

18. Mmushindu kayi uvua Yezu mudifile mu mudimu wa kuyisha?

¹⁸ Bualu buibidi, Yezu uvua udifila bikole mu mudimu wa kuyisha. Uvua udifilamu ne bukole buende buonso, bualu uvua wenda lua makasa mu Isalele mujima bua kukeba bantu bavuaye mua kuyisha. Uvua uyukila nabu mu nzubu yabu, miaba ivuabu bunguila, mu bisalu ne miaba mikuabu. Uvua ubayisha  nansha pavuaye ne dijinga dia kuikisha, kudia, kunua anyi kusomba talala ne balunda bende. Nansha pakavuaye pa kufua, wakatungunuka anu ne kuambila bantu lumu luimpe lua Bukalenge bua Nzambi.​—Luka 23:39-43.

19, 20. Mmushindu kayi uvua Yezu muleje muvua mudimu wa kuyisha wa kuenza ne lukasa?

¹⁹ Bualu buisatu, Yezu uvua umona ne: mudimu wa kuyisha ngua kuenza ne lukasa. Tuvuluke muvuaye muyukile ne mukaji muena Samalea ku tshina tshia mâyi tshivua pabuipi ne musoko wa Suka. Bidi bimueneka ne: bapostolo bende kabavua bamone dîba adi ne: kuvua dijinga dia lukasa lukasa dia kuyisha bantu to. Ke bualu kayi Yezu wakabambila ne: ‘Kanutu nuamba ne: Papua ngondo inayi, kunowa nekulue anyi? Ndi nnuambila ne: Bandulukayi, numone madimi adi matoke katataka bua kunowabu.’​—Yone 4:35.

²⁰ Yezu uvua muangatshile tshilejilu atshi mu muvu uvua koku dîba adi. Bivua ne bua kuikala mu ngondo wa Kislev (pankatshi pa ngondo wa 11 ne wa 12). Dinowa dia orge divua ne bua kuenzeka mu ngondo inayi, pabuipi ne tshikondo tshia tshibilu tshia Kupita kua Yehowa mu dia 14 Nisana. Nunku, babidime kabavua bamona dijinga dia lukasa dia kunowa tshikondo atshi to, bualu batshivua ne matuku a bungi. Kadi netuambe tshinyi bua mudimu wa dinowa dia bantu? Ba bungi bavua badiakaje bua kuteleja, kulonga, kulua bayidi ba Kristo ne kupeta ditekemena dilenga divua Yehowa mubalaye. Bivua bienze anu bu ne: Yezu uvua mutangile madimi a mu tshimfuanyi, ne mumone ne: avua matoke bualu ntete ikavua mifike tshikondo tshia kuyinowa. * Dîba dikavua dikumbane, ne bavua ne bua kuenza mudimu au ne lukasa. Ke bualu kayi, pavua bantu ba mu musoko kampanda bakeba kulama Yezu kuabu, wakabambila ne: ‘Bundi nabu mbua kuambila misoko mikuabu lumu luimpe lua bukalenge bua Nzambi; bakantuma bua bualu ebu.’​—Luka 4:43.

21. Tudi mua kuidikija Yezu bishi?

 ²¹ Tudi mua kuidikija Yezu mu malu onso asatu atudi bakonkonone aa. Tudi mua kuteka mudimu wa kuyisha pa muaba wa kumpala mu nsombelu wetu. Nansha tuetu ne dîku dia kudisha ne midimu ya bianza, tudi mua kuleja ne: mudimu wa kuyisha udi pa muaba wa kumpala patudi tuwenza pa tshibidilu ne tshisumi anu bu Yezu. (Matayo 6:33; 1 Timote 5:8) Tudifile mu mudimu wa kuyisha, tufile dîba dietu, bukole buetu ne bintu bietu bua kuukuatshisha. (Luka 13:24) Katupu muoyo ne: mudimu wa kuyisha udi ne bua kuenzeka ne lukasa luonso. (2 Timote 4:2) Tuyishe dîba dionso didi mpunga umueneka.

22. Mbualu kayi butuakonkonona mu nshapita udi ulonda?

²² Yezu wakaleja kabidi ne: uvua wangata mudimu wa kuyisha ne mushinga pakalongololaye malu bua utungunuke nansha panyima pa lufu luende. Wakelela bayidi bende mukenji bua batungunuke ne mudimu wa kuyisha ne kulongesha. Netuakule bua mudimu eu mu nshapita udi ulonda.